(του υποστρατήγου ε. α Κ. Χ. Κωνσταντινίδη)
23/11/13 - 10:45
Στο έργο «Σύντοµη ιστορία της Ελληνικής Γλώσσης» του διάσηµου γλωσσολόγου Α. Meillet, υποστηρίζεται µε σθένος η ανωτερότητα της Ελληνικής έναντι των άλλων γλωσσών.
Ο σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ είχε δηλώσει:
«Στην Ελληνική υπάρχει ένας ίλιγγος λέξεων, διότι µόνο αυτή εξερεύνησε, κατέγραψε και ανέλυσε τις ενδότατες διαδικασίες της οµιλίας και της γλώσσης, όσο καµία άλλη γλώσσα.»
Ο μεγάλος Γάλλος διαφωτιστής Βολτέρος είχε πει «Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών.»
Ο Γάλλος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σορβόνης Κάρολος Φωριέλ είπε: «Η Ελληνική έχει ομοιογένεια σαν την Γερμανική, είναι όμως πιο πλούσια από αυτήν. Έχει την σαφήνεια της Γαλλικής, έχει όμως μεγαλύτερη ακριβολογία. Είναι πιο ευλύγιστη από την Ιταλική και πολύ πιο αρμονική από την Ισπανική. Έχει δηλαδή ότι χρειάζεται για να θεωρηθεί η ωραιότερη γλώσσα της Ευρώπης.»
Η Μαριάννα Μακ Ντόναλντ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και επικεφαλής του TLG δήλωσε «Η γνώση της Ελληνικής είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής πολιτιστικής καλλιέργειας.»
Theodore F. Brunner (Ιδρυτής του TLG και διευθυντής του µέχρι το 1997)
«Σε όποιον απορεί γιατί ξοδεύτηκαν τόσα εκατοµµύρια δολάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής, απαντούµε: Μα πρόκειται για την γλώσσα των προγόνων µας και η επαφή µε αυτούς θα ßελτιώσει τον πολιτισµό µας.»
Η τυφλή Αμερικανίδα συγγραφέας Έλεν Κέλλερ είχε πει «Αν το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο, τότε η Ελληνική γλώσσα είναι το βιολί του ανθρώπινου στοχασμού.»
Ιωάννης Γκαίτε (Ο μεγαλύτερος ποιητής της Γερμανίας, 1749-1832)
«Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώµης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική αντήχησε άστρο λαµπερό µέσα στη νύχτα.»
Διάλογος του Γκαίτε µε τους µαθητές του:
-Δάσκαλε τι να διαßάσουµε για να γίνουµε σοφοί όπως εσύ;
-Τους Έλληνες κλασικούς.
-Και όταν τελειώσουµε τους Έλληνες κλασικούς τι να διαßάσουµε;
-Πάλι τους Έλληνες κλασικούς.
Μάρκος Τύλλιος Κικέρων (Ο επιφανέστερος άνδρας της αρχαίας Ρώµης, 106-43 π.Χ.)
«Εάν οι θεοί µιλούν, τότε σίγουρα χρησιµοποιούν τη γλώσσα των Ελλήνων.»
Χάµφρι Κίτο (Άγγλος καθηγητής στο πανεπιστήµιο του Μπρίστολ, 1968)
«Είναι στη φύση της Ελληνικής γλώσσας να είναι καθαρή, ακριßής και περίπλοκη. Η ασάφεια και η έλλειψη άµεσης ενοράσεως που χαρακτηρίζει µερικές φορές τα Αγγλικά και τα Γερµανικά, είναι εντελώς ξένες προς την Ελληνική γλώσσα.»
Ιρίνα Κοßάλεßα (Σύγχρονη Ρωσίδα καθηγήτρια στο πανεπιστήµιο Λοµονόσοφ, 1995)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι όµορφη σαν τον ουρανό µε τα άστρα.»
R. H. Robins (Σύγχρονος Άγγλος γλωσσολόγος, καθηγητής στο πανεπιστήµιου του Λονδίνου)
«Φυσικά δεν είναι µόνο στη γλωσσολογία όπου οι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι για την Ευρώπη. Στο σύνολό της η πνευµατική ζωή της Ευρώπης ανάγεται στο έργο των Ελλήνων στοχαστών. Ακόµα και σήµερα επιστρέφουµε αδιάκοπα στην Ελληνική κληρονοµιά για να ßρούµε ερεθίσµατα και ενθάρρυνση.»
Φρειδερίκος Σαγκρέδο (Βάσκος καθηγητής γλωσσολογίας – Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδηµίας της Βασκονίας)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι η καλύτερη κληρονοµιά που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος για την ανέλιξη του εγκεφάλου του. Απέναντι στην Ελληνική όλες, και επιµένω όλες οι γλώσσες είναι ανεπαρκείς.»
«Η αρχαία Ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει η δεύτερη γλώσσα όλων των Ευρωπαίων, ειδικά των καλλιεργηµένων ατόµων.»
«Η Ελληνική γλώσσα είναι από ουσία θεϊκή.»
Ερρίκος Σλίµαν (Διάσηµος ερασιτέχνης αρχαιολόγος, 1822-1890)
«Επιθυµούσα πάντα µε πάθος να µάθω Ελληνικά. Δεν το είχα κάνει γιατί φοßόµουν πως η ßαθειά γοητεία αυτής της υπέροχης γλώσσας θα µε απορροφούσε τόσο πολύ που θα µε αποµάκρυνε από τις άλλες µου δραστηριότητες.» (Ο Σλίµαν µίλαγε άψογα 18 γλώσσες. Για 2 χρόνια δεν έκανε τίποτα άλλο από το να µελετάει τα 2 έπη του Οµήρου).
Γεώργιος Μπερνάρ Σο (Μεγάλος Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας, 1856-1950) «Αν στη ßιßλιοθήκη του σπιτιού σας δεν έχετε τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, τότε µένετε σε ένα σπίτι δίχως φως.»
Τζέιµς Τζόις (Διάσηµος Ιρλανδός συγγραφέας, 1882-1941)
«Σχεδόν φοßάµαι να αγγίξω την Οδύσσεια, τόσο καταπιεστικά αφόρητη είναι η οµορφιά.»
Ίµπν Χαλντούν (Ο µεγαλύτερος Άραßας ιστορικός)
«Που είναι η γραµµατεία των Ασσυρίων, των Χαλδαίων, των Αιγυπτίων; Όλη η ανθρωπότητα έχει κληρονοµήσει την γραµµατεία των Ελλήνων µόνον.»
Will Durant (Αµερικανός ιστορικός και φιλόσοφος, καθηγητής του Πανεπιστηµίου της Columbia)
«Το αλφάßητον µας προήλθε εξ Ελλάδος δια της Κύµης και της Ρώµης. Η Γλώσσα µας ßρίθει Ελληνικών λέξεων. Η επιστήµη µας σφυρηλάτησε µίαν διεθνή γλώσσα διά των Ελληνικών όρων. Η γραµµατική µας και η ρητορική µας, ακόµα και η στίξης και η διαίρεσης εις παραγράφους… είναι Ελληνικές εφευρέσεις. Τα λογοτεχνικά µας είδη είναι Ελληνικά – το λυρικόν, η ωδή, το ειδύλλιον, το µυθιστόρηµα, η πραγµατεία, η προσφώνησις, η ßιογραφία, η ιστορία και προ πάντων το όραµα. Και όλες σχεδόν αυτές οι λέξεις είναι Ελληνικές.»
Ζακλίν Ντε Ροµιγί (Σύγχρονη Γαλλίδα Ακαδηµαϊκός και συγγραφεύς)
«Η αρχαία Ελλάδα µας προσφέρει µια γλώσσα, για την οποία θα πω ότι είναι οικουµενική.»
«Όλος ο κόσµος πρέπει να µάθει Ελληνικά, επειδή η Ελληνική γλώσσα µας ßοηθάει πρώτα από όλα να καταλάßουµε την δική µας γλώσσα.»
Μπρούνο Σνελ (Διαπρεπής καθηγητής του Πανεπιστηµίου του Αµßούργου)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι το παρελθόν των Ευρωπαίων.»
Φραγκίσκος Λιγκόρα (Σύγχρονος Ιταλός καθηγητής Πανεπιστηµίου και Πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδηµίας προς διάδοσιν του πολιτισµού)
«Έλληνες να είστε περήφανοι που µιλάτε την Ελληνική γλώσσα ζωντανή και µητέρα όλων των άλλων γλωσσών. Μην την παραµελείτε, αφού αυτή είναι ένα από τα λίγα αγαθά που µας έχουν αποµείνει και ταυτόχρονα το διαßατήριό σας για τον παγκόσµιο πολιτισµό.»
Ο. Βαντρούσκα (Καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήµιο της Βιέννης)
«Για έναν Ιάπωνα ή Τούρκο, όλες οι Ευρωπαϊκές γλώσσες δεν φαίνονται ως ξεχωριστές, αλλά ως διάλεκτοι µιας και της αυτής γλώσσας, της Ελληνικής.»
Peter Jones (Διδάκτωρ – καθηγητής του Πανεπιστηµίου της Οξφόρδης ο οποίος συνέταξε µαθήµατα αρχαίων Ελληνικών προς το αναγνωστικό κοινό, για δηµοσίευση στην εφηµερίδα «Daily Telegraph»)
«Οι Έλληνες της Αθήνας του 5ου και του 4ου αιώνος είχαν φθάσει την γλώσσα σε τέτοιο σηµείο, ώστε µε αυτήν να εξερευνούν ιδέες όπως η δηµοκρατία και οι απαρχές του σύµπαντος, έννοιες όπως το θείο και το δίκαιο. Είναι µιά θαυµάσια και εξαιρετική γλώσσα.»
Ντε Γρόοτ (Ολλανδός καθηγητής Οµηρικών κειµένων στο πανεπιστήµιο του Μοντρεάλ)
«Η Ελληνική γλώσσα έχει συνέχεια και σε µαθαίνει να είσαι αδέσποτος και να έχεις µιά δόξα, δηλαδή µιά γνώµη. Στην γλώσσα αυτή δεν υπάρχει ορθοδοξία. Έτσι ακόµη και αν το εκπαιδευτικό σύστηµα θέλει ανθρώπους νοµοταγείς – σε ένα καλούπι – το πνεύµα των αρχαίων κειµένων και η γλώσσα σε µαθαίνουν να είσαι αφεντικό.»
Gilbert Murray (Καθηγητής του Πανεπιστηµίου της Οξφόρδης)
«Η Ελληνική είναι η τελειότερη γλώσσα. Συχνά διαπιστώνει κανείς ότι µιά σκέψη µπορεί να διατυπωθεί µε άνεση και χάρη στην Ελληνική, ενώ γίνεται δύσκολη και ßαρειά στην Λατινική, Αγγλική, Γαλλική ή Γερµανική. Είναι η τελειότερη γλώσσα, επειδή εκφράζει τις σκέψεις τελειοτέρων ανθρώπων.»
Max Von Laye (Βραßείον Νόµπελ Φυσικής)
«Οφείλω χάριτας στην θεία πρόνοια, διότι ευδόκησε να διδαχθώ τα αρχαία Ελληνικά, που µε ßοήθησαν να διεισδύσω ßαθύτερα στο νόηµα των θετικών επιστηµών.»
E, Norden (Μεγάλος Γερµανός φιλόλογος)
«Εκτός από την Κινεζική και την Ιαπωνική, όλες οι άλλες γλώσσες διαµορφώθηκαν κάτω από την επίδραση της Ελληνικής, από την οποία πήραν, εκτός από πλήθος λέξεων, τους κανόνες και την γραµµατική.»
Martin Heidegger (Γερµανός φιλόσοφος, απο τους κυριότερους εκπροσώπους του υπαρξισµού του 20ου αιώνος)
«Η αρχαία Ελληνική γλώσσα ανήκει στα πρότυπα, µέσα από τα οποία προßάλλουν οι πνευµατικές δυνάµεις της δηµιουργικής µεγαλοφυΐας, διότι αναφορικά προς τις δυνατότητες που παρέχει στην σκέψη, είναι η πιό ισχυρή και συνάµα η πιό πνευµατώδης από όλες τις γλώσσες του κόσµου.»
David Crystal (Γνωστός Άγγλος καθηγητής, συγγραφεύς της εγκυκλοπαίδειας του Cambridge για την Αγγλική)
«Είναι εκπληκτικό να ßλέπεις πόσο στηριζόµαστε ακόµη στην Ελληνική, για να µιλήσουµε για οντότητες και γεγονότα που ßρίσκονται στην καρδιά της σύγχρονης ζωής.»
Μάικλ Βέντρις (Ο άνθρωπος που αποκρυπτογράφησε την Γραµµική γραφή Β’)
«Η αρχαία Ελληνική Γλώσσα ήταν και είναι ανωτέρα όλων των παλαιοτέρων και νεοτέρων γλωσσών.»
R.H. Robins (Γλωσσολόγος και συγγραφεύς)
«Ο Ελληνικός θρίαµßος στον πνευµατικό πολιτισµό είναι ότι έδωσε τόσα πολλά σε τόσους πολλούς τοµείς [...]. Τα επιτεύγµατά τους στον τοµέα της γλωσσολογίας όπου ήταν εξαιρετικά δυνατοί, δηλαδή στην θεωρία της γραµµατικής και στην γραµµατική περιγραφή της γλώσσας, είναι τόσο ισχυρά, ώστε να αξίζει να µελετηθούν και να αντέχουν στην κριτική. Επίσης είναι τέτοια που να εµπνέουν την ευγνωµοσύνη και τον θαυµασµό µας.»
Luis José Navarro (Αντιπρόεδρος στο εκπαιδευτικό πρόγραµµα «Ευρωκλάσσικα» της Ε.Ε.)
«Η Ελληνική γλώσσα για µένα είναι σαν κοσµογονία. Δεν είναι απλώς µιά γλώσσα…»
Juan Jose Puhana Arza (Βάσκος Ελληνιστής και πολιτικός)
«Οφείλουµε να διακηρύξουµε ότι δεν έχει υπάρξει στον κόσµο µία γλώσσα η οποία να δύναται να συγκριθεί µε την κλασσική Ελληνική.»
Ζακ Λανγκ (Γάλλος Υπουργός Παιδείας)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι µία γλώσσα η οποία διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά, όλες τις προϋποθέσεις µιας γλώσσης διεθνούς… εγγίζει αυτές τις ίδιες τις απαρχές του πολιτισµού… η οποία όχι µόνον δεν υπήρξε ξένη προς ουδεµία από τις µεγάλες εκδηλώσεις του ανθρωπίνου πνεύµατος, στην θρησκεία, στην πολιτική, στα γράµµατα, στις τέχνες, στις επιστήµες, αλλά υπήρξε και το πρώτο εργαλείο, – προς ανίχνευση όλων αυτών – τρόπον τινά η µήτρα… Γλώσσα λογική και συγχρόνως ευφωνική, ανάµεσα σε όλες τις άλλες…»
ellinikoarxeio.com
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr
«Η Αρχαία Ελληνική γλώσσα είναι σήμερον η καλλίτερη κληρονομιά που διαθέτει ο άνθρωπος για την ανέλιξη του εγκεφάλου του. Απέναντι στην Ελληνική, όλες οι γλώσσες είναι ανεπαρκείς, πράγμα που προφανώς δεν θέλουν να το ακούνε οι σωβινισταί , ιδιαιτέρως εάν ανήκουν σε μεγάλα έθνη» λέγει ο Federico Sagredo. Κατά τον Χάιζενμπεργκ η ανάγκη να γνωρίζει κανείς καλά ελληνικά, παρουσιάζεται εκ νέου σήμερον πιο πολύ από ποτέ. Γιατί; Διότι δεν είναι ίσες όλες οι γλώσσες, ούτε σημαίνουν το αυτό . Αυτήν την παραδοχή της ισότητος την ακούμε πάντοτε-και ιδίως την εποχή μας, της μαζοποίησης και πολτοποίησης των πολιτισμών-από το στόμα μέτριων ατόμων, όπως ακριβώς ακούγεται επίσης η παραδοχή της ισότητος ανάμεσα στους ανθρώπους πάντοτε από το στόμα αυτών που αξίζουν λιγώτερο.
Είναι ίσοι λοιπόν οι γίγαντες του πνεύματος Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης, Ξενοφάνης, Ζήνων κ.α-για ν’ αναφέρουμε μόνον ελαχίστους-με τους σημερινούς πνευματικούς νάνους ; Ποίος από μας ξέρει ότι : «βάσει των θεωριών αι οποίαι περιέχονται εις τας «Απορίας» του Ζήνωνος, εγεννήθη η καθαρή θεωρία της Σχετικότητος του αιώνα μας;» ή ότι «ο Ξενοφάνης εισάγει την ηθική ιδέα στην έρευνα;» Αυτός επίσης διετύπωσε το αξίωμα ότι «όλα τα πράγματα είναι ένα-ΕΝ ΤΟ ΠΑΝ-και αυτό το Ένα είναι ο Θεός» Αλλά και ο μαθητής του Παρμενίδης προσθέτει ότι : «Εις όλον τον ουρανόν αποβλέψας, το Εν είναι φησι τον Θεόν» Και συνεχίζει «ο Θεός δεν μοιάζει σε κανέναν θνητό ούτε στο σώμα, ούτε και στην σκέψι» Αλλά και ο Ξενοφάνης λέγει ότι «ο Θεός δεν κινείται , δεν αλλάζει θέσι, παρά μόνον με την Σκέψι του χωρίς καμμιά εργασία πραγματοποιεί όλα όσα είναι η ζωή μέσα στον κόσμο» (Είς Θεός, εν τε θεοίσι και ανθρώποισι… αεί δ’ εν ταυτώ μίμνει κινούμενος ουδέν…ούλος ορά , ούλος νοεί , ούλος ακούει..) Τότε γιατί ψεύδονται ότι εφευρέτες του μονοθεϊσμού είναι οι Εβραίοι; Ποίος είναι ειδωλολάτρης εμείς ή αυτοί;
Ο Εμπεδοκλής πίστευε ότι «όλα τα πράγματα διακατέχονται από δύο δυνάμεις, την «φιλότητα» και το «νείκο»( αγάπη και μίσος) Αυτό μας μεταφέρει στις σύγχρονες κοσμολογικές ιδέες οι οποίες ομιλούν για έναν κόσμο που βρίσκεται σε διαστολή(νείκος) και συστολή(φιλότης) [Ακόμη και το λεξιλόγιο των σημερινών επιστημόνων φανερώνει παιδισμό της επιστήμης, λ. χ το BIG BANG]
Ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ ομολογεί ότι «οφείλει την ανάπτυξη των δικών του ιδεών στον Τίμαιο του Πλάτωνος» Όσον αφορά στις θεωρίες του Δημοκρίτου και Λευκίππου χαρακτηρίζονται ως «τελείως σύγχρονες και παραδεκτές και σήμερον, ώστε να καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι σύγχρονοι βασίζονται σ’ αυτές» Στην εποχή της υπερκατανάλωσης και της υπερβολής δύο μόνον λέξεις θα αρκούσαν για την σωτηρία του κόσμου . Το ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ του Πρωταγόρα.
Ο Ελληνικός Πολιτισμός έχει δύο κορυφές: Η μία είναι οι Ίωνες φυσικοί φιλοσόφοι(Ελεατική Σχολή) που ερεύνησαν το Σύμπαν και η άλλη οι Πλατωνικοί (Πλατωνική Σχολή) που ασχολείται με την αθανασία της ψυχής. Η Πλατωνική θεωρία είναι τόσο συνδεδεμένη με την αθανασία της ψυχής, ώστε οι Χριστιανοί αργότερα την εδέχθησαν απ’ αυτόν, αφού οι Εβραίοι το μόνο που γνώριζαν είναι η αθανασία του σώματος. Το μεμπτόν είναι: 1/Γιατί αρνούνται να το παραδεχθούν ; 2/ Γιατί προσκολλήθηκαν στην αντιεπιστημονική και ψυχοφθόρα Βίβλο ;
http://www.e-e-e.gr/_amfiktyon/
http://www.achilleous.com
ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΚΑΘΕ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΤΙΝΙΚΟ
02/01/2001
Τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει να εκδηλώνεται μία τάση να αντικατασταθεί το ελληνικό αλφάβητο από τολατινικό. Η τάση αυτή γίνεται φανερή κυρίως σε κείμενα παραγόμενα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές - με χρήστες κρατικές υπηρεσίες ακόμη και http://www.facebook.com/l/62c20;Α.Ε.Ι. - σε κείμενα προβαλλόμενα από την τηλεόραση αλλά και από σχετικές προτροπές ξένων ραδιοφωνικών σταθμών. Είναι χαρκατηριστικό ότι η προσπάθεια αυτή, η οποία θα καταφέρη καίριο πλήγμα κατά της ελληνικής σκέψης και όλων των πτυχών του ελληνικού πολιτισμού που εκφράζονται με γραπτά κείμενα, αλλά και των γένει ανθρωπιστικών σπουδών, έφτασε μέχρι ν' απασχολήση τον Τύπο και ν' αποτελέση αντικείμενο ερωτήσεων βουλευτών προς τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Η γλώσσα μας η αρχαιότατη αλλά πάντα σύγχρονη και ζώσα, αυτή η γλώσσα που επλούτισε όχι μόνο τηλατινική, αλλά και τις κυριώτερες ευρωπαϊκέςγλώσσες, που έχει και οπτικά συνδεθή άρρηκτα με τοαλφάβητό της, δεν είναι δυνατό να υποστή μείωση με την κατάργησή του από εμάς τους ίδιους. Είναι αδιανόητο να δεχθούμε ως Έλληνες την μεταμφίεση της γραφής μας με την κατάργηση πολλών γραμμάτων της, που δεν πέρασαν στο λατινικό αλφάβητο, και με την αντικατάστασή τους από άλλα υποτίθεται ηχητικώς παραπλήσια γράμματά του.
Όταν άλλοι λαοί, όπως π.χ. Γάλλοι και Ισπανοί μάχονται ως σήμερα να διατηρήσουν μέχρι τη τελευταία τους λεπτομέρεια τον τρόπο γραφής των κειμένων τους με το δικό τους αλφάβητο, εδώ, με την δικαιολογία της δήθεν διευκόλυνσής μας στην παγκόσμια επικοινωνία, επιχειρείται η αντικατάσταση του ελληνικού αλφαβήτου των 2.500 και πλέον χρόνων με το λατινικό. Ως λαός, που μέσα από το ίδιο αλφάβητο της γλώσσας του μετέδωσε τον πολιτισμό σε όλο των κόσμο, εμείς οι Έλληνες δεν είναι δυνατόν παρά να αρνούμεθα να εγκαταλείψουμε την ιστορική μας γραφή. Όχι μόνο γιατί αχρηστεύεται ένα από τα θεμελιακά στοιχεία του πολιτισμού μας, αποκόβοντάς μας από τις μέχρι σήμερα εκδηλώσεις του, αλλά και γιατί έτσι αγνοείται η σχέσηαλφαβήτου και γλώσσας. Μιάς γλώσσας, που ο τρόπος της γραπτής της απόδοσης έμεινε αναλλοίωτος επι ολόκληρες χιλιετίες ως σήμερα.
Θεωρούμε α ν ό σ ι α αλλά και α ν ό η τ η κάθε προσπάθεια να αντικατασταθή η ελληνική γραφή στο λίκνο της, εφ' όσον μάλιστα σε άλλες χώρες ανάλογες απόπειρες μεταβολής του τρόπου γραφής - σε μερικές περιπτώσεις πολύ δυσχερέστερης της ελληνικής - προσέκρουσαν στην καθολική και οργισμένη αντίδραση των λαών των χωρών αυτών. Όπως και επί Ενετών, όταν αυτοί στα μέρη που κυριαρχούσαν προσπάθησαν να αντικαταστήσουν στα ελληνικά κείμενα τους ελληνικούς χαρακτήρες με λατινικούς, έτσι και τώρα θα αντισταθούμε, καλώντας όλους τους συνέλληνες ν' αντιδράσουν για την πρόρριζα εξαφάνιση των ανίερων αυτών σχεδίων.
ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΤΩΝ ΜΕΛΩΝ ΤΗΣ ΑΚΑΔΗΜΙΑΣ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΚΑΘΕ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΑΛΦΑΒΗΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟ ΛΑΤΙΝΙΚΟ
02/01/2001
Τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει να εκδηλώνεται μία τάση να αντικατασταθεί το ελληνικό αλφάβητο από τολατινικό. Η τάση αυτή γίνεται φανερή κυρίως σε κείμενα παραγόμενα από ηλεκτρονικούς υπολογιστές - με χρήστες κρατικές υπηρεσίες ακόμη και http://www.facebook.com/l/62c20;Α.Ε.Ι. - σε κείμενα προβαλλόμενα από την τηλεόραση αλλά και από σχετικές προτροπές ξένων ραδιοφωνικών σταθμών. Είναι χαρκατηριστικό ότι η προσπάθεια αυτή, η οποία θα καταφέρη καίριο πλήγμα κατά της ελληνικής σκέψης και όλων των πτυχών του ελληνικού πολιτισμού που εκφράζονται με γραπτά κείμενα, αλλά και των γένει ανθρωπιστικών σπουδών, έφτασε μέχρι ν' απασχολήση τον Τύπο και ν' αποτελέση αντικείμενο ερωτήσεων βουλευτών προς τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.
Η γλώσσα μας η αρχαιότατη αλλά πάντα σύγχρονη και ζώσα, αυτή η γλώσσα που επλούτισε όχι μόνο τηλατινική, αλλά και τις κυριώτερες ευρωπαϊκέςγλώσσες, που έχει και οπτικά συνδεθή άρρηκτα με τοαλφάβητό της, δεν είναι δυνατό να υποστή μείωση με την κατάργησή του από εμάς τους ίδιους. Είναι αδιανόητο να δεχθούμε ως Έλληνες την μεταμφίεση της γραφής μας με την κατάργηση πολλών γραμμάτων της, που δεν πέρασαν στο λατινικό αλφάβητο, και με την αντικατάστασή τους από άλλα υποτίθεται ηχητικώς παραπλήσια γράμματά του.
Όταν άλλοι λαοί, όπως π.χ. Γάλλοι και Ισπανοί μάχονται ως σήμερα να διατηρήσουν μέχρι τη τελευταία τους λεπτομέρεια τον τρόπο γραφής των κειμένων τους με το δικό τους αλφάβητο, εδώ, με την δικαιολογία της δήθεν διευκόλυνσής μας στην παγκόσμια επικοινωνία, επιχειρείται η αντικατάσταση του ελληνικού αλφαβήτου των 2.500 και πλέον χρόνων με το λατινικό. Ως λαός, που μέσα από το ίδιο αλφάβητο της γλώσσας του μετέδωσε τον πολιτισμό σε όλο των κόσμο, εμείς οι Έλληνες δεν είναι δυνατόν παρά να αρνούμεθα να εγκαταλείψουμε την ιστορική μας γραφή. Όχι μόνο γιατί αχρηστεύεται ένα από τα θεμελιακά στοιχεία του πολιτισμού μας, αποκόβοντάς μας από τις μέχρι σήμερα εκδηλώσεις του, αλλά και γιατί έτσι αγνοείται η σχέσηαλφαβήτου και γλώσσας. Μιάς γλώσσας, που ο τρόπος της γραπτής της απόδοσης έμεινε αναλλοίωτος επι ολόκληρες χιλιετίες ως σήμερα.
Θεωρούμε α ν ό σ ι α αλλά και α ν ό η τ η κάθε προσπάθεια να αντικατασταθή η ελληνική γραφή στο λίκνο της, εφ' όσον μάλιστα σε άλλες χώρες ανάλογες απόπειρες μεταβολής του τρόπου γραφής - σε μερικές περιπτώσεις πολύ δυσχερέστερης της ελληνικής - προσέκρουσαν στην καθολική και οργισμένη αντίδραση των λαών των χωρών αυτών. Όπως και επί Ενετών, όταν αυτοί στα μέρη που κυριαρχούσαν προσπάθησαν να αντικαταστήσουν στα ελληνικά κείμενα τους ελληνικούς χαρακτήρες με λατινικούς, έτσι και τώρα θα αντισταθούμε, καλώντας όλους τους συνέλληνες ν' αντιδράσουν για την πρόρριζα εξαφάνιση των ανίερων αυτών σχεδίων.
Οι υπογράφοντες και τις δύο διακηρύξεις ακαδημαικοί:
1. Αθανασιάδης Τάσος
2. Αλεξόπουλος Καίσαρ
3. Αρτεμιάδης Νικόλαος
4. Βλάχος Άγγελος
5. Βοκοτόπουλος Παναγιώτης
6. Γεωργιάδης Απόστολος
7. Γρόλλιος Κωνσταντίνος
8. Δεσποτόπουλος Κωνσταντίνος
9. Δρακάτος Κωνσταντίνος
10. Ζηζιούλας Ιωάννης Μητροπολίτης Περγάμου
11. Ιακωβίδης Σπυρίδων
12. Καμπανέλλης Ιάκωβος
13. Καμπίτογλου Αλέξανδρος
14. Καμπύλης Αθανάσιος
15. Κονομής Νικόλαος
16. Κοντόπουλος Γεώργιος
17. Κουνάδης Αντώνιος
18. Λαΐου Αγγελική
19. Λιγομενίδης Πάνος
20. Μανούσος Μανούσακας
21. Ματσανιώτης Νικόλος
22. Μητσόπουλος Γεώργιος
23. Μουτσόπουλος Ευάγγελος
24. Μυλωνάς Παύλος
25. Νανόπουλος Δημήτριος
26. Παλλάντιος Μενέλαος
27. Παππάς Ιωάννης
28. Παρισάκης Γεώργιος
29. Πεσαμαζόγλου Ιωάννης
30. Πετράκος Βασίλειος
31. Ρούκουνας Εμμανουήλ
32. Σακελλαρίου Μιχαήλ
33. Σαράντη Γαλάτεια
34. Σκαλκέας Γρηγόριος
35. Στεφανής Κωνσταντίνος
36. Τέτσης Παναγιώτης
37. Τούντας Κωνσταντίνος
38. Τριχόπουλος Δημήτριος
39. Χατζηϊωάννου Θεμιστοκλής
40. Χρήστου Χρύσανθος
Περαιτέρω σχόλια περί γλώσσης καί παιδείας
"Φιλεπιστήμων μέν φύσει ο άνθρωπος καί αείποτε καί πανταχού, ομολογείται ώς πηγή τών μαθημάτων τά τών παλαιών Ελλήνων ευρήματα. Διδάσκαλος μέν εγένετο ο Αριστοτέλης τού συλλογίζεσθαι καί τοίς Ρωμαϊκοίς καί τοίς Άραψιν. Ελληνίζει δέ καί νύν η επιστήμη καί άχρι τών τής ανατολής μεθορίων. Αδύνατον γάρ πεπαιδευμένω τινί βαρβάρω τό τεχνιτεύειν, άνευ τριακοσίων τών τής Ελλάδος λέξεων." (Jean Paul Benzekri "Les cahiers de l' analyse des donnees" Εκδόσεις Dunod, Παρίσι 1990).
"Η κλασική γλώσσα τής Ελλάδος αποτελεί μία από τίς σημαντικότερες πηγές τής καθημερινής ομιλίας μας....Καθώς ο άνθρωπος επεκτείνει τά όρια τής επιστήμης καί τής τεχνολογίας, η Ελληνική γλώσσα εξακολουθεί νά αποτελή μία γόνιμο πηγή λέξεων, όπως συνέβη γιά χιλιάδες χρόνια καί διαπιστώνεται από τίς παρακάτω λέξεις: astronaut, automation, bathysphere, mesocaph, programming". (Λεξικό Webster, τό αρχαιότερο - 1828 - καί μεγαλύτερο αμερικανικό λεξικό).
“Εάν θέλης νά εξαφανίσης έναν λαό, εξαφάνισε τήν γλώσσα του”! (Λένιν)
“Η γλώσσα ενσαρκώνει μέ τόν τρόπον της τό πνεύμα τού Έθνους.” (Στέλιος Ράμφος).
“Είναι απίστευτος η επίδρασις πού ήσκησαν σέ όλες τίς εποχές καί σέ πολλές χώρες όχι μόνον τά ‘Ελληνικά έργα καί η ‘Ελληνική σκέψις, αλλά καί οι Έλληνικές λέξεις.” (Jacqueline De Romilly, Γαλλίδα ακαδημαϊκός).
“Μαθαίνω Αρχαία Έλληνικά, διά νά μάθω νά σκέπτωμαι καί νά ομιλώ” (Γάλλος 13χρονος μαθητής).
Ο συντομώτερος δρόμος γιά νά καταλάβη κανείς τόν κόσμο, είναι νά μάθη ‘Ελληνικά”. (Ντεσμοντ Μπανταμ-Τόρνχιλ, ιδρυτής τών “Sunday Times”
“Εις έναν μικρό (;) λαό τής γής … εδόθη νά δημιουργήση τήν αρχήν τής προόδου τού κόσμου. ‘Ο λαός αυτός ήταν ο ‘Ελληνικός. Πλήν τών 'τυφλών' δυνάμεων τής Φυσικής Δημιουργίας, τίποτε δεν κινείται εντός τού Σύμπαντος, τό οποίον νά μήν είναι ‘Ελληνικόν εις τήν ρίζαν του.” (H.S.Maine) καί κατά τούτο “είμεθα όλοι ‘Ελληνες”! (Shelley).
Περιορισμός τής γλώσσης σημαίνει στραγγαλισμός τής σκέψεως. Κι αργότερα, πολύ αργότερα ίσως, τό αποτέλεσμα. Τό άτομο όχι πιά ΑΤΟΜΟ, αλλά ΠΙΟΝΙ”!!! (Τζ. Όργουελ).
“Ποτέ έθνος δέν διαστρέφει τήν γλώσσαν του χωρίς νά διαστρέψη, εν ταυτώ, καί τήν παιδείαν του. ‘Η ασυνταξία τής γλώσσης συνοδεύει πάντοτε τήν ασυνταξίαν τών εννοιών, διότι όστις συνηθίζει νά καταφρονή τούς κανόνας τής Γραμματικής, γρήγορα θέλει καταφρονήση καί τούς κανόνας τής Λογικής”. (Αδαμάντιος Κοραής, Προλεγόμενα, σ. 126).
“Γιά τήν Μητέρα Γλώσσα μας τά λάβαρα κρατείστε”. (Κωστής Παλαμάς).
"Ο ανθρώπινος οργανισμός διά τής μεθοδικής καί ενδελεχούς ασκήσεως εις πολλάς τών λειτουργιών είναι δυνατόν νά φθάση εις πολλήν καί μεγάλην ικανότητα, ενώ ο αδρανής καί άγευστος αγώνων εις ουδέν άξιον είναι δυνατόν νά προβή καί επιδώση." (Σπυρίδων Αν. Μαγγίνας, πρύτανις πανεπιστημίου Αθηνών, καθηγητής ιατρικής σχολής, 1909)
“… Πράγματι, παρατηρείται μία πολιτιστική εισβολή τής αγγλικής γλώσσας παντού εις όλον τόν κόσμο, μέ τή διαφορά όμως ότι εμείς έχουμε έναν τεράστιο γλωσσικόν πλούτο. Μέ αποτέλεσμα, ένας πού έχει εκπαιδευτεί εις τήν ‘Ελληνική γλώσσα καί μάθει μετά, ως δεύτερη γλώσσα τήν Αγγλική, νά νοιώθη μία κατά κάποιον τρόπο αποστροφή, διότι βλέπει νά ξαναμαθαίνη από δεύτερο χέρι τίς ‘Ελληνικές λέξεις εις τίς διάφορες επιστήμες, αλλά μέ τήν αγγλική τους μορφή τώρα πιά…” (Γ. Ντελόπουλος, γλωσσολόγος).
“Μέ τήν ‘Ελληνικήν γλώσσα, έμαθε η Ευρώπη νά σκέπτεται… Εμείς (οι Γερμανοί) ευχαριστούμε, γιατί χρωστάμε πολλά εις τήν Ελληνική γλώσσα : μάς έμαθε τίς αρχές τής λογικής, τόν φιλοσοφικό στοχασμό”. (Pleine, Γερμανός καθηγητής τής Φιλοσοφίας).
"Εάν στήν βιβλιοθήκη τού σπιτιιού σας δέν έχετε τά έργα τών αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, τότε μένετε σ' ένα σπίτι δίχως φώς" (Γεώργιος Μπέρναρ Σώ, Ιρλανδός θεατρικός συγγραφεύς).
"Υπερασπισθείτε τήν Ελλάδα, διότι εις αυτήν οφείλομεν τά φώτα μας , τάς επιστήμας ,τάς τέχνας καί όλας τάς αρετάς μας." (ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ ΒΟΛΤΑΙΡΟΣ ( 1694- 1778 ) Γάλλος διανοητής)
" Οι 'Ελληνες είναι συγγενείς μου, είναι δάσκαλοι μου.Τούς θαυμάζω ως άφθαστες διάνοιες τής φράσεως καί τής γραμμής,καθώς καί γιά τόν ιδεώδη βίο τους."
" Ηγόρασα μίαν τεραστίαν κεφαλήν τού Διός.Τήν έβαλα απέναντι στό κρεββάτι μου καί άφησα τό φώς νά πίπτη επάνω της κατά τρόπον κατάλληλον, ώστε νά τήν βλέπω κάθε πρωίαν φωτιζομένην καί νά τής απευθύνω τήν προσευχήν μου." (ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΚΑΙΤΕ ( 1749- 1832) Γερμανός ποιητής)
" Πιστεύω πώς τό δικό μου έργο είναι πιό κοντά στό έργο τού Ομήρου. Μέ αυτήν τήν έννοια λοιπόν, λέω πώς είμαι περισσότερο Έλληνας. Είμαι η συνέχεια τού είδους πού ξεκίνησε ο 'Ομηρος. Μία εποχή οι Τούρκοι διανοούμενοι μέ έλεγαν ''Ομέρογλου'' δηλαδή γιό τού Ομήρου." (ΓΙΑΣΑΡ ΚΕΜΑΛ Σύγχρονος Τούρκος συγγραφέας κουρδικής καταγωγής)
"Γινόμαστε από ημέρα σέ ημέρα περισσότερο Έλληνες, πρώτα στίς αντιλήψεις καί στίς κλίσεις μας, καί άς ελπίσουμε πώς μία ημέρα θά γίνουμε καί κατά φύσιν Έλληνες." (ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΣ ΝΙΤΣΕ ( 1844-1900) Γερμανός φιλόσοφος καί ποιητής)
"Είναι ωραίο νά κατάγεται κανείς από τήν Έλλάδα, τήν χώρα πού έδωσεν εις τόν κόσμο τό φώς, καί νά κρατάη σέ αυτήν περήφανο καί ολόφωτο τό φλάμπουρο." (ΒΙΚΤΩΡ ΟΥΓΚΩ (1802-1885) Γάλλος ποιητής)
"Καταγόμαστε από τούς Έλληνες πολιτιστικώς. Οι νόμοι μας, οι επιστήμες μας καί οι τέχνες μας έχουν τήν ρίζα τους εις τήν Ελλάδα. Είναι τέκνα φωτεινά τής ενδόξου Ελλάδος." (ΠΕΡΣΥ ΣΕΛΛΕΥ (1792-1822) Άγγλος λυρικός ποιητής)
"Πρέπει νά παραδεχθούμε ότι ολόκληρο τό Ισλάμ εκτός από τήν θρησκεία, ήταν Ελληνικό. Προδοσία πρός τό Ελληνικόν από τούς ισλαμικούς λαούς ισοδυναμεί μέ προδοσίαν πρός τήν ίδια τους τήν φύσιν." (ΙΜΠΝ ΧΑΛΝΤΟΥΝ ( 1332-1406 ) Άραβας ιστορικός)
"Τό Ελληνικό έθνος είναι η άνοιξις καί η αιωνία νεότης, διότι από αυτό επήγασε καί ο ανθρωπισμός καί ο πόνος γιά τούς δυστυχούντες καί δυναστευομένους." (ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΣ ΧΕΓΚΕΛ (1770-1831 ) Γερμανός φιλόσοφος)
"... Έλληνα, όπου κι άν γυρίσω τήν σκέψι μου, όπου κι άν στρέψω τήν ψυχή μου, εμπρός σέ βρίσκω....
"Τέχνη λαχταρώ, ποίησι, θέατρο, αρχιτεκτονική, επιστήμη, μαθηματικά, φιλοσοφία, ιατρική... Δημοκρατία, ισονομία, ισοπολιτεία αναζητώ, εσύ εμπρός μου, πρωτοπόρος καί αξεπέραστος." (Ιωάννης Σίλλερ, Διάσημος Γερμανός ποιητής καί δραματικός συγραφεύς).
"Η αρχαία Ελληνική γλώσσα πρέπει νά γίνη η δεύτερη μητρική γλώσσα όλων τών Ευρωπαίων γενικώς καί ειδικώτερον η πρώτη γλώσσα τών καλλιεργημένων ατόμων. Εάν η αρχαία Ελληνική παιδεία εξανθρώπισε τούς θεούς, η αρχαία Ελληνική γλώσσα ανύψωσε τόν άνθρωπο, ως εάν ήτο ιέραξ, μέχρι τούς ουρανούς, γι' αυτό αναφωνώ: 'Griegas de siempre' - Ελλάς γιά πάντα". (Φρειδερίκος Σαγκρέδο, Βάσκος καθηγητής γλωσσολογίας, πρύτανις τής Βασιλικής Βασκικής Ακαδημίας).
"Φυσικά δέν είναι μόνον εις τήν Γλωσσολογία, όπου οι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι διά τήν Ευρώπη. Εις τό σύνολόν της, η πνευματική ζωή τής Ευρώπης (η φιλοσοφική, ηθική, πολιτική, καί αισθητική σκέψις της) ανάγεται εις τό έργο τών Ελλήνων στοχαστών, ακόμη καί σήμερον, επιστρέφουμε αδιακόπως, εις τήν Ελληνική κληρονομιά διά νά βρούμε ερεθίσματα καί ενθάρρυνσι. Ο σημερινός άνθρωπος αισθάνεται αναντιρρήτως νά τόν συνδέη μέ τούς Έλληνες μία πνευματική συγγένεια, τήν οποίαν δέν νοιώθει μέ κανέναν προηγούμενο ή σύγχρονο πολιτισμό. Πιθανώς δέν θά μάθωμε ποτέ μέ βεβαιότητα ποιές περιβαλλοντικές, πολιτισμικές καί βιολογικές συνθήκες προεκάλεσαν αυτήν τήν λαμπρήν άνθησιν τού ανθρωπίνου πνεύματος εις τήν κλασικήν Ελλάδα. Αυτό όμως δέν μειώνει καθόλου τήν ευγνωμοσύνη μας διά τά όσα επιτελέσθησαν." (R.H. Robins, καθηγητής γλωσσολογίας εις τό Πανεπιστήμιον τού Λονδίνου).
"Οι αρχαίοι Έλληνες είναι οι αθάνατοι διδάσκαλοι τής ανθρωπότητος" (Φρειδερίκος Νίτσε, Γερμανός φιλόσοφος καί ποιητής).
"Ει οι Θεοί διαλέγονται, τήν τών Ελλήνων γλώτταν χρώνται". (Κικέρων, Ρωμαίος ρήτωρ).
" ... Δέν έχουμε κατασκευάσει τήν χίμαιρα "ελληνικότητα" διά νά επικυρώσωμε τίς δικές μας πολιτισμικές υποθέσεις. Μάλλον, κατά τήν έρευνά μας νά ανακαλύψωμε γιατί είμαστε ό,τι είμαστε, συνεχώς "σκοντάφτουμε" - εις τό χώμα, εις τήν πέτρα, εις τά κείμενα, εις τά νομίσματα - πάνω εις αυτούς τούς παράξενους κάποιους, αυτόν τόν μοναδικό λαό, ο οποίος ονομάζεται "Έλληνες". (Victor Davis Hanson, καθηγητής τών Ελληνικών εις τό California state University, John Heath επίκουρος καθηγητής τών κλασικών σπουδών εις τό Santa Clara University)
ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ, ΓΙΑ ΝΑ ΒΕΛΤΙΩΣΟΥΝ ΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ ΤΟΥΣ!!!
Υποχρεωτικό μάθημα θα είναι τα αρχαία Ελληνικά σε δεκατρία δημοτικά σχολεία στην Οξφόρδη. Οι υπεύθυνοι εκπαίδευσης των σχολείων αποφάσισαν να εντάξουν στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα της επόμενης χρονιάς το μάθημα των αρχαίων Ελληνικών γιατί πιστεύουν ότι...
έτσι οι μαθητές θα βελτιώσουν τα Αγγλικά τους!!! Πιστεύεται ότι η εισαγωγή των ελληνικών στα σχολεία μπορεί να έχει θετική επίδραση στην κατανόηση της αγγλικής γλώσσας. Πολλές από τις αγγλικές λέξεις έχουν ρίζες ελληνικές δηλώνει η καθηγήτρια λατινικών Λόρνα Ρόμπινσον, ένθερμη υποστηρικτής της αρχαίας ελληνικής γλωσσάς. Όπως δήλωσε στους Τάιμς η αρχαία ελληνική γλώσσα "Θα παρέχει τη βάση για να κατανοήσουν οι μικροί μαθητές την πολυπλοκότητα της αγγλικής γραμματικής".
ΣΤΙΣ 14:00
ΗΜΕΡΙΔΑ 13-3-2010
Φ.Σ. «ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ»
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΨΗΦΙΣΜΑ
Οι συμμετέχοντες στην Ημερίδα που οργανώθηκε απὸ την Ελληνικὴ Γλωσσικὴ Κληρονομιὰ (Ε.Γ.Κ.) και την Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων (Ε.Ε.Φ.) και πραγματοποιήθηκε την 13η Μαρτίου τρέχοντος έτους, στην αίθουσα τελετών του Φ.Σ. «ΠΑΡΝΑΣΣΟΣ», αποφάσισαν να επαναλάβουν προς την Πολιτεία την πάγια θέση τους για την ενίσχυση της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας και την αναβάθμιση της ανθρωπιστικής παιδείας στην Εκπαίδευση της χώρας μας, η οποία σήμερα είναι όσον ουδέποτε άλλοτε αναγκαία για την ανάδειξη αξιών και προτύπων και για την έμπνευση οραμάτων στους νέους μας.
Όπως έχουν αποδείξει και συγκεκριμένες έρευνες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου και άλλων εγκύρων φορέων, ουσιαστικὴ ανθρωπιστικὴ παιδεία παρέχεται με την διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών απὸ το πρωτότυπο και την παράλληλη προσέγγιση γλώσσας και περιεχομένου (ιδεών και αξιών) των κειμένων. Ο τρόπος αυτὸς βοηθεί τους μαθητὲς να κατανοήσουν την διαχρονικὴ πορεία της γλώσσας μας, να χρησιμοποιήσουν ορθὰ την ελληνικὴ στον γραπτὸ και τον προφορικὸ λόγο και να εκφρασθούν με σαφήνεια, πληρότητα και ευστοχία.
Αντιθέτως, η κατάργηση επὶ σειρὰ ετών της διδασκαλίας της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στο Γυμνάσιο επέφερε τις οδυνηρὲς συνέπειες της γλωσσικής ένδειας, του εκφραστικού μαρασμού και των γλωσσικών σφαλμάτων τα οποία διαπιστώνονται απὸ τους βαθμολογητὲς στα γραπτά των υποψηφίων κατὰ τις πανελλαδικὲς εξετάσεις για τα Α.Ε.Ι. και τα Τ.Ε.Ι.. Η απουσία ορθοέπειας εντοπίζεται σχεδὸν καθημερινὰ στον προφορικὸ και τον γραπτὸ λόγο καθὼς και στον έντυπο και τον ηλεκτρονικὸ Τύπο.
Η διδασκαλία ξένης γλώσσας απὸ πολὺ ενωρὶς στο δημοτικὸ δεν μπορεί να αποδώσει, αν δεν έχει προηγηθεί στοιχειώδης κατανόηση της μορφής και της δομής της μητρικής γλώσσας. Η Πληροφορικὴ είναι αναμφισβήτητα απαραίτητο εργαλείο για την διευκόλυνση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την ευχερέστερη διάχυση της γνώσης. Δεν μπορεί όμως να αποτελέσει αυτοσκοπὸ και την μόνη οδὸ για την καλλιέργεια του πνεύματος και την κριτικὴ σκέψη.
Για όλους αυτοὺς τους λόγους, η «Ελληνικὴ Γλωσσικὴ Κληρονομιὰ» με 1750 μέλη και η «Εταιρεία Ελλήνων Φιλολόγων» με 4240 μέλη προτείνουν στην Πολιτεία τα ακόλουθα:
1. Την αναβάθμιση της παρεχομένης ανθρωπιστικής παιδείας στην Εκπαίδευση με την αύξηση των ωρών διδασκαλίας των ανθρωπιστικών μαθημάτων και της ελληνικής γλώσσας.
2. Την συστηματικότερη και ουσιαστικότερη επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών στον επιστημονικὸ και τον διδακτικὸ τομέα. Για την επίτευξη αυτού του στόχου θεωρούμε απαραίτητη την επανίδρυση του Διδασκαλείου Μέσης Εκπαίδευσης, ενὸς θεσμού που απέδωσε τα μέγιστα στο παρελθόν.
3. Την χορήγηση στους μαθητὲς καταλληλότερων διδακτικών εγχειριδίων απὸ τα ήδη χρησιμοποιούμενα στην Εκπαίδευση, ώστε αυτὰ να τους προσφέρουν την δυνατότητα καλύτερης γλωσσικής κατάρτισης και ανθρωπιστικής μόρφωσης με προσφορότερο, λειτουργικότερο και ελκυστικότερο τρόπο.
4. Την επανίδρυση των άστοχα καταργηθέντων στο παρελθὸν Κλασικών Λυκείων.
Δεν περιποιεί τιμὴ στην χώρα μας το γεγονὸς ότι, ενώ παρατηρείται μια γενικότερη τάση στον κόσμο για ενίσχυση των ανθρωπιστικών σπουδών, όπως, για παράδειγμα, συμβαίνει στην Ιταλία και την Ισπανία, οι οποίες διαθέτουν 3500 και 2200 Κλασικὰ Λύκεια αντιστοίχως, η Ελλάδα, η γενέτειρα των ανθρωπιστικών επιστημών, δεν έχει ούτε ένα Κλασικὸ Λύκειο! Είναι βεβαίως αυτονόητο ότι η επανίδρυση των Κλασικών Λυκείων δεν συνεπάγεται την μείωση της ανθρωπιστικής παιδείας απὸ τα Γενικὰ Λύκεια, διότι μία τέτοια απόφαση θα οδηγούσε σε μείωση της καλλιέργειας των μαθητών και σε γενικότερη υποβάθμιση της παρεχομένης Παιδείας.
Εκ μέρους της Οργανωτικής Επιτροπής της Ημερίδας
Ο Πρόεδρος της Ε.Γ.Κ. Η Πρόεδρος της Ε.Ε.Φ.
Πάνος Λιγομενίδης Γεωργία Ξανθάκη – Καραμάνου Ομότιμος Καθηγητὴς – Ακαδημαϊκὸς Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πελοποννήσου
Τοῦ Ἀντωνίου Ἀ. Ἀντωνάκου
Καθηγητοῦ, Φιλολόγου
Ἱστορικοῦ, Συγγραφέως
Β΄Ἀντιπροέδρου τῆς Ἐπιτροπῆς Ἐνημερώσεως ἐπἰ τῶν Ἐθνικῶν Θεμάτων
Σὰν νὰ μὴν ἔφθαναν ὅλα αὐτά, ποὺ μᾶς συμβαίνουν μὲ τὴν οἰκονομία, ἐπανῆλθε τὶς τελευταῖες ἡμέρες ἕνα θέμα, τὸ ὁποῖο ἔχει ἐπανακάμψει πολλὲς φορὲς μέχρι σήμερα, εὐτυχῶς ἀνεπιτυχῶς. Εἶναι τὸ θέμα τῆς μεταφράσεως τῶν εὐαγγελίων στὴν δημοτική. Μὰ εἴμαστε καλά; Ὁ ρόλος τῆς ἑλληνορθοδόξου («greek orthodox churtch» ὅπως λέγεται διεθνῶς) ἐκκλησίας, ἦταν κυρίως ἐθνικός. Ἐκτὸς ἂν στὴν ἀποβολὴ τοῦ ὅρου «ἐθνικός» ἀπὸ τὸ ὑπουργεῖο (ἀ)παιδείας, συνηγορεῖ σιωπηλὰ καὶ αὐτή. Μέσα στὸν ἐθνικὸ αὐτὸν ρόλο, πέρα ἀπὸ τὸν καθαρὰ «δογματικό», συμπεριλαμβάνεται καὶ ἡ γλῶσσα. Ἀναφέρω τὸν δογματικό, διότι τὰ Εὐαγγέλια τοῦ «Κυρίου Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐγράφησαν στὴν ἑλληνικὴ καὶ μέσῳ αὐτῆς τῆς γλώσσας διαδόθηκαν σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Οἱ ἄλλοι χριστιανικοὶ λαοί, ποὺ μετέφρασαν τὰ εὐαγγέλια στὶς γλῶσσες τους, ἀπὸ τὰ ἑλληνικὰ τὸ ἔκαναν. Ἔχουμε λοιπὸν τὸ προνόμιο νὰ εἴμαστε κάτοχοι μιᾶς γλώσσης μοναδικῆς καὶ θείας. Καὶ τί λέμε; Ἐπειδὴ τὸ ποίμνιο δὲν καταλαβαίνει τὴν ἁπλῆ καθαρεύουσα, νὰ τοῦ τὰ κάνουμε «νιανιά» σὲ ἕνα νεοελλαδικὸ ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο θὰ ἀφαιρέση ἀπὸ τὰ κείμενα αὐτὰ ὅλο τὸ νόημα καὶ ὅλη τὴν ὀμορφιά τους.
Καταλαβαίνετε; Ἀντὶ νὰ λάβη ἡ ἐκκλησία ὑπεύθυνη θέση γιὰ νὰ διδαχθῆ σωστὰ ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα μὲ τὴν ἱστορικὴ ὀρθογραφία της, τὴν ἱστορικὴ γραμματική της τοὺς κανόνες της, τὸ πολυτονικό, τὶς προθέσεις, θέλει νὰ «μεταφράση» τὴν Ἁγία Γραφὴ σὲ ἕνα ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο δὲν περιλαμβάνει τίποτε ἀπὸ αὐτά, συμβάλλοντας μὲ τὴν σειρά της στὴν καταστροφὴ τοῦ ὑψίστου ἐργαλείου τοῦ νοῦ. Τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης.
Πρὶν χρόνια εἶχε γίνει πάλι προσπάθεια ἀπὸ τοὺς ἴδιους κύκλους νὰ μεταφρασθῆ ἡ Ἁγία Γραφὴ στὸ νεοελλαδικὸ ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο κάποιοι ὀνομάζουν «δημοτική». Εἶχαν μάλιστα πείσει καὶ τὸν τότε Ἀρχιεπίσκοπο, τὸν μακαριστὸ Χριστόδουλο νὰ συναινέση. Τὸ σχετικὸ δημοσίευμα τότε ἔλεγε: «Ἀποσπάσματα τῆς Ἁγίας Γραφῆς θὰ ἀκουστοῦν γιὰ πρώτη φορὰ στὴν δημοτική, στὴν λειτουργία τῆς Κυριακῆς 19 Σεπτεμβρίου 2004. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀποφάσισε τὴν ἀνάγνωση μετάφρασης τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῆς Ἀποστολικῆς Περικοπῆς στὴν Θεία Λειτουργία, κίνηση ποὺ ἐνέκρινε ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος. Ἡ ἀνάγνωση στὴν δημοτικὴ θὰ ἀρχίση δοκιμαστικὰ σὲ ναοὺς τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καὶ ἀργότερα θὰ ἐπεκταθῆ.Σύμφωνα τὸν ἐκπρόσωπο Τύπου τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς πατέρα Ἐπιφάνιο, τὸ ζήτημα τῆς κατανόησης τῶν λειτουργικῶν καὶ ἁγιογραφικῶν κειμένων ἀπὸ τοὺς πιστούς, καὶ κυρίως ἀπὸ τὰ παιδιά, ἀπασχολοῦσε ἐδῶ καὶ καιρὸ τὴν Ἱεραρχία τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας.Τὰ μεταφρασμένα κείμενα εἶναι κυρίως ἁγιογραφικὲς περικοπὲς (εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ ἀναγνώσματα), οἱ ὁποῖες διαβάζονται κατὰ τὴν λειτουργία τῆς Κυριακῆς. Πρὶν ἀπὸ τὸ μεταφρασμένο κείμενο θὰ διαβάζεται τὸ πρωτότυπο.Ἡ ἀπόδοση θὰ γίνεται ἀπὸ τὴν ἐπίσημη καὶ ἐγκεκριμένη ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο Μετάφραση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος». Εὐτυχῶς μετὰ ἀπὸ ἐπίσκεψη στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ τοῦ τότε προεδρείου τῆς Ἑλληνικῆς Γλωσσικῆς Κληρονομιᾶς, καὶ μὲ παρέμβαση τοῦ ἐπιτίμου προέδρου της, Ἀκαδημαϊκοῦ κ. Ἀντώνη Κουνάδη καὶ τοῦ ἐξαιρέτου Γραμματέως της κ. Γιώργου Δολιανίτη, ὁ μακαριστὸς ἐπείσθη καὶ δὲν προχώρησε σὲ καθιέρωση τοῦ ἐγχειρήματος. Ὅμως ἐπειδὴ αὐτοὶ ποὺ ἔχουν στοχοποιήσει τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν τὸ βάζουν κάτω, ἐπανέρχονται καὶ τώρα, σὲ αὐτὴν τὴν δύσκολη γιὰ τὸ ἔθνος στιγμή.
Ἔχει κανεὶς ἀναρωτηθῆ γιατί τὴν ἐθνικὴ γλῶσσα τοῦ κάθε ἀτόμου τὴν λέμε «μητρική»; Διότι ἁπλούστατα τὴν μαθαίνει ἀπὸ τὴν μητέρα του, ἀπὸ αὐτὴν ποὺ τοῦ δίνει τὸ πρῶτο γάλα καὶ ἀνοίγει τὴν μητρική της ἀγκαλιὰ γιὰ νὰ προστατεύση τὸ μικρὸ καὶ ἀδύναμο παιδί. Ἔτσι πρέπει νὰ κάνη καὶ κάνει, μέχρι στιγμῆς, καὶ ἡ Μάνα Ἐκκλησία. Μαθαίνει τὴν μητρικὴ γλῶσσα στὰ παιδιά της. Καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ γλῶσσα, στὴν ὁποία ἐγράφησαν τὰ Εὐαγγέλια, ἡ κοινὴ ἑλληνική! Ἂν δὲν τὸ καταλάβουμε αὐτὸ, ἀνοίγουμε μία ἀκόμη κερκόπορτα γιὰ νὰ ἐπισπεύσουμε τὴν ἅλωση τῆς γλώσσης μας. Ἡ μεγάλη προσφορὰ τῆς ἐκκλησίας στὰ 400 χρόνια της τουρκοκρατίας εἶναι ἡ διάσωση τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης μέσῳ τῶν ἐκκλησιαστικῶν κειμένων, τὰ ὁποῖα μάθαιναν ἀπ’ ἔξω κατὰ πλειοψηφίαν ἀγράμματοι ἄνθρωποι, χωρὶς κανένα πρόβλημα, ἀφοῦ καταλάβαιναν πολὺ καλὰ τί ἔλεγαν τὰ λόγια. Τί θὰ κερδίση φερ’ εἰπεῖν ὁ σύγχρονος Ἕλληνας ἄν, ἀντὶ νὰ πῆ τὴν φράση «Θεὸς φυλάξοι», ἐπειδὴ δὲν ὑπάρχει ἡ εὐκτικὴ σήμερα, πεῖ «Μακάρι ὁ Θεὸς νὰ φυλάξη»; Ἀπολύτως τίποτε. Ἀντιθέτως θὰ χάση ἀκόμη ἕναν προμαχῶνα στὸν πόλεμο ἐναντίον τῶν δολιοφθορέων. Καὶ βεβαίως, ὅταν χρειαζόμαστε πέντε λέξεις γιὰ νὰ ἀποδώσουμε τὸ ὄνομα δύο, κατανοοῦμε τὸ σημεῖο παρακμῆς. Ἀντὶ λοιπὸν ἡ ἐκκλησία νὰ προσπαθῆ νὰ μεταφράση τὴν Ἁγία Γραφή, ἐπειδὴ τὰ «γραμματισμένα» σήμερα ἑλληνόπουλα τὴν κατανοοῦν λιγώτερο ἀπὸ τὰ «ἀγράμματα» ἑλληνόπουλα τοῦ 1821, καλύτερα νὰ προσπαθήση νὰ πάρη θέση καὶ νὰ ἐπιβάλη τὴν ἐπαναφορὰ τῆς ὀρθῆς ἑλληνικῆς, τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας, τῆς ἱστορικῆς γραμματικῆς, τοῦ πολυτονικοῦ. Ἡ ἐκκλησία στὸν ἐθνικὸ γλωσσικὸ πόλεμο εἶναι προμαχώνας γλώσσης καὶ ὄχι «ΚΑ-ΨΙ- ΜΙ» γιὰ τὴν διευκόλυνση τῶν «μαμμόθρεφτων φαντάρων»! Ἂς τὸ ξανασκεφθῆ λοιπόν, ὅσο γίνεται πιὸ γρήγορα, καὶ νὰ μὴ συναινέση ποτὲ σὲ τέτοια πρόταση, ποὺ εἶναι σίγουρο ὅτι οἱ ἴδιοι κύκλοι θὰ τὴν ἐπαναφέρουν πάλι, πρὶν χάση καὶ τοὺς πιστοὺς ποὺ ἤδη ἔχει!
Καὶ σὰν νὰ μὴν ἔφθαναν ὅλα αὐτά, ἐπανῆλθε τὶς τελευταῖες ἡμέρες ἕνα θέμα, τὸ ὁποῖο ἔχει ἐπανακάμψει πολλὲς φορὲς μέχρι σήμερα, εὐτυχῶς ἀνεπιτυχῶς. Εἶναι τὸ θέμα τῆς μεταφράσεως τῶν εὐαγγελίων στὴν δημοτική. Μὰ εἴμαστε καλά; Ὁ ρόλος τῆς ἑλληνορθοδόξου («greek orthodox churtch» ὅπως λέγεται διεθνῶς) ἐκκλησίας, ἦταν κυρίως ἐθνικός. Ἐκτὸς ἂν στὴν ἀποβολὴ τοῦ ὅρου «ἐθνικός» ἀπὸ τὸ ὑπουργεῖο (ἀ)παιδείας, συνηγορεῖ σιωπηλὰ καὶ αὐτή. Μέσα στὸν ἐθνικὸ αὐτὸν ρόλο, πέρα ἀπὸ τὸν καθαρὰ «δογματικό», συμπεριλαμβάνεται καὶ ἡ γλῶσσα. Ἀναφέρω τὸν δογματικό, διότι τὰ Εὐαγγέλια τοῦ «Κυρίου Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἐγράφησαν στὴν ἑλληνικὴ καὶ μέσῳ αὐτῆς τῆς γλώσσας διαδόθηκαν σὲ ὅλο τὸν κόσμο. Οἱ ἄλλοι χριστιανικοὶ λαοί, ποὺ μετέφρασαν τὰ εὐαγγέλια στὶς γλῶσσες τους, ἀπὸ τὰ ἑλληνικὰ τὸ ἔκαναν. Ἔχουμε λοιπὸν τὸ προνόμιο νὰ εἴμαστε κάτοχοι μιᾶς γλώσσης μοναδικῆς καὶ θείας. Καὶ τί λέμε; Ἐπειδὴ τὸ ποίμνιο δὲν καταλαβαίνει τὴν ἁπλῆ καθαρεύουσα, νὰ τοῦ τὰ κάνουμε «νιανιά» σὲ ἕνα νεοελλαδικὸ ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο θὰ ἀφαιρέση ἀπὸ τὰ κείμενα αὐτὰ ὅλο τὸ νόημα καὶ ὅλη τὴν ὀμορφιά τους.
Καταλαβαίνετε; Ἀντὶ νὰ λάβη ἡ ἐκκλησία ὑπεύθυνη θέση γιὰ νὰ διδαχθῆ σωστὰ ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα μὲ τὴν ἱστορικὴ ὀρθογραφία της, τὴν ἱστορικὴ γραμματική της τοὺς κανόνες της, τὸ πολυτονικό, τὶς προθέσεις, θέλει νὰ «μεταφράση» τὴν Ἁγία Γραφὴ σὲ ἕνα ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο δὲν περιλαμβάνει τίποτε ἀπὸ αὐτά, συμβάλλοντας μὲ τὴν σειρά της στὴν καταστροφὴ τοῦ ὑψίστου ἐργαλείου τοῦ νοῦ. Τῆς ἑλληνικῆς γλώσσης. Πρὶν χρόνια εἶχε γίνει πάλι προσπάθεια ἀπὸ τοὺς ἴδιους κύκλους νὰ μεταφρασθῆ ἡ Ἁγία Γραφὴ στὸ νεοελλαδικὸ ἰδίωμα, τὸ ὁποῖο κάποιοι ὀνομάζουν «δημοτική». Εἶχαν μάλιστα πείσει καὶ τὸν τότε Ἀρχιεπίσκοπο, τὸν μακαριστὸ Χριστόδουλο νὰ συναινέση. Τὸ σχετικὸ δημοσίευμα τότε ἔλεγε: «Ἀποσπάσματα τῆς Ἁγίας Γραφῆς θὰ ἀκουστοῦν γιὰ πρώτη φορὰ στὴν δημοτική, στὴν λειτουργία τῆς Κυριακῆς 19 Σεπτεμβρίου 2004. Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος ἀποφάσισε τὴν ἀνάγνωση μετάφρασης τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τῆς Ἀποστολικῆς Περικοπῆς στὴν Θεία Λειτουργία, κίνηση ποὺ ἐνέκρινε ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος. Ἡ ἀνάγνωση στὴν δημοτικὴ θὰ ἀρχίση δοκιμαστικὰ σὲ ναοὺς τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν καὶ ἀργότερα θὰ ἐπεκταθῆ.
Σύμφωνα τὸν ἐκπρόσωπο Τύπου τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς πατέρα Ἐπιφάνιο, τὸ ζήτημα τῆς κατανόησης τῶν λειτουργικῶν καὶ ἁγιογραφικῶν κειμένων ἀπὸ τοὺς πιστούς, καὶ κυρίως ἀπὸ τὰ παιδιά, ἀπασχολοῦσε ἐδῶ καὶ καιρὸ τὴν Ἱεραρχία τῆς Ἑλλαδικῆς Ἐκκλησίας.Τὰ μεταφρασμένα κείμενα εἶναι κυρίως ἁγιογραφικὲς περικοπὲς (εὐαγγελικὰ καὶ ἀποστολικὰ ἀναγνώσματα), οἱ ὁποῖες διαβάζονται κατὰ τὴν λειτουργία τῆς Κυριακῆς. Πρὶν ἀπὸ τὸ μεταφρασμένο κείμενο θὰ διαβάζεται τὸ πρωτότυπο.Ἡ ἀπόδοση θὰ γίνεται ἀπὸ τὴν ἐπίσημη καὶ ἐγκεκριμένη ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Σύνοδο Μετάφραση τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος».
Εὐτυχῶς μετὰ ἀπὸ ἐπίσκεψη στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ τοῦ τότε προεδρείου τῆς Ἑλληνικῆς Γλωσσικῆς Κληρονομιᾶς, καὶ μὲ παρέμβαση τοῦ ἐπιτίμου προέδρου της, Ἀκαδημαϊκοῦ κ. Ἀντώνη Κουνάδη καὶ τοῦ ἐξαιρέτου Γραμματέως της κ. Γιώργου Δολιανίτη, ὁ μακαριστὸς ἐπείσθη καὶ δὲν προχώρησε σὲ καθιέρωση τοῦ ἐγχειρήματος. Ὅμως ἐπειδὴ αὐτοὶ ποὺ ἔχουν στοχοποιήσει τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν τὸ βάζουν κάτω, ἐπανέρχονται καὶ τώρα, σὲ αὐτὴν τὴν δύσκολη γιὰ τὸ ἔθνος στιγμή.Ἔχει κανεὶς ἀναρωτηθῆ γιατί τὴν ἐθνικὴ γλῶσσα τοῦ κάθε ἀτόμου τὴν λέμε «μητρική»; Διότι ἁπλούστατα τὴν μαθαίνει ἀπὸ τὴν μητέρα του, ἀπὸ αὐτὴν ποὺ τοῦ δίνει τὸ πρῶτο γάλα καὶ ἀνοίγει τὴν μητρική της ἀγκαλιὰ γιὰ νὰ προστατεύση τὸ μικρὸ καὶ ἀδύναμο παιδί. Ἔτσι πρέπει νὰ κάνη καὶ κάνει, μέχρι στιγμῆς, καὶ ἡ Μάνα Ἐκκλησία. Μαθαίνει τὴν μητρικὴ γλῶσσα στὰ παιδιά της. Καὶ αὐτὴ εἶναι ἡ γλῶσσα, στὴν ὁποία ἐγράφησαν τὰ Εὐαγγέλια, ἡ κοινὴ ἑλληνική! Ἂν δὲν τὸ καταλάβουμε αὐτὸ, ἀνοίγουμε μία ἀκόμη κερκόπορτα γιὰ νὰ ἐπισπεύσουμε τὴν ἅλωση τῆς γλώσσης μας.
Ἡ μεγάλη προσφορὰ τῆς ἐκκλησίας στὰ 400 χρόνια της τουρκοκρατίας εἶναι ἡ διάσωση τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσης μέσῳ τῶν ἐκκλησιαστικῶν κειμένων, τὰ ὁποῖα μάθαιναν ἀπ’ ἔξω κατὰ πλειοψηφίαν ἀγράμματοι ἄνθρωποι, χωρὶς κανένα πρόβλημα, ἀφοῦ καταλάβαιναν πολὺ καλὰ τί ἔλεγαν τὰ λόγια. Τί θὰ κερδίση φερ’ εἰπεῖν ὁ σύγχρονος Ἕλληνας ἄν, ἀντὶ νὰ πῆ τὴν φράση «Θεὸς φυλάξοι», ἐπειδὴ δὲν ὑπάρχει ἡ εὐκτικὴ σήμερα, πεῖ «Μακάρι ὁ Θεὸς νὰ φυλάξη»; Ἀπολύτως τίποτε. Ἀντιθέτως θὰ χάση ἀκόμη ἕναν προμαχῶνα στὸν πόλεμο ἐναντίον τῶν δολιοφθορέων. Καὶ βεβαίως, ὅταν χρειαζόμαστε πέντε λέξεις γιὰ νὰ ἀποδώσουμε τὸ ὄνομα δύο, κατανοοῦμε τὸ σημεῖο παρακμῆς.
Ἀντὶ λοιπὸν ἡ ἐκκλησία νὰ προσπαθῆ νὰ μεταφράση τὴν Ἁγία Γραφή, ἐπειδὴ τὰ «γραμματισμένα» σήμερα ἑλληνόπουλα τὴν κατανοοῦν λιγώτερο ἀπὸ τὰ «ἀγράμματα» ἑλληνόπουλα τοῦ 1821, καλύτερα νὰ προσπαθήση νὰ πάρη θέση καὶ νὰ ἐπιβάλη τὴν ἐπαναφορὰ τῆς ὀρθῆς ἑλληνικῆς, τῆς ἱστορικῆς ὀρθογραφίας, τῆς ἱστορικῆς γραμματικῆς, τοῦ πολυτονικοῦ. Ἡ ἐκκλησία στὸν ἐθνικὸ γλωσσικὸ πόλεμο εἶναι προμαχώνας γλώσσης καὶ ὄχι «ΚΑ-ΨΙ- ΜΙ» γιὰ τὴν διευκόλυνση τῶν «μαμμόθρεφτων φαντάρων»! Ἂς τὸ ξανασκεφθῆ λοιπόν, ὅσο γίνεται πιὸ γρήγορα, καὶ νὰ μὴ συναινέση ποτὲ σὲ τέτοια πρόταση, ποὺ εἶναι σίγουρο ὅτι οἱ ἴδιοι κύκλοι θὰ τὴν ἐπαναφέρουν πάλι, πρὶν χάση καὶ τοὺς πιστοὺς ποὺ ἤδη ἔχει!
Η Ελληνική Γλώσσα τροφός όλων των γλωσσών
της Αναστασίας Γονέου
Κώστας Δουρίδας
Οδοιπορικό στο Καρδαρίτσι
Η Ομηρική (Ελληνική) γλώσσα που αποτελεί τη βάση επάνω στην οποία στηρίχτηκαν πλήθος σύγχρονων γλωσσών, δεν υπήρξε αρχή μιας εποχής στη γλωσσική ιστορία , αλλά το μόνο ακέραιο μνημείο μιας μακράς, προγενέστερης περιόδου κατά την οποία συντέθηκε, για να «ονοματίσει» τα επιτεύγματα και τις γνωστικές κατακτήσεις του μεγάλου προκατακλυσμιαίου πολιτισμού της «Χρυσής Εποχής». Ακόμα κι αν δεν υπήρχε καμία άλλη αναφορά, ακόμα κι αν δεν είχε διασωθεί κανένα προκατακλυσμιαίο μνημείο, θα αρκούσε η Ελληνική γλώσσα ως απόδειξη της ύπαρξης στο παρελθόν μίας εποχής μεγάλου πολιτισμού. Στη γλώσσα μας είναι εμφυτευμένη όλη η γνώση που κατέκτησε ο άνθρωπος έως την παρούσα στιγμή. Κάθε ελληνική λέξη-όρος φέρει ένα βαρύ φορτίο νόησης, φορτίο που οι προγενέστεροι «εξόδευσαν», για να κατακτήσουν γνωστικά τη συγκεκριμένη έννοια και να την «βαπτίσουν» με το συγκεκριμένο όνομα-λέξη. Γι’ αυτό οι σκοταδιστές κάνουν το παν να την εξαφανίσουν. Περιττόν να πούμε ότι ό λες οι Ευρωπαικές γλώσσες είναι ιδιώματα της Ελληνικής Γλώσσης. Οποια λέξη κι' αν εξετάσετε θα δείτε ότι η ρίζα της προέρχεται απο κάποια Ομηρική λέξη ή είναι παράφραση ταύτης.
love, λατινικό:love εκ του ''λάFω'' το διγαμμα F που είναι κανονικα το εκτο γραμμα του Ελληνικού αλφαβήτου γινεται αυ σημαίνει ''θέλω πολύ''
no, λατινικο:non,ne εκ του εκ του νη:αρνητικόν μόριον ''νέ τρώει, νέ πίνει'', νηπενθής=απενθής, νηνεμία=έλλειψις ανέμου
money, λατινικο:moneta εκ του μονία=μόνη επωνυμια της θεας Ηρας :''Ηρα μονία'', στο προαύλιο του ναου της στην Ρώμη βρισκόταν το νομισματοκοπείο, Τα νομισματα εφεραν την παρασταση της, (monetae)
I εκ του εγώ ή ίω στην Βοιωτική διάλεκτο
yes εκ του γέ=βεβαίως kiss me εκ του κύσον με= φιλησε με, λογια του Οδυσσεα στην Πηνελόπη.
move εκ του Ομηρικού αμείβου=κουνήσου!!!!!!
After εκ του Ομηρικου αυτάρ=μετά, ο Ομηρος μας λέγει''θα σας διηγηθω τι εγινε αυτάρ''
me εκ του :με
matrix εκ του:μητρα
model εκ του:μήδος=σχέδιο
disaster εκ του:δυσοίωνος+αστήρ!!!!!
Humor εκ του χυμόρ=χυμός (Στην διάλεκτο των Ευβοέων οπως αναφερεται και στον Κρατυλο του Πλάτωνοςτο τελικό σ προφερεται ως ρ. Π.χ.σκληρότηρ αντί σκληρότης)
Colonie εκ του κολώνεια =αποικιακη πόλις
Karat εκ του κεράτιον, μικρόν κέρας χρησιμεύον εις στάθμισιν βάρους
ιs εκ του είς
Heart,core εκ τού κέαρ=καρδιά
Pause εκ του παύση
exit εκ του έξιτε=εξέλθετε
exist λατινικά ex+sisto εκ του έξ+ίστημι=εξέχω, προέχω
serpent λατινικά:serpo έκ του έρπω, ερπετόν, ή δασεία προφέρεται ως σ:σερπετό, αντιδάνειον σερπαντίνα.
simple εκ του απλούς(δασύνεται)
Sponsor εκ του σπένδω=προσφέρω σπονδή.
care εκ του καρέζω.
day δία έλεγαν οι Κρήτες τήν ημέρα, ευδιάθετος=βρίσκεται σε καλή μέρα
medicine λατινικά:medeor εκ του μέδομαι,μήδομαι=σκέπτομαι πράττω επιδεξίως, μέδω=φροντίζω, μεδέων=προστάτης
restoration λατινικα:restauro εκ του ρά+ίστημι, οπου το ρά δεικνύει συνάρτησιν,ακολουθίαν, επίτασιν π.χ. ρά-θυμος, καί ίστημι=στήνομαι
restaurant εκ του ρά+ίσταμαι=έφαγα καί στηλώθηκα
resistance εκ του ρά + ίστημι
illusion εκ του λίζει=παίζει
flower λατινικά flos εκ του φλόος
brother λατινικα frater εκ του φράτωρ
space εκ του σπίζω =εκτείνω διαρκώς
marmelade λατινικα melimelum εκ του μελίμηλον =κυδωνι
menace εκ του μήνις
mentor εκ του μέντωρ
mother εκ του μάτηρ, μήτηρ
father εκ του πάτερ,πατήρ
maturity λατινικά:maturus εκ τού μαδαρός=υγρός
mow εκ του αμάω=θεριζω
moke εκ τού μώκος=αυτός που χλευάζει
Frapper μέσω του φραγκικού hrappan εκ του (F)ραπίζω =κτυπώ (F=το αρχαίο Ελληνικό δίγαμμα)
GLAMOYR λατινικο:GRAMOYR εκ του γραμμαριο!!! Η εξήγηση απλη.Οι ανθρωποι της τοτε εποχης εβλεπαν τους διάφορους μαγους και γόητες να παρασκευαζουν τις συνταγές τους με συστατικα μετρημενα σε γραμμαρια, και επειδη η ολη διαδικασια και η παρουσια αυτων των ατομων ηταν γοητευτικη και με κυρος το GRAMOYR-GLAMOYR πηρε την εννοια που του αποδίδουμε σημερα.
turbo εκ του τύρβη=κυκλικη ταραχώδης κινηση
night εκ του....νυχτα τι αλλo
transfer εκ του:τρύω(διαπερνώ)+φέρω, για παραδειγμα transatlantic=διαπερνω τον Ατλαντικο
eyes εκ του:φάεα=ματια
sex εκ του:έξiς, η λέξη δασύνεται και η δασεια κανονικα πρεπει να προφερεται μονο που εχουμε ξεχάσει το πως..... στην Αγγλικη διάλεκτο και για την συγκεκριμενη λέξη προφέρεται ως σιγμα. Σε άλλο παραδειγμα τo ύδωρ που επισης δασύνεται και με αλλαγη του δ σε τ εχουμε το βαρβαρικο water.............
maximum λατινικα:maximum εκ του μέγιστος
minor λατινικα:minor εκ του μινύς =μικρός. Προσεξτε τωρα το καταπληκτικό, στα επισημα γεύματα ειχαν το μινύθες γραμμάτιον ενα μικρο κειμενο δηλαδη στο οποίο αναγραφόταν τι περιελαμβανε το γεύμα. Απο εδω οι λοιποί βάρβαροι οταν σταματησαν να τρωνε ο ενας τον αλλο πηραν το ......MENU
mayonnaise εκ της πόλεως Mayon, Η πολις αυτη ελαβε το όνομά της εκ του Μάχωνος, αδελφού του Αννιβα, ο οποιος ειχε το Ελληνικο όνομα Μάχων
mine εκ του Μινώαι =λιμενες ονομασθεντες εκ του γνωστου Μίνωος! Κρητων λιμενες, Μίνωαι καλούμεναι (Διοδ.Σικελ.Ε'84,2) οπου γινοταν εμπορεία μεταλλευματων
boss εκ του πόσσις =ο αφεντης του σπιτιού
lord εκ του λάρς, οι Πελασγικές Ακροπόλεις ονομάζονταν Λάρισσες και ο διοικητής τους λάρς ή λαέρτης......
bar λατινικα:barra εκ του μάρα =εργαλείον σιδηρουργού
bank λατινικα pango εκ του παγιώ, πήγνυμι οι τραπεζες πηραν την ονομασια τους απο τα πρωτα "τραπεζια" (παγκους) που στηνονταν στην αγορα.
banjo λατινικα: pandura εκ του πανδούρα =μουσικο οργανο
double εκ του:διπλούς
dolllar εκ του τάλλαρον=καλαθι το οποιο χρησιμοποιούταν ως μοναδα μετρησης στις ανταλλαγες, π.χ δωσε μου 5 τάλλαρα σταρι να σου δωσω 3 αλευρι. Σε μας εχει μεινει ως τάλληρο αλλα και ως το γνωστό μας τελλάρo!!!
amen λατινικα:amen, ΤΟ ΓΝΩΣΤΟ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΜΑΣ ΑΜΗΝ ΚΑΘΕ ΑΛΛΟ ΠΑΡΑ ΕΒΡΑΙΚΟ ΕΙΝΑΙ. ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΑΝΤΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΤΑΤΟΥ ή μήν =ΑΛΗΘΩΣ, (ΙΛΙΑΔΑ ΟΜΗΡΟΥ Β291) , ημέν , Η 301. ΕΞΕΛΙΞΙΣ ΤΟΥ ημέν ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ αμέ!!
Η γλώσσα μας σε 303 πανεπιστήμια από την Ινδία ως τη Βενεζουέλα
Εμφανίσεις: 90
Τα ελληνικά είναι μια δύσκολη και λίγο ομιλούμενη γλώσσα. Ποιος γνωρίζει όμως πως στην Αυστραλία υπάρχουν 18 πανεπιστημιακές σχολές και 149 δημόσια σχολεία που διδάσκουν τη πιέστε για μεγέθυνση νεοελληνική γλώσσα, στην Ινδία δύο πανεπιστημιακές σχολές, στην Ιταλία 15 πανεπιστημιακές σχολές και τρία δημόσια σχολεία, στην Ισπανία 20 πανεπιστημιακές σχολές και τρία δημόσια σχολεία; Αλλά και στη Συρία, τη Λιθουανία, την Ιαπωνία, τη Νότιο Αφρική, τη Βενεζουέλα, τη Σλοβενία, τη Ρωσία, το Ισραήλ...
Διευθύνσεις και πληροφορίες για όλα τα ακαδημαϊκά, δημόσια και ιδιωτικά ιδρύματα που παρέχουν μαθήματα της ελληνικής γλώσσας στην Ελλάδα αλλά και το εξωτερικό περιέχει ο οδηγός στην αγγλική με τον τίτλο «Institutions Offering Courses of Modern Greek in Greece and abroad» (Ιδρύματα που προσφέρουν μαθήματα νεοελληνικής γλώσσας στην Ελλάδα και το εξωτερικό) που εξέδωσε το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Διεθνών Εκπαιδευτικών Σχέσεων του υπουργείου Παιδείας.
Ο νεοεκδοθείς οδηγός παρέχει διευθύνσεις και πληροφορίες για 303 πανεπιστημιακές σχολές σ' ολόκληρο τον κόσμο και για 269 δημόσια σχολεία, αφενός για μαθήματα «νέας ελληνικής για ξένους» που παρέχονται με οργανωμένο τρόπο στην Ελλάδα (από ακαδημαϊκούς, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς) και αφετέρου για τα πλήρη προγράμματα νεοελληνικών σπουδών, τα προσφερόμενα από πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο. Σε επίμετρο δίνονται: μικρή δειγματοληψία κοινοτικών (παροικιακών, εκκλησιαστικών κ.ά) σχολείων στην αλλοδαπή όπου διδάσκεται η ελληνική γλώσσα, βασική βιβλιογραφία εγχειριδίων και βοηθημάτων για τη διδασκαλία της νέας ελληνικής ως ξένης γλώσσας και τέλος οι διευθύνσεις των ελληνικών προξενικών αρχών στο εξωτερικό, όπου μπορούν να απευθύνουν οι ενδιαφερόμενοι τα σχετικά ερωτήματά τους.
Η νέα έκδοση αποτελεί πλήρη αναθεώρηση και συμπλήρωση της έκδοσης του 1995 με τον ίδιο τίτλο. Ο οδηγός ¬ όπως και οι δώδεκα μέχρι σήμερα εκδόσεις του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας ¬ διατίθεται μέσω του βιβλιοπωλείου της «Εστίας» ενώ το υλικό του θα είναι σύντομα προσπελάσιμο και στους επισκέπτες της ηλεκτρονικής σελίδας του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας στο διαδίκτυο (http://www.greeklanguage.gr).
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Η Ελληνική γλώσσα καθιερώνεται διεθνώς , στον επιστημονικό κόσμο ! !
"Hellenic Quest " λέγεται ένα πρόγραμμα ηλεκτρονικής εκμαθήσεως της Ελληνικής που το CNN άρχισε να διανέμει παγκοσμίως και προορίζεται σε πρώτο στάδιο για τους αγγλόφωνους και ισπανόφωνους.
Η μέθοδος διδασκαλίας συνίσταται στην προβολή πληροφοριών στην οθόνη του Η/Υ με ταυτόχρονη μετάδοση ήχου και κινούμενης εικόνας.
Το πρόγραμμα παράγεται από τη μεγάλη εταιρία Η/Υ "Apple", της οποίας Πρόεδρος Τζον Σκάλι είπε σχετικώς: "Αποφασίσαμε να προωθήσουμε το πρόγραμμα εκμαθήσεως της Ελληνικής επειδή η κοινωνία μας χρειάζεται ένα εργαλείο που θα της επιτρέψει ν' αναπτύξει τη δημιουργικότητά της να εισαγάγει καινούριες ιδέες και θα της προσφέρει γνώσεις περισσότερες απ' όσες ο άνθρωπος μπορούσε ως τώρα να ανακαλύψει".
Με άλλα λόγια πρόκειται για μια εκδήλωση της τάσεως για επιστροφή του παγκόσμιου πολιτισμού στο πνεύμα και τη γλώσσα των Ελλήνων.
Αλλη συναφής εκδήλωση: Οι Αγγλοι επιχειρηματίες προτρέπουν τα ανώτερα στελέχη να μάθουν Αρχαία Ελληνικά "επειδή αυτά περιέχουν μια ξεχωριστή σημασία για τους τομείς οργανώσεως και διαχειρίσεως επιχειρήσεων".
Σε αυτό το συμπέρασμα ήδη οδηγήθηκαν μετά από διαπιστώσεις Βρετανών ειδικών ότι "Η Ελληνική γλώσσα ενισχύει τη λογική και τονώνει τις ηγετικές ικανότητες.
Γι' αυτό έχει μεγάλη αξία, όχι μόνο στην πληροφορική και στην υψηλή τεχνολογία, αλλά και στον τομέα οργανώσεως και διοικήσεως".
Αυτές οι ιδιότητες της Ελληνικής ώθησαν το Πανεπιστήμιο Ιρβάιν της Καλιφόρνια να αναλάβει την αποθησαύριση του πλούτου της. Επικεφαλής του προγράμματος τοποθετήθηκαν η γλωσσολόγος -Ελληνίστρια- Μακ Ντόναλι και οι καθηγητές της ηλεκτρονικής Μπρούνερ και Πάκαρι. Στον Η/Υ "Ίβυκο" αποθησαυρίστηκαν 6 εκατομμύρια λεκτικοί τύποι της γλώσσας μας όταν η Αγγλική έχει συνολικά 490.000 λέξεις και 300.000 τεχνικούς όρους δηλαδή ως γλώσσα είναι μόλις το 1/100 της δικής μας. Στον "Ίβυκο" ταξινομήθηκαν 8.000 συγγράμματα 4.000 αρχαίων Ελλήνων και το έργο συνεχίζεται.
Μιλώντας γι' αυτό ο καθηγητής Μπρούνερ είπε: "Σε όποιον απορεί γιατί τόσα εκατομμύρια δολάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής απαντούμε: Μα πρόκειται για τη γλώσσα των προγόνων μας. Και η επαφή μας μ' αυτούς θα βελτιώσει τον πολιτισμό μας".
Οι υπεύθυνοι του προγράμματος υπολογίζουν ότι οι ελληνικοί λεκτικοί τύποι θα φθάσουν στα 90 εκατομμύρια, έναντι 9 εκατομμυρίων της λατινικής. Το ενδιαφέρον για την Ελληνική προέκυψε από τη διαπίστωση των επιστημόνων πληροφορικής και υπολογιστών ότι οι Η/Υ προχωρημένης τεχνολογίας δέχονται ως "νοηματική" γλώσσα μόνον την Ελληνική. Όλες τις άλλες γλώσσες τις χαρακτήρισαν "σημειολογικές".
"Νοηματική γλώσσα" θεωρείται η γλώσσα στην οποία το "σημαίνον" δηλαδή η λέξη και "το σημαινόμενο" δηλαδή αυτό που η λέξη εκφράζει,(πράγμα, ιδέα, κατάσταση) έχουν μεταξύ τους πρωτογενή σχέση. Ενώ "σημειολογική" είναι η γλώσσα στην οποία αυθαιρέτως ορίζεται ότι το α? "πράγμα" (σημαινόμενο) εννοείται με το α? (σημαίνον).
Με άλλα λόγια, η Ελληνική γλώσσα είναι η μόνη γλώσσα της οποίας οι λέξεις έχουν "πρωτογένεια", ενώ σε όλες τις άλλες, οι λέξεις είναι συμβατικές, σημαίνουν κάτι απλά επειδή έτσι συμφωνήθηκε μεταξύ εκείνων που την χρησιμοποιούν. Π.χ στην Ελληνική, η λέξη ενθουσιασμός = εν-Θεώ, γεωμετρία = γη +μετρώ, προφητεία = προ + φάω, άνθρωπος = ο άναρθρων (ο αρθρώνων λόγο).
Έχουμε δηλαδή αιτιώδη σχέση μεταξύ λέξεως-πράγματος, πράγμα ανύπαρκτο στις άλλες γλώσσες. Τα πιο τέλεια προγράμματα "Ίβυκος", "Γνώσεις" και "Νεύτων" αναπαριστούν τους λεκτικούς τύπους της Ελληνικής σε ολοκληρώματα και σε τέλεια σχήματα παραστατικής, πράγμα που αδυνατούν να κάνουν για τις άλλες γλώσσες.
Και τούτο διότι η Ελληνική έχει μαθηματική δομή που επιτρέπει την αρμονική γεωμετρική τους απεικόνιση.
Ιδιαιτέρως χρήσιμα είναι τα ελληνικά προσφύματα ΟΠΩΣ : τηλέ , λάνδη =...LAND , ΓΕΩ...,νάνο, μίκρο, μέγα, σκοπό
...ισμός ,ΗΛΕΚΤΡΟ...., κυκλο...., ΦΩΝΟ.... ΜΑΚΡΟ.... ,ΜΙΚΡΟ...., ΔΙΣΚΟ.... ,ΓΡΑΦΟ ...,ΓΡΑΜΜΑ..., ΣΥΝ..., ΣΥΜ..., κ.λ.π.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ : ΤΟ ΓΝΩΣΤΟ ΣΕ ΟΛΟΥΣ C D = COMPACT DISK = ΣΥΜΠΑΚΤΩΜΕΝΟΣ ΔΙΣΚΟΣ
Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θεωρούν την Ελληνική γλώσσα "μη οριακή", δηλαδή ότι μόνο σ' αυτή δεν υπάρχουν όρια και γι' αυτό είναι αναγκαία στις νέες επιστήμες όπως η Πληροφορική, η Ηλεκτρονική, η Κυβερνητική και άλλες. Αυτές οι επιστήμες μόνο στην Ελληνική γλώσσα βρίσκουν τις νοητικές εκφράσεις που χρειάζονται, χωρίς τις οποίες η επιστημονική σκέψη αδυνατεί να προχωρήσει.
Γι' αυτούς τους λόγους οι Ισπανοί ευρωβουλευτές ζήτησαν να καθιερωθεί η Ελληνική ως η επίσημη της Ευρωπαϊκής Ένωσης διότι το να μιλά κανείς για Ενωμένη Ευρώπη χωρίς την Ελληνική είναι σα να μιλά σε έναν τυφλό για χρώματα. Ας το προωθήσουν και οι Έλληνες πολιτικοί
Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Διαβάστε ένα καταπληκτικό άρθρο που δημοσιεύτηκε στο antibaro.gr σχετικά με την Ελληνική γλώσσα. Δεν θα σας πάρει πάνω από 5 λεπτά και θα συνειδητοποιήσετε το έγκλημα που γίνεται από όλα τα κόμματα σε ότι πιο πολύτιμο έχουμε: τη γλώσσα μας. Όπως είπε και ο George Orwell στο έργο του «1984», 'απλή γλώσσα σημαίνει και απλή σκέψη'. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις. Ότι ακριβώς δηλαδή πράττουν τα κόμματα στην Ελλάδα χρόνια τώρα. Δεν υπάρχει μεγαλύτερος εμπαιγμός από το να διατείνονται ότι η παιδεία είναι θέμα προϋπολογισμού και χρημάτων. Η παιδεία πάνω από όλα σημαίνει σεβασμός στη γλώσσα και σωστή εκμάθηση της στα σχολεία. Ακριβώς το αντίθετο από ότι κάνουν σήμερα τα 'κώμα-τα'.
Η μαγεία της Ελληνικής γλώσσας
Αλέξανδρος Αγγελής
Αντίβαρο, Δεκέμβριος 2007
Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ
Στις μέρες μας όπου αμφισβητούνται ακόμα και τα αυτονόητα, έχει αρχίσει να ακούγεται η άποψη ότι δεν υπάρχουν ανώτερες και κατώτερες γλώσσες, αλλά ότι όλες έχουν την ίδια αξία. Αυτό είναι τόσο παράλογο να το πιστεύει κανείς, όσο το να πιστεύει ότι μπορούν σε έναν αγώνα δρόμου όλοι οι δρομείς να τερματίσουν ταυτόχρονα. Κάτι τέτοιο είναι απλά αδύνατον. Το συγκεκριμένο παράδειγμα είναι κάτι πολύ απλό, πόσο μάλλον όταν έχουμε να κάνουμε με κάτι τόσο πολύπλοκο όσο η γλώσσα. Δηλαδή μπορεί μια γλώσσα πρωτόγονου επιπέδου με 10 διαφορετικές λέξεις να έχει την ίδια αξία με μια γλώσσα τόσο σύνθετη όσο οι σημερινές; Ποιός λογικός άνθρωπος μπορεί να το δεχτεί αυτό; Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι οι χιμπατζήδες χρησιμοποιούν μια «γλώσσα» με ένα λεξιλόγιο από τριάντα λέξεις-κραυγές.
Σκοπός αυτού του κειμένου δεν είναι να υποβαθμίσει κάποιες γλώσσες, αλλά να αποδείξει με αντικειμενικά κριτήρια ότι δεν έχουν όλες οι γλώσσες την ίδια αξία (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η κάθε γλώσσα δεν έχει την αξία της). Υπάρχουν σήμερα περίπου 3.000 διαφορετικές γλώσσες (η πλειοψηφία των οποίων δεν έχει σύστημα γραφής). Είναι σίγουρο ότι κάθε γλώσσα έχει την δική της αξία και πρέπει να αγωνιζόμαστε όλοι ώστε όλες οι γλώσσες να επιβιώσουν. Δυστυχώς πολλές γλώσσες έχουν ήδη εκλείψει και θα εκλείψουν και στο μέλλον, και αυτό είναι πραγματικά μια αμαρτία. Όσο αμαρτία είναι όταν εξαφανίζεται ένα είδος ζώου διότι και η γλώσσα κάτι τέτοιο είναι, ένας «ζωντανός» οργανισμός που εξελίσσεται και είτε επιβιώνει είτε χάνεται. Πρακτική δυστυχώς συνέπεια αυτού είναι να χάνονται σημαντικά κομμάτια της εξέλιξης της ανθρώπινης πορείας, για την οποία δεν έχουμε ιδιαίτερα πολλές γνώσεις.
Για πολλούς μη-Έλληνες γλωσσολόγους και ανθρώπους του πνεύματος, είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η Ελληνική γλώσσα (ιδιαιτέρως τα Αρχαία Ελληνικά) είναι η ανώτερη μορφή γλώσσας που έχει επινοήσει ποτέ το ανθρώπινο πνεύμα. Οι απόψεις αυτές δεν είναι αυθαίρετες, αλλά βασίζονται σε κριτήρια αντικειμενικά σχετικά με την αξιολόγηση μιας γλώσσας. Παρακάτω θα περιγράψουμε μία σειρά από ιδιότητες τις Ελληνικής γλώσσας και θα αντιπαραβάλουμε κάποιες ξένες γλώσσες (συνήθως την Αγγλική, καθώς αυτή είναι η πιό διαδεδομένη) προς σύγκριση.
ΠΛΟΥΤΟΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΥ
Είναι γνωστή η έκφραση που χρησιμοποιούν οι Άγγλοαμερικάνοι όταν ψάχνουν να βρούν την κατάλληλη λέξη για κάποια έννοια «Οι Έλληνες θα έχουν μια λέξη για αυτό». Φράση την οποίαν πρώτος είχε γράψει ο καθηγητής Όλιβερ Τάπλιν στο βιβλίο του «Ελληνικό πυρ». [10]
Ενώ η Αγγλική γλώσσα έχει, βάση του μεγάλου Αμερικανικού λεξικού Merriam-Webster, περίπου 166.724 λεξίτυπους (σύμφωνα με το ίδιο λεξικό 41.214 από αυτές τις λέξεις είναι αμιγώς Ελληνικές, χωρίς να υπολογίζουμε τις σύνθετες και τις Ελληνογενείς) [10], η Ελληνική γλώσσα περιλαμβάνει ήδη, στην καταγραφή μέχρι λίγο πριν από την άλωση της Κωνσταντινουπόλεως, 1.200.000 λεξίτυπους. Το εντυπωσιακό αυτό νούμερο προκύπτει από το έγκριτο TLG (Θησαυρός Ελληνικής Γλώσσης) το οποίο ακόμα δεν έχει τελειώσει την καταγραφή όλων των Ελληνικών κειμένων. Εκτιμάται μάλιστα από την διευθύντρια του TLG, κα Μαρία Παντελιά, ότι μόλις τελειώσει η καταγραφή θα έχουν αποθησαυριστεί ίσως μέχρι και 2.000.000 λεξίτυποι.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον κ Α. Κωσταντινίδη συγγραφέα των βιβλίων «Οι Ελληνικές λέξεις στην Αγγλική γλώσσα» και «Η οικουμενική διάσταση της Ελληνικής γλώσσης», πολλά λεξικά σταματούν την ετυμολογία της λέξης στην Λατινική ρίζα αγνοώντας το γεγονός ότι η πλειονότης των ίδιων των Λατινικών λέξεων έχουν Ελληνική ρίζα.
Πολλές Ομηρικές λέξεις σώζονται ακόμα και σήμερα στις Ευρωπαϊκές γλώσσες, και αυτές οι πάμπολλες λέξεις φυσικά δεν εμπίπτουν στην κατηγορία των «αμιγώς Ελληνικών» που αναφέραμε νωρίτερα. Μία από αυτές τις λέξεις είναι το γνωστό «kiss». Ακούγεται αστεία σαν δήλωση ότι είναι στην ουσία Ελληνική λέξη ε; Και όμως, στα Αρχαία Ελληνικά, το «φιλώ» είναι «κυνέω / κυνώ», εξ’ ού και το προσκυνώ (σημαίνει κάνω ένα βήμα μπροστά και δίνω ένα φιλί). Στην προστακτική το ρήμα γίνεται «κύσον με», δηλαδή «φίλησε με», όπως θα είπε και η Πηνελόπη στον Οδυσσέα όταν τον είδε να επιστρέφει στην Ιθάκη. Στα Αγγλικά θα λέγαμε «kiss me». Ο βαθμός ομοιότητας των δύο φράσεων δεν αφήνει χώρο για αμφιβολίες. Και αυτό είναι μόνο ένα από τα πολλά παραδείγματα.
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΝΕΩΝ ΛΕΞΕΩΝ
Η δύναμη της Ελληνικής γλώσσας βρίσκεται στην ικανότητά της να πλάθεται όχι μόνο προθεματικά ή καταληκτικά, αλλά διαφοροποιώντας σε μερικές περιπτώσεις μέχρι και την ρίζα της λέξης (π.χ. «τρέχω» και «τροχός» παρόλο που είναι από την ίδια οικογένεια αποκλίνουν ελαφρώς στην ρίζα). Η Ελληνική γλώσσα είναι ειδική στο να δημιουργεί σύνθετες λέξεις με απίστευτων δυνατοτήτων χρήσεις, πολλαπλασιάζοντας το λεξιλόγιο.
Το διεθνές λεξικό Webster’s (Webster’s New International Dictionary) αναφέρει «Η Λατινική και η Ελληνική, ιδίως η Ελληνική, αποτελούν ανεξάντλητη πηγή υλικών για την δημιουργία επιστημονικών όρων.» [12] ενώ οι Γάλλοι λεξικογράφοι Jean Bouffartigue και Anne-Marie Delrieu τονίζουν «Η επιστήμη βρίσκει ασταμάτητα νέα αντικείμενα ή έννοιες. Πρέπει να τα ονομάσει. Ο θησαυρός των Ελληνικών ριζών βρίσκεται μπροστά της, αρκεί να αντλήσει από εκεί. Θα ήταν πολύ περίεργο να μην βρεί αυτές που χρειάζεται.».
Ο Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ, έκθαμβος μπροστά στο μεγαλείο της Ελληνικής, είχε δηλώσει σχετικώς «Η Ελληνική γλώσσα έχει το χαρακτηριστικό να προσφέρεται θαυμάσια για την έκφραση όλων των ιεραρχιών με μια απλή εναλλαγή του πρώτου συνθετικού. Αρκεί κανείς να βάλει ένα παν- πρώτο- αρχί- υπέρ- ή μια οποιαδήποτε άλλη πρόθεση μπροστά σε ένα θέμα. Κι αν συνδυάσει κανείς μεταξύ τους αυτά τα προθέματα, παίρνει μια ατελείωτη ποικιλία διαβαθμίσεων. Τα προθέματα εγκλείονται τα μεν στα δε σαν μια σημασιολογική κλίμακα, η οποία ορθώνεται προς τον ουρανό των λέξεων.»
Είναι αλήθεια ότι μπορούμε να βάλουμε και παραπάνω από μια πρόθεση μπροστά από μία λέξη, ακριβώς όπως περιγράφει ο Γάλλος φίλος μας. Παραδείγματα συνδυασμών πολλαπλών προθέσεων με λέξεις που να δημιουργούν νέες λέξεις υπάρχουν άπειρα. Αντικαταβάλλω, επαναδιατυπώνω, αντιπαρέρχομαι, ανακατασκευάζω κτλ.
Στην Ιλιάδα του Ομήρου η Θέτις θρηνεί για ότι θα πάθει ο υιός της σκοτώνοντας τον Έκτωρα «διό και δυσαριστοτοκείαν αυτήν ονομάζει». Η λέξη αυτή από μόνη της είναι ένα μοιρολόι, δυς + άριστος + τίκτω (=γεννώ) και σημαίνει όπως αναλύει το Ετυμολογικόν το Μέγα «που για κακό γέννησα τον άριστο». [7] Ποιά άλλη γλώσσα στον κόσμο θα μπορούσε να αποδώσει σε μία μόνο λέξη τόσα πολλά και υψηλά νοήματα; Και όπως έλεγαν και οι Αρχαίοι, «το Λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν».
Προ ολίγων ετών κυκλοφόρησε στην Ελβετία το λεξικό ανύπαρκτων λέξεων (Dictionnaire Des Mots Inexistants) όπου προτείνεται να αντικατασταθούν Γαλλικές περιφράσεις με μονολεκτικούς όρους από τα Ελληνικά. Π.χ. androprere, biopaleste, dysparegorete, ecogeniarche, elpidophore, glossoctonie, philomatheem tachymathie, theopempte κλπ, περίπου 2.000 λήμματα με προοπτική περαιτέρω εμπλουτισμού.
Ο Godefroi Herman, ο Γάλλος μεταφραστής των Διονυσιακών του Νόννου, ομολογεί «Πόσες φορές μεταφράζοντας δεν ανέκραξα όπως ο Ρονσάρ: Πόσο είμαι περίλυπος που η γλώσσα η Γαλλική δεν δημιουργεί λέξεις όπως η Ελληνική... ωκύμορος, δύσποτμος, ολιγοφρονείν...».
Η ΑΚΡΙΒΟΛΟΓΙΑ
Στα Αγγλικά το ρήμα και το ουσιαστικό συχνά χρησιμοποιούν ακριβώς την ίδια λέξη π.χ. «drink» που σημαίνει και «ποτό» και «πίνω». Επιπλέον τα ονόματα δεν έχουν κλίσεις, για παράδειγμα στα Ελληνικά λέμε «Ο Θεός, του Θεού, τω Θεώ, τον Θεό, ω Θεέ» ενώ στα Αγγλικά έχουμε μια μόνο λέξη για όλες αυτές τις έννοιες, το «God». Είναι προφανές λοιπόν, ότι τουλάχιστον όσον αφορά την ακριβολογία, γλώσσες όπως τα Ελληνικά υπερτερούν σαφώς σε σχέση με γλώσσες σαν τα Αγγλικά. Είναι λογικό άλλωστε αν κάτσει να το σκεφτεί κανείς, ότι μπορεί πολύ πιο εύκολα να καθιερωθεί μια γλώσσα διεθνής όταν είναι πιο εύκολη στην εκμάθηση, από τη άλλη όμως μια τέτοια γλώσσα εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να είναι τόσο ποιοτική.
Συνέπεια των παραπάνω είναι ότι η Αγγλική γλώσσα δεν μπορεί να είναι λακωνική όπως είναι η Ελληνική, καθώς για να μην είναι διφορούμενο το νόημα της εκάστοτε φράσης, πρέπει να χρησιμοποιηθούν επιπλέον λέξεις. Για παράδειγμα η λέξη «drink» σαν αυτοτελής φράση δεν υφίσταται στα Αγγλικά, καθώς μπορεί να σημαίνει «ποτό», «πίνω», «πιές» κτλ. Αντιθέτως στα Ελληνικά η φράση «πιές» βγάζει νόημα, χωρίς να χρειάζεται να βασιστείς στα συμφραζόμενα για να καταλάβεις το νόημά της.
Παρένθεση: Να θυμίσουμε εδώ ότι στα Αρχαία Ελληνικά εκτός από Ενικός και Πληθυντικός αριθμός, υπήρχε και Δυϊκός αριθμός. Υπάρχει στα Ελληνικά και η Δοτική πτώση εκτός από τις υπόλοιπες 4 πτώσεις ονομαστική, γενική, αιτιατική και κλιτική. Η Δοτική χρησιμοποιείται συνεχώς στον καθημερινό μας λόγο (π.χ. Βάσει των μετρήσεων, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι...) και είναι πραγματικά άξιον λόγου το γιατί εκδιώχθηκε βίαια από την νεοελληνική γλώσσα. Ακόμα παλαιότερα, εκτός από την εξορισμένη αλλά ζωντανή Δοτική υπήρχαν και άλλες τρείς επιπλέον πτώσεις οι οποίες όμως χάθηκαν.
Το ίδιο πρόβλημα, σε πολύ πιο έντονο φυσικά βαθμό, έχει και η Κινεζική γλώσσα. Όπως μας λέει και ο Κρητικός δημοσιογράφος Α. Κρασανάκης «Επειδή οι απλές λέξεις είναι λίγες, έχουν αποκτήσει πάρα πολλές έννοιες, για να καλύψουν τις ανάγκες της έκφρασης, πρβλ π.χ.: “σι” = γνωρίζω, είμαι, ισχύς, κόσμος, όρκος, αφήνω, θέτω, αγαπώ, βλέπω, φροντίζω, περπατώ, σπίτι κ.τ.λ., «πα» = μπαλέτο, οκτώ, κλέφτης, κλέβω... «πάϊ» = άσπρο, εκατό, εκατοστό, χάνω....» [1]. Ίσως να υπάρχει ελαφρά διαφορά στον τονισμό, αλλά δύσκολα μπορώ να φανταστώ πως θα μπορούσαν να υπάρχουν δεκάδες διαφορετικοί τονισμοί για μία μονοσύλλαβη λέξη, ώστε να διαχωρίσουν φωνητικά όλες οι πιθανές της έννοιες. Αλλά ακόμα και να υπάρχει, πως είναι δυνατόν να καταστήσεις ένα σημαντικό κείμενο (π.χ. συμβόλαιο) ξεκάθαρο;
Η ΚΥΡΙΟΛΕΞΙΑ
Στην Ελληνική γλώσσα ουσιαστικά δεν υπάρχουν συνώνυμα, καθώς όλες οι λέξεις έχουν λεπτές εννοιολογικές διαφορές μεταξύ τους. Για παράδειγμα η λέξη «λωποδύτης» χρησιμοποιείται για αυτόν που βυθίζει το χέρι του στο ρούχο (=λωπή) μας και μας κλέβει, κρυφά δηλαδή, ενώ ο «ληστής» είναι αυτός που μας κλέβει φανερά, μπροστά στα μάτια μας. Επίσης το «άγειν» και το «φέρειν» έχουν την ίδια έννοια. Όμως το πρώτο χρησιμοποιείται για έμψυχα όντα, ενώ το δεύτερο για τα άψυχα.
Στα Ελληνικά έχουμε τις λέξεις «κεράννυμι», «μίγνυμι» και «φύρω» που όλες έχουν το νόημα του «ανακατεύω». Όταν ανακατεύουμε δύο στερεά ή δύο υγρά μεταξύ τους αλλά χωρίς να συνεπάγεται νέα ένωση (π.χ. λάδι με νερό), τότε χρησιμοποιούμε την λέξη «μειγνύω» ενώ όταν ανακατεύουμε υγρό με στερεό τότε λέμε «φύρω». Εξ’ ού και η λέξη «αιμόφυρτος» που όλοι γνωρίζουμε αλλά δεν συνειδητοποιούμε τι σημαίνει. Όταν οι Αρχαίοι Έλληνες πληγωνόντουσαν στην μάχη, έτρεχε τότε το αίμα και ανακατευόταν με την σκόνη και το χώμα. Το κεράννυμι σημαίνει ανακατεύω δύο υγρά και φτιάχνω ένα νέο, όπως για παράδειγμα ο οίνος και το νερό. Εξ’ ού και ο «άκρατος» (δηλαδή καθαρός) οίνος που λέγαν οι Αρχαίοι όταν δεν ήταν ανακατεμένος (κεκραμμένος) με νερό.
Τέλος η λέξη «παντρεμένος» έχει διαφορετικό νόημα από την λέξη «νυμφευμένος», διαφορά που περιγράφουν οι ίδιες οι λέξεις για όποιον τους δώσει λίγη σημασία. Η λέξη παντρεμένος προέρχεται από το ρήμα υπανδρεύομαι και σημαίνει τίθεμαι υπό την εξουσία του ανδρός ενώ ο άνδρας νυμφεύεται, δηλαδή παίρνει νύφη. Γνωρίζοντας τέτοιου είδους λεπτές εννοιολογικές διαφορές, είναι πραγματικά πολύ αστεία μερικά από τα πράγματα που ακούμε στην καθημερινή – συχνά λαθεμένη – ομιλία (π.χ. «ο Χ παντρεύτηκε»).
Η Ελληνική γλώσσα έχει λέξεις για έννοιες οι οποίες παραμένουν χωρίς απόδοση στις υπόλοιπες γλώσσες, όπως άμιλλα, θαλπωρή και φιλότιμο. Μόνον η Ελληνική γλώσσα ξεχωρίζει την ζωή από τον βίο, την αγάπη από τον έρωτα. Μόνον αυτή διαχωρίζει, διατηρώντας το ίδιο ριζικό θέμα, το ατύχημα από το δυστύχημα, το συμφέρον από το ενδιαφέρον.
ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ
Το εκπληκτικό είναι ότι η ίδια η Ελληνική γλώσσα μας διδάσκει συνεχώς πως να γράφουμε σωστά. Μέσω της ετυμολογίας, μπορούμε να καταλάβουμε ποιός είναι ο σωστός τρόπος γραφής ακόμα και λέξεων που ποτέ δεν έχουμε δεί ή γράψει.
Το «πειρούνι» για παράδειγμα, για κάποιον που έχει βασικές γνώσεις Αρχαίων Ελληνικών, είναι προφανές ότι γράφεται με «ει» και όχι με «ι» όπως πολύ άστοχα το γράφουμε σήμερα. Ο λόγος είναι πολύ απλός, το «πειρούνι» προέρχεται από το ρήμα «πείρω» που σημαίνει τρυπώ-διαπερνώ, ακριβώς επειδή τρυπάμε με αυτό το φαγητό για να το πιάσουμε. Επίσης η λέξη «συγκεκριμένος» φυσικά και δεν μπορεί να γραφτεί «συγκεκρυμμένος», καθώς προέρχεται από το «κριμένος» (αυτός που έχει δηλαδή κριθεί) και όχι βέβαια από το «κρυμμένος» (αυτός που έχει κρυφτεί). Άπειρα παραδείγματα τέτοιου είδους υπάρχουν, σχεδόν ολόκληρο το λεξικό της Ελληνικής.
Άρα το να υπάρχουν πολλά γράμματα για τον ίδιο ήχο (π.χ. η, ι, υ, ει, οι κτλ) όχι μόνο δεν θα έπρεπε να μας δυσκολεύει, αλλά αντιθέτως να μας βοηθάει στο να γράφουμε πιο σωστά, εφόσον βέβαια έχουμε μια βασική κατανόηση της γλώσσας μας. Επιπλέον η ορθογραφία με την σειρά της μας βοηθάει αντίστροφα στην ετυμολογία αλλά και στην ανίχνευση της ιστορική πορείας της κάθε μίας λέξης.
Η ΣΟΦΙΑ
Στην γλώσσα έχουμε το σημαίνον (την λέξη) και το σημαινόμενο (την έννοια). Στην Ελληνική γλώσσα αυτά τα δύο έχουν πρωτογενή σχέση, καθώς αντίθετα με τις άλλες γλώσσες το σημαίνον δεν είναι μια τυχαία σειρά από γράμματα. Σε μια συνηθισμένη γλώσσα όπως τα Αγγλικά μπορούμε να συμφωνήσουμε όλοι να λέμε το σύννεφο car και το αυτοκίνητο cloud, και από την στιγμή που το συμφωνήσουμε και εμπρός να είναι έτσι. Στα Ελληνικά κάτι τέτοιο είναι αδύνατον. Για αυτόν τον λόγο πολλοί διαχωρίζουν τα Ελληνικά σαν «εννοιολογική» γλώσσα από τις υπόλοιπες «σημειολογικές» γλώσσες.
Μάλιστα ο μεγάλος φιλόσοφος και μαθηματικός Βένερ Χάιζενμπεργκ είχε παρατηρήσει αυτή την σημαντική ιδιότητα για την οποία είχε πεί «Η θητεία μου στην αρχαία Ελληνική γλώσσα υπήρξε η σπουδαιότερη πνευματική μου άσκηση. Στην γλώσσα αυτή υπάρχει η πληρέστερη αντιστοιχία ανάμεσα στην λέξη και στο εννοιολογικό της περιεχόμενο.»
Όπως μας έλεγε και ο Αντισθένης, «Αρχή σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις». Για παράδειγμα ο «άρχων» είναι αυτός που έχει δική του γή (άρα=γή + έχων). Και πραγματικά, ακόμα και στις μέρες μας είναι πολύ σημαντικό να έχει κανείς δική του γή / δικό του σπίτι. Ο «βοηθός» σημαίνει αυτός που στο κάλεσμα τρέχει. Βοή=φωνή + θέω=τρέχω. Ο Αστήρ είναι το αστέρι, αλλά η ίδια η λέξη μας λέει ότι κινείται, δεν μένει ακίνητο στον ουρανό (α + στήρ από το ίστημι που σημαίνει στέκομαι).
Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον, είναι ότι πολλές φορές η λέξη περιγράφει ιδιότητες της έννοιας την οποίαν εκφράζει, αλλά με τέτοιο τρόπο που εντυπωσιάζει και δίνει τροφή για την σκέψη. Για παράδειγμα ο «φθόνος» ετυμολογείται από το ρήμα «φθίνω» που σημαίνει μειώνομαι. Και πραγματικά ο φθόνος σαν συναίσθημα, σιγά σιγά μας φθίνει και μας καταστρέφει. Μας «φθίνει» - ελαττώνει σαν ανθρώπους – και μας φθίνει μέχρι και τη υγεία μας. Και φυσικά όταν θέλουμε να χαρακτηρίσουμε κάτι που είναι τόσο πολύ ώστε να μην τελειώνει πως το λέμε; Μα φυσικά «άφθονο».
Έχουμε την λέξη «ωραίος» που προέρχεται από την «ώρα». Διότι για να είναι κάτι ωραίο, πρέπει να έρθει και στην ώρα του. Ωραίο δεν είναι ένα φρούτο ούτε άγουρο ούτε σαπισμένο, και ωραία γυναίκα δεν είναι κάποια ούτε στα 70 της άλλα ούτε φυσικά και στα 10 της. Ούτε το καλύτερο φαγητό είναι ωραίο όταν είμαστε χορτάτοι, επειδή δεν μπορούμε να το απολαύσουμε. Ακόμα έχουμε την λέξη «ελευθερία» για την οποία το «Ετυμολογικόν Μέγα» διατείνεται «παρά το ελεύθειν όπου ερά» = το να πηγαίνει κανείς όπου αγαπά. Άρα βάσει της ίδιας της λέξης, ελεύθερος είσαι όταν έχεις την δυνατότητα να πάς όπου αγαπάς. Πόσο ενδιαφέρουσα ερμηνεία...
Το άγαλμα ετυμολογείται από το αγάλλομαι (ευχαριστιέμαι) επειδή όταν βλέπουμε ένα όμορφο αρχαιοελληνικό άγαλμα η ψυχή μας αγάλλεται. Και από το θέαμα αυτό επέρχεται η αγαλλίαση. Αν κάνουμε όμως την ανάλυση της λέξης αυτής θα δούμε ότι είναι σύνθετη από αγάλλομαι + ίαση(=γιατρειά). Άρα για να συνοψίσουμε, όταν βλέπουμε ένα όμορφο άγαλμα (ή οτιδήποτε όμορφο), η ψυχή μας αγάλλεται και ιατρευόμαστε. Και πραγματικά, γνωρίζουμε όλοι ότι η ψυχική μας κατάσταση συνδέεται άμεσα με την σωματική μας υγεία. Παρένθεση: και μια και το έφερε η «κουβέντα», η Ελληνική γλώσσα μας λέει και τι είναι άσχημο. Από το στερητικό «α» και την λέξη σχήμα μπορούμε εύκολα να καταλάβουμε τι. Για σκεφτείτε το λίγο...
Σε αυτό το σημείο, δεν μπορούμε παρά να σταθούμε στην αντίστοιχη Λατινική λέξη για το άγαλμα (που άλλο από Λατινική δεν είναι). Οι Λατίνοι ονόμασαν το άγαλμα, statua από το Ελληνικό «ίστημι» που ήδη αναφέραμε σαν λέξη, και το ονόμασαν έτσι επειδή στέκει ακίνητο. Προσέξτε την τεράστια διαφορά σε φιλοσοφία μεταξύ των δύο γλωσσών, αυτό που σημαίνει στα Ελληνικά κάτι τόσο βαθύ εννοιολογικά, για τους Λατίνους είναι απλά ένα ακίνητο πράγμα.
Μια και αναφέραμε τα Λατινικά, ας κάνουμε άλλη μια σύγκριση. Ο άνθρωπος στα Ελληνικά ετυμολογείται ώς το όν που κυττάει προς τα πάνω (άνω + θρώσκω). Πόσο σημαντική και συναρπαστική ετυμολογία που μπορεί να αποτελέσει βάση ατελείωτων φιλοσοφικών συζητήσεων. Αντίθετα στα Λατινικά ο άνθρωπος είναι «Homo» που ετυμολογείται από το χώμα. Το όν που κυττάει ψηλά στον ουρανό λοιπόν για τους Έλληνες, σκέτο χώμα για τους Λατίνους... Υπάρχουν και άλλα παρόμοια παραδείγματα που θα μπορούσαν να αναφερθούν εδώ. Είναι λογικό στο κάτω κάτω ότι μια γλώσσα που βασίστηκε στην Ελληνική αντιγράφοντάς την, εκ των πραγμάτων δεν μπορεί να έχει τα ίδια υψηλά νοήματα.
Είναι προφανής η σχέση που έχει η γλώσσα με την σκέψη του ανθρώπου. Όπως λέει και ο George Orwell στο αθάνατο έργο του «1984», απλή γλώσσα σημαίνει και απλή σκέψη. Εκεί το καθεστώς προσπαθούσε να περιορίσει την γλώσσα για να περιορίσει την σκέψη των ανθρώπων, καταργώντας συνεχώς λέξεις. «Η γλώσσα και οι κανόνες αυτής αναπτύσσουν την κρίση» έγραφε ο Μιχάι Εμινέσκου, εθνικός ποιητής των Ρουμάνων. [16] Μια πολύπλοκη γλώσσα αποτελεί μαρτυρία ενός προηγμένου πνευματικά πολιτισμού. Το να μιλάς σωστά σημαίνει να σκέφτεσαι σωστά, να γεννάς διαρκώς λόγο και όχι να παπαγαλίζεις λέξεις και φράσεις.
Όπως σημειώνει και ο «δικός μας» Κωνσταντίνος Τσάτσος, πρώην Υπουργός, πρώην Πρόεδρος Δημοκρατίας και συγγραφέας, «Όσο πιό προηγμένος είναι ο πολιτισμός ενός έθνους, τόσο πιό πλούσιες σε προϊστορία, και συνεπώς και σε ουσία, είναι οι λέξεις της γλώσσας... Με την γλώσσα μεταδίδομε λογικούς συνειρμούς και διεγείρομε συναισθήματα... Κάθε λαός έχει την γλώσσα που του αξίζει. Στην γλώσσα, όπως και στα τραγούδια του, εναποθηκεύεται ο πολιτισμός του... είναι ο πιό αδιάψευστος μάρτυρας της ιστορικής του συνείδησης και της ιστορικής του συνέχειας.»
Η ΜΟΥΣΙΚΟΤΗΤΑ
Η Ελληνική φωνή κατά την αρχαιότητα ονομαζόταν «αυδή». Η λέξη αυτή δεν είναι τυχαία, προέρχεται από το ρήμα «άδω» που σημαίνει τραγουδώ. Όπως γράφει και ο μεγάλος ποιητής και ακαδημαϊκός Νικηφόρος Βρεττάκος:
«Όταν κάποτε φύγω από τούτο το φώς
θα ελιχθώ προς τα πάνω, όπως ένα
ποταμάκι που μουρμουρίζει.
Κι αν τυχόν κάπου ανάμεσα
στους γαλάζιους διαδρόμους
συναντήσω αγγέλους, θα τους
μιλήσω Ελληνικά, επειδή
δεν ξέρουνε γλώσσες. Μιλάνε
Μεταξύ τους με μουσική.»
Ο γνωστός Γάλλος συγγραφεύς Ζακ Λακαρριέρ επίσης μας περιγράφει την κάτωθι εμπειρία από το ταξίδι του στην Ελλάδα «Άκουγα αυτούς τους ανθρώπους να συζητούν σε μια γλώσσα που ήταν για μένα αρμονική αλλά και ακατάληπτα μουσική. Αυτό το ταξίδι προς την πατρίδα – μητέρα των εννοιών μας – μου απεκάλυπτε έναν άγνωστο πρόγονο, που μιλούσε μια γλώσσα τόσο μακρινή στο παρελθόν, μα οικεία και μόνο από τους ήχους της. Αισθάνθηκα να τα έχω χαμένα, όπως αν μου είχαν πεί ένα βράδυ ότι ο αληθινός μου πατέρας ή η αληθινή μου μάνα δεν ήσαν αυτοί που με είχαν αναστήσει.»
Ο διάσημος Έλληνας και διεθνούς φήμης μουσικός Ιάνης Ξενάκης είχε πολλές φορές τονίσει ότι η μουσικότητα της Ελληνικής είναι εφάμιλλη της συμπαντικής. Αλλά και ο Γίββων μίλησε για μουσικότατη και γονιμότατη γλώσσα, που δίνει κορμί στις φιλοσοφικές αφαιρέσεις και ψυχή στα αντικείμενα των αισθήσεων. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες δεν χρησιμοποιούσαν ξεχωριστά σύμβολα για νότες, χρησιμοποιούσαν τα ίδια τα γράμματα του αλφαβήτου.
«Οι τόνοι της Ελληνικής γλώσσας είναι μουσικά σημεία που μαζί με τους κανόνες προφυλάττουν από την παραφωνία μια γλώσσα κατ’ εξοχήν μουσική, όπως κάνει η αντίστιξη που διδάσκεται στα ωδεία, ή οι διέσεις και υφέσεις που διορθώνουν τις κακόηχες συγχορδίες» όπως σημειώνει η φιλόλογος και συγγραφεύς Α. Τζιροπούλου Ευσταθίου.
Είναι γνωστό εξ’ άλλου πως όταν οι Ρωμαίοι πολίτες πρωτάκουσαν στην Ρώμη Έλληνες ρήτορες, συνέρρεαν να αποθαυμάσουν, ακόμη και όσοι δεν γνώριζαν Ελληνικά, τους ανθρώπους που «ελάλουν ώς αηδόνες». Δυστυχώς κάπου στην πορεία της Ελληνικής φυλής, η μουσικότητα αυτή (την οποία οι Ιταλοί κατάφεραν και κράτησαν) χάθηκε, προφανώς στα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Να τονίσουμε εδώ ότι οι άνθρωποι της επαρχίας του οποίους συχνά κοροϊδεύουμε για την προφορά τους, είναι πιο κοντά στην Αρχαιοελληνική προφορά από ότι εμείς οι άνθρωποι της πόλεως.
Η Ελληνική γλώσσα επεβλήθη αβίαστα (στους Λατίνους) και χάρη στην μουσικότητά της. Όπως γράφει και ο Ρωμαίος Οράτιος «Η Ελληνική φυλή γεννήθηκε ευνοημένη με μία γλώσσα εύηχη, γεμάτη μουσικότητα». Και δεν είναι τυχαίο που απομνημονεύουμε ευκολότερα ένα ποίημα παρά μια σελίδα πεζογραφήματος. Και όπως ακριβώς έλεγαν και οι ίδιοι οι Ρωμαίοι, η Ελληνική γλώσσα θα παραμένει «η ευπρεπεστάτη των γλωσσών και η γλυκυτέρα εις μουσικότητα».
Άλλος ξένος καθηγητής, ο Στέφεν Ντόιτς, διαπιστώνει έκθαμβος ότι μέσα από τους στίχους του Ομήρου αναδύεται μουσική «Είναι τόσο έντεχνα συντεθειμένοι, ώστε απολαμβάνοντας την ανάγνωση απολαμβάνεις και την μουσική.». Και ο Ζάκ Μπουσάρ, Καναδός καθηγητής γράφει ότι «Η απαγγελία σέβεται τα μακρά και τα βραχέα φωνήεντα, δηλαδή το καλούπι του εξαμέτρου», και αναλύει «πως η ψιλή και η δασεία, η περισπωμένη και η οξεία, η μακρόχρονη λήγουσα και τα βραχύχρονα φωνήεντα... γίνονται νότες.».
ΑΥΤΟΦΩΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
Όλοι γνωρίζουμε ότι οι Ευρωπαϊκές γλώσσες έχουν τις ρίζες τους στα Λατινικά. Αυτό που ίσως μερικοί να αγνοούν είναι ότι τα ίδια τα Λατινικά έχουν βασιστεί πάνω στα Ελληνικά. Από το ίδιο το αλφάβητο (οι Ρωμαίοι πήραν αυτούσιο και απαράλλακτο το Χαλκιδικό αλφάβητο) μέχρι και την πλειοψηφία του λεξιλογίου.
Πριν ο Κικέρων, ο δημιουργός ουσιαστικά της Λατινικής γλώσσας, έρθει στην Ελλάδα για να σπουδάσει, οι Ρωμαίοι είχαν μερικές εκατοντάδες μόνο λέξεις με αγροτικό, οικογενειακό και στρατιωτικό περιεχόμενο. Όταν επέστρεψε στην Ρώμη, πήρε μαζί του κάποιες χιλιάδες Ελληνικές λέξεις δηλωτικές πολιτισμού και ένα «κλειδί» με το οποίο πολλαπλασίασε την αξία και την σημασία τους. Το «κλειδί» αυτό ήταν οι προθέσεις.
Για του λόγου το αληθές, να αναφέρουμε ότι το ιστορικό αυτό γεγονός το έχει τονίσει και ο διάσημος Γάλλος γλωσσολόγος Meillet «Τα Λατινικά ως λόγια γλώσσα, είναι ανάτυπο των Ελληνικών. Ο Κικέρων μεταφέρει στην Λατινική, την Ελληνική ρητορική και φιλοσοφία. Ο Χριστιανισμός ακολούθως συνετέλεσε και αυτός στην επίδραση των Ελληνικών επί των Λατινικών. Το Λατινικό λεξιλόγιο είναι μετάφραση του αντιστοίχου Ελληνικού, και για αυτό τα Λατινικά δεν παραμέρισαν τα Ελληνικά στην Ανατολή. Διότι η μίμηση δεν είχε αρκετό γόητρο ώστε να αντικαταστήσει το πρωτότυπο.».
Μόνο και μόνο όσον αφορά τους επιστημονικούς όρους, όπου η συντριπτική πλειοψηφία των λέξεων είναι Ελληνικές, οι ξένες γλώσσες στην κυριολεξία θα κατέρρεαν χωρίς την Ελληνική. Η Ελληνική είναι η μοναδική γλώσσα η οποία είναι πραγματικά αυτόφωτη χωρίς να εξαρτάται από καμία άλλη. Δύο εκ του πλήθους ξένων επιστημόνων που το έχουν διαπιστώσει αυτό είναι οι Jean Bouffartigue και Anne-Marie Delrieu. Στο βιβλίο τους «Οι Ελληνικές ρίζες στην Γαλλική γλώσσα» διαβάζουμε «Η κατανόηση της δικής μας γλώσσης, η εκ νέου ανακάλυψη της ουσίας της – να ποιά είναι η χρησιμότητα του να γνωρίζει κανείς τις Ελληνικές ρίζες. Οι Ελληνικές ρίζες δίνουν στην Γαλλική το πιο βαθύ στήριγμά της και συγχρόνως της παρέχουν την πιο υψηλή δυνατότητα για αφαίρεση. Μακρινή πηγή του πολιτισμού μας, η Ελλάδα βρίσκεται ζωντανή μέσα στις λέξεις που λέμε. Σχηματίζει κάθε μέρα την γλώσσα μας.»
Υπάρχουν ακόμα σοβαρές απόψεις έγκριτων ξένων επιστημόνων, που υποστηρίζουν ότι μέχρι και τα Σανσκριτικά (αρχαία Ινδικά) προέρχονται από τα Ελληνικά. «Ο πρώτος ο οποίος παρετήρησε αυτήν την ομοιότητα των ριζών είναι ο Φ. Μπάγιερ (1690-1738), καθηγητής γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Αγ. Πετρουπόλεως, καταλήγοντας στα συμπέρασμα ότι τα σανσκριτικά προέρχονται από τα Ελληνικά.» συμπέρασμα στο οποίο είχε καταλήξει στα τέλη του περασμένου αιώνος και ο Γερμανός Βορρ. Η συντακτική ομάδα του περιοδικού «Halcon – Ιέραξ» μας λέει «Συγκρίνοντας καλά την Σανσκριτική με την αρχαία Ελληνική, εύκολα αντιλαμβανόμεθα ότι η Ελληνική όχι μόνο είναι πιο αρχαία, αλλά και ότι επί πλέον όλοι οι συντακτικοί και γραμματικοί τύποι της είναι ανώτεροι και μεγαλυτέρας γλωσσικής αξίας. Η δε σύνταξις καθ’ υπόταξιν είναι καθαρά Ελληνική.».
Ας μην ξεχνάμε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος προσπάθησε με την εκστρατεία του, εκτός όλων των άλλων, και να «συναγωνιστεί» τους Έλληνες που είχαν εκστρατεύσει στην Ανατολή πριν από αυτόν, τον Ηρακλή και τον Διόνυσο δηλαδή. Τα «Διονυσιακά» του Νόννου, έπος το οποίο περιγράφει την εκστρατεία του Διονύσου στις Ινδίες (αντίστοιχο με αυτά του Ομήρου), σώζεται μέχρι σήμερα. Ακόμα και κατά την διάρκεια της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην Ινδία, διασώζονται απο του ιστορικούς της εποχής στοιχεία που επαληθεύουν την πανάρχαια παρουσία των Ελλήνων στις Ινδίες (Παράρτημα Ε).
Επειδή μπορεί κάποιος να σκεφτεί σε αυτό το σημείο ότι το Ελληνικό αλφάβητο είναι Φοινικικής προελεύσεως, να αναφέρουμε απλά ότι τέτοιες αντιεπιστημονικές θεωρίες είναι προ πολλού ξεπερασμένες καθώς η αξιοπιστία τους έχει κλονιστεί σοβαρά από διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα. Απορίας άξιον είναι το γεγονός ότι η ύπαρξη των ευρημάτων αυτών δεν αναφέρεται πουθενά στα Ελληνικά (;) σχολεία, όπου προβάλλεται ως δεδομένη και αδιαμφισβήτητη η θεωρία της Φοινικικής προελεύσεως.
Ένα από τα καρφιά στο φέρετρο της θεωρίας αυτής είναι και το κεραμικό θραύσμα που βρέθηκε στην νησίδα «Γιούρα» των Βορείων Σποράδων από τον Αρχαιολόγο Α. Σαμψών. Χρονολογήθηκε το 5.500-6.000 π.Χ. και φέρει καθαρά πάνω του εγχάρακτα τα γράμματα Α, Δ και Υ. Να σημειώσουμε εδώ ότι οι Φοίνικες πρωτοεμφανίστηκαν στην ιστορία το 1.300 π.Χ. Και αυτό το εύρημα δεν είναι «μόνο» του. Τα γράμματα Μ, Ν, Κ, Χ, Ξ, Π, Ο, και Ε διακρίνουμε σε πρωτοκυκλαδικά αγγεία της Μήλου τα οποία είναι της 3 π.Χ. χιλιετίας. Επιπλέον υπάρχει και η λίθινη σφραγίδα των Γιαννιτσών που ανακαλύφθηκε από τον αρχαιολόγο Π. Χρυσοστόμου η οποία χρονολογείται την 5 π.Χ. χιλιετία. Ακόμη η επιγραφή του Δισπηλιού που ανεσύρθη από τον καθηγητή Γ. Χουρμουζιάδη χαρακτηρίστηκε ως η πρώτη γραφή του κόσμου, αφού χρονολογήθηκε από τον «Δημόκριτο» βάσει της μεθόδου του «άνθρακα 14» με απόλυτη ακρίβεια στο 5.250 π.Χ. Τέλος να αναφέρουμε τον δίσκο της Φαιστού ο οποίος χρονολογείται (με τις πιο συντηρητικές απόψεις) στο 1.700 π.Χ. και φέρει σύμβολα τα οποία όμως είναι τυπωμένα με κινητά στοιχεία (σφραγίδες), και για αυτόν τον λόγο το εύρημα αυτό αποτελεί το αρχαιότερο δείγμα τυπογραφίας του κόσμου. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε πηλός εξαιρετικής ποιότητος εις τον οποίον αφού απετυπώθησαν οι χαρακτήρες ο δίσκος εψήθη.
Το 1989, στο υπ αριθ. 16 τεύχος του αρχαιολογικού περιοδικού «NESTOR», το οποίο εκδίδει το πανεπιστήμιο της Ινδιάνας, ο καθηγητής Πωλ Φώρ ανακοινώνει ότι στην Ιθάκη του 2.700 π.Χ. μιλούσαν και έγραφαν Ελληνικά. Με την βοήθεια χαραγμένης εικόνας πλοίου επάνω στο όστρακο και σε σύγκριση με την ήδη αποκρυπτογραφημένη Γραμμική Γραφή Β’ ο καθηγητής Φώρ κατώρθωσε να διαβάσει «Νύμφη με έσωσε». Εδιάβασε ακόμα, αναγνωρίζοντας αριθμητικά και συλλαβές «Ιδού εγώ ο Αρεάδης δίδω εις την άνασσα Θεά Ρέα 100 αίγες, 10 πρόβατα...». [6] Σημειωτέον ότι ακόμα και σήμερα διδάσκεται στα Ελληνικά σχολεία η άποψη ότι τα χρόνια του Ομήρου δεν υπήρχε γραφή και συνεπώς τα δύο έπη (Ιλιάδα και Οδύσσεια) μεταφέρονταν από γενεά σε γενεά προφορικώς (κάτι το οποίο ούτως ή άλλως μόνο και μόνο βάσει της κοινής λογικής είναι αδύνατον).
Εις την Ελληνικήν γλώσσα τέλος παρατηρούνται όλα τα γλωσσολογικά φαινόμενα, πχ. αφομοίωση (είς φθόγγος γίνεται όμοιος με άλλον), εναλλαγή (χρησιμοποίηση άλλου φθόγγου αντ’ άλλου), συγχώνευση (ενοποίηση πολλών φθόγγων), ανομοίωση (αποβολή του ενός εκ των δύο ομοίων φθόγγων της ιδίας λέξεως), ανταλλαγή (αμοιβαία αλλαγή φθόγγων) κλπ κλπ.
Ορισμένοι μάλιστα ήχοι όπως το Γ το Δ το Θ το Χ και το Ψ αποτελούν πολύ μεταγενέστερη και αποκλειστικά Ελληνική επινόηση, αφού δεν τους συναντάμε σε άλλη γλώσσα έστω και αν περιέχονται στις δανεισμένες Ελληνικές λέξεις.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ
Τα Ελληνικά είναι η μόνη γλώσσα στον κόσμο που ομιλείται και γράφεται συνεχώς επί 4.000 τουλάχιστον συναπτά έτη, καθώς ο Arthur Evans διέκρινε τρείς φάσεις στην ιστορία της Μινωικής γραφής, εκ των οποίων η πρώτη απο το 2000 π.Χ. ώς το 1650 π.Χ. [13]. Μπορεί κάποιος να διαφωνήσει και να πεί ότι τα Αρχαία και τα Νέα Ελληνικά είναι διαφορετικές γλώσσες, αλλά κάτι τέτοιο φυσικά και είναι τελείως αναληθές.
Ο ίδιος ο Οδυσσέας Ελύτης είπε «Εγώ δεν ξέρω να υπάρχει παρά μία γλώσσα, η ενιαία Ελληνική γλώσσα. Το να λέει ο Έλληνας ποιητής, ακόμα και σήμερα, ο ουρανός, η θάλασσα, ο ήλιος, η σελήνη, ο άνεμος, όπως το έλεγαν η Σαπφώ και ο Αρχίλοχος, δεν είναι μικρό πράγμα. Είναι πολύ σπουδαίο. Επικοινωνούμε κάθε στιγμή μιλώντας με τις ρίζες που βρίσκονται εκεί. Στα Αρχαία.». Ο μεγάλος διδάσκαλος του γένους Αδαμάντιος Κοραής είχε πεί «Όποιος χωρίς την γνώση της Αρχαίας επιχειρεί να μελετήσει και να ερμηνεύση την Νέαν, ή απατάται ή απατά.». Ενώ ο Γιώργος Σεφέρης γράφει «Από την εποχή που μίλησε ο Όμηρος ως τα σήμερα, μιλούμε, ανασαίνουμε και τραγουδούμε την ίδια γλώσσα.».
Παρόλο που πέρασαν χιλιάδες χρόνια, όλες οι Ομηρικές λέξεις έχουν διασωθεί μέχρι σήμερα. Μπορεί να μην διατηρήθηκαν ατόφιες, άλλα έχουν μείνει στην γλώσσα μας μέσω των παραγώγων τους. Μπορεί να λέμε νερό αντί για ύδωρ αλλά λέμε υδροφόρα, υδραγωγείο και αφυδάτωση. Μπορεί να μην χρησιμοποιούμε το ρήμα δέρκομαι (βλέπω) αλλά χρησιμοποιούμε την λέξη οξυδερκής. Μπορεί να μην χρησιμοποιούμε την λέξη αυδή (φωνή) αλλά παρόλα αυτά λέμε άναυδος και απηύδησα. Τα παραδείγματα που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε εδώ είναι πραγματικά αμέτρητα.
Η Γραμμική Β’ είναι και αυτή καθαρά Ελληνική, γνήσιος πρόγονος της Αρχαίας Ελληνικής. Ο Άγγλος αρχιτέκτονας Μάικλ Βέντρις αποκρυπτογράφησε βάση κάποιων ευρημάτων την γραφή αυτή και απέδειξε την Ελληνικότητά της. Μέχρι τότε φυσικά όλοι αγνοούσαν πεισματικά έστω και το ενδεχόμενο να ήταν Ελληνική... Το γεγονός αυτό έχει τεράστια σημασία καθώς πάει τα Ελληνικά αρκετούς αιώνες ακόμα πιο πίσω στα βάθη της ιστορίας. Αυτή η γραφή σίγουρα ξενίζει, καθώς τα σύμβολα που χρησιμοποιεί είναι πολύ διαφορετικά από το σημερινό Αλφάβητο. Παρόλα αυτά η προφορά είναι παραπλήσια, ακόμα και με τα Νέα Ελληνικά. Για παράδειγμα η λέξη «TOKOSOTA» σημαίνει «Τοξότα» (κλητική). Είναι γνωστό ότι «κ» και «σ» στα Ελληνικά μας κάνει «ξ» και με μια απλή επιμεριστική ιδιότητα όπως κάνουμε και στα μαθηματικά βλέπουμε ότι η λέξη αυτή εδώ και τόσες χιλιετίες δεν άλλαξε καθόλου. Ακόμα πιο κοντά στην Νεοελληνική, ο «άνεμος», που στην Γραμμική Β’ γράφεται «ANEMO», καθώς και «ράπτης», «έρημος» και «τέμενος» που είναι αντίστοιχα στην Γραμμική Β’ «RAPTE», «EREMO», «TEMENO», και πολλά άλλα παραδείγματα.
Ένα μικρό πείραμα
Ο γνωστός τραγουδιστής Διονύσης Σαββόπουλος έχει διαπιστώσει ότι η προφορά των μακρών και των βραχέων φωνηέντων είναι εγγενής και αυθύπαρκτη στην Ελληνική γλώσσα, παρά την κακοποίηση που έχει υποστεί αυτή με την κατάργηση των τόνων και των πνευμάτων. Όπως περιγράφει και ο ίδιος:
«Έδωσα σε έναν ανύποπτο νέο που παρευρίσκετο στο στούντιο να διαβάσει λίγες φράσεις. Εκεί μέσα είχα βάλει σκοπίμως την ίδια λέξη ως επίθετο και ώς επίρρημα, διότι είχα πάντα την περιέργεια να διαπιστώσω αν προφέρουμε διαφορετικά το ωμέγα από το όμικρον. Μαγνητοφωνήσαμε τις φράσεις 1. Είναι ακριβός αυτός ο αναπτήρας και 2. Ναί, ακριβώς αυτό ήθελα να πω. Ελάχιστη διαφορά στο αυτί, ο ηχολήπτης μόνο επέμενε ότι το δεύτερο ήταν κάπως πιο φαρδύ. Τότε συνδέσαμε τον παλμογράφο. Το διάγραμμα του επιρρήματος που γράφεται με ωμέγα είναι πολύ πλουσιότερο. Καταπληκτικό!
Ο παλμογράφος μου φάνηκε σαν μια σκαπάνη που κάτω από το έδαφος της καθημερινής ομιλίας ανακαλύπτει αυτό που δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει, έστω μέσα σε χειμερία νάρκη, αυτό που συνειδητοποίησαν και προσπάθησαν να μνημειώσουν οι Αλεξανδρινοί 2.300 χρόνια πριν. Τίποτε δεν χάθηκε. Όλα υπάρχουν.»
Άλλωστε η ίδια η γλώσσα είναι ξεκάθαρη. Το «όμικρον» είναι «ο» αλλά μικρό, ενώ το «ωμέγα» είναι και αυτό μεν «ο», είναι μέγα όμως, σαν δύο όμικρον μαζί, και ακόμα και το σύμβολό του είναι πραγματικά σαν δύο όμικρον κολλημένα. Μέγα και σε διάρκεια λοιπόν. Για αυτό όταν θέλουμε να γράψουμε το επιφώνημα θαυμασμού «πω πω» χρησιμοποιούμε ενστικτωδώς το ωμέγα και όχι το όμικρον. Γραμμένο με όμικρον φαίνεται γελοίο.
Πολλοί ίσως να μην καταλαβαίνουν την τεράστια σημασία του πειράματος αυτού. Είναι εκτός όλων των άλλων και μια τρανταχτή απόδειξη για την συνέχεια της Ελληνικής φυλής, καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να παραμείνει στην γλώσσα μόνο περνώντας την γλώσσα από τον γονέα στο παιδί, σε αντίθετη περίπτωση θα είχε χαθεί.
Υπολογίζοντας όμως έστω και με τις συμβατικές χρονολογίες, οι οποίες τοποθετούν τον Όμηρο γύρω στο 1.000 π.Χ., έχουμε το δικαίωμα να ρωτήσουμε: Πόσες χιλιετίες χρειάστηκε η γλώσσα μας από την εποχή που οι άνθρωποι των σπηλαίων του Ελληνικού χώρου την πρωτοάρθρωσαν με μονοσύλλαβους φθόγγους μέχρι να φτάσει στην εκπληκτική τελειότητα της Ομηρικής επικής διαλέκτου, με λέξεις όπως «ροδοδάκτυλος», «λευκώλενος», «ωκύμορος», κτλ; Ο Πλούταρχος στο «Περί Σωκράτους δαιμονίου» μας πληροφορεί ότι ο Αγησίλαος ανεκάλυψε στην Αλίαρτο τον τάφο της Αλκμήνης, της μητέρας του Ηρακλέους, ο οποίος τάφος είχε ως αφιέρωμα «πίνακα χαλκούν έχοντα γράμματα πολλά θαυμαστά, παμπάλαια...». Φανταστείτε περί πόσο παλαιάς γραφής πρόκειται, αφού οι ίδιοι οι αρχαίοι Έλληνες την χαρακτηρίζουν «αρχαία»...
Φυσικά δεν γίνεται ξαφνικά, «από το πουθενά» να εμφανιστεί ένας Όμηρος και να γράψει δύο λογοτεχνικά αριστουργήματα, είναι προφανές ότι από πολύ πιο πριν πρέπει να υπήρχε γλώσσα (και γραφή) υψηλού επιπέδου. Πράγματι, απο την αρχαία Ελληνική Γραμματεία γνωρίζουμε ότι ο Όμηρος δεν υπήρξε ο πρώτος, αλλά ο τελευταίος και διασημότερος μιάς μεγάλης σειράς επικών ποιητών, των οποίων τα ονόματα έχουν διασωθεί (Κρεώφυλος, Πρόδικος, Αρκτίνος, Αντίμαχος, Κιναίθων, Καλλίμαχος) καθώς και τα ονόματα των έργων τους (Φορωνίς, Φωκαϊς, Δαναϊς, Αιθιοπίς, Επίγονοι, Οιδιπόδεια, Θήβαις...) δεν έχουν όμως διασωθεί τα ίδια τα έργα τους.
Η ΕΥΛΥΓΙΣΙΑ
Στα Ελληνικά υπάρχει μία μεγάλη ελευθερία ως προς τον σχηματισμό προτάσεων. Για παράδειγμα η φράση «Ο κλέφτης άρπαξε την τσάντα» μπορεί να διατυπωθεί με τους εξής 6 διαφορετικούς τρόπους:
Ο κλέφτης άρπαξε την τσάντα
Ο κλέφτης την τσάντα άρπαξε
Άρπαξε την τσάντα ο κλέφτης
Άρπαξε ο κλέφτης την τσάντα
Την τσάντα άρπαξε ο κλέφτης
Την τσάντα ο κλέφτης άρπαξε
Η σημασία αυτού δεν είναι καθόλου μικρή. Πρώτα από όλα μπορούμε με τις ίδιες ακριβώς λέξεις να τονίσουμε διαφορετικά πράγματα, αποδίδοντας πιό ακριβείς έννοιες / νοήματα. Για παράδειγμα όταν ξεκινάμε την φράση με την λέξη «άρπαξε» τότε δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην πράξη, ενώ αν ξεκινήσουμε με την λέξη «την τσάντα» τότε δίνουμε έμφαση στο αντικείμενο. Μπορούμε να εκφράσουμε καλύτερα τις σκέψεις μας και τον ψυχικό μας κόσμο. Έχουμε πολύ μεγαλύτερη επιλογή, δεν μας περιορίζει η γλώσσα βάζοντάς μας σε καλούπια.
Δεύτερον, μπορούμε να μεταβάλλουμε την ηχητική εκφορά της κάθε φράσεως, ανάλογα ίσως και με τα συμφραζόμενα, ώστε να παράγεται κάθε φορά το πιό επιθυμητό αποτέλεσμα. Αυτή η ιδιότητα της γλώσσας, έχει άμεση επίδραση σε κάτι που αναφέραμε νωρίτερα, στην μουσικότητά της.
ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΑΣ
Αυτό που οι Έλληνες και ο Όμηρος εγνώριζαν προ αμνημονεύτων ετών, έρχεται να το επιβεβαιώσει η σημερινή επιστήμη. Η εφημερίδα «Ο Κόσμος του Επενδυτή» (Παράρτημα Δ) δημοσιεύει άρθρο με τον τίτλο «Ο Όμηρος κάνει καλό στην... καρδιά». Δηλαδή αυτό που καταγράφει ο Ιάμβλιχος «Χρήσθαι δε και Ομήρου και Ησιόδου λέξεσιν εξειλεγμέναις προς επανόρθωσιν» και ο Πλούταρχος στο «Δια μουσικής ιάσασθαι». [7] Η έρευνα αυτή, η οποία υποστηρίζει ότι το να απαγγέλει κανείς στίχους του Ομήρου κάνει καλό στην καρδιά, έχει δημοσιευτεί από τα έγκριτα ξένα περιοδικά «American Journal of Physiology», «Scientific American» και «Time».
Εκτός από την καρδιά, τα αρχαία Ελληνικά φαίνεται να κάνουν καλό και στις περιπτώσεις δυσμάθειας, όπως διαβάζουμε στο άρθρο της εφημερίδας «Καθημερινή» (Παράρτημα Γ). Στο άρθρο υπάρχει βέβαια ένα λάθος που επισημαίνεται απο δελτίο τύπου του «Ανοικτού Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου»: τα αποτελέσματα της έρευνας δεν αφορούν δυσλεξία αλλά δυσμάθεια. Τριετής έρευνα που διεξήχθη από το «Ανοικτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο» [19] δείχνει ότι τα παιδιά που μαθαίνουν αρχαία Ελληνικά έχουν σημαντική βελτίωση σε σχέση με τα άλλα παιδιά όσον αφορά δοκιμασίες στην αντιγραφή σχημάτων, διάκριση γραφημάτων, μνήμη σχημάτων, μνήμη εικόνων και συναρμολόγηση αντικειμένων. Τα παιδιά και των δύο ομάδων αξιολογήθηκαν με τις ίδιες δοκιμασίες τόσο πριν όσο και μετά από τα μαθήματα των αρχαίων Ελληνικών.
ΕΙΔΗ ΓΡΑΦΗΣ
Σήμερα είναι γνωστές τρείς κατηγορίες γραφής, στις οποίες μπορούν να υπαχθούν όλες οι γνωστές γλώσσες του κόσμου. Η ιερογλυφική, η συλλαβική και η αλφαβητική. Μιλάμε πάντα για γλώσσες γραφής και ομιλίας και όχι για νοηματικές, οι οποίες και δεν ενδιαφέρουν το παρόν κείμενο.
• Στην πρώτη κατηγορία ανήκουν οι ιερογλυφικές. Είναι οι γραφές στις οποίες κάθε λέξη είναι και ένα ιδεόγραμμα. Είναι προφανές ότι αποτελούν την απλούστερη μορφή γραφής, χρειάζεται όμως να επινοηθεί ένα σύμβολο για κάθε έννοια. Για τον λόγο αυτό οι ιερογλυφική είναι η πρώτη γραφή που επινόησε ο άνθρωπος.
• Στην δεύτερη ανήκουν οι συλλαβικές γραφές, στις οποίες υπάρχει ένα σύνολο από συλλαβές οι οποίες και αποτελούν τις λέξεις. Παράδειγμα τέτοιας γραφής είναι η περίφημη Γραμμική Β΄, όπου κάθε συλλαβή αποτυπώνεται με ένα διαφορετικό σημείο-σύμβολο (88 συνολικά σημεία). Οι συλλαβικές γραφές ήταν το επόμενο βήμα στην εξέλιξη της γλώσσας. Αποτέλεσε σαφή βελτίωση αυτής των ιδεογραμμάτων και πρόδρομος της αλφαβητικής γραφής.
• Τέλος έχουμε την Τρίτη κατηγορία, την αλφαβητική / φθογγική γραφή, την οποία χρησιμοποιούμε και σήμερα. Η ευελιξία και ακρίβεια τούτης στην απόδοση των νοημάτων, σε σχέση με τις δύο προαναφερθείσες κατηγορίες, είναι χαρακτηριστική. Σε όλες τις γραφές τέτοιου τύπου χρειάζονται το πολύ 30 γράμματα, συνδυασμοί των οποίων μπορούν να αποτυπώσουν την οποιαδήποτε λέξη και έννοια.
Μπορεί κάποιος σε αυτό το σημείο να αναρωτηθεί, λοιπόν, για ποιόν λόγο αναφέρουμε την γραφή ενώ το θέμα μας είναι η γλώσσα. Ο λόγος είναι πολύ απλός. Το σύστημα γραφής έχει άμεση επίδραση στην ίδια την γλώσσα. Για παράδειγμα όταν στην Κινεζική αντιστοιχεί ένα μόνο σύμβολο σε πολλές έννοιες (π.χ. «σι» μπορεί να σημαίνει οτιδήποτε από τις ακόλουθες λέξεις «γνωρίζω, είμαι, ισχύς, κόσμος, όρκος, αφήνω, θέτω, αγαπώ, βλέπω, φροντίζω, περπατώ, σπίτι κ.τ.λ.»), αυτό έχει ως συνέπεια να επηρεάζεται και ο προφορικός λόγος. Μια γλώσσα για να θεωρείται σημαντική θα πρέπει να χαρακτηρίζεται εκτός των άλλων και από ακριβολογία. Δεν μπορεί να αφήνει χώρο για παρερμηνείες, ούτε και να παραπέμπει αυτόν που τη χρησιμοποιεί στα συμφραζόμενα μιάς λέξης για να καταλάβει το νόημά της.
Έχοντας λοιπόν υπ όψιν όλα αυτά, μπορούμε αμέσως να διαπιστώσουμε ότι μια γλώσσα σαν την παραδοσιακή Κινεζική, είναι σαφώς μικρότερης γλωσσικής αξίας από τις υπόλοιπες γλώσσες του πολιτισμένου κόσμου. Ιδιαίτερα η έλλειψη της πρακτικότητάς της έχει γίνει φανερή και στους ίδιους τους Κινέζους που την χρησιμοποιούν. Το ότι η κάθε λέξη είναι ένα ιδεόγραμμα, σημαίνει ότι υπάρχουν 50.000 ιδεογράμματα τα οποία είναι παντελώς αδύνατον να μάθει κανείς. Ακόμα και οι πιο επιφανείς Κινέζοι ακαδημαϊκοί δεν γνωρίζουν όλα τα ιδεογράμματα της γλώσσας τους. Αντίθετα μια γλώσσα σαν την δική μας μπορεί να αποτυπώσει κάθε πιθανή λέξη χρησιμοποιώντας συνδυασμούς μόλις 24 συμβόλων. Επιπλέον η γλώσσα αυτή καταντάει ένα εξοντωτικό τεστ μνήμης, αντί σαν τις Ευρωπαϊκές να είναι ένα εργαλείο που να ακονίζει το μυαλό.
Τέλος αξίζει να αναφέρουμε ότι μόνο η Ελληνική γλώσσα έχει περάσει και από τα τρία αυτά στάδια στην μακραίωνη πορεία της. Αυτό το γεγονός από μόνο του λέει πολλά. Και αυτό διότι αναγκάστηκε να εξελιχθεί από μόνη της, χωρίς βοήθεια από κάποια άλλη γλώσσα, αφού δεν υπήρχε ισάξια ή ανώτερη γλώσσα από την οποία να μπορεί να δανειστεί στοιχεία.
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Στην παρούσα μελέτη, έχουν αναφερθεί σχόλια για την γλώσσα μας κυρίως (για ευνόητους λόγους) ξένων συγγραφέων. Είναι κρίμα που δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε σχόλια από ένα σωρό Έλληνες συγγραφείς καθώς αμέσως το κείμενο θα χαρακτηριστεί ρατσιστικό, φασιστικό, ή οτιδήποτε άλλο. Πρέπει κάποια στιγμή αυτή η ξενομανία να σταματήσει. Αν πεί κάτι πρώτα Έλληνας δεν του δίνουμε σημασία, ενώ αν πεί το ίδιο ακριβώς πράγμα ξένος τότε αλλάζει το πράγμα και ναί, να το πάρουμε στα σοβαρά. Τέλος, αν κάποιος επιθυμεί να αντικρούσει ή να υποβαθμίσει την μελέτη αυτή, τότε να ξέρει πως θα πρέπει πρώτα να το κάνει για τον Γκαίτε, τον Βολταίρο και ένα σωρό παγκοσμίως αναγνωρισμένα πνεύματα (Παράρτημα Α). Αναρωτηθείτε το εξής: Εκείνοι τι λόγο έχουν για να εκθειάσουν την δική μας γλώσσα;
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α
ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ
Στο έργο «Σύντομη ιστορία της Ελληνικής Γλώσσης» του διάσημου γλωσσολόγου Α. Meillet, υποστηρίζεται με σθένος η ανωτερότητα της Ελληνικής έναντι των άλλων γλωσσών.
Ο σπουδαίος Γάλλος συγγραφέας Ζακ Λακαρριέρ είχε δηλώσει:
«Στην Ελληνική υπάρχει ένας ίλιγγος λέξεων, διότι μόνο αυτή εξερεύνησε, κατέγραψε και ανέλυσε τις ενδότατες διαδικασίες της ομιλίας και της γλώσσης, όσο καμία άλλη γλώσσα.»
Ο μεγάλος Γάλλος διαφωτιστής Βολταίρος είχε πεί «Είθε η Ελληνική γλώσσα να γίνει κοινή όλων των λαών.»
Ο Γάλλος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σορβόνης Κάρολος Φωριέλ είπε «Η Ελληνική έχει ομοιογένεια σαν την Γερμανική, είναι όμως πιο πλούσια από αυτήν. Έχει την σαφήνεια της Γαλλικής, έχει όμως μεγαλύτερη ακριβολογία. Είναι πιο ευλύγιστη από την Ιταλική και πολύ πιο αρμονική από την Ισπανική. Έχει δηλαδή ότι χρειάζεται για να θεωρηθεί η ωραιότερη γλώσσα της Ευρώπης.»
Η Μαριάννα Μακ Ντόναλντ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας και επικεφαλής του TLG δήλωσε «Η γνώση της Ελληνικής είναι απαραίτητο θεμέλιο υψηλής πολιτιστικής καλλιέργειας.»
Η τυφλή Αμερικανίδα συγγραφέας Έλεν Κέλλερ είχε πεί «Αν το βιολί είναι το τελειότερο μουσικό όργανο, τότε η Ελληνική γλώσσα είναι το βιολί του ανθρώπινου στοχασμού.»
Ιωάννης Γκαίτε (Ο μεγαλύτερος ποιητής της Γερμανίας, 1749-1832)
«Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώμης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική αντήχησε άστρο λαμπερό μέσα στη νύχτα.»
Διάλογος του Γκαίτε με τους μαθητές του:
-Δάσκαλε τι να διαβάσουμε για να γίνουμε σοφοί όπως εσύ;
-Τους Έλληνες κλασικούς.
-Και όταν τελειώσουμε τους Έλληνες κλασικούς τι να διαβάσουμε;
-Πάλι τους Έλληνες κλασικούς.
Μάρκος Τίλλιος Κικέρων (Ο επιφανέστερος άνδρας της αρχαίας Ρώμης, 106-43 π.Χ.)
«Εάν οι θεοί μιλούν, τότε σίγουρα χρησιμοποιούν τη γλώσσα των Ελλήνων.»
Χάμφρεϋ Κίττο (Άγγλος καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, 1968)
«Είναι στη φύση της Ελληνικής γλώσσας να είναι καθαρή, ακριβής και περίπλοκη. Η ασάφεια και η έλλειψη άμεσης ενοράσεως που χαρακτηρίζει μερικές φορές τα Αγγλικά και τα Γερμανικά, είναι εντελώς ξένες προς την Ελληνική γλώσσα.»
Ιρίνα Κοβάλεβα (Σύγχρονη Ρωσίδα καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο Λομονόσωφ, 1995)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι όμορφη σαν τον ουρανό με τα άστρα.»
R. H. Robins (Σύγχρονος Άγγλος γλωσσολόγος, καθηγητής στο πανεπιστήμιου του Λονδίνου)
«Φυσικά δεν είναι μόνο στη γλωσσολογία όπου οι Έλληνες υπήρξαν πρωτοπόροι για την Ευρώπη. Στο σύνολό της η πνευματική ζωή της Ευρώπης ανάγεται στο έργο των Ελλήνων στοχαστών. Ακόμα και σήμερα επιστρέφουμε αδιάκοπα στην Ελληνική κληρονομιά για να βρούμε ερεθίσματα και ενθάρρυνση.»
Φρειδερίκος Σαγκρέδο (Βάσκος καθηγητής γλωσσολογίας – Πρόεδρος της Ελληνικής Ακαδημίας της Βασκωνίας)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι η καλύτερη κληρονομιά που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος για την ανέλιξη του εγκεφάλου του. Απέναντι στην Ελληνική όλες, και επιμένω όλες οι γλώσσες είναι ανεπαρκείς.»
«Η αρχαία Ελληνική γλώσσα πρέπει να γίνει η δεύτερη γλώσσα όλων των Ευρωπαίων, ειδικά των καλλιεργημένων ατόμων.»
«Η Ελληνική γλώσσα είναι από ουσία θεϊκή.»
Ερρίκος Σλήμαν (Διάσημος ερασιτέχνης αρχαιολόγος, 1822-1890)
«Επιθυμούσα πάντα με πάθος να μάθω Ελληνικά. Δεν το είχα κάνει γιατί φοβόμουν πως η βαθειά γοητεία αυτής της υπέροχης γλώσσας θα με απορροφούσε τόσο πολύ που θα με απομάκρυνε από τις άλλες μου δραστηριότητες.» (Ο Σλήμαν μίλαγε άψογα 18 γλώσσες. Για 2 χρόνια δεν έκανε τίποτα άλλο από το να μελετάει τα 2 έπη του Ομήρου).
Γεώργιος Μπερνάρ Σώ (Μεγάλος Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας, 1856-1950) «Αν στη βιβλιοθήκη του σπιτιού σας δεν έχετε τα έργα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, τότε μένετε σε ένα σπίτι δίχως φώς.»
Τζέιμς Τζόυς (Διάσημος Ιρλανδός συγγραφέας, 1882-1941)
«Σχεδόν φοβάμαι να αγγίξω την Οδύσσεια, τόσο καταπιεστικά αφόρητη είναι η ομορφιά.»
Ίμπν Χαλντούν (Ο μεγαλύτερος Άραβας ιστορικός)
«Που είναι η γραμματεία των Ασσυρίων, των Χαλδαίων, των Αιγυπτίων; Όλη η ανθρωπότητα έχει κληρονομήσει την γραμματεία των Ελλήνων μόνον.»
Will Durant (Αμερικανός ιστορικός και φιλόσοφος, καθηγητής του Πανεπιστημίου της Columbia)
«Το αλφάβητον μας προήλθε εξ Ελλάδος δια της Κύμης και της Ρώμης. Η Γλώσσα μας βρίθει Ελληνικών λέξεων. Η επιστήμη μας εσφυρηλάτησε μίαν διεθνή γλώσσα διά των Ελληνικών όρων. Η γραμματική μας και η ρητορική μας, ακόμα και η στίξης και η διαίρεσης είς παραγράφους... είναι Ελληνικές εφευρέσεις. Τα λογοτεχνικά μας είδη είναι Ελληνικά – το λυρικόν, η ωδή, το ειδύλλιον, το μυθιστόρημα, η πραγματεία, η προσφώνησις, η βιογραφία, η ιστορία και προ πάντων το όραμα. Και όλες σχεδόν αυτές οι λέξεις είναι Ελληνικές.»
Ζακλίν Ντε Ρομιγύ (Σύγχρονη Γαλλίδα Ακαδημαϊκός και συγγραφεύς)
«Η αρχαία Ελλάδα μας προσφέρει μια γλώσσα, για την οποία θα πω ότι είναι οικουμενική.»
«Όλος ο κόσμος πρέπει να μάθει Ελληνικά, επειδή η Ελληνική γλώσσα μας βοηθάει πρώτα από όλα να καταλάβουμε την δική μας γλώσσα.»
Μπρούνο Σνέλ (Διαπρεπής καθηγητής του Πανεπιστημίου του Αμβούργου)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι το παρελθόν των Ευρωπαίων.»
Φρανγκίσκος Λιγκόρα (Σύγχρονος Ιταλός καθηγητής Πανεπιστημίου και Πρόεδρος της Διεθνούς Ακαδημίας προς διάδοσιν του πολιτισμού)
«Έλληνες να είστε περήφανοι που μιλάτε την Ελληνική γλώσσα ζωντανή και μητέρα όλων των άλλων γλωσσών. Μην την παραμελείτε, αφού αυτή είναι ένα από τα λίγα αγαθά που μας έχουν απομείνει και ταυτόχρονα το διαβατήριό σας για τον παγκόσμιο πολιτισμό.»
Ο. Βαντρούσκα (Καθηγητής Γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης)
«Για έναν Ιάπωνα ή Τούρκο, όλες οι Ευρωπαϊκές γλώσσες δεν φαίνονται ως ξεχωριστές, αλλά ως διάλεκτοι μιάς και της αυτής γλώσσας, της Ελληνικής.»
Peter Jones (Διδάκτωρ – καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης ο οποίος συνέταξε μαθήματα αρχαίων Ελληνικών προς το αναγνωστικό κοινό, για δημοσίευση στην εφημερίδα «Daily Telegraph»)
Οι Έλληνες της Αθήνας του 5ου και του 4ου αιώνος είχαν φθάσει την γλώσσα σε τέτοιο σημείο, ώστε με αυτήν να εξερευνούν ιδέες όπως η δημοκρατία και οι απαρχές του σύμπαντος, έννοιες όπως το θείο και το δίκαιο. Είναι μιά θαυμάσια και εξαιρετική γλώσσα.»
Ντε Γρόοτ (Ολλανδός καθηγητής Ομηρικών κειμένων στο πανεπιστήμιο του Μοντρεάλ)
«Η Ελληνική γλώσσα έχει συνέχεια και σε μαθαίνει να είσαι αδέσποτος και να έχεις μιά δόξα, δηλαδή μιά γνώμη. Στην γλώσσα αυτή δεν υπάρχει ορθοδοξία. Έτσι ακόμη και αν το εκπαιδευτικό σύστημα θέλει ανθρώπους νομοταγείς – σε ένα καλούπι – το πνεύμα των αρχαίων κειμένων και η γλώσσα σε μαθαίνουν να είσαι αφεντικό.»
Gilbert Murray (Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης)
«Η Ελληνική είναι η τελειότερη γλώσσα. Συχνά διαπιστώνει κανείς ότι μιά σκέψη μπορεί να διατυπωθεί με άνεση και χάρη στην Ελληνική, ενώ γίνεται δύσκολη και βαρειά στην Λατινική, Αγγλική, Γαλλική ή Γερμανική. Είναι η τελειότερη γλώσσα, επειδή εκφράζει τις σκέψεις τελειοτέρων ανθρώπων.»
Max Von Laye (Βραβείον Νόμπελ Φυσικής)
«Οφείλω χάριτας στην θεία πρόνοια, διότι ευδόκησε να διδαχθώ τα αρχαία Ελληνικά, που με βοήθησαν να διεισδύσω βαθύτερα στο νόημα των θετικών επιστημών.»
E, Norden (Μεγάλος Γερμανός φιλόλογος)
«Εκτός από την Κινεζική και την Ιαπωνική, όλες οι άλλες γλώσσες διαμορφώθηκαν κάτω από την επίδραση της Ελληνικής, από την οποία πήραν, εκτός από πλήθος λέξεων, τους κανόνες και την γραμματική.»
Martin Heidegger (Γερμανός φιλόσοφος, απο τους κυριότερους εκπροσώπους του υπαρξισμού του 20ου αιώνος)
«Η αρχαία Ελληνική γλώσσα ανήκει στα πρότυπα, μέσα από τα οποία προβάλλουν οι πνευματικές δυνάμεις της δημιουργικής μεγαλοφυΐας, διότι αναφορικά προς τις δυνατότητες που παρέχει στην σκέψη, είναι η πιό ισχυρή και συνάμα η πιό πνευματώδης από όλες τις γλώσσες του κόσμου.»
David Crystal (Γνωστός Άγγλος καθηγητής, συγγραφεύς της εγκυκλοπαίδειας του Cambridge για την Αγγλική)
«Είναι εκπληκτικό να βλέπεις πόσο στηριζόμαστε ακόμη στην Ελληνική, για να μιλήσουμε για οντότητες και γεγονότα που βρίσκονται στην καρδιά της σύγχρονης ζωής.»
Μάικλ Βέντρις (Ο άνθρωπος που αποκρυπτογράφησε την Γραμμική γραφή Β’)
«Η αρχαία Ελληνική Γλώσσα ήτο και είναι ανωτέρα όλων των παλαιοτέρων και νεοτέρων γλωσσών.»
R.H. Robins (Γλωσσολόγος και συγγραφεύς)
«Ο Ελληνικός θρίαμβος στον πνευματικό πολιτισμό είναι ότι έδωσε τόσα πολλά σε τόσους πολλούς τομείς [...]. Τα επιτεύγματά τους στον τομέα της γλωσσολογίας όπου ήταν εξαιρετικά δυνατοί, δηλαδή στην θεωρία της γραμματικής και στην γραμματική περιγραφή της γλώσσας, είναι τόσο ισχυρά, ώστε να αξίζει να μελετηθούν και να αντέχουν στην κριτική. Επίσης είναι τέτοια που να εμπνέουν την ευγνωμοσύνη και τον θαυμασμό μας.»
Luis José Navarro (Αντιπρόεδρος στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ευρωκλάσσικα» της Ε.Ε.)
«Η Ελληνική γλώσσα για μένα είναι σαν κοσμογονία. Δεν είναι απλώς μιά γλώσσα...»
Juan Jose Puhana Arza (Βάσκος Ελληνιστής και πολιτικός)
«Οφείλουμε να διακηρύξουμε ότι δεν έχει υπάρξει στον κόσμο μία γλώσσα η οποία να δύναται να συγκριθεί με την κλασσική Ελληνική.»
D’Eichtal (Γάλλος συγγραφεύς)
«Η Ελληνική γλώσσα είναι μία γλώσσα η οποία διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά, όλες τις προϋποθέσεις μιάς γλώσσης διεθνούς... εγγίζει αυτές τις ίδιες τις απαρχές του πολιτισμού... η οποία όχι μόνον δεν υπήρξε ξένη προς ουδεμία από τις μεγάλες εκδηλώσεις του ανθρωπίνου πνεύματος, στην θρησκεία, στην πολιτική, στα γράμματα, στις τέχνες, στις επιστήμες, αλλά υπήρξε και το πρώτο εργαλείο, – προς ανίχνευση όλων αυτών – τρόπον τινά η μήτρα... Γλώσσα λογική και συγχρόνως ευφωνική, ανάμεσα σε όλες τις άλλες...»
Theodore F. Brunner (Ιδρυτής του TLG και διευθυντής του μέχρι το 1997)
«Σε όποιον απορεί γιατί ξοδεύτηκαν τόσα εκατομμύρια δολλάρια για την αποθησαύριση των λέξεων της Ελληνικής, απαντούμε: Μα πρόκειται για την γλώσσα των προγόνων μας και η επαφή με αυτούς θα βελτιώσει τον πολιτισμό μας.»
Ζακ Λάνγκ (Γάλλος Υπουργός Παιδείας)
«Θα ήθελα να δώ να διδάσκονται τα Αρχαία Ελληνικά, με τον ίδιο ζήλο που επιδεικνύουμε εμείς, και στα Ελληνικά σχολεία.»
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Β
ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ
Νίκος Γκάτσος
«Πολύ δεν θέλει ο Έλληνας
Να χάσει την λαλιά του
Και να γίνει μισέλληνας
Από την αμυαλιά του.»
Γιώργος Σεφέρης
«Μα τι γυρεύουν οι ψυχές μας
Πάνω σε καταστρώματα καταλυμένων καραβιών
Μουρμουρίζοντας σπασμένες σκέψεις από ξένες γλώσσες;»
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Γ
ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (29/05/2004)
«Aρχαία Eλληνικά κατά δυσλεξίας»
Tης Αλεξάνδρας Kασσίμη
H εκμάθηση της Αρχαίας Ελληνικής, εκτός από μέσο διατήρησης της γλωσσικής παράδοσης, αποτελεί όπλο κατά της δυσλεξίας και άλλων μαθησιακών δυσκολιών, φαινόμενα που κάνουν έντονα την εμφάνισή τους τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τα συμπεράσματα τριετούς έρευνας του Ανοικτού Ψυχοθεραπευτικού Kέντρου και του Ινστιτούτου Διαγνωστικής Ψυχολογίας. Τα παιδιά που διδάσκονται μαθήματα Aρχαίων Eλληνικών αποκτούν σημαντικό πλεονέκτημα, έναντι αυτών που δεν παρακολουθούν, στην αντιγραφή σχημάτων, διάκριση γραφημάτων, μνήμη σχημάτων και εικόνων καθώς και στη δοκιμασία συναρμολόγησης αντικειμένων, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας.
«Mαθαίναμε περισσότερα γράμματα όταν πηγαίναμε εμείς σχολείο» λέει στην «K» ο 67χρονος Γιώργος Kαραντινός, συνταξιούχος μαθηματικός, ο οποίος εξομολογείται ότι «μέχρι σήμερα εξακολουθώ να χρησιμοποιώ όλους τους τόνους και τα πνεύματα σε όλα μου τα χειρόγραφα». Παράλληλα παραδέχτηκε ότι «όταν τα παιδιά μου έπρεπε να μάθουν τη χρήση τόνων και πνευμάτων στη γλώσσα, δυσκολεύτηκαν αρκετά, ενώ εμένα μου φαινόταν περίεργη η υπερπροσπάθεια που κατέβαλλαν για να μάθουν Aρχαία Eλληνικά». Οι σημερινοί μαθητές έρχονται σε επαφή με την Aρχαία Ελληνική γλώσσα στην πρώτη τάξη του γυμνασίου όπου κάνουν και την πρώτη τους γνωριμία με την... ψιλή, τη δασεία και την περισπωμένη. «Θα ξέραμε καλύτερα την αρχαία γλώσσα αν την μαθαίναμε από μικρότερη ηλικία, ενώ θα αποκτούσαμε καλύτερη αίσθηση της σύγχρονης γλώσσας και της ορθογραφίας» εκτιμά ο 17χρονος Γιώργος Δημητρίου, μαθητής B΄ Λυκείου, ο οποίος θέλει να σπουδάσει Φυσική. Kαι ο δύο κάνουν λόγο για την ευκολία με την οποία μαθαίνει ένα άτομο το πολυτονικό σύστημα σε νεαρή ηλικία, ενώ η έρευνα του Ανοικτού Ψυχοθεραπευτικού Kέντρου προσθέτει ένα ακόμη στοιχείο. H εκμάθηση της ιστορικής ορθογραφίας, όπως αποδεικνύουν τα ευρήματα της μελέτης, συμβάλλει στη βελτίωση της ψυχοεκπαιδευτικής ανάπτυξης του παιδιού σε καίριους τομείς, όπως είναι οι αντιληπτικές και οπτικές ικανότητες, λειτουργίες που συνδέονται άμεσα με την εμφάνιση της δυσλεξίας. H έρευνα πραγματοποιήθηκε σε 50 (αγόρια και κορίτσια) παιδιά ηλικίας 6 έως 9 ετών, τα οποία φοιτούσαν σε δημόσια σχολεία της Αττικής και ανήκαν σε οικογένειες με κοινό μορφωτικό και οικονομικό επίπεδο, ενώ παρακολουθούσαν παρόμοιες εξωσχολικές δραστηριότητες. Oι δύο ομάδες ήταν απόλυτα «συμβατές» μεταξύ τους, με μοναδική διαφορά ότι η μία παρακολουθούσε δύο ώρες εβδομαδιαίως μαθήματα Aρχαίων Eλληνικών. Τα παιδιά αξιολογήθηκαν πριν από την έναρξη του σχολικού έτους και μετά την ολοκλήρωσή του, και τα αποτελέσματα ήταν τα προαναφερόμενα.
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι μετά την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος, που δεν συνοδεύτηκε από καμία απολύτως επιστημονική μελέτη, καταγράφηκε μεγάλη αύξηση κρουσμάτων μαθησιακών διαταραχών.
Ημερομηνία : 28-10-2005
http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_1752976_28/10/2005_161700
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Δ
ΑΡΘΡΟ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ «Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ» (14/08/2004)
«Ο Όμηρος κάνει καλό στην... καρδιά»
Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η απαγγελία της Οδύσσειας
και της Ιλιάδας συγχρονίζει αναπνοή και παλμούς
«Ο Όμηρος κάνει καλό στην καρδιά», ισχυρίζονται Ευρωπαίοι επιστήμονες, παραπέμποντας στην αφηγηματική τεχνική του μεγάλου αρχαίου επικού και στις επιδράσεις που μπορεί να έχουν τα έργα του όχι μόνο στην νόηση αλλά και στην ομαλή λειτουργία του ανθρώπινου σώματος. Σε έρευνα που δημοσιεύει το «American Journal of Physiology» υποστηρίζεται ότι ο ξεχωριστός ρυθμός, ο λεγόμενος δακτυλικός εξάμετρος, το αρχαιότερο μέτρο ποίησης με το οποίο ο Όμηρος επέλεξε να γράψει τα έπη της «Οδύσσειας» και της «Ιλιάδας», επιδρά θετικά στον συγχρονισμό της αναπνοής και των παλμών της καρδιάς όταν κάποιος τα απαγγέλλει.
Αργές ανάσες
Όπως υποστηρίζουν οι επιστήμονες, με την απαγγελία στίχων υπό αυτήν την μορφή μπορούν να επιτευχθούν αργές ανάσες που βοηθούν τόσο στην καρδιακή λειτουργία όσο και στην σωστή αναπνοή. Παρακολουθώντας συστηματικά τις αντιδράσεις του οργανισμού 20 ατόμων κατά την διάρκεια απαγγελίας στίχων από την Ομηρική «Οδύσσεια», ανακάλυψαν μια εκπληκτική επίδραση στον συγχρονισμό των αναπνοών και των καρδιακών παλμών. «Είναι προφανές ότι το εξάμετρο βοηθά τον ανθρώπινο οργανισμό να βρεί τον δικό του σωστό ρυθμό», υποστηρίζουν οι ερευνητές. Θεωρείται μια ανακάλυψη ιδιαίτερα σημαντική, τόσο για την κατανόηση των μηχανισμών που βοηθούν στην λειτουργία της καρδιάς και της αναπνοής όσο και για την θεραπεία καρδιακών παθήσεων.
Σωστός τονισμός
Όπως έχει αποδειχθεί, επιδρούν θετικά κυρίως στο κυκλοφορικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού, καθώς όταν κάποιος τα απαγγέλλει με τον σωστό τρόπο η αναπνοή του περιορίζεται σε έξι εισπνοές το λεπτό, κάτι που βοηθά την καρδιά να λειτουργεί αποτελεσματικά. Άλλες έρευνες έχουν αποδείξει ότι η απαγγελία τους μειώνει την πίεση και ευνοεί την αποτελεσματική λειτουργία των πνευμόνων. Όσο για τα Ομηρικά έπη, οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι δεν είναι ανάγκη να διαβάσει κανείς και τους 12.000 στίχους της «Οδύσσειας», αρκεί να απαγγείλει λίγες στροφές περπατώντας και ακολουθώντας τον τονισμό των συλλαβών.
Hμερομηνία : 28-10-2005
http://news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_1752976_28/10/2005_161700
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ε
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΠΑΝΑΡΧΑΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΤΙΣ ΙΝΔΙΕΣ
«Λένε ότι στην περιοχή από την οποία πέρασε ο Αλέξανδρος, ανάμεσα στους ποταμούς Ινδό και Κωφήνα, υπήρχε μία πόλη που λεγόταν Νύσα. Την είχε χτίσει ο Διόνυσος όταν εκστράτευσε εναντίον των Ινδών.» βιβλίο Ε σελ 27
«Βασιλιά, οι Νυσίοι σε παρακαλούν να σεβαστείς τον Διόνυσο και να τους αφήσεις ελεύθερους και ανεξάρτητους. Όταν ο Διόνυσος υποδούλωσε τους Ινδούς και στράφηκε πίσω προς την Ελληνική θάλασσα, έχτισε, αφήνοντας εδώ τους απόμαχους στρατιώτες του που συμμετείχαν στην λατρεία του, αυτήν την πόλη για να θυμίζει την περιπλάνησή του και την νίκη του. Έτσι και εσύ ο ίδιος έχτισες την Αλεξάνδρεια στον Καύκασο και την άλλην Αλεξάνδρεια στην Αίγυπτο, καθώς μάλιστα έχεις ήδη χτίσει πολλές πόλεις και προτίθεσαι να χτίσεις κι άλλες, έχεις δείξει μεγαλύτερη δραστηριότητα από τον Διόνυσο. Ο Διόνυσος έδωσε στην πόλη μας το όνομα της τροφού του, της Νύσας, και ονόμασε ολόκληρη την περιοχή Νυσαία. Το βουνό που βρίσκεται κοντά στην πόλη, ο Διόνυσος το ονόμασε Μηρό, διότι κατά την παράδοση ο ίδιος κυοφορήθηκε στον μηρό του Δία. Από τότε η πόλη μας είναι ελεύθερη, εμείς οι ίδιοι ανεξάρτητοι και τα πολιτικά μας ήθη ήρεμα. Και σου έχω και άλλη μία απόδειξη ότι ο Διόνυσος έχτισε την πόλη μας, από όλη την Ινδία μόνο σε εμάς φυτρώνει κισσός.» (Ο κισσός ήταν το ιερό φυτό του Διονύσου) βιβλίο Ε σελ 29
«Ανέβηκε στο βουνό που λεγόταν Μηρός με τους εταίρους ιππείς και το άγημα του πεζικού και το βρήκε κατάφυτο από κισσό [...] Οι Μακεδόνες αντίκρυσαν με βαθιά ευχαρίστηση τον κισσό διότι είχαν καιρό να δούνε (δεν υπάρχει στην Ινδία κισσός, όπως δεν υπάρχουν και αμπέλια).» βιβλίο Ε σελ 29
«Οι Νυσσαίοι όμως δεν είναι Ινδοί. Ίσως να είναι απόγονοι των Ελλήνων εκείνων που ακολούθησαν τον Διόνυσο στην εκστρατεία του στην Ινδία και δεν μπορούσαν πια να πολεμήσουν.» Ινδική σελ 113
«...το ότι οι Ινδοί πηγαίνουν στην μάχη κάτω από τον ήχο τυμπάνων και κυμβάλων, και η εσθήτα τους είναι κατάστικτη, όπως των βάκχων του Διονύσου.» Ινδική σελ 123
ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΟΜΙΛΟΥΜΕ ΟΜΗΡΙΚΑ !!
Da: Nikos Moraitakis
Oggetto: Προς γλωσσολάτρες * * * * *
Oggetto: Προς γλωσσολάτρες * * * * *
Στο παρόν σημείωμα έχει
αποθησαυρισθεί σειρά φράσεων που προέρχονται από την αρχαιοελληνική Γραμματεία
ή πρόκειται για ευαγγελικές ρήσεις που καθεμιά τους κρίθηκε κάποια στιγμή ότι
εκφράζει επιγραμματικά και με τον πιο παραστατικό τρόπο συγκεκριμένες προτροπές
ή καταστάσεις, γι’ αυτό και «πέρασαν» στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Θα
μπορούσαν να χαρακτηρισθούν και ως λόγιες φράσεις αφού ανήκουν σε ένα γλωσσικό
ιδίωμα, το οποίο ομιλείτο σε παλαιότερες εποχές από ανθρώπους που
γνώριζαν στο σύνολό του την ορθή χρήση, σε αντίθεση με τους επιγενόμενους
που λόγω ελλιπούς παιδείας και στο βωμό της ήσσονος προσπάθειας απλούστευσαν
τούτο με αποτέλεσμα να προκύψει η σημερινή παραφθαρμένη εκδοχή του (Το ότι η δημοτική
σήμερα αποδίδει ένα εύχυμο και ζωντανό λόγο που εκφράζει τους σημερινούς
χρήστες της γλώσσας είναι γεγονός, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν ήταν εξίσου
εναργής και χυμώδης ο λόγος του Σοφοκλή ή του Αριστοφάνη στην εποχή
τους…). Ας είναι… Οι περισσότερες από τις ενδεικτικά σταχυολογημένες πιο
κάτω φράσεις είναι οικείες στους παλαιότερους, έστω κι αν δεν τις
χρησιμοποιούν, ενώ είναι σχεδόν εντελώς άγνωστες στους νεότερους, που ποτέ δεν
θα τις χρησιμοποιήσουν. Γι’ αυτό και, όντας λάτρης της γλώσσας και αθεράπευτος
νοσταλγός της, αισθάνομαι ότι, προωθώντας τις ενλόγω φράσεις, λιγότερο κάνω μια
υπόμνηση γι’ αυτές και περισσότερο ένα μνημόσυνό τους. ν.μ.
Α
αβρόχοις ποσί: με στεγνά πόδια, μεταφ. χωρίς υλική ή ηθική ζημιά.
αγρόν ηγόρασε: αδιαφόρησε τελείως.
άγομαι και φέρομαι: είμαι έρμαιο στα χέρια κάποιου (παρασύρομαι).
άδυτο των αδύτων: απόκρυφο, μυστικό και απρόσιτο μέρος.
αιδώς Αργείοι: δεν ντρέπεστε επιτέλους;
αιέν αριστεύειν: πάντοτε ν’αριστεύετε.
αι γενεαί πάσαι: όλοι οι άνθρωποι.
αιχμή δόρατος: το ισχυρότερο σημείο.
άκρατος οίνος: ανόθευτο κρασί.
άκρον άωτον: αποκορύφωμα, ακρότατο σημείο.
άλλαι μεν αι βουλαί των ανθρώπων, άλλα δε Θεός κελεύει: άλλα τα σχέδια των
ανθρώπων και άλλες οι θελήσεις του Θεού.
αλήστου μνήμης: αείμνηστος, αλησμόνητος.
άμοιρος ευθυνών: αμέτοχος ευθυνών.
αμ’έπος αμ’έργον: μόλις το είπε και το έκανε.
ανέκαθεν: από παλιά, εξαρχής, πάντοτε.
άνευ αποχρώντος λόγου: χωρίς σοβαρό λόγο.
ανάγκα και Θεοί πείθονται: μπροστά στην ανάγκη υποκύπτουν και οι Θεοί.
ανακρούω πρύμναν: οπισθοχωρώ κωπηλατώντας, υπαναχωρώ, κάνω στροφή. αναξέω
πληγάς: ξαναθυμίζω παλιά μίση.
ανά πάσαν στιγμήν: από στιγμή σε στιγμή.
άνευ αντικρίσματος: χωρίς πραγματική αξία.
ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος: ο τάφος των ένδοξων έχει
οικουμενικότητα.
ανοίγω τον ασκόν του Αιόλου: δίνω αφορμή για να ξεχυθού μύρια κακά.
αντίπαλον δέος: ανταγωνιστής, ισορροπία προερχόμενη από αμοιβαίο φόβο.
αντί πινακίου φακης: με αντάλλαγμα ένα πιάτο φακή για ασήμαντο ποσό.
αντί του μάννα χολήν: αντί ευγνωμοσύνης δείχνει κάποιος αχαριστία.
αντί πάσης θυσίας: με κάθε θυσία.
άνω ποταμών: μεταφ. εξωφρενικός, παράλογος.
άπαξ δια παντός: μια για πάντα.
απελθέτω απ’εμού τό ποτήριον τούτο: μακάρι ν’αποφύγω αυτή τη
δοκιμασία, να μην υποστώ αυτό το μαρτύριο.
απέχω παρασάγγας: απέχω πάρα πολύ.
απευκταίον: δυσάρεστο, συμφορά.
από καταβολής κόσμου: από τότε που πλάστηκε ο κόσμος, από παμπάλαιες εποχές.
απνευστί: χωρίς αναπνοή.
αποδιοπομπαιος τράγος: εξιλαστήριο θύμα.
από καθέδρας: με δογματικό ύφος.
αποκύημα φαντασίας: δημιούργημα της φαντασίας, ψέμα.
απολωλός πρόβατον: παραστρατημένος.
Απορώ και εξίσταμαι: νιώθω ανέκφραστη έκπληξη.
αποχρώσαι ενδείξεις: επαρκείς ενδείξεις
από τον καιρό του Νώε: από πολύ παλιά.
από μηχανής Θεός: άνθρωπος ή μέσο που παρουσιάζεται απροσδόκητα και δίνει λύση στο
αδιέξοδο.
άρδην: τελείως, συθέμελα.
άρχεσθαι μαθών, άρχειν επιστήσει: αν μάθεις να κυβερνιέσαι
θα μάθεις να κυβερνάς.
άρον άρον: επειγόντως, με πολλή βιασύνη.
ασκαρδαμυκτί: χωρίς ανοιγοκλείσιμο των ματιών.
αυτήκοος, αυτόπτης μάρτυς: ο μάρτυρας που άκουσε, είδε.
αφωνότερος ιχθύος: τελείως αμίλητος.
άχθος αρούρης: βάρος της γης, τελείως άχρηστος.
αχίλλειος πτέρνα: μεταφ. αδύνατο σημείο.
Β
βίας ανεόρταστος, μακρά οδός απανδόχευτος: ζωή χωρίς γιορτές,
μακρύς δρόμος χωρίς πανδοχείο.
βίος αβίωτος: ανυπόφορη ζωή.
βήμα σημειωτόν: με πολύ αργό ρυθμό.
Γ
γαία πυρί μιχθήτω: ας γίνουν τα πάντα άνω κάτω.
γη και ύδωρ: πλήρης υποχώρηση, σύμβολο υποταγής.
γηράσκω δ’αεί πολλά διδασκόμενος: γερνώ μαθαίνοντας, όσο
γερνώ τόσο μαθαίνω.
γυναιξί κόσμον η σιγή φέρει: η σιωπή είναι στολίδι για τις γυναίκες.
γης Μαδιάμ: τα έκαναν άνω κάτω.
γνώθι σαυτόν: να γνωρίσεις τον εαυτό σου.
γόρδιος δεσμός: δυσεπίλυτο πρόβλημα.
Δ
δαμόκλειος σπαθη: απειλητικά.
δει δε χρημάτων: υπάρχει ανάγκη χρημάτων.
διά βίου: σε όλη τη ζωή.
διά βοής: με φωνή (όχι με ψηφοφορία).
διά γυμνού οφθαλμού: χωρίς βοηθητικά μέσα της όρασης.
διά ζώσης: προφορικά.
διά πυρός και ύδατος: μέσα από πολλές δυσκολίες.
δια πυρός και σιδήρου: επίτευξη στόχου με τη βία, εφαρμογή θεμιτών ή αθέμιτων μέσων.
διαρρηγνύω τα ιμάτια: διαμαρτύρομαι εντονότατα.
διέβην τον Ρουβίκωνα: πήρα μια παράτολμη απόφαση.
διεμερίσαντο τα ιμάτια: μοίρασαν τα πάντα, τα σκόρπισαν όλα.
δίκην Ποντίου Πιλάτου: ακολουθώντας την τακτική του Πιλάτου.
διυλίζοντες τον κώνωπα, την δε κάμηλον καταπίνοντες: επιμένουν σε ασήμαντα
πράγματα και ανέχονται σοβαρότερα.
δούναι και λαβείν: δοσοληψίες.
δράξασθε παιδείας: εκμεταλλευτείτε κάθε ευκαιρία για μόρφωση.
δρακόντεια μέτρα: αυστηρά μέτρα.
δράττομαι της ευκαιρίας: αρπάζω την ευκαιρία.
δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται: όταν κάποιος δυστυχήσει,
όλοι προσπαθούν να επωφεληθούν από τη δυστυχία του.
δώρον άδωρον: άχρηστο, ανώφελο.
Ε
εάλω η Πόλις: κυριεύθηκε η Πόλη, κάτι που χάθηκε άδοξα.
εγέρθητι-εγέρθητε: σήκω-σηκωθείτε.
εδέησε: έγινε δυνατό.
είθισται: είναι συνηθισμένο.
εική και ως έτυχεν: στην τύχη, στα τυφλά.
είπα και ελάλησα, αμαρτίαν ουκ έχω: ξεκαθάρισα από πριν τη
θέση μου, δεν έχω ευθύνη τώρα.
ειρήσθω εν παρόδω: ας πούμε με την ευκαιρία αυτή.
εις επήκοον: φανερά, να τ’ακούσουν όλοι.
εις το έλεος του θεου: αβοήθητος.
εις μάτην: μάταια.
εις ώτα μη ακουόντων: σε αφτιά ανθρώπων που δεν ακούνε.
εις οιωνός άριστος αμύνεσθαι περί πάτρης: ένας είναι ο καλύτερος
οιωνός, να να υπερασπιζόμαστε την πατρίδα.
εις το διηνεκές: για πάντα.
εις τόν αιώνα τόν άπαντα: για πάντα.
εκάς οι βέβηλοι: μακριά οι αμύητοι.
εκατέρωθεν: και από τις δυο πλευρές, και από τα δυο μέρη.
εκάστος εφ’ω ετάχθη: καθένας για εκείνο για το οποίο είναι προορισμένος.
εκ βαθέων: από τα βάθη της ψυχής.
εκ βάθρων: ριζικά, από τα θεμέλια.
εκ διαμέτρου αντίθετος: εντελώς αντίθετος.
εκ παραδρομής: από απροσεξία, από αβλεψία.
εκ των ων ουκ άνευ: απαραίτητα ή αναντικατάστατα για κάτι.
εκων άκων: εκούσια ή ακούσια, θέλοντας και μη.
εκ περιτροπής: διαδοχικά, με τη σειρά.
εκ προμελέτης: προμελετημένα, προσχεδιασμένα.
εκ προοιμίου: εξαρχής.
εκ πρώτης όψεως: από την πρώτη ματιά.
εκ του μηδενός: από το μηδέν, από το τίποτα.
εκ του σύνεγγυς: από πολύ κοντά.
εκ του συστάδην: από κοντά.
εκ των ενόντων: με ό,τι υπάρχει.
εκ των προτέρων: από πριν
εκ των υστέρων: έπειτα.
ελαφρά τη καρδία: επιπόλαια.
ένδον σκάπτε (Μ.Αυρ.): εξέταζε βαθιά τον εαυτό σου, να μην είσαι
ρηχός.
εν είδει: με τη μορφή, με το σχήμα.
ενθάδε κείται: εδώ είναι θαμμένος.
ένθεν κακείθεν: από εδώ και από εκεί.
εν ευθέτω χρόνω: σε κατάλληλο χρόνο.
ενίοτε: μερικές φορές
εν κατακλείδι: τελειώνοντας.
εν κρυπτώ (και παραβύστω): στα κρυφά (χωρίς διαφάνεια).
εν ου παίκτοίς: να μην ασχολούμαστε επιπόλαια με σοβαρά θέματα.
εν ριπή οφθαλμού: ακαριαία, ξαφνικά.
εν τη γενέσει: στη γένεση, στην αρχή.
εν τη ρύμη του λόγου: στην ορμή του λόγου.
ενώπιος ενωπίω: πρόσωπο με πρόσωπο.
εν βρασμώ ψυχής: σε στιγμή μεγάλης ψυχικής ταραχής.
εν εγρηγόρσει: έτοιμοι για κάθε ενδεχόμενο.
εν εναντία περιπτώσει: σε αντίθετη περίπτωση.
εν καιρώ τω δέοντι: στη κατάλληλη ευκαιρία.
εν ολίγοις: με λίγα λόγια.
εν τη γενέσει: στα αρχικά στάδια.
εν χορώ: όλοι μαζί.
εν ψυχρώ: χωρίς αφορμή.
εξεμέτρησε τό ζην: πέθανε.
εξ ιδίων (κρίνει) τά αλλότρια: λαμβάνοντας υπόψη τα
δικά του κρίνει τα ξένα.
εξ οικείων τά βέλη: οι επιθέσεις προέρχονται από οικεία πρόσωπα.
εξ όνυχος τον λέοντα: από κάποια μικρή ένδειξη φαίνεται ο χαρακτήρας κάποιου.
εξ αγχιστείας: ο μη εξ αίματος συγγενικός δεσμός.
εξ απαλών ονύχων: από μικρό παιδί, από νήπιο.
εξ απήνης: ξαφνικά, απροσδόκητα, απρόσμενα.
εξ ιδίων κρίνει τα αλλότρια: λαμβάνοντας υπόψη τα δικά του κρίνει τα
ξένα.
έξις δευτέρα φύσις: η συνήθεια καταντά να γίνει δεύτερη φύση.
εξώλης και προώλης: φαύλος, ανήθικος, διεστραμμένος.
εξ ων συνετέθη: διαλύεται (στα αρχικά στοιχεία).
εκτός νυμφώνος: έξω από την ευτυχισμένη ομάδα, δηλαδή δε θα μπορέσει να
εκμεταλλευτεί την ευκαιρία που παρουσιάζεται.
έπεα πτερόεντα: φτερωτά λόγια, λόγια του αέρα.
επί ξυρού ακμής: στην κόψη του ξυραφιού, σε κρισιμότατο σημείο.
επί παντός επιστητου: για κα΄θε ζήτημα (που μπορεί κανείς να μάθει)
επί τον τύπον των ήλων: δυσπιστία που απαιτεί απτή απόδειξη.
επί των επάλξεων: στο καθήκον, στις επάλξεις.
επ’ αυτοφώρω: τη στιγμή της διάπραξης του αδικήματος.
επί ίσοις όροις: με τις ίδιες προϋποθέσεις.
επί ποδός πολέμου: έτοιμοι για πόλεμο, σε συναγερμό.
επί τάπητος: υπό συζήτηση.
επί παντός επιστητού: για κάθε ζήτημα.
ερήμην: χωρίς να είναι παρών.
έρως ανίκατε μάχαν: έρωτα ανίκητε στη μάχη.
ες αύριον τα σπουδαία: ας αφήσουμε για αύριο τα πιο σημαντικά.
έστι δίκης οφθαλμός ος τα πανθ’ορά: υπάρχει το μάτι της
δικαιοσύνης που βλέπει τα πάντα.
έτερον εκάτερον: άλλο το ένα, άλλο το άλλο.
ετράπη εις φυγήν: υποχώρησε.
ευήκοον ους: ακούω με ευνοϊκή διάθεση.
ευκταίον: ευχής έργα.
εφ’άπαξ: για μια φορά.
εφ’όλης της ύλης: πάνω σε όλες τις πτυχές.
εφ’όρου ζωης: για όλη τη ζωή.
Ζ
ζητείτε και ευρήσετε: ζητάτε με επιμονή και θα το βρείτε.
Η
ήγγικεν η ώρα: έφθασε η ώρα.
ήθος ανθρώπω δαίμων: ο χαρακτήρας του ανθρώπου είναι η μοίρα του.
ήκιστα: ελάχιστα.
ηλίου φαεινότερον: σαφέστατον.
ήξεις αφίξεις: διφορούμενα πράγματα.
ήρξατο χειρών αδίκων: άρχισε πρώτος τις αδικοπραγίες.
ήσσονος σημασίας: μικρότερης σημασίας.
Θ
θου, Κύριε, φυλακήν τω στόματί μου: φύλαξε με Κύριε, να μην
προφέρω κάτι κακό.
θύραθεν παιδεία: η ελληνική παιδεία (σε αντίθεση με τη χριστιανική).
Ι
ιδίοις όμμασιν: με τα ίδια του τα μάτια.
ιδίοις χερσίν: με τα ίδια μου τα χέρια.
ιδού ο άνθρωπος: να ποια είναι η κατάσταση του ανθρώπου.
ιδού δόξης στάδιον λαμπρόν: να πεδίο εξαιρετικά πρόσφορο για δράση.
ιθύνων νους: αυτός που διαδραματίζει καθοδηγητικό ρόλο.
Κ
καινά δαιμόνια: ριζοσπαστικές, νέες ιδέες.
καθ’έξιν: εκ συνήθειας (? κατά φύσιν)
καθεύδει υπό μανδραγόραν: κοιμάται ύπνο βαθύ, αδιαφορεί τελείως.
[μανδραγόρας: υπνωτικό φυτό]
καλή τη πίστει: καλοπροαίρετα.
κατά μείζονα λόγο: πολύ περισσότερο.
κατά γράμμα: με απόλυτη προσήλωση στις οδηγίες, ακολουθώντας πιστά τις
εντολές.
κατά διάνοιαν: κάτι που έχω ή περνά από το μυαλό μου.
κατά κόρον: με τρόπο υπερβολικό.
κατά συρροήν: για σωρεία.
κατά το δοκούν: κατά τη γνώμη του, αυθαίρετα.
κατά τό μάλλον ή ήττον: λίγο-πολύ, περίπου.
κατ’ευφημισμόν: με ευοίωνο και όχι δυσοίωνο όνομα.
κατ’ιδίαν: ιδιαίτερα, χωρίς να περευρίσκονται άλλοι.
κατ’επίφασιν: φαινομενικά
κατόπιν εορτής: μεταφ. αργά πια.
κεκλεισμένων των θυρων: με κλειστές πόρτες, δεν επιτρέπεται η
παρακολούθηση.
κομίζω γλαύκα ες Αθήνας: μιλώ για πολύ γνωστά πράγματα σαν να ήταν
εντελώς νέα.
κοινή συναινέσει: με κοινή συγκατάθεση.
κρανίου τόπος: όπου η ζωή είναι πραγματική κόλαση.
κράτος εν κράτει: αυτοτελής ςξουσία μέσα στην κρατική εξουσία.
κύμβαλον αλαλάζον: μεταφ. λέγεται για άνθρωπο που απηχεί ξένες γνώμες άκριτα.
κύκνειον άσμα: τελευταία λόγια ή πράξεις κάποιου πριν πεθάνει.
Λ
λαμβάνει σάρκα και οστά: πραγματοποιείται, υλοποιείται.
λίθοι και πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμένοι: πράγματα που βρίσκονται
ή αφήνονται σε μεγάλη αταξία.
λόγος έργου σκιά: ο λόγος είναι η σκιά της πράξης.
λουκούλειο γεύμα: πλουσιοπάροχο γεύμα.
λυδία λίθος: το όργανο ή το μέσο με το οποίο δοκιμάζεται κάποιος ή κάτι.
Μ
μάννα εξ ουρανου: απροσδόκητο δώρο.
μάχαιραν έδωκες, μάχαιραν λαμβάνεις: ό,τι κακό κάνεις, ίδιο
κακό θα σε βρει.
με αδαμιαία περιβολή: ολόγυμνος
μέλας ζωμός: λιτότατο γεύμα.
μεριμνάς και τυρβάζεις περί πολλά: ενδιαφέρεσαι και
ασχολείσαι με σωρό ασήμαντα πράγματα.
μετά βαΐων και κλάδων: θριαμβευτική υποδοχή.
μεταξύ σφύρας και άκμονος: ανάμεσα σε δυο κακά ή εμπόδια.
μεταξύ τυρού και αχλαδίου: ελαφρά, όχι επίσημη, συζήτηση.
μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας: στο μεταίχμιο ζωής και θανάτου.
μέχρις εσχάτων: ως το τέλος, ως το θάνατο.
μέχρι τρυγός: μεταφ. ως τον πάτο, ως το τέλος.
μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιει η δεξιά σου: να μη γνωρίζει το
αριστερό σου χέρι τι κάνει το δεξί σου.
μηδέν άγαν: μην κάνεις τίποτα το υπερβολικό.
μηδένα προ του τέλους μακάριζε: μην καλοτυχίζεις κανένα
πριν δεις το τέλος του.
μη δότε τα άγια τοις κυσίν: μην περιφρονείτε πολύτιμα πράγματα, μην
υποτιμάτε τα σπουδαία.
μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε: μην κρίνετε τους άλλους για να μην κριθείτε
και εσείς.
μη μου τους κύκλους τάραττε: μεταφ. μη με ανησυχείς, μη με σκοτίζεις.
μία χελιδών έαρ ου ποιεί: ένα χελιδόνι δε φέρνει την άνοιξη.
μολών λαβέ: αφού έλθεις, παρ’τα, αν σου βαστάει η καρδιά σου έλα να τα
πάρεις.
μούσαις Χάρισι θύε: στις μούσες και Χάριτες να θυσιάζεις.
μωραίνει Κύριος (λαόν) ον βούλεται απολέσαι: μωραίνει ο θεός αυτόν
που θέλει να αφανίσει.
Ν
νίπτω τας χείρας μου: μεταφ. δεν έχω καμιά ανάμειξη, καμιά ευθύνη.
νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν: να ξεπλύνεις τις
αμαρτίες σου, όχι μόνο το πρόσωπό σου.
νόστιμον ήμαρ: ημέρα της επιστροφής (στην πατρίδα από τα ξένα).
νους υγιής εν σώματι υγιεί: ένα υγιές πνεύμα προϋποθέτει ένα υγιές
σώμα.
νυν και αεί: τώρα και πάντοτε.
νυν υπέρ πάντων ο αγών: λέγεται όταν πρόκειται να τονιστεί η
κρισιμότητα μιας προσπάθειας.
Ξ
ξόανο: ξύλινο ειδώλιο (χρησιμοποιείται ως βρισιά).
Ο
ο αποθανών δεδικαίωται: τα σφάλματα του πεθαμένου συγχωρούνται.
ο γέγονε, γέγονε: ό,τι έγινε έγινε.
ο γέρων δίς παις: ο ηλικιωμένος είναι δυο φορές παιδί
ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθον βαλέτω: ο έτοιμος να καταδικάσει
χωρίς να βλέπει τα δικά του αδικήματα.
οι καιροί ου μενετοί: οι περιστάσεις (καιροί) δεν επιτρέπουν αναβλητικότητα.
οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου: το κρασί ευφραίνει την
ψυχή του ανθρώπου.
οκλαδόν: κάθισμα στο δάπεδο σταυροπόδι.
ο κύβος ερρίφθη: πάρθηκε η κρίσιμη απόφαση.
ο μή δαρείς, ου παιδεύεται: αν δε φάει κανείς ξύλο, δε μαθαίνει
γράμματα.
ο μη γένοιτο: πράγμα που εύχομαι να μη γίνει.
όμοιος ομοίω αεί πελάζει: κάνουμε πάντα παρέα με τους όμοιους μας.
όμφακες εισίν: είναι άγουρα.
ομφαλός της γης: κέντρο της γης.
ον οι θεοί φιλούσιν αποθνήσκει νέος: όποιον αγαπούν οι θεοί
πεθαίνει νέος.
ο νοών νοείτω: αυτός που σκέφτεται έχει καταλάβει.
ο όφις μέ ηπάτησε: το φίδι με απάτησε (λέγεται όταν θέλουμε να ρίξουμε αλλού τις
ευθύνες).
όπερ έδει δείξαι: αποδείχτηκε αυτό που έπρεπε να αποδείξουμε.
όπερ και εγένετο: πράγμα ακριβώς που πραγματοποιήθηκε.
όπου ου πίπτει ο λόγος, πίπτει ράβδος: όπου δεν «πιάνει» ο
λόγος πέφτει ξύλο.
όρθρου βαθέως: πολύ πρωί, πριν ακόμα ξημερώσει.
ο συ μισείς ετέρω μη ποιήσης: εκείνο που δε θέλεις να γίνει στον εαυτό
σου μην το κάνεις σε άλλον.
ου γαρ έρχεται μόνον: λέγεται για το γήρας και τα δεινά που συνεπάγονται.
ουδείς εκών κακός: κανείς δεν είναι κακός με τη θέλησή του.
ουδείς προφήτης δεκτός εν τη εαυτού πατρίδι: η αξία ενός ανθρώπου
συνήθως δεν αναγνωρίζεται στον τόπο του.
ουδέν κακόν αμιγές καλού: κανένα κακό δεν υπάρχει που να μη
συνεπαγεται από κάτι το καλό.
ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιον: τίποτα δεν μπορεί να παραμείνει κρυφό για
πάντα.
ούδ’επί στιγμήν: ούτε για μια στιγμή.
ουκ αν λάβοις παρά του μή έχοντος: δε θα μπορούσες να
πάρεις από εκείνον που δεν έχει.
ουκ εν τω πολλώ το ευ : η ποιότητα δε βρίσκεται στην ποσότητα.
ου με πείσεις καν με πείσης: δε θα με πείσεις, έστω κι αν με πείσεις.
ούτως ειπείν: για να μιλήσουμε έτσι, δηλαδή.
οψόμεθα ες Φιλίππους: θα λογαριαστούμε.
οφθαλμοί ακριβέστεροι μάρτυρες των ώτων: τα μάτια είναι πιο
ακριβείς μα΄ρτυρες απο τα αυτιά.
Π
παίζομεν εν ου παικτοίς: ασχολούμαστε επιπόλαια με σοβαρά θέματα.
πάθει μάθος (Αισχύλος): μαθαίνουμε παθαίνοντας.
πάντα ματαιότης τα ανθρώπινα: όλα τα ανθρώπινα πράγματα είναι μάταια.
πάντα ρει: τα πάντα μεταβάλλονται, τίποτα δε μένει αναλλοίωτο.
πανταχού παρών: που βρίσκεται παντού.
παρά πάσαν προσδοκίαν: ξαφνικά, αναπάντεχα.
παρ’αξίαν: χωρίς ν’αξίζει, αναξιοκρατικά.
παρά θιν’ αλός: στην ακρογιαλιά.
παρανάλωμα πυρός: κάηκε ολότελα.
παρρησία: με θάρρος, ανυπόκριτα.
πάταξον μέν, άκουσον δέ: χτύπησε με αλλά άκουσέ με.
πενία τέχνας κατεργάζεται: η φτώχια εφευρίσκει κάθε είδος τέχνης.
περί ανέμων και υδάτων: για άσχετα πράγματα.
περί άλλα τυρβάζει: για άλλα (άσχετα) ασχολείσαι (όχι για αυτά που πρέπει).
περί ορέξεως ουδείς ο λόγος: μη ρωτάτε για όρεξη? έχουμε μεγάλη.
περί όνου σκιάς: για ασήμαντα πράγματα.
περί ου ο λόγος: το προκείμενο θέμα.
πλειστάκις: πάρα πολλές φορές.
πλανώμαι πλάνην οικτράν: έχω εσφαλμένη εντύπωση για κάτι, έχω
ξεγελαστεί.
πνέει τα λοίσθια: είναι ετοιμοθάνατος.
πνέω (τα) μένεα: είμαι φοβερά θυμωμένος, διακατέχομαο από οργή.
πόθεν έσχες: από πού τα απόκτησες.
ποιεί τήν νήσσαν: κάνει την πάπια, κάνει πως δεν καταλαβαίνει.
ποίον σε έπος φύγεν έρκος οδόντων; : πως τόλμησες να
προφέρεις ένα τέτοιο λόγο;
πόλεμος πατήρ πάντων: ο πόλεμος είναι ο πατέρας όλων, ο ανταγωνισμός είναι η πηγή
όλων.
πολλά τά δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει: πολλά είναι τα θαυμαστά
μα τίποτε πιο θαυμαστό από τον άνθρωπο.
πού την κεφαλήν κλίναι: που να γείρει το κεφάλι, που να στεγαστεί,
που να στηριχτεί.
πρίν αλέκτορα φωνήσαι: πριν να λαλήσει ο πετεινός, σε πολύ χρονικό διάστημα.
πρό ημερησίας διατάξεως: πριν από την ημερήσια διάταξη, πριν από το
καθορισμένο πρόγραμμα.
πρός άγραν: για κυνήγι, για να περισυλλέξει.
πρός άγραν ψήφων: για συλλογή ψήφων.
προς / εις επίρρωσιν: για ενίσχυση.
πρός τό θεαθήναι: για λόγους επίδειξης, για τα μάτια του κόσμου.
πρόσω ολοταχως: εμπρός με όλη την ταχύτητα.
προφάσεις εν αμαρτίαις: προφάσεις προς δικαιολόγηση ολισθημάτων,
εύσχημες δικαιολογίες.
πρώτος τη τάξει: πρώτος στην ιεραρχία.
πυρ, γυνή καί θάλασσα: τα τρία φοβερότερα κακά στον κόσμο.
πύρρειος νίκη: νίκη με τεράστιες απώλειες, ισοδύναμη με ήττα.
πυρ και μανία: έξαλλος από θυμό.
πτωχός το πνεύματι: αφελής.
Ρ
ρόδον το αμάραντον: λέγεται για κορίτσι αθώο και ανοιχτόκαρδο.
Σ
σαρδόνιο γέλιο: ειρωνικό γέλιο.
σήμα κατατεθέν: επίσημο γνώρισμα ενός προϊόντος.
σκληρόν σοι πρός κέντρα λακτίζειν: κλωτσάς στα αγκάθια,
ματαιοπονείς.
σολομώντειος λύση: η μέση λύση που ικανοποιεί όλους.
σοφόν τό σαφές: η σαφήνεια αποκαλύπτει τη σοφία.
σπεύδε βραδέως: προχώρα γρήγορα και δυναμικά αλλά με προσοχή.
στεντορία τη φωνή: με φωνή ισχυρή και βροντώδη.
στώμεν καλώς: ας κανουμε το καθήκον μας.
συλλήβδην: συνολικά, συνοπτικά.
συν Αθηνά καί χείρα κίνει: μαζί με τη βοήθεια του Θεού κατάβαλε κι εσύ
προσπάθεια.
συν γυναιξί καί τέκνοις: με τις οικογένειες.
συνημμένως: προσαρτημένα, μαζί.
συν τη παρόδω του χρόνου: με το πέρασμα του χρόνου.
σωσίβιος λέμβος: σανίδα σωτηρίας.
σωτήριον έτος: τα χρόνια που αριθμούνται από τη γέννηση του Ιησού.
Τ
τ’αγαθά κόποις κτώνται: τα αγαθά τα αποκτά κανείς με κόπους.
τά άδυτα των αδύτων: τα κατάβαθα.
τά εν οίκω μή εν δήμω: τα προσωπικά θέματα δεν πρέπει να γίνονται δημόσια.
τά εξ αμάξης: «στολίζω» με βρισιές και προσβολές.
τανάπαλιν: το αντίστροφο, το αντίθετο.
τά του Καίσαρος τω Καίσαρι: πρέπει να αποδίδουμε στον καθένα ό,τι του
αρμόζει.
ταύρος εν υαλοπωλείω: τα έκανε γυαλιά καρφιά.
τείνω ευήκοον ους: ακούω με ευνοϊκή διάθεση.
τετελεσμένον γεγονός: κάτι που δεν είναι δυνατό να ακυρωθεί.
τήδε κακείσε: εδώ κι εκεί, άνω κάτω.
την ανάγκην φιλοτιμίαν ποιούμενος: προθυμοποιούμαι να κάνω
κάτι που εξ ανάγκης θα το έκανα.
τηρεί σιγήν ιχθύος: δε μιλά καθόλου.
τί δέον γενέσθαι; : τι πρέπει να γίνει, τι επιβάλλεται να γίνει;
τιμής ένεκεν: για χάρη εκτίμησης.
τι τέξεται η επιούσα: τι θα φέρει το αύριο.
τι μέλλει γενέσθαι: τι πρόκειται να γίνει.
τις οίδεν: ποιος ξέρει.
το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού: το να κάνει κανείς το
ίδιο λάθος δύο φορές είναι ανόητο.
το ζην επικινδύνως: το να ζεί κανείς επικίνδυνα.
το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν: το να μιλά κανείς με
λίγα λόγια είναι δείγμα σοφού ανθρώπου.
το μεν πνεύμα πρόθυμον η δε σαρξ ασθενής: λέγεται για κάποιον που
θέλει να κάνει κάτι αλλά αδυνατεί βιολογικά.
το μη χείρον βέλτιστον: από τα δύο κακά το λιγότερο χειρότερο είναι
προτιμότερο.
το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον: είναι αδύνατο να ξεφύγει
κανείς από τη μοίρα.
το πυρ τό εξώτερον: τόπος βασανιστηρίων μετά θάνατον.
το σιγάν κρείττον εστί του λαλείν: η σιωπή είναι καλύτερη
από τη φλυαρία.
του λόγου το ασφαλές (ή το αληθές): η επιβεβαίωση (απόδειξη)
του λόγου.
τουτέστιν μεθερμηνευόμενον: δηλαδή αυτό σημαίνει, δηλαδή με άλλα λόγια.
τραγέλαφος: μεταφ. πράγμα αλλόκοτο, υπόθεση περίπλοκη και αξεδιάλυτη,
ακαταστασία, σύγχυση.
τρικυμία εν κρανίω: διανοητική σύγχιση, δεν ξέρω τι κάνω.
τρόπον τινά: κατά κάποιον τρόπο.
των οικιών ημών εμπιπραμένων ημείς άδομεν: ενώ τα σπίτια μας
καίγονται, εμείς τραγουδούμε/ενώ καταστρεφόμαστε, εμείς αδιαφορούμε.
τω καιρώ εκείνω: τον παλιό εκείνο καιρό.
τω όντι: πράγματι.
Υ
υπ’ατμόν: φεύγω, αναχωρώ.
υπεράνω της θελήσεώς μου: υπερβαίνει τη θέλησή μου.
υπερβαίνω τά εσκαμμένα: ξεπερνώ τα επιτρεπόμενα όρια.
υπέρ το δέον: περισσότερο απ’όσο χρειάζεται.
υπό εχεμύθειαν: με την προϋπόθεση της εχεμύθειας.
υπό μάλης: κάτω από τη μασχάλη.
υπό τά όμματα: μπροστά στα μάτια.
υπό την αιγίδα: κάτω από την προστασία.
υπό τήν αίρεσιν: με την επιφύλαξη, με την προϋπόθεση.
υπό την επήρειαν: κάτω από την επίδραση.
υπό το κράτος της οργης: κυριευμένος από οργή.
υψηλή επιταγή: με άνωθεν εντολή.
υψίστης σημασίας: εξαιρετικής σπουδαιότητας.
Φ
φάσκω και αντιφάσκω: λέω και ξελέω.
φείδου χρόνου: να μη σπαταλάς το χρόνο σου.
φερ’ειπείν: παραδείγματος χάρη.
φίλος μέν Πλάτων, φιλτέρα δ’αλήθεια: αγαπητός είναι ο Πλάτων,
πιο αγαπητή όμως η αλήθεια.
φοβού τούς Δαναούς και δώρα φέροντας: να φοβάσαι τους Δαναούς
έστω κι αν έρχονται με δώρα (να φυλάγεσαι από τους εχθρούς σου κι από τα δώρα
τους).
φύρδην μίγδην: ανάκατα, άνω κάτω.
φωνή βοώντος εν τη ερήμω: ό,τι και να πεις δε θ’ακούσουν τίποτα.
Χ
χαίρετε καί αγαλλιασθε: εύχομαι χαρά και αγαλλίαση.
χαράς ευαγγέλια: ειδήσεις που φέρνουν μεγάλη χαρά.
χάρμα οφθαλμών: απόλαυση των ματιών.
χάριτι θεία: με θεία παρέμβαση, με θεία βοήθεια.
Ψ
ψήφος Αθηνάς: αθωωτική ψήφος, αποφασιστική παρέμβαση για αθώωση κάποιου.
Ω
ώδινεν όρος καί έτεκεν μυν: υποσχέθηκε πολλά και μεγάλα και δεν έκανε
τίποτα.
ως είθισται: καθώς συνηθίζεται.
ωσεί παρών: σαν να ήταν παρών.
ως εκ τούτου: για το λόγο αυτόν, επομένως.
ως επί τό πλείστον: τις περισσότερες φορές.
ως κόρην οφθαλμού: σαν κάτι το εξαιρετικά δύσκολο.
ως μη ώφειλε, έδει: ενώ δεν έπρεπε.
ω ξειν, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις: ξένε, ανάγγειλε στους
Λακεδαιμονίους.
ως πρόβατον επί σφαγήν: κάποιος αν και αθώος, οδηγήθηκε στο χαμό.
Από την Οδύσσεια
