Το ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΝΟΗΜΑ και ΜΗΝΥΜΑ
της ΜΑΧΗΣ και της ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ στην ΚΡΗΤΗ
Α1) Ευχαριστώ τον Πρόεδρο, τo Δ.Σ. και όλους εσάς για
την σημερινή ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ και ΠΡΟΚΛΗΣΗ, να συμμετάσχω στον 47ο εορτασμό για την
ΜΑΧΗ της ΚΡΗΤΗΣ για να ασχοληθώ με το Πολιτικό Νόημα και Μήνυμα της Μάχης
και της Αντίστασης στην Κρήτη στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Κυρίες και
Κύριοι,
Α2) Ο Ελληνισμός πολέμησε τον Φασισμό και τον Ναζισμό,
που είχε ενσκήψει στην Ιταλία και την Γερμανία με τρεις Μάχες και δυο
Αντιστάσεις. Οι Έλληνες Μαχητές του Στρατού και του Λαού, έδωσαν -με
Κυβερνήσεις μάλιστα Δικτατόρων που τους είχαν στερήσει την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ-
1) τη Μάχη
της Αλβανίας,
2) τη Μάχη
των Οχυρών της Μακεδονίας και
3) τη Μάχη
της Κρήτης.
Εξάλλου, ο
Ελληνικός Λαός ανέπτυξε το ’41 – ’45 στην υπόδουλο και υπό Ιταλο-Γερμανο
Βουλγαρική Κατοχή δύο Αντιστάσεις:
1) της
Ηπειρωτικής Ελλάδας και Νησιών και
2) της Κρήτης
Α3) Η Μάχη και η Αντίσταση στην Κρήτη, είχε την
ΙΔΙΟΓΕΝΕΙΑ ότι απ’ την πρώτη στιγμή, μέχρι και την τελευταία, αδιάκοπα και
αδιάπτωτα ο Κρητικός Λαός για 4 στρόγγυλα χρόνια (21 Μαίου 1941 – 22 Μαίου
1945), πολέμησε με τα «νύχια και τα δόντια» τους Κατακτητές – κύρια Γερμανούς –
που την είδαν απ’ την αρχή μέχρι το τέλος σαν το σκαλοπάτι της Παν-Κυριαρχίας
του ΑΞΟΝΑ ή την Παν- Γερμανική Κυριαρχία στην Αφρο- Ασία και τον Κόσμο και γι’
αυτό έριξαν όλες τις δυνάμεις τους στη Μάχη και ανέπτυξαν όλα τα πρωτοποριακά
για την εποχή τμήματα, σχήματα και όπλα, όπως ήταν τα Επίλεκτα Τάγματα,
Συντάγματα των Αλεξιπτωτιστών και η φοβερή Βέρμαχτ,
προκειμένου
να την Κατακτήσουν – Υποδουλώσουν – Υποτάξουν, χωρίς κινδύνους αποτυχίας και
στους χρόνους σχεδιασμού, αλλά απέτυχαν πανηγυρικά και ομολογημένα πια, κατά
τρόπο μοναδικό και επώδυνο για τους Εισβολείς.
Φίλες και
Φίλοι,
Α4) Επειδή είμαι βέβαιος ότι, τα περισσότερα απ’ τα
γεγονότα αλλά και τις λεπτομέρειες της Μάχης της Κρήτης του 10ημέρου, είναι
λίγο – πολύ γνωστά σε όλους, δεν θα σας ξανα-υποβάλω στην δοκιμασία να τα
παρουσιάσω στις λεπτομέρειές τους. Όμως, το πρόχειρο «σκίτσο» της 10ήμερης
Στρατιωτικής και Λαϊκής Εποποιίας, που εξελίχθηκε στα 4 διαμερίσματα του
Νησιού, μέχρι την Κατάκτηση τους απ’ τις Δυνάμεις του Άξονα είναι απαραίτητα
και αναπόφευκτα αναγκαίο να «παρουσιαστεί», γιατί «χρωματίζει» και αξιολογεί
τον Αγώνα των Κρητικών για την Ελευθερία.
ΙΙ
Φίλες και
Φίλοι,
Β1) Η μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο άνοδος του Μουσολίνι και των
Φασιστών (1928) και ιδιαίτερα του Χίτλερ και των Ναζιστών (1933) στην
Γερμανία είχαν σφραγίσει έστω κι αν δεν το γνώριζε η ίδια την μοίρα της Ευρώπης
και της Υφηλίου. Ο κόσμος ωδηγείτο αναπόδραστα προς τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η
Χιτλερική Νέα Τάξη από το 1938 – ’39 «κτυπά» στην Κεντρική Ευρώπη (ΔΥΤΙΚΗ κ
ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ), ενώ τον Οκτώβρη του ’40 και τον Μάη του ’41 περνά τα κτυπήματα της
στην Ν.Α. Ευρώπη με επιθέσεις στην Βαλκανική και στην Ελλάδα.
Β2) Έξη μήνες πριν από την 20η Μάη του 1941,
στις 20 Οκτώβρη του ’40 ο Αρχηγός των Γερμανών Ναζί, ο Χίτλερ, γράφοντας στον
Αρχηγό των Ιταλών Φασιστών, τον Μουσολίνι, για να τον πείσει να μην ξεκινήσει
αμέσως τη δράση του κατά της Ελλάδας. Ανάμεσα στ’ άλλα έλεγε:
«Ιδιαίτερα θα ήθελα να σας τονίσω, Ντούτσε μου, την
ανάγκη να μην αναλάβετε την ενέργεια αυτή προτού να καταλάβετε με κεραυνοβόλο
δράση την Κρήτη. Για την τελευταία αυτή επιχείρηση ήθελα να σας κάνω
συγκεκριμένες προτάσεις να χρησιμοποιήσετε μια Μεραρχία αλεξιπτωτιστών και μια
άλλη Μεραρχία αερομεταφορόμενου πεζικού».
Με αυτόν τον τρόπο, ο Ηγέτης των Ναζί του Γ’ Ράιχ,
εξωτερίκευε την αξιολόγηση του για την σημασία της Κρήτης στην περιοχή και τα
σχέδιά του γι τον τρόπο εισβολής σ’ αυτήν. Δήλωνε έτσι ταυτόχρονα τη σκέψη του
για το πώς θα αντιμετώπιζε αυτός, λίγους μήνες αργότερα το δικό του εγχείρημα
για την κατάκτηση της Μεγαλονήσου.
Β3) Η ήττα των Ιταλών στην Ηπειρωτική Ελλάδα το 1940
επισημαίνει στους Γερμανούς την ανάγκη δικής τους επέμβασης. Την 6η Απριλίου
1941, επεμβαίνουν στα ΟΧΥΡΑ της Μακεδονίας.
Τότε ο
Γκαίριγκ προτείνει στον Χίτλερ τα σχέδια της
Κρήτης, που αναθέτουν την επιχείρηση, κύρια στην αεροπορία. Ο Χίτλερ τον
συγχαίρει αλλά τα απορρίπτει σαν ΑΝΕΦΑΡΜΟΣΤΑ.
Το σχέδιο προβλέπει ότι η Κρήτη ύστερα από την
κατάληψή της, θα γίνει ορμητήριο για νέες εξορμήσεις των γερμανικών δυνάμεων
στο Κέντρο για την Κύπρο, την Αίγυπτο, την Διώρυγα του Σουέζ, Ανατολικά τη
Συρία και την Παλαιστίνη και Δυτικά τη Λιβύη και την Κυρηναϊκή. Τα σχέδια
μιλούν και για την συντριβή της Στρατιωτικής και Ναυτικής δύναμης των Βρετανών
στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο Χίτλερ αποφαίνεται, πως τα σχέδια είναι
εξαίρετα αλλά όχι εφαρμόσιμα. Τελικά όμως πείθεται απ’ τον Γκαίριγκ και Στούντεν
για την δυνατότητα να εφαρμοστεί το σχέδιο κατά της Νήσου Κρήτης και στις 25
Απριλίου ο Χίτλερ υπογράφει τις οδηγίες για την «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΕΡΜΗΣ», που
αφορά την κατάληψη της Κρήτης.
Β4) Η
«ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΕΡΜΗΣ» μεταξύ των άλλων προβλέπει:
α) Πρέπει να προετοιμαστούμε να καταλάβουμε το νησί
της Κρήτης, ως βάση για τον αεροπορικό πόλεμο εναντίον της Μεγάλης Βρετανίας
στην Ανατολική Μεσόγειο.
β)Οι Επιχειρήσεις στην Κρήτη δεν πρέπει να
καθυστερήσουν τις Επιχειρήσεις κατά της Ρωσίας της «ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΜΠΑΡΜΠΑΡΟΣΑ».
Αργότερα ο Στρατάρχης Ζούφκοφ πρώτος θα αναγνώριζε
ότι τελικά η Γερμανία αυτό ακριβώς δεν το απέφυγε.
γ) Έπειτα από την κατάληψη του νησιού όλα τα τμήματα
των αερομεταφερόμενων δυνάμεών μας θα αντικατασταθούν προκειμένου να
ετοιμαστούν για νέα καθήκοντα στα νέα μέτωπα Πολέμου.
δ) Η διαταγή για να πραγματοποιηθεί θα δοθεί από μένα
και μόνο, Αδόλφος Χίτλερ.
‘Ετσι μετά από αυτά ο κύβος για την επιχείρηση κατά
της Κρήτης έχει ριφθεί.
Γ1) Όσο πλησιάζει η μέρα δράσης, οι Γερμανοί
δημιουργούν ένα επίλεκτο σώμα 22.000 περίπου ανδρών (13.000 αλεξιπτωτιστές και
9.000 αλπινιστές) και 1.300 περίπου αεροπλάνα (600 μεταγωγικά, 300
βομβαρδιστικά και 200-300 καταδιωκτικά), που τα βάζουν υπό τις διαταγές των
Γερμανών στρατηγών της Εισβολής (Λωρ και Σουντέντ) της 4ης αεροπορικής
στρατιάς. Ο Χίτλερ θεωρούσε το πιο πάνω σώμα από τα πιο διαλεχτά του τμήματα,
«πιο σκληρούς ακόμα κι από τα μάχιμα ΕΣ-ΕΣ». Κατά τον Τσώρσιλ, «ήταν η
ενσάρκωση του τευτονικού πνεύματος εκδικήσεως για την ήττα του 1918».
Γ2) Την ευθύνη της άμυνας στην Κρήτη την είχαν οι
Βρετανοί και την σχεδίασαν κατά τις Βρετανικές ανάγκες.
Από την αρχή του Ελληνο – Ιταλικού πολέμου ο Τσώρτσιλ
κινήθηκε γι’ αυτό. Από το τέλος Οκτωβρίου 1940 την Κρήτη τη θεωρούσε «πολύτιμο
γέρας» για την Αγγλία.
Στη θύελλα που είχε ενσκήψει έστειλε αμέσως ένοπλη δύναμη στη Σούδα. Η πρώτη
μικρή βρετανική δύναμη με 20 αντιαεροπορικά και με μερικά τηλεβόλα επάκτιας
άμυνας. Σε όλη τη διάρκεια του πενταμήνου ως τη Γερμανική Εισβολή στην Ελλάδα,
ο Τσώρτσιλ με συνεχή τηλεγραφήματα του στον Ήντεν και τους Βρετανούς Στρατηγούς
(τον Ντιλ και τον αρχηγό Ουέϊβελ), αξίωνε να ενισχυθεί η άμυνα της Κρήτης.
Στις 17 Απριλίου 1941, όταν πια έδωσε τη συγκατάθεσή του για να φύγουν τα
αγγλικά στρατεύματα από την Ηπειρωτική Ελλάδα, ο Άγγλος Πρωθυπουργός
τηλεγράφησε στον Ουέϊβελ:
«Η Κρήτη πρέπει να κρατηθεί με ισχυρές δυνάμεις και
δέον να προνοήσετε δια τούτο κατά την ανακατανομή των δυνάμεών σας. Είναι
απαραίτητο όπως ισχυρές μονάδες του Ελληνικού Στρατού εγκατασταθούν στην Κρήτη,
μετά του Βασιλιά και της Κυβέρνησης. Θα βοηθήσουμε και θα υπερασπιστούμε την
Κρήτη με όλες μας τις δυνάμεις μέχρις εσχάτων».
Ο Τσώρτσιλ, όπως έγραφε ο ίδιος, ήθελε να κάνει τον κόλπο της Σούδας «ένα
δεύτερο Σκάπα Φλόου». Αλλά ο Ουέϊβελ, απασχολημένος κυρίως με το μέτωπο της
Κυρηναϊκής και με την ανεπάρκεια δυνάμεων και μέσων που είχαν ακόμα οι
Βρετανοί, παραμέλησε την άμυνα και την οχύρωση της Κρήτης.
ΔΥΝΑΜΕΙΣ
ΑΜΥΝΟΜΕΝΩΝ
Γ3) Η αφοπλισμένη, άοπλη και ορφανή από τα παιδιά της,
η Κρήτη έχει σαν φρουρά ξένα στρατεύματα. Απέναντι στις δυνάμεις των
επιτιθεμένων οι αμυνόμενοι διέθεταν 30.000 περίπου αυτοκρατορικά στρατεύματα
(κυρίως Νεοζηλανδούς και Αυστραλούς) και 10.000 Έλληνες σκορπισμένους σ’
ολόκληρη την Κρήτη με αρχηγό τον Αχιλλέα Σκουλά, οργανωμένους σε μονάδες, που
είχαν συγκροτηθεί την τελευταία στιγμή (πολιτοφυλακή 1.500, χωροφύλακες 900,
Κέντρο Εκπαίδευσης Ναυπλίου 4.585, Σχολή Ευελπίδων 300). Όμως πράγμα καίριο και
αποφασιστικό, η Κρήτη ήταν αφοπλισμένη από την Δικτατορία και η Μεραρχία Κρητών
βρισκόταν στα Ηπειρωτικά βουνά από την αρχή του Αγώνα. Σ’ αυτούς πρέπει να
προστεθεί και η αυθόρμητη συμμετοχή αστράτευτων – μαχητών – εθελοντών, άγνωστου
αριθμού ανδρών και γυναικών, 600-1000 περίπου μικροομάδων 3 μέχρι 80 ατόμων,
που εμφανίστηκαν στη διάρκεια της μάχης απροσκλήτως και αυθορμήτως, με
υποτυπώδη εξοπλισμό πήραν μέρος στον Αγώνα.
Ο Ουέϊβελ που είχε χρεωθεί την Βόρεια Αφρική, είχε στο
μυαλό του το δικό του πόλεμο και τον πόλεμο των Βρετανών, όχι των Κρητών.
Στο διάστημα που οι Βρετανοί έφεραν την ευθύνη της άμυνας ενέργησαν σχετικά
ανεξάρτητα από την Ελληνική Ηγεσία και με πνεύμα υπεράσπισης των γενικότερων –
όχι των στενά τοπικών Κρητικών – συμφερόντων τους.
Ο ίδιος ο Τσώρτσιλ (στα απομνημονεύματα του)
διαπιστώνει τις ελλείψεις και γράφει:
«Όλες οι προετοιμασίες, είχαν προχωρήσει με βραδύ
ρυθμό (…) Ούτε κανένα σχέδιο, ούτε καμία παρόρμηση για εργασία υπήρχε. Μέσα σε
έξη μήνες διορίστηκαν έξη διοικητές της φρουράς της Κρήτης. Το Στρατηγείο της
Μέσης Ανατολής θα έπρεπε να έχει μελετήσει προσεκτικότερα τις συνθήκες κάτω από
τις οποίες θα έπρεπε ίσως να υπερασπιστούμε κάποτε την Κρήτη από αεροπορική και
θαλάσσια επίθεση. Δεν είχε προβλεφθεί η ανάγκη υπάρξεως, αν όχι ενός Λιμένος,
τουλάχιστον όμως, ευκολιών αποβάσεως στην νότιο πλευρά της νήσου, στα Σφακιά ή
στο Τυμπάκι και η κατασκευή ενός δρόμου από εκεί ως τον κόλπο της Σούδας και τα
αεροδρόμια, από τα οποία θα μπορούσε να ενισχυθεί η δυτική Κρήτη από την
Αίγυπτο. Η ευθύνη για την ελλιπή μελέτη του προβλήματος και για την κακή
εκτέλεση οδηγιών που είχαν δοθεί, βαρύνει εξίσου το Κάϊρο και το Ουάϊτχωλ».
Οι ΈΛΛΗΝΕΣ
ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΣ
Γ4) Σε όλα αυτά οι Έλληνες Ηγέτες και ο Λαός, στέκουν
αδύναμοι και παράμεροι.
Είναι χαρακτηριστικό ότι την 28η Απριλίου, ο Έλληνας Πρωθυπουργός τηλεγραφώντας
στον Έλληνας Πρεσβευτή στο Λονδίνο λέει:
«Προσπαθήσατε
να πείσετε τους αυτόθι να διατάξουν τις εδώ Βρετανικές Στρατιωτικές, Ναυτικές
και Αεροπορικές αρχές σπεύσουν να παρασκευάσουν σοβαρά την Άμυνα της Κρήτης,
καθόσον η υπάρχουσα είναι ανεπαρκέστατη. Εάν δεν το αντιληφθούν εγκαίρως,
βαίνουμε απλώς προς ένα ένδοξο Αρκάδι. Αλλά τότε οι οδοί προς Σουέζ ανοίγουν
εύκολα».
Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ
ΚΡΗΤΗΣ – Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ
Δ1) Όπως είχε προβλέψει ο Χίτλερ – αλλά για άλλους
λόγους – το Σχέδιο Απέτυχε (οι Γερμανοί καταναυμαχόνται στη θάλασσα και από
αέρος στην αρχή ηττώνται)και σε τόπο και σε χρόνο. Αλλά Απέτυχε και ή
Άμυνα. Όταν την αυγή της 20ης Μαίου 1941 ξεκινούν οι ρήψεις Γερμανών
Αλεξιπτωτιστών στα 3 μέτωπα Χανιά, Ρέθυμνο, Ηράκλειο, οι Αμυνόμενοι
Βρετανοί αιφνιδιάζονται, αλλά αντιδρούν και απαντούν. οι Γερμανοί στρατηγοί
(Στούντεντ σχεδίασαν αεροναυτική Επιχείρηση, που έπρεπε να τελειώσει σε 3
ημέρες – ξεκινώντας από τα 3 αεροδρόμια σε Χανιά (Μάλεμε) – Ρέθυμνο – Ηράκλειο.
Το Λασίθι έμενε για τους Ιταλούς.
Από τα μέσα
Μαίου έχει αρχίσει ένας άγριος βομβαρδισμός της Κρήτης και όλων των πλοίων, που
πηγαίνουν προς βόρεια λιμάνια της, από την Λουφτβάφε. Την αυγή της 20ης Μαίου 1941
ένας ανηλεής βομβαρδισμός ξεσήκωσε την περιοχή των Χανίων, της Σούδας και του
Μάλεμε και ειδοποιούσε τους αμυνόμενους, ότι η επίθεση έρχεται σύντομα. Τα
Στούκας και τα Μέσσερμιτ, που ουρλιάζουν πάνω από τα κεφάλια των
υπερασπιστών της Κρήτης, σε λίγες ώρες εξουδετερώνουν σχεδόν όλα τα
αντιαεροπορικά πολυβόλα στο Μάλεμε και στη Σούδα. Κατά τις 8 το πρωί ο
ορυμαγδός των βομβών σταματά και μέσα από τα σύννεφα της σκόνης αρχίζουν
να προσεδαφίζονται στα 3 κύρια μέτωπα Χανιά – Ρέθυμνο – Ηράκλειο, οι πρώτοι
Γερμανοί βγάζουν τους πρώτους Εισβολείς. Στο Μάλεμε, στην κοιλάδα των Φυλακών
της Αγίας και στη Χερσόνησο του Ακρωτηρίου τα μαύρα αεροπλάνα. Ταυτόχρονα
ο ουρανός γεμίζει από πολύχρωμα μανιτάρια.
«… Οι αλεξιπτωτιστές φαίνονται
ψεύτικοι και είναι δύσκολο να πιστέψεις – αφηγείται ο υποστράτηγος Ουώλτερ
Τόμας, – πως είναι επικίνδυνοι.
Καθώς
προβάλουν με φόντο το βαθυγάλαζο ουρανό της Κρήτης, νωρίς το πρωί, ανάμεσα σ’
ένα γκριζοπράσινο πλαίσιο από κλαδιά ελαιόδεντρων, μοιάζουν σαν μικρές
μαριονέτες, που τα κυματιστά τους φορέματα, πράσινα – κόκκινα – κίτρινα – άσπρα
έχουν μπλεχτεί στα σύρματα που τις κινούν (…) πασκίζω να πιάσω το νόημα αυτής
της πολύχρωμης φαντασμαγορίας, να συνειδητοποιήσω ότι οι όμορφες αυτές κούκλες
σημαίνουν ξαναζωντάνεμα όλων των φρικαλεοτήτων, που γνωρίσαμε τόσο πρόσφατα
στην Ελλάδα».
Οι
υπερασπιστές της Κρήτης – Βρετανοί – Αυστραλοί – Νεοζηλανδοί – Έλληνες στρατιώτες
ή άμαχοι ντόπιοι – υποδέχτηκαν τους επιδρομείς με όλων των ειδών τα πυρά και τα
όπλα:
«Από την παραλία του Μάλεμε ως τα Χανιά και πίσω από τους λόφους στο
Ακρωτήρι άκουγες τις στριγγές κραυγές των ελαφρών όπλων και το πιο βραχνό
αλύχτισμα των όλμων».
Πολλοί αλεξιπτωτιστές σκοτώνονται στον αέρα, άλλοι
καθώς οι σφαίρες τρυπούν τα αλεξίπτωτά τους, πέφτουν στη γη και τσακίζονται ή
πνίγονται στη θάλασσα.
Εκατοντάδες εξοντώνονται μόλις φτάνουν στη γη.
«Έγινε γρήγορα φανερό – γράφει ο Στιούαρτ – ότι οι Αλεξιπτωτιστές ήταν πολύ
τρωτοί στις άμεσες αντεπιθέσεις. Σε ακτίνα πάνω από διακόσιες γυάρδες τα
αυτόματα πιστόλια τους δεν ήταν τόσο αποτελεσματικά όσα τα τουφέκια. Με εύστοχο
πυρ μπορούσε κανείς να τους πετυχαίνει ένας – έναν καθώς έτρεχαν με φρενιασμένη
βιασύνη να καλυφθούν κάπου».
«Όσους έπεφταν στους δρόμους, τους καταδίωκε ολόκληρος ο πληθυσμός, ακόμη και
οι γυναίκες και τα παιδιά, ακόμη και οι σκύλοι, αυτοί οι Κρητικοί
χρησιμοποιούσαν οποιοδήποτε όπλο, τουφέκια με πέτρα που είχαν πάρει από τους
Τούρκους πριν από έναν αιώνα, τσεκούρια, ακόμη και τσάπες».
Εξάλλου, οι Γερμανοί Αλεξιπτωτιστές, παρά την ανώτερη στρατιωτική τους
εκπαίδευση, δεν ήταν συνηθισμένοι σε τέτοιες συνθήκες πολέμου. Βρισκόντουσαν
έξω από τα νερά τους. Όχι μόνο γιατί δεν γνώριζαν τον τόπο, αλλά και γιατί τους
έλλειπε η πρωτοβουλία και καθώς έπεφταν, έχαναν την ιεραρχική τάξη, μέσα στην
οποία και μόνο ήταν αποτελεσματικοί στρατιώτες:
Οι Αλεξιπτωτιστές – γράφει ο Κλάρκ – παρά τα νιάτα τους, την τέλεια υγεία τους,
την εκπαίδευσή τους, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητά του υλικού τους,
δύσκολα τα έβγαζαν πέρα με τους Νεοζηλανδούς, μ’ όλο που αυτούς τους είχαν
εξουθενώσει οι βόμβες, ή με τους θαρραλέους Έλληνες με τις τέσσερις σφαίρες σε
κάθε άντρα. Μόνο όταν σχηματίστηκαν τα μέτωπα και η επίθεση πήρε κλασική μορφή,
άρχισαν να εκδηλώνονται και πάλι η έμφυτη ανωτερότητα του Γερμανού
στρατιώτη στην πειθαρχία και στην εκγύμναση και η αναμφισβήτητη εξουσία και
δύναμη των υπαξιωματικών και των κατώτερων αξιωματικών.
Ε1) Όμως η έκπληξη ήρθε από τους αστράτευτους Κρητικούς
Μαχητές.
«Οι μαχόμενοι υπερασπιστές βρήκαν ένα ισχυρό στήριγμα από ένα είδος μαζικής
εξέγερσης του πληθυσμού», γράφει ο Γερμανός στρατηγός Φον Ντε Χεύντε.
Η προσπάθεια των επιτιθέμενων κυρίως στράφηκε από την αρχή στην εξασφάλιση του
αεροδρομίου του ΜΑΛΕΜΕ σαν «προγεφύρωμα» της Εισβολής.
Στόχος που μετέτρεψε την περιοχή του αεροδρομίου σε κόλαση φωτιάς και θανάτου
από τις πρώτες ώρες της μάχης.
Το ύψωμα 107, στάθηκε η Πύλη εισόδου του εχθρού.
Οι μοιραίες «Καυκάλες» η κορυφή του Λόφου, που δεσπόζει της περιοχής του
αεροδρομίου, υπήρξε η αιχμή του αγώνα, το μήλο της έριδας και ταυτόχρονα το
κλειδί για την τελική έκβασή του.
Οι απώλειες των Γερμανών τις πρώτες ώρες της εισβολής ήταν υπέρογκες. Πολλοί
αξιωματικοί σκοτώθηκαν κατά την κάθοδο ή την προσγείωση των
ανεμοπλάνων. Ο αντιστράτηγος Σούεσμεν, διοικητής της κεντρικής ομάδας των
στρατευμάτων εισβολής σκοτώθηκε, όταν το ανεμόπλανό του, λίγο αφού το άφησε το
αεροπλάνο που το μετέφερε και συντρίφθηκε σε βράχια του Αιγαίου. Στη Σούδα
αντιμετώπισαν ισχυρότερα αντιαεροπορικά πυρά απ’ ότι περίμεναν. Στο Ρέθυμνο και
στο Ηράκλειο οι Επιχειρήσεις, όμοια δεν προχωρούν. Καθηλώνονται.
Έτσι, το βράδυ της πρώτης μέρας ο αιφνιδιασμός και η επίθεση είχε αποτύχει, οι
απώλειες ήταν βαριές και οι προοπτικές ζοφερές για τους επιτιθέμενους, γι’ αυτό
και ο Στούντεντ διέταξε ενεργό άμυνα σ’ όλα τα μέτωπα και εντοπισμό της
προσπάθειας στο Μάλεμε για εξασφάλιση προγεφυρώματος. Σκέψη πέρα για πέρα σωστή
ενός αρχηγού, από εκείνους που διέθετε η ναζιστική στρατιωτική μηχανή και που
αποτελούσαν «το καλύτερο προϊόν του είδους» κατά τον Άγγλο ιστορικό Liddel
Hart. (Η άλλη πλευρά του λόφου)
Για την κρισιμότητα της κατάστασης εκείνες τις ώρες ο Στούντεντ λέει: «Αν
τη νύχτα της 20ης προς 21η ή νωρίς το πρωί της επόμενης, έκαναν επίθεση θα
βρίσκονταν σε δύσκολη θέση και θα κινδύνευαν να εκκαθαριστούν τα κουρασμένα
τμήματα του συντάγματος».
Και ενώ η γερμανική διοίκηση παρ’ όλες τις αναποδιές, το απρόβλεπτα και τις
δυσκολίες αντιμετώπιζε ψύχραιμα και ρωμαλέα την κατάσταση, από την άλλη πλευρά
τη βρετανική, δεν έγινε το ίδιο.
Τις πρώτες βράδυνες ώρες ο Νεοζηλανδός αντισυνταγματάρχης Άντριους, διοικητής
του υψώματος 107, κουρασμένος, θορυβημένος μέσα στη σκόνη και τις εκρήξεις, μη
μπορώντας να ελέγξει την περιοχή του, ζήτησε από τον διοικητή της 5ης μεραρχίας
Χάργκεστ (Πλατανιά) να εγκαταλείψει το ύψωμα. «If you must, you must» ήταν
η απάντηση, που σφράγισε τη μοίρα της Κρήτης. («Εάν πρέπει, μπορείς»).
Αυτή ήταν
μοιραία στιγμή. Γιατί έτσι μπόρεσαν οι επιτιθέμενοι να επιτύχουν προγεφύρωμα
στο αεροδρόμιο.
Το Γερμανικό αποβατικό Ναυτικό, συναντά τους Άγγλους Ναυάρχους Γκλένυ και
Κίνγκ. Η ήττα των Γερμανών στη θάλασσα μεταφέρει και εξαρτά την επιτυχία του
εγχειρήματος των Γερμανών στον αέρα. Όμως σ’αυτό με υπεράνθρωπη προσπάθεια
επιτυγχάνουν ρήγμα.
Όμως, το πρώτο ρήγμα είχε ήδη υπάρξει. Το πάρσιμο του Μάλεμε αποδείχτηκε
μοιραίο.
Μετά την 1η
μέρα που έκλεισε με την απροσδόκητη και αδικαιολόγητη υποχώρηση των Βρετανών,
τις μέρες που ακολούθησαν η γιγαντομαχία έφτασε σε ανυπέρβλητα ύψη. Οι δυνάμεις
του Φράϊμπεργκ, αντιμετώπιζαν πια τμήματα
συγκροτημένα, που αποβιβάζονταν στο Μάλεμε μαζί με τον οπλισμό τους και
προχωρούσαν σταθερά προς τα ανατολικά.
Φονικές επικές μάχες διεξάγονται στο Καστέλλι με το Ι’
Σύνταγμα Πεζικού, στο Κολυμπάρι με την Σχολή Ευελπίδων, στο Γαλατά με
Νεοζηλανδούς, στα Περίχωρα των Χανίων της Σούδας, στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο,
όπου οι γερμανοί τις πρώτες μέρες καθηλώθηκαν από μια πρωτοφανή λαϊκή αντίσταση
και πολέμησαν σκληρά για να κρατήσουν τις θέσεις τους. Το χωριό Γαλατάς κοντά
στα Χανιά είναι το σημείο που άλλαξε πολλές φορές χέρια των αντιμαχόμενων και
στρώθηκε από πτώματα.
Στις 26 ο Χέυντεν μπαίνει στα Χανιά και την επόμενη
καταλαμβάνεται η Σούδα.
Από τι στιγμή εκείνη η «Μάχη» παίρνει άλλη μορφή. Οι αμυνόμενοι οπισθοχωρούν.
Στόχος του Ρίγκελ, που πέφτοντας με αλεξίπτωτο στις 23 δυτικά του Ταυρωνίτη
είχε αναλάβει τη διοίκηση, είναι να εγκλωβίσει και να συλλάβει τις Βρετανικές
και Ελληνικές δυνάμεις και να τις εμποδίσει να διαφύγουν στη Μ. Ανατολή.
Σ’ αυτό απέτυχε. Προχωρώντας οι Γερμανοί ενώνονται
στις 29 με τους αμυνόμενους συμπολεμιστές τους στο Ρέθυμνο και το βράδυ της
ίδιας μέρας με την ανατολική ομάδα, που βρίσκεται καθηλωμένη στην περιοχή του
Ηρακλείου.
Την 1η
Ιούνη η «Μάχη της Κρήτης» έχει τελειώσει.
Σωστότερα η πρώτη φάση της. Η Αρχή. Η μεγάλη όμως Μάχη των Κρητικών κατά των
Ναζί θα τελειώσει τη μέρα, που και ο τελευταίος Γερμανός στρατιώτης θα
εγκαταλείψει το νησί. Στις 21/22 Μάη του 1945, 4 στρογγυλά χρόνια από την
στιγμή που οι Γερμανοί πατούν στην Κρήτη.
Απώλειες
Γερμανών
Η απογραφή των απωλειών και των θυσιών θέλει 7.000
Γερμανούς εκτός μάχης από τους οποίους 4.000 τουλάχιστον νεκροί, 220 αεροσκάφη
κατεστραμμένα και 143 με βλάβες.
Απώλειες
Βρετανών
12.000 αιχμάλωτοι, 3.500-4.000 νεκροί και τραυματίες.
Στο Ναυτικό 40.000 από 18.000
Απώλειες
Ελλήνων
9.000-10.000 μαζί με αυτούς που εκτελέστηκαν. Από το
Στρατό και την Πολιτοφυλακή 600 και από την Χωροφυλακή 150.
Αυτοί βοήθησαν για να γραφεί αυτή η ένδοξη και αιματόβαφη σελίδα της Ιστορίας,
που έρχεται σε μας σαν τη «Μάχη της Κρήτης».
ΙΙΙ
ΣΤ1) Την 1η Ιούνη 1941, η Μάχη της Κρήτης, έχει
τελειώσει. Σωστότερα η πρώτη φάση της, η Αρχή. Η μεγάλη Μάχη των Κρητικών κατά
των Ναζί κλείνει όταν και ο τελευταίος Γερμανός στρατιώτης εγκαταλείπει το Νησί
την 21/22 Μάη 1945.
Σ’ αυτή την κατάσταση, όπως διαμορφωνόταν και εξελισσόταν μετά την 1η Ιουνίου
1941 και το αμέσως μετά διάστημα, ποια τάχα υπήρξε η κατάσταση στο νησί μετά
την ολοκληρωτική κατάληψή του, από τον κατακτητή και ποια τάχα υπήρξε η στάση
και η απάντηση του Κρητικού Λαού; Να τι απαντά στα κρίσιμα αυτά ερωτήματα ένα
επίσημο ντοκουμέντο, η επίσημη αναφορά – υπάρχει στα αρχεία του πολέμου – της
αντιπροσωπείας των ανταρτών, που πολύ αργότερα την 1η Ιουνίου 1943 επισκέφθηκε
το Κάϊρο για να ζητήσει βοήθεια από την Ελληνική Κυβέρνηση και το Στρατιωτικό
Στατηγείο Μ. Ανατολής.
ΕΠΙΣΗΜΟ
ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ 1ης Ιουνίου 1943
ΔΙΑΜΟΡΦΩΘΕΙΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ
Αμέσως μετά την ΚΑΤΑΛΗΨΗ της ΚΡΗΤΗΣ από τους
Γερμανούς. Αρχή Ιούνη, άρχισε από αυτούς η Εκκαθάριση – Καταδίωξη – Αιχμαλωσία
από αυτούς των Εγκλωβισμένων Βρετανικών Στρατευμάτων ή των Ελλήνων και Κρητών
Μαχητών της «Μάχης της Κρήτης» και οι Εκτελέσεις Κατοίκων με την
επιχειρηματολογία της Συμμετοχής στην Μάχη, αστράτευτου πληθυσμού, που δεν
καλυπτόντουσαν απ’ την Συνθήκη της Γενεύης υπέρ των Κανόνων του Πολέμου.
Να πως περιγράφεται σε αναφορά Κατοίκων της Περιοχής η συμπεριφορά του Στρατού
Κατοχής, κατά τις πρώτες ώρες και ημέρες Ιουνίου.
«Η συμπεριφορά Στρατού Κατοχής εις Γερμανοκρατούμενες περιοχές:
1) Επεδείχθη κτηνώδης συμπεριφορά με βανδαλισμούς και
αθρόους τουφεκισμούς, ομαδικές εκτελέσεις Πολιτών υπό το πρόσχημα της
συμμετοχής του Λαού στον Αγώνα κατά την διάρκεια των επιχειρήσεων.
2)
Πραγματοποιήθηκαν πυρπολήσεις και δηώσεις χωριών ευρισκόμενων εγγύς των πεδίων
μαχών.
3) Πραγματοποιήθηκαν οργανώσεις Στρατοπέδων
συγκεντρώσεων, συλλήψεις ομήρων, φυλακίσεις πλέον επιφανών και ζωτικών
στοιχείων και εκτελέσεις πλείστων εξ αυτών αυθαιρέτως και άνευ διαδικασίας υπό
το πρόσχημα της ανυπακοής και παρακινήσεως του πληθυσμού προς αντίδραση κατά
των επιβαλλόμενων υπ’ αυτών μέτρων και της περιθάλψεως των παραμεινάντων εντός
της νήσου συμμαχικών στρατευμάτων.
4) Πραγματοποιήθηκαν αυθαίρετες απογυμνώσεις των
οικιών και καταστημάτων εκ των επίπλων, ειδών ιματισμού και κλινοστρωμνής και
μέσων πολεμικής ανάγκης και άλλων χρειωδών ως και καταλήψεις των οικημάτων δι’
εξώσεως των ενοίκων και εγκαταστάσεως αυτών.
5)
Πραγματοποιήθηκε αυθαίρετη επίταξη όλων των προϊόντων γης, μεγάλων και μικρών
ζώων επί ποινή θανάτου. Επιβολή αναγκαστικής προσωπικής εργασίας στους
κατοίκους από 16 έως 65 ετών δια τα πολεμικά τους έργα με εξοντωτικές κυρώσεις
σε χρήμα και τρόφιμα υπό το πρόσχημα διενέργειας σαμποτάζ διάφορων μορφών
εγκλίσεων σε στρατόπεδα ομήρων νεανίδων και γυναικών (πολλών εξ’ αυτών
βιασμένων) προς εξαναγκασμό του λαού σε υποταγή και εκτέλεση των εκάστοτε
εκδηλούμενων διαταγών.
6) Πραγματοποιήθηκαν πυρπολήσεις οικιών και δημεύσεις
των περιουσιών των εν γένει Γερμανο- καταδιωκόμενων προσώπων.
7) Αποτολμήθηκε προσπάθεια των Αρχών Κατοχής και των
εθελόδουλων οργάνων, προς διαφθορά των ηθικών δυνάμεων του τόπου, στρεφόμενη
κατ’ αρχήν προς το κλήρο και μεθοδικά προς άπαντα τα κοινωνικά στρώματα.
Αποτολμήθηκε εφαρμογή της πολιτικής διασπάσεως της
Εθνικής Ενότητας δια του διχασμού του πληθυσμού προς δημιουργία φιλικής προς
αυτούς παρατάξεως. Παραλλήλως προσπάθεια δημιουργίας Εθνικο- σοσιαλιστικής
Κινήσεως ενταχθείσα δια του έργου ενεργού ενδιαφέροντος της Κυβέρνησης των
Αθηνών.
9) Έξη μήνες μετά από την Κατάληψη της Νήσου – από την
αρχή του 1942 – η συνέχιση της εφαρμογής των εξοντωτικών μέτρων αυθαιρεσίας
προσέλαβε νομότυπη μορφή δια της ιδρύσεως Στρατοδικείων, εκτάκτων και τακτικών,
εις τα δεύτερα ταύτα επιτραπείσης προ δεκαμήνου περίπου της παραστάσεως συνηγόρων.
10) Επίσης δια της ασκούμενης πολιτικής των διαφόρων
οικονομικών συνδυασμών, αναγκαστική ανταλλαγή τροφίμων κλπ, προς δικαιολόγηση
των τουφεκισμών και των διαρπαγών της περιουσίας».
Ζ1) Αλλά ποια υπήρξε η στάση και η απάντηση του
Κρητικού Λαού στις Προκλήσεις των πρώτων ημερών της Κατοχής; Να πως απαντά το
Ντοκουμέντο:
«Αντιμετώπισης της δημιουργηθείσης καταστάσεως κατά τη
διάρκεια της κατοχής». Η ίδια αναφορά λέει: «Ο Λαός παρά τα εξοντωτικά μέτρα
του στρατού Κατοχής διατήρησε ακλόνητη συνοχή και εθνική αλληλεγγύη και
αντέταξε πείσμονα και γενναιοφόρα αντίδραση κατά της βάναυσου, καταπιεστικής
ενέργειας του κατακτητή.
Η βιοτική κατάσταση του Λαού κατόπιν των απηνών καταδιώξεων, των διαρπαγών, των
εξαντλητικών επιτάξεων κινητών περιουσιών και τροφίμων, της καταλήψεως εκλεκτών
παραγωγικών χωρών, της παραλύσεως της αγροκαλλιέργειας δια της επιτάξεως
κινητών περιουσιών και τροφίμων, της καταλήψεως εκλεκτών παραγωγικών χωρών, της
παραλύσεως της αγροκαλλιέργειας δια της επιτάξεως των αροτριώντων ζώων και της
ελλείψεως τεχνικών και χημικών μέσων, περιήλθε εις εσχάτη εξαθλίωση». Αλλά το
ηθικό του Κρητικού Λαού παρέμενε ΑΚΜΑΙΟ και με ΠΙΣΤΗ στην ΤΕΛΙΚΗ
ΝΙΚΗ. Αυτό ακριβώς το Ηθικό ΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΕ και ΑΝΕΠΤΥΞΕ την ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ.
Ζ2) Να πως
το αφηγείται η πιο πάνω αναφορά:
«Μικρόν
χρόνον μετά την Κατάληψη της Νήσου συνεκροτήθησαν οι πρώτοι Πυρήνες Εθνικής
Απελευθερωτικής δράσεως και συν τω χρόνω αύξησαν τις δυνάμεις τους δια την
οργάνωση σοβαρού τμήματος του πληθυσμού σε μαχητικές ομάδες και της εμψυχωτικής
ανυψώσεως του ηθικού και του εθνικού φρονήματος του υπολοίπου πληθυσμού, πλην
των ευάριθμων δεδηλωμένων αντιπατριωτικών δρώντων Γερμανόφιλων σε σημείο ώστε
σήμερα να παρουσιάζεται αγαστή Εθνική Ενότητα και αλληλεγγύη και ώριμο το
αίσθημα της ενόπλου εξέγερσης κατά του βάρβαρου κατακτητή».
Έτσι, σ’ όλους τους νομούς και ανεξάρτητες περιοχές, κινούνται αρκετοί για τη
συγκρότηση ένοπλων δυνάμεων ή ομάδων και Οργανώσεων Αντίστασης, επιζητώντας
μάλιστα την επαφή με την Ελληνική Κυβέρνηση και το Στρατιωτικό Στρατηγείο Μ.
Ανατολής.
Αυτήν την περίοδο στην Κρήτη παρατηρείται η συγκρότηση ανωνύμων ή μη Ομάδων
Αντίστασης. Χωρίς συγκεκριμένη ονομασία ή με ελάχιστες ονομασίες, που
διασώθηκαν, συγκροτούνται Αντιστασιακές Ομάδες όπως: Ανώτατη Επιτροπή
Αντιστάσεως Κρήτης (ΑΕΑΚ), Κρητική Επαναστατική Επιτροπή, μετέπειτα Εθνική
Επαναστατική Επιτροπή, Εθνική Απελευθερωτική Δράση, Φιλική Εταιρεία, Εθνική
Οργάνωση, Εθνική Οργάνωση Χανίων, Εθνική Οργάνωση Ρεθύμνης, Εθνική Οργάνωση
Ηρακλείου, Εθνική Οργάνωση Λασιθίου (ΑΕΑΚ) και πολλές άλλες, που ξεκινούν την
Αντιστασιακή τους Δράση. Από την πρώτη στιγμή Καπετάνιοι ή Οπλαρχηγοί – σε
σύντομο με τις αντιστασιακές ομάδες ή όχι – με μικρές ή μεγάλες ομάδες ενόπλων
κινούνται σε ορεινές περιοχές ή στα βουνά της Κρήτης, αρνούμενοι την υποταγή.
Σαν επίσημες ημερομηνίες των Οργανώσεων (ΕΟΕ)
Εσωτερικού θεωρούνται η 15η Ιουνίου 1941, των δε (ΕΑΟ) ενόπλων η 15η Οκτωβρίου
1941 γενικώς, των δε Αρχηγείων η 15η Ιουνίου 1941. Ενώ στην Ελλάδα δεν
συγκροτούνται Αντιστασιακές Οργανώσεις νωρίτερα από τον Σεπτέμβριο του 1941.
Μάλιστα την 1η Ιουνίου 1941 οι ένοπλες ομάδες των ανεξάρτητων αρχηγών, που
συνεργάζονταν με αντιστασιακές οργανώσεις, άρχισαν να οργανώνονται, χωρίς όμως
συγκεκριμένο και κατευθυνόμενο πρόγραμμα. Ήταν δε εκείνες των οποίων οι αρχηγοί
είχαν λάβει μέρος με άντρες τους στη Μάχη της Κρήτης.
ΔΥΝΑΜΕΙΣ ΚΑΤΟΧΗΣ
1941 /’42/’43
Η1) Βέβαια, τα πρώτα Αντιστασιακά σαμποτάζ ξεκινούν στα μέσα του 1942. αλλά δεν
πρέπει να λησμονείται ο όγκος και η ισχύς του Στρατού Κατοχής που υπήρχε στην
ΕΛΛΑΔΑ και την ΚΡΗΤΗ Σε όλη την Ελλάδα υπήρχαν το 1941/’42/’43, 300 χιλιάδες
Γερμανοί, Ιταλοί και Βούλγαροι στρατιώτες διοικούμενοι από τρεις Διοικήσεις –
τη Διοίκηση Βορείου Ελλάδος, Νοτίου Ελλάδος και του Φρουρίου της Κρήτης – οι
οποίοι δέσποζαν απόλυτα του ελληνικού χώρου. 85 χιλιάδες από αυτούς
βρίσκονταν στην Κρήτη.
Δυο ενισχυμένες γερμανικές μεραρχίες 40 χιλιάδων ανδρών με έδρες τις πόλεις Χανιά,
Ηράκλειο κατανεμημένες σε 12 χιλιάδες στα Χανιά, 8 χιλιάδες στο
Ρέθυμνο, 18 χιλιάδες στο Ηράκλειο και δυο ενισχυμένες ιταλικές μεραρχίες
συνολικής δύναμης περίπου 45 χιλιάδων ανδρών, που είχαν κατανεμηθεί, σε Λασίθι
και σε μικρό μέρος σε Ηράκλειο, με έδρες τις πόλεις Αγ. Νικολάου και Νεάπολης,
αποτέλεσαν το Στρατό Κατοχής.
Η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ στην ΚΡΗΤΗ
1942 / ’43 / ’44 / ’45
Θ1) Μέχρι τα μέσα του 1942, οι Σύμμαχοι ενδιαφέρονταν
μόνο για την οργάνωση δικτύου πληροφοριών και την διευκόλυνση μετάβασης στην Αίγυπτο,
ανδρών, που παρέμεναν τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα όσο και στην Κρήτη. Με
το πνεύμα αυτό, λειτούργησαν οι ομάδες αντίστασης, που από τον Ιούνιο του 1941
οργανώθηκαν στην Κρήτη. Μέχρι τότε συνεπώς, η ακαθοδήγητη Αντίσταση δεν έδρασε
με επιτελικό σχέδιο για την εξουδετέρωση του εχθρού.
Εξάλλου, στην αντιστασιακή προσπάθειά του, ο Κρητικός Λαός, ένιωθε
απαραίτητο η αντίστασή του να είναι οργανωμένη και να έχει μια
επαφή και βοήθεια τόσο από την Ελληνική Κυβέρνηση Καΐρου όσο και από τους
Συμμάχους.
Για την αντίσταση κατά του κατακτητή, που αυτή έπαιρνε έκταση στην Κρήτη, το
Καϊρο δεν έδινε και πολύ σημασία, μέχρι την άνοιξη – καλοκαίρι του 1942. ως
τότε το ενδιαφέρον και η συνεργασία τους με τις αντιστασιακές οργανώσεις,
περιοριζόταν στην απόκρυψη, ασφάλεια και συντήρηση των συμμάχων στρατιωτικών ,
που είχαν παραμείνει στο νησί, μέχρι την επιβίβασή τους σε υποβρύχια ή πλοιάρια
για την Αίγυπτο. Ακόμη από το Σεπτέμβριο του 1941 ανέπτυξαν ζωηρό ενδιαφέρον
για πληροφορίες, που εξασφάλιζαν από δίκτυα και έστελναν στο Κάιρο, με
ασύρματο. Αλλά τίποτε περισσότερο.
Ο Κρητικός Λαός όμως, ιδιαίτερα οργανωμένος στις αντιστασιακές οργανώσεις,
αισθανόταν την ανάγκη μιας ουσιαστικής συνεργασίας με τους συμμάχους, για την
υλοποίηση του στόχου του, που ήταν η απόκτηση της Ελευθερίας.
Τη λύση στις ανησυχίες των αντιστασιακών οργανώσεων της Κρήτης, την έδωσε η
κατάσταση του βορειο-αφρικανικού μετώπου τον Ιούνιο του 1942, όταν τα πράγματα
για τους συμμάχους δεν πήγαιναν καλά και ο Ρόμελ τους απωθούσε προς την
Ανατολή. Ο κύριος παράγοντας των επιτυχιών της Γερμανο-Ιταλικής αυτής στρατιάς,
ήταν ο άνετος, άφθονος και γρήγορος ανεφοδιασμός της με τη Λουφτβάφε από τα
αεροδρόμια της Κρήτης. Αυτά όπως και τα λιμάνια, αλλά και οι αποθήκες πολεμικού
υλικού και υγρών καυσίμων, έπρεπε με κάθε τρόπο να αχρηστευθούν.
ΙΟΥΝΙΟΣ 1942
Βορειοαφρικανικό Μέτωπο και Κρήτη
Η2α) Αυτά ξεκίνησαν από τις Ανάγκες του πολέμου στη
Βόρεια Αφρική, κέντρο ανεφοδιασμού της εκεί Γερμανο-Ιταλικής στρατιάς, ήταν η
Τρίπολη της Λιβύης. Όσο όμως η στρατιά αυτή προχωρούσε προς την Ανατολή
απωθώντας προς την Αίγυπτο τη Βρετανική, η απόσταση από την Τρίπολη μεγάλωνε
και ξεπερνούσε τα 1,500 χιλιόμετρα.
Η2β) Οι
Γερμανοί το «ΦΡΟΥΡΙΟ ΚΡΗΤΗ» από την αρχή Ιουνίου 1942 μετέβαλαν σε ΟΡΜΗΤΗΡΙΟ
και ΒΑΣΗ ΕΞΟΡΜΗΣΗΣ στα ΜΕΤΩΠΑ ΑΦΡΙΚΗΣ – ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ –τότε θαυματούργησε πάλι
ο ΑΣΤΡΑΤΕΥΤΟΣ ΜΑΧΗΤΗΣ σαν ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΟΣ ΑΝΤΑΡΤΗΣ.
Ουσιαστική
Αντίσταση ξεκινά 6 μήνες μετά.
Ο Ιούνιος του 1942 ήταν πολύ κρίσιμος μήνας για τον Συμμαχικό Αγώνα στην Βόρειο
Αφρική. Ο Μοντγκόμερι που μόλις είχε παραλάβει την
διοίκηση της 8ης στρατιάς, οχυρώθηκε στο Ελ Αλαμέιν σε αμυντικό αγώνα και
κρατούσε τις θέσεις εκεί με κάθε θυσία, γιατί αν το μέτωπο αυτό έπεφτε, η Αλεξάνδρεια
θα κινδύνευε και το σχέδιο των κατακτητών θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί. Αυτό
προέβλεπε την κατάληψη Αλεξάνδρειας – Καΐρου και το άνοιγμα θύλακα προς
Ανατολάς, μέσω Μοσούλης για την Σοβιετική Ένωση, με αντικειμενικό σκοπό
να χτυπήσει τους Ρώσους προς Καύκασο.
Παράλληλα η Ε’ Ομάδα Γερμανικών στρατιών Βαλκανικής ετοιμαζόταν να στείλει μέσω
Ηπειρωτικής Ελλάδας με τον άξονα Γοργοποτάμου -Αθηνών και δια των βάσεων
Κρήτης, μεταξύ των άλλων, 300,000 άνδρες στη Λιβύη και Αίγυπτο. Η Κρήτη ήταν το
κύριο αλλά και το μόνο προγεφύρωμα που μπορούσε να εξυπηρετήσει τα στρατεύματα
του Άξονα στην Βόρεια Αφρική.
Οι θαλάσσιες μεταφορές ήταν όχι μόνο δύσκολες και χρονοβόρες, αλλά και
επικίνδυνες. Ο συμμαχικός στόλος επαγρυπνούσε, ενώ η Λουφτβάφε, ήταν τότε
ακατανίκητη.
ΑΝΤΙΣΤΑΣΙΑΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ στην ΚΡΗΤΗ
α + β) Τότε
άνοιξη – καλοκαίρι του 1942, επενέβη η Αντίσταση και η Συμμαχική αεροπορία σε
μια από τις σημαντικότερες και επιτυχέστερες αποστολές του πολέμου κατέστρεψε
με μια σειρά πολεμικές αποστολές τα όνειρα και τις προοπτικές των Ναζί. Από το
αεροδρόμιο Ηρακλείου, άρχισε να υπονομεύεται η αερογέφυρα των κατακτητών, που
στήριζε τις ελπίδες για τις παραπέρα νίκες και δόξες του Ρόμελ.
Πολύ μεγαλύτερης σημασίας από την Καταστροφή της Γέφυρας του Γοργοποτάμου, είναι οι Καταστροφές των Κρητικών
Αεροδρομίων, αφού συνέβαλαν αποφασιστικά στην Μάχη του Ελ Αλαμέϊν και τη Μάχη
της Ερήμου, που έγινε με σημαντικά μικρότερες δυνάμεις απ’ όσες σχεδίαζαν να
διαθέτουν οι Γερμανοί.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ – ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ
Η πρώτη
μεγάλη Αντιστασιακή Επιχείρηση πραγματοποιείται:
α) το βράδυ της 11ης Ιουνίου του 1942, όταν στο
Ηράκλειο ολιγομελής ομάδα σαμποτέρ που προερχόταν από την Μέση Ανατολή και
στηριζόταν σε πληροφορίες Ελληνικού κατασκοπευτικού δικτύου, κατέστρεψε επί του
εδάφους 17 αεροπλάνα Γιούγκερς.
β) Την
επιχείρηση αυτή ακολούθησαν τον Ιούνιο 1942 μια σειρά καταστροφές αποθηκών,
αεροπορικών μέσων και αεροδρομίων. Πρώτες ήταν οι καταστροφές των αποθηκών
πολεμικού υλικού του πεζικού δυτικά του Αεροδρομίου Καστελλίου Πεδιάδας
Ηρακλείου.
Εδώ οι Γερμανοί είχαν κατασκευάσει τις μεγαλύτερες αποθήκες της περιοχής των
Βαλκανίων για κάθε είδους πολεμικό υλικό και δεξαμενές υγρών καυσίμων.
Την επιχείρηση αυτή ακολούθησαν:
γ) Τα σαμποτάζ και οι καταστροφές του Μάλεμε και 300
γερμανικών αεροπλάνων στο έδαφος.
δ) Και την 24η Ιουνίου του 1942 η Μεσσαρά – Τυμπάκι του μεγαλύτερου αεροδρομίου
των Βαλκανίων, που κατασκευάστηκε στον κάμπο Μεσαράς, το αεροδρόμιο του
Τυμπακίου Ηρακλείου, κοντά στην ακτή του Λιβυκού Πελάγους ανατολικά των συνόρων
του νομού Ρεθύμνου, όπως υπολογίζεται καταστράφηκαν 350 γερμανικά αεροπλάνα.
ε) Μετά το
κύμα των σαμποτάζ και των βομβαρδισμών των συμμαχικών αεροπλάνων στην αρχή του
καλοκαιριού του 1942 και την ανάπτυξη της Αντίστασης στο Νησί, όπως και την
αναθάρρηση του πληθυσμού –που υπήρχαν φήμες για ανακατάληψη του Νησιού με
ανακατάληψη από τους Συμμάχους- η συμπεριφορά του κατακτητή μπήκε σε νέα φάση.
στ) Έτσι,
μετά το καλοκαίρι του 1942 και τα τρία επόμενα χρόνια, 1943-1944-1945 οι
κατακτητές με μια ασυγκράτητη σκληρή στάση, επιχείρησαν μέσα από ωμότητες,
σκληρή και απάνθρωπη συμπεριφορά να κάμψουν τους υπερήφανους και αναθαρρημένους
Κρητικούς. Σ’ όλο αυτό το διάστημα οι
συγκρούσεις με τους «αντάρτες» στα βουνά και στις πεδιάδες στα ρέματα και τα
φαράγγια, τα ρουμάνια και τις βουνοκορφές των κρητικών βουνών ή οι εξορμήσεις
των αποσπασμάτων ή ολόκληρων στρατευμάτων των κατακτητών κατέληγαν σε αψιμαχίες,
ένοπλες συγκρούσεις, συμπλοκές ή και μάχες. Και τις περισσότερες φορές μετά από
αυτές σε εκτελέσεις ή συλλήψεις αθώων αμάχων ή υπόπτων, εκθεμελιώσεις ή
πυρπολήσεις και καταστροφές περιοχών ή χωριών ή σπιτιών ή καταστροφή των τροφών
των κατοίκων και φυλακίσεις ή εξορίες υπόπτων ή αγωνιστών σ’ όλο το Νησί.
Η περίοδος
αυτή της ηρωικής και αιματοβαμμένης Κρητικής αντίστασης αποτελεί δραματικά
ένδοξη σελίδα της ιστορίας του έθνους και είναι αδύνατο εδώ να αποδοθεί
αναλυτικά. Οι χιλιάδες πρωταγωνιστές και
αγωνιστές της και οι 100άδες μάχες και συμπλοκές στα κρητικά βουνά και πεδιάδες
αποτελούν περίλαμπρη φάλαγγα ηρώων και πολύτιμο κομμάτι της πιο λαμπρής
Ελληνικής Ιστορίας, αλλά είναι αδύνατο να παρελάσουν σ’ αυτήν την παρουσίαση.
Έφτασε σε Επεισόδια τύπου «Σύλληψη και Απαγωγή» του Στρατηγού Κραϊπε.
Ελάχιστες είναι πάντως οι πόλεις, κωμοπόλεις ή τα
χωριά της Κρήτης, που δεν θρήνησαν αναρίθμητα θύματα ή δεν δοκίμασαν τις ωμότητες
και βιαιότητες των κατακτητών σ’ αυτή την περίοδο μέχρι το τέλος της κατοχής.
Όμως, οι Μάχες και οι Συμπλοκές που έγιναν ανάμεσα στις Δυνάμεις Κατοχής και
τις Ένοπλες Αντιστασιακές Δυνάμεις της Κρήτης, ήταν αναρίθμητες και ονομαστές,
έτσι ώστε σήμερα να είναι δύσκολη η απαρίθμηση της κάθε μιας χωριστά, αν και
κάθε μια χωριστά πολλές φορές ήταν Μικρό Αρκάδι ή Μεσολόγγι.
ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΩΜΟΤΗΤΩΝ
Θ1) Η επιτροπή ωμοτήτων, που μετά την κατοχή περιήλθε
το νησί και μάζεψε στοιχεία για τις αναίτιες καταστροφές από τον κατακτητή
υπολόγισε σε 3,500 τους νεκρούς από τις εκτελέσεις, σε 8,800 τις ολοκληρωτικές
καταστροφές σπιτιών και σε 2,100 τις μερικές καταστροφές σπιτιών, ενώ υπήρξαν
αναρίθμητες συλλήψεις, φυλακίσεις ή ομηρίες, που υπέστησαν οι κάτοικοι του
Νησιού.
Το ίδιο διάστημα ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έκλινε ραγδαία υπέρ των Συμμάχων. Μετά
το Ελ Αλαμέιν και το Στάλινγκραντ είχε αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τις
δυνάμεις του Άξονα. Στη Βόρειο Αφρική μετά το Ελ Αλαμέιν άρχισε η καταδίωξη των
συμμάχων τους σε όλη τη Βόρειο Αφρική και από κει το πέρασμα των τελευταίων
στην Ευρώπη.
Κατάρρευση της Ιταλίας
Ι1) Όταν στις 25 Ιουλίου 1943 πραγματοποιήθηκε από
τους συμμάχους απόβαση στη Σικελία, ο Μουσολίνι, ύστερα από απόφαση του Ιταλού
Μονάρχη, κηρύχθηκε έκπτωτος, και φυλακίστηκε.
Τον Σεπτέμβριος του 1943
η Ιταλία Καταρρέει
Στις 3-9-43, η Ιταλία καταρρέει, ακολουθεί ανακωχή και
παράδοση του ιταλικού στόλου στον Κάνιγκαμ, γίνεται απόβαση (4-9-43)
Αγγλοαμερικανικών στρατευμάτων στην Ιταλία και η υπογραφή της συνθηκολόγησης.
Τα ιταλικά στρατεύματα, που βρίσκονται στην Ελλάδα, αφοπλίσθηκαν από τους
Γερμανούς.
Όμως τα απομένοντα γερμανικά στρατεύματα επιμένουν απτόητα κάθε μέρα και πιο
σκληρά στην προσπάθεια κατάπνιξης με κάθε μέσο της Αντίστασης.
ΤΕΛΟΣ ΚΑΤΟΧΗΣ
ΙΑ1) Με την είσοδο και το προχώρημα του 1944 και ενώ
οι μεραρχίες των Ναζί καταδιώκονταν ανηλεώς στο ανατολικό, στο ιταλικό και
αργότερα στο μέτωπο της Νορμανδίας ο αντιστασιακός αγώνας σε όλο το ελλαδικό
χώρο εντεινόταν. Το ίδιο και στο Νησί, όπου τα σαμποτάζ και οι συγκρούσεις
πήραν συστηματικότερο στρατιωτικό τύπο και καθοδήγηση αφού οι εκπρόσωποι της
Κυβέρνησης και του Συμμαχικού Στρατηγείου Μ. Ανατολής, είχαν αναλάβει το
συντονισμό και την διεύθυνση των κινήσεων των ανταρτών και των αντιστασιακών
οργανώσεων και του λαού. Η απάντηση και οι αντιδράσεις του κατακτητή μεγάλωσαν
και οι μάχες και οι εκτελέσεις ή οι καταστροφές πήραν ακόμη πιο σκληρή και
αποτρόπαιη μορφή.
Τον Οκτώβριο του 1944 σημειώθηκε η απελευθέρωση των Αθηνών, την ίδια εποχή, οι
23,000 Γερμανοί στρατιώτες που αποτελούσαν τότε τα στρατεύματα κατοχής και που
επί 4 χρόνια κατείχαν και κυκλοφορούσαν στα 8,300 τετρ. Όλης της Κρήτης
συμπτύχθηκαν και περιορίστηκαν σε έκταση 350 περίπου τετρ. Χιλ., γύρω από τα
Χανιά. Οι νομοί Λασιθίου, Ηρακλείου και Ρεθύμνου εγκαταλείφθηκαν στην
Αντίσταση, που ενωμένη, με τους 4,000 περίπου ένοπλους αντάρτες και
αντιστασιακές οργανώσεις των περιοχών και με τη διεύθυνση των εκπροσώπων της
Κυβέρνησης, τους κατέλαβε.
Στην Βίλα Αριάδνη της Κνωσού
η παράδοση του Νησιού «Φρούριον Κρήτης»
ΙΒ1) Ενώ προχωρούσε το 1945 ο ναζισμός έδινε τις
τελευταίες θανάσιμες μάχες ύπαρξης στις νησίδες εδαφών, που απέμεναν. Η Ελλάδα με την βοήθεια της
Αντίστασης επανερχόταν στο ελεύθερο κομμάτι του Νησιού. Στις 10 Μαΐου του 1945
στη Βίλα Αριάδνη της Κνωσού, ο Έλληνας Στρατιωτικός Διοικητής, ο εκπρόσωπος των
Συμμάχων και ο Γερμανός Διοικητής του Φρουρίου Κρήτης διατύπωσαν τους όρους
παράδοσης και υπέγραψαν το Πρωτόκολλο παράδοσης του νησιού από τον κατακτητή.
Στις 21 Μαΐου ο Έλληνας Στρατιωτικός Διοικητής και Έλληνες και Σύμμαχοι
Αξιωματικοί μπήκαν στα Χανιά και παρέλαβαν τις στρατιωτικές εγκαταστάσεις, ενώ
την επόμενη και μεθεπόμενη 22-23 τα στρατεύματα κατοχής επιβιβάστηκαν σε πλοία
και αποχώρησαν από το Νησί.
Το μεσημέρι της 23ης Μαΐου, ο Λαός των Χανίων υποδέχθηκε έξαλλος από
ενθουσιασμό τους αντάρτες και τον Ελληνικό Στρατό, που μπήκαν ελευθερωτές στο
τελευταίο σκλαβοκομμάτι του Νησιού και της Ελλάδας.
ΙV
ΛΟΓΟΙ – ΑΙΤΙΕΣ
της ΜΑΧΗΣ – ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ στην ΚΡΗΤΗ
Οι Αιτίες – Λόγοι που η Κρητική Αντίσταση πήρε αυτή τη
μορφή και απέκτησε αυτόν τον χαρακτήρα είναι πολλοί και συνδέονται και
σχετίζονται μεταξύ τους. Να μερικοί:
Πρώτος Λόγος: η τακτική των κατακτητών με τα απάνθρωπα Αντίποινα
και τις Εκτελέσεις. Οι κατακτητές από μιας αρχής κατάπληκτοι από τον οδυνηρό
αιφνιδιασμό της ολοκληρωτικής συμμετοχής του πληθυσμού στη μάχη για την υπεράσπιση του
πάτριου εδάφους, πέρασαν αστραπιαία σε τακτική εκδικήσεων και αντιποίνων κατά
των αμάχων, που ξεκίνησαν από την 2η Ιουνίου και κράτησαν μέχρι την αμνηστία
-ψευτοαμνηστία- για τον Λαό του Σεπτεμβρίου 1941, και
σε κτηνώδη μεταχείριση των επιζώντων
θεωρώντας, όπως έλεγαν, ότι παραβιάστηκαν οι κανόνες του πολέμου. Το ακλόνητο
επιχείρημα των κατοίκων ότι αυτοί που συμμετείχαν στην 10ήμερη μάχη ήταν οι
επιστρατευμένοι ή ότι προασπιζόντουσαν ελεύθερο έδαφος της πατρίδας τους και
συνεπώς, πολεμούσαν κατά τους «κανόνες πολέμου» δεν τους έκαμπτε ούτε τους
επηρέαζε κατά οποιονδήποτε τρόπο. Αντίθετα τους ερέθιζε και τους εξωθούσε σε
νέες αιματηρές ακρότητες. Εξάλλου, αντιλήφθηκαν από μιας αρχής όπως λέει ο
Μακένζυ «πως δεν είχαν άλλο τρόπο να κάμψουν τέτοιους πολεμιστές» και γι’ αυτό
βούλιαξαν στο «έγκλημα».
Δεύτερος
Λόγος: το γεγονός
ότι τα Ελληνικά και συμμαχικά στρατιωτικά τμήματα που υποχωρούσαν δεν πρόφτασαν
να επιβιβαστούν των πλοίων και να περάσουν στην Αίγυπτο και Μέση Ανατολή.
Έτσι, μετά την επιβίβαση στα πλοία και την φυγή στην βόρειο Αφρική και Αίγυπτο
10,000 περίπου συμμάχων και στρατιωτών και τον εγκλεισμό σε στρατόπεδο μερικών
ακόμη χιλιάδων, παρέμεινε ένας αριθμός 10,000-15,000 πολεμιστών που
περιφέρονταν ζητώντας βοήθεια στις πόλεις και τα χωριά της Κρήτης, όπου με
κίνδυνο και αυτοθυσία των κατοίκων προστατεύθηκε από τους διώκτες κατακτητές,
κρυμμένοι μήνες και χρόνια προκειμένου να μην αιχμαλωτιστούν και να φυγαδευτούν
τελικά στην Αίγυπτο. Όμως, αυτό από την πρώτη μέρα αποτελούσε έγκλημα κατά των
κατακτητών, τιμωρούμενο με κεφαλική ποινή.
Τρίτος
Λόγος: το γεγονός
ότι όπως όλη η χώρα, αλλά σε άπειρα μεγαλύτερο βαθμό από οποιοδήποτε άλλο
σημείο της επικράτειας παρέμεινε σχεδόν ζώνη επιχειρήσεων. Ο αγώνας σε αέρα και
θάλασσα γύρω απ’ την Κρήτη και η άμεση γειτονία της ένα από τα δύο, μετά το
1941 μεγάλα θέατρα πολέμου, εκείνο της Αφρικής – Μέσης Ανατολής, που τη
μετέτρεπε σε Βάση Εξόρμησης και Εφοδιασμού των δυνάμεων του ΑΞΟΝΑ σε άνδρες και
πολεμικό υλικό, στη Βόρεια Αφρική – Αίγυπτο – Μέση Ανατολή, την κατέστησε από
την πρώτη στιγμή μέχρι σχεδόν την τελευταία του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου το
«επίζηλο γέρας» – κατά την έκφραση του Τσώρτσιλ – των αντιμαχόμενων στην
Ανατολική Μεσόγειο. Γι’ αυτό το λόγο και μετά το πάρσιμο της από τις δυνάμεις
του ΑΞΟΝΑ παρέμεινε ο πρώτος στρατιωτικός στόχος του Αρχηγείου της Μέσης
Ανατολής. Από τον Ιούλιο του 1941 επανέρχονται μυστικά οι στρατιωτικοί
σύμβουλοι της Ελληνικής Κυβέρνησης και του Συμμαχικού Στρατηγείου ανάμεσα στα
αντάρτικα σώματα που είχαν συγκροτήσει ο ντόπιοι στην αρχή για την υποβοήθηση
της φυγάδευσης όσων είχαν εγκλωβιστεί στο Νησί μετά την κατάληψή του και μετά
την άνοιξη του ’42 για τον συντονισμό επιθετικών αντιστασιακών πράξεων μεγάλης
βαρύτητας για το συνολικό αγώνα κατά των Ναζί και των Φασιστών, και που έκτοτε
παρέμειναν σταθερά μέχρι το τέλος σαν στρατιωτικοί σύνδεσμοι της Αντίστασης με
την Ελληνική Κυβέρνηση και το Συμμαχικό Στρατηγείο Μέσης Ανατολής.
Τέταρτος
Λόγος: ο Λαός και
οι Παραδόσεις του. Η ιστορία και οι παραδόσεις της Κρήτης παράλληλα και
ταυτόχρονα με τον χαρακτήρα , την ψυχολογία του Λαού, αλλά και τον ψυχισμό, που
σφράγισε το τελευταίο και το πιο κρίσιμο γι’ αυτόν επεισόδιο. Τον Ηρωικό Αγώνα
για την Ελευθερία του Νησιού. Να πως βλέπει ο Άγγλος συγγραφέας Μακένζυ αυτή
την στάση των Κρητικών.
«Κατά την Νήσου ταύτης, της οποίας οι κάτοικοι επί 60 γενεάς και
πλέον είχαν πολεμήσει και δεινοπαθήσει δια την ελευθερία των, έπεσε την 20η
Μαίου 1941 μια φαντασμαγορία από αιματηρά τρομοκρατία. Παιδιά, γυναίκες και
γέροντες κατεσφάγησαν ως ακριβώς κατεσφάζοντο τόσον συχνά εις το παρελθόν οι
πρόγονοι των υπό των δυναστών της Νήσου των. Προγονικαί φωναί ηχούν εις τα ώτα
των Κρητών. Αναμνήσεις περασμένων μαχών επυρπόλουν τας καρδιάς των. Άνδρες και
γυναίκες έλαβον τα όπλα και δεν τα εγκατέλειψαν παρά μόνον αφού και ο
τελευταίος Γερμανός στρατιώτης έφυγε κατησχυμένος από το Νησί».
Να όμως τι αναφέρει και αναφορά προς τις κατοχικές Αρχές των πρώτων ημερών της
κατοχής, που είχε συντάξει συνταγματάρχης της γερμανικής Αντικατασκοπίας:
«Το νησί αυτό κατοικείται από ένα περήφανο Λαό που αγαπά την ελευθερία του. Οι
υψηλές αδύνατες σιλουέτες των Κρητικών, με τα πλατιά τούρκικα βρακιά των, τις
φαρδιές ζώνες, τα ιδιόρρυθμα καλύμματα της κεφαλής με τα μαυροκαφεδιά πρόσωπα,
με αδρά χαρακτηριστικά, υπενθυμίζουν την Ασία και την Αφρική.
Τα συνδυάζουν όλα εις ένα. Ληστές και κλέφτες, έμποροι και αγαθοί, χωρικοί και
κυνηγοί με καλό χαρακτήρα, άγριοι βοσκοί και κυνηγοί. Όταν ο Κρητικός ταξιδεύει
στην Ελλάδα λέει: «πάω στην Ευρώπη» κι αυτό εκφράζει άρτια πόσο ο Κρητικός
θεωρεί το Νησί του σαν ένα ιδιαίτερο κόσμο. Και έχει το λόγο της αυτή η
αντίληψη, γιατί η Κρήτη είναι ένας ιδιαίτερος κόσμος, ταυτόχρονα παράδεισος και
κόλαση… Και καταλήγει: … Αυτός ο λαός είναι αδύνατο να υποταγεί στη μοίρα
του. Με πρώτη ευκαιρία θα πιάσει πάλι τα όπλα.
Πέμπτος
Λόγος: η Μάχη της
Κρήτης υπήρξε Παλλαϊκή και Πάνδημος. Σ’ αυτή συμμετείχε ολόκληρος ο Λαός και η
Αντίσταση ξεπήδησε ουσιαστικά από τη ΜΑΧΗ της ΚΡΗΤΗΣ. Συνέχισε τη Μάχη της
Κρήτης σε συνθήκες ΚΑΤΟΧΗΣ. Ο 10ήμερος Αγώνας της απόκρουσης του κατακτητή,
έμπλεξε λίγο – πολύ ολόκληρο σχεδόν τον πληθυσμό, που από την πρώτη ημέρα της
Κατοχής τον κατέστησε «Εγκληματία» τιμωρούμενο με Θάνατο σύμφωνα με τη νέα τάξη
πραγμάτων.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
& ΔΙΔΑΓΜΑΤΑ της ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Όμως, πιο σημαντικό απ’ ΟΛΑ που μένει σαν ΔΙΔΑΓΜΑ
ΙΣΤΟΡΙΑΣ, είναι ότι ΟΧΙ ΜΟΝΟ η ΜΑΧΗ αλλά και η Αντίσταση των 4 στρόγγυλων
χρόνων είχαν ΜΟΝΑΔΙΚΟΤΗΤΑ και ΙΔΙΑ ΦΥΣΙΟΓΝΩΜΙΑ ΠΡΩΤΟΓΝΩΡΗ.
Πρώτο
Χαρακτηριστικό: το πρώτο και
ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της «Μάχης της Κρήτης», Κρητικής Αντίστασης, υπήρξε
ότι ξεκίνησε αστραπιαία και αντανακλαστικά, πρωτόβουλα και ακαθοδήγητα. Καμία
Οργάνωση ή Κυβερνητική κατεύθυνση δεν προηγήθηκε. Ήδη από τις 29 Μαίου,
τελευταία μέρα άμυνας κατά του εισβολέα, εμφανίζεται το φαινόμενο «Μαχητές της
Μάχης της Κρήτης», στρατιωτικοί και πολίτες να τραβιούνται στα ορεινά
συγκροτώντας ένοπλες ομάδες ανταρτών με την απόφαση να μην παραδοθούν και να
συνεχίσουν τον ένοπλο αγώνα κατά του κατακτητή. Να πως εκθέτει σε αναφορά της
εποχής ένας από τους πρωταγωνιστές της Αντίστασης την απόφασή του αυτή. «Μετά
το πέρας του αγώνος τον οποίο έδωσαν μετά των εν Κρήτη συμμαχικών στρατευμάτων
και την κατάκτησίν της Νήσου υπό των Γερμανών, τόσον εγώ, όσον και πλείστοι άλλοι
συμπατριώται μου, μη δεχόμενοι ουδεμίαν υποταγήν προς τους Γερμανούς, αλλά
ελαυνόμενοι αφ’ ενός μεν υπό του αισθήματος της ελευθερίας, αφ’ ετέρου δε
εκ του γεγονότος ότι σύμμαχοι συνέχιζαν τον πόλεμον αποφασίσαμε να συνεχίσουμε
και εμείς τον αγώνα μας κατά το μέτρον του δυνατού».
Δεύτερο
Χαρακτηριστικό: το δεύτερο
χαρακτηριστικό είναι ότι το κλίμα αντίθεσης κατά του κατακτητή, από μιας αρχής,
υπήρξε πάνδημο και επιθετικό. Στην αρχή με την παροχή προστασίας κάλυψης και
φιλοξενίας, την εξασφάλιση φυγάδευσης στους Έλληνες και Συμμάχους πολεμιστές,
που είχαν εγκλωβιστεί στο Νησί ή δεν είχαν ακόμη διαφύγει προς τη Μ. Ανατολή
και που παρείχαν όλοι οι Κρητικοί ανεξαίρετα και χωρίς φόβο και στη συνέχεια με
την ένταξη σε οργανώσεις με πράξεις ή ενέργειες ένοπλης ή μη Αντίστασης.
Τρίτο
Χαρακτηριστικό: το τρίτο
χαρακτηριστικό είναι ότι ο αγώνας υπήρξε συντονισμένος και
αλληλοτροφοδοτούμενος από τις Ελληνικές και Συμμαχικές δυνάμεις στην Αφρική. Η
αντίσταση στη Κρήτη από πολύ νωρίς βρισκόταν σε επαφή με την Ελληνική Κυβέρνηση
Μ. Ανατολής. Σχεδόν δεν διακόπηκε καθόλου η ανοικτή γραμμή ανάμεσα στην Κρήτη
και το Κάιρο. Η γεωπολιτική και στρατιωτική θέση του Νησιού, οι εξελίξεις των
επιχειρήσεων του Πολεμικού Θεάτρου Μ. Ανατολής ανέδειξαν από το 1942 και μέχρι
σχεδόν το τέλος του πολέμου τη μοναδική αξία της θέσης του νησιού αλλά και την
αγωνιστικότητα, την εθελοθυσία, τη φλόγα και την πολεμική αποτελεσματικότητα
των κατοίκων του σε μοναδικό στρατηγικό παράγοντα για την πορεία του Β’
Παγκοσμίου Πολέμου.
Τέταρτο
Χαρακτηριστικό: το τέταρτο
χαρακτηριστικό είναι ο ενωτικός, αντι- εμφυλιοπολεμικός και φιλάδελφος
χαρακτήρας της Κρητικής αντίστασης και της συμπεριφοράς όλων των παραγόντων και
οργανώσεων που εμφανίστηκαν από την πρώτη μέρα μέχρι την 22η Μαίου του 1945. Η
Αντίσταση στην Κρήτη ξεκίνησε ενωτικά και μολονότι στην πορεία επηρεάστηκε από
την κατάσταση της Ελλάδας, έκλεισε συναγωνιστικά χωρίς αιματηρές συγκρούσεις
και διαμάχες. Σε μεγάλο βαθμό – ιδιαίτερα μετά τα μέσα του 1942 – που συνδέθηκε
και επηρεαζόταν από την ηπειρωτική Ελλάδα, δεν στερήθηκε του ιδιαίτερου
πολιτικού χαρακτήρα, που είχαν οι αντιστασιακές οργανώσεις στην κατοχή. Όμως,
πουθενά και ποτέ δεν εξελίχθηκε σε αιματηρή αναμέτρηση, αλλά αντίστροφα
χαρακτηρίστηκε από συμφωνίες συντονισμού και συνεργασίας.
Το φαινόμενο του συγκρητισμού και της συναδέλφωσης – προγονική Κρητική παράδοση
– προ του κοινού εχθρού και για χάρη του κοινού σκοπού επιβλήθηκε και επέπλευσε
όλων των επιδιώξεων και σκοπιμοτήτων των οργανώσεων ή των ατόμων.
Πέμπτο
Χαρακτηριστικό: το πέμπτο
χαρακτηριστικό είναι ότι αν ληφθούν υπόψη οι στρατηγικές και πολιτικές
αναλογίες, ήταν η μακρότερη, σκληρότερη και αιματηρότερη της χώρας.
Διήρκησε 4 ολόκληρα χρόνια. σημείωσε 100άδες αψιμαχίες ένοπλες συγκρούσεις και
μικρές ή μεγάλες μάχες σε όλο το Νησί και είχε πολλές χιλιάδες νεκρούς και
τραυματίες από μάχες, αλλά και εκτελέσεις αμάχων, εκτός από τους φυλακισμένους,
εκτοπισμένους ή ομήρους και τους ολοκληρωτικά ή μερικά κατεστραμμένους
οικισμούς ή περιουσίες.
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε ο Κρητικός Τύπος μετά την Κατοχή οι απώλειες
σε νεκρούς, τα θύματα πολέμου και οι καταστροφές οικιών ήταν συνολικά για το
Νησί: έτσι εκτός από τις Απώλειες των 9-10 χιλιάδων νεκρών και τις ασύλληπτες
καταστροφές που στο 1ο μέρος της μάχης (21 Μαίου – 1 Ιουνίου 1941).
Εκτελεσθέντες και φονευθέντες 6,603 καταστροφές οικιών 12,903 ορφανά από
πατέρα, 4,456 ορφανά από μητέρα 1,846.
Αλλά πάνω απ’ όλα και δηλωτικό για όλα είναι το γεγονός ότι η Αντίσταση στη
Κρήτη – γέννημα , τέκνο της Μάχης της Κρήτης – είναι Ιστορικά ΒΕΒΑΙΟ, ότι υπήρξε η πρώτη σ’
ολόκληρη την Ευρώπη και προηγήται χρονικά κατά πολύ και αυτής της
Γιουγκοσλαβικής του Τίτο ή της ελληνικής του Ηπειρωτικού χώρου. Επίσημη
ημερομηνία έναρξης του Αντιστασιακού Αγώνα των Ένοπλων Αρχηγείων, θεωρείται η
15η Ιουνίου 1941 – που άλλη Ελλάδα δεν υπάρχει αντιστασιακή κίνηση πριν από τον
Σεπτέμβριο του 1941.
ΜΑΧΗ & ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ & ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ τους στον
ΠΟΛΕΜΟ
Οι συνέπειες της ΜΑΧΗΣ & της ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ στην
εξέλιξη του Πολέμου υπήρξαν σημαντικές. Να τους:
α) Μαζί με την Μάχη τους Ελλάδας καθυστέρησαν την
επίθεση των Γερμανών στη Ρωσία και επέτρεψαν στο «στρατηγό Χειμώνα» να παίξει
το γνωστό του ρόλο.
β) Κατάφερε θανάσιμο πλήγμα στο μοντέρνο όπλο του
Χίτλερ: Τους ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΕΣ, απαραίτητο εξάρτημα του μοντέρνου πολέμου και τους
κανόνες τακτικής του Blietz Krietz του «αστραπιαίου κτυπήματος», που είχε
επινοήσει η Χιτλερική μηχανή. Χαρακτηριστικά πρέπει να σημειωθεί ότι από τότε
και σ’ ολόκληρη τη διάρκεια του πολέμου ο Χίτλερ απέφυγε να χρησιμοποιήσει ξανά
τους αερομεταφερόμενους αλεξιπτωτιστές. Η Κρήτη υπήρξε «ο τάφος των Γερμανών αλεξιπτωτιστών
και του νέου όπλου». Έσωσε την Ρωσία – Στρατάρχης Ζουκωφ.
γ) Σώθηκε η Κύπρος, η Μάλτα, η Συρία και το Ιράκ.
δ) Δίδαξε τους συμμάχους τους δυνατότητες των
επεμβάσεων των αλεξιπτωτιστών, που τόσο πολύ και με τόση επιτυχία
χρησιμοποιήθηκαν αργότερα στο Δυτικό μέτωπο. Νορμανδία, κλπ.
ε) Αποτέλεσε την ζώνη προετοιμασίας πολέμου σε
ολόκληρο το μέτωπο Βόρειας Αφρικής – Μέσης Ανατολής και γι’ αυτό Ζώνη
Επιχειρήσεων σ’ ολόκληρη τη διάρκεια του πόλεμου και μέχρι μεταφορά από τους
συμμάχους από την Αφρική στην Ευρώπη.
V
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Οι 10 ημέρες από τις 20 έως 30 Μαίου του ’41, που
εξελίχθηκε η τιτανομαχία με την πρωτοφανή «ιδιόρρυθμη» φυσιογνωμία, που
εμφάνισε η Μάχη της Κρήτης, αλλά και τα 4 πλήρη έτη ΜΑΧΗΣ και ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ,
αποτελούν αναμφισβήτητα ένα καθοριστικό για την πορεία του πολέμου γεγονός,
μοναδικό για μερικές πτυχές του στην ιστορία των επεισοδίων του μεγάλου αγώνα.
Η μορφή των συγκρούσεων, που εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Κρήτη και η
αυθόρμητη, αυτόματη αντίδραση του αστράτευτου λαού με την αυτόκλητη παρουσία
στο πεδίο της μάχης αμάχων και πολλές φορές άοπλων όλων των ηλικιών και
καταστάσεων αποτέλεσε πρωτόφαντο, μοναδικό και ανεπανάληπτο ίσως
φαινόμενο, που την πέρασε στην ιστορία σαν την πιο «παράδοξη» μάχη του Β’
Παγκοσμίου Πολέμου και ανάμεσα στις χιλιάδες άλλες της έδωσε το όνομά της, το
δικό της όνομα. Είναι για όλους τους ανθρώπους η ΜΑΧΗ της ΚΡΗΤΗΣ, που
στέκει δίπλα στις γιγαντομαχίες του Στάλινγκραντ, της Αγγλίας, της Νορμανδίας
και σε λίγες άλλες επώνυμες και διακεκριμένες. Και αυτό που αυτή πια μας δίνει,
σωστότερα μας «παραδίδει», εκτός από το τιμημένο όνομα της είναι το ΜΗΝΥΜΑ της.
«ΕΜΕΙΣ, ΜΟΝΟ ΕΜΕΙΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΡΑΤΟΥΜΕ ΤΑ ΧΩΜΑΤΑ ΤΗΣ».
Φίλες και φίλοι,
Ο εικοστός αιώνας ΣΦΡΑΓΙΣΤΗΚΕ από 2 Παγκοσμίους
Πολέμους. Αναρρίθμητες Επαναστάσεις – Πραξικοπήματα – Χούντες – Δικτατορίες –
Αντιστάσεις – Απελευθερώσεις – ατελείωτη Ανακύκληση Πολιτευμάτων, αλλά τελικά
με ΣΩΤΗΡΙΑ της ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ (Στρατιωτικούς – και Πολιτικο–Οικονομικούς και
Κοινωνικούς Ολοκληρωτισμούς) και της ΠΑΤΡΙΔΑΣ όπως πρώτος ο Πολύβιος είπε: Τα
Πολιτεύματα Ανακυκλώνονται.
Ο 21ος αιώνας ΞΕΚΙΝΗΣΕ με ΠΟΛΕΜΟΥΣ μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 και
συνεχίζεται εν μέσω Πολέμων και Κοινωνικών αναστατώσεων σε διάφορες
Περιοχές της Γης. Όμως, Πολιτικά και Οικονομικο- Κοινωνικά φαινόμενα σαν εκείνα
που εκτίναξαν ψιλά τον Χίτλερ και τον Μουσολίνι, αρχίζουν να επανεμφανίζονται
καθαρά σε πολλές Δυτικές Κοινωνίες, ενώ στις Ανατολικές Περιοχές Πόλεμοι και
Εισβολές μαίνονται .
Η Παγκοσμιοποίηση των Οικονομιών και των Αγορών, η Οικουμενικοποίηση των
Κοινωνιών και ο Κοσμοπολιτισμός των Εξουσιών σαν ΑΣΚΟΣ του ΑΙΟΛΟΥ, εξαπολύει
θύελλες και αναστατώσεις σε εκτεταμένες περιοχές της Ευρασίας και της
Αφρικής που σαρώνονται από Πολέμους και Αντι-Πολέμους στο όνομα των σύγχρονων
Πολιτικών ή Θρησκευτικών « -ΙΣΜΩΝ » που επειδή όμως δεν
λαμβάνουν υπόψη τους Λαούς και τις Θρησκείες της Περιοχής Μέσης Ανατολής,
Αραβίας, Αφρικής, βάζουν σε νέα δοκιμασία τις Οικουμενικές – Περιφερειακές –
Εθνικές ισορροπίες με άδηλο μέλλον.
Γι’ αυτό άλλη μια φορά, μπαίνουν σε δοκιμασία ψυχής Αρχές και Αξίες, που
χαρακτήριζαν την Ιστορία και τον Πολιτισμό των Λαών της Περιοχής.
Μέχρι στιγμής η Παγκοσμιοποίηση Νικά στην Κορυφή, αλλά Ηττάται στη Βάση. Έτσι συμβαίνει συχνά στην Ιστορία.
Το ίδιο συνέβη και στην Κρήτη πριν από 70 και χρόνια. ΟΙ ΛΑΟΙ ΑΡΓΟΥΝ – ΑΛΛΑ
ΝΙΚΟΥΝ.
Εμείς οι Κρητικοί από Προγονικές Εντολές και Φωνές, πιστεύουμε στις 2 πιο
δυνατές ρίζες της Ανθρώπινης Ψυχής, την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και την ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, αλλά το
πρόβλημα δεν είναι το «Θεραπεύειν» όσο είναι το «Προλαμβάνειν». Γι’ αυτήν την
Πρόληψη η Μεγαλύτερη και Λαμπρότερη Ιστορική Παρακαταθήκη μας είναι η ΜΑΧΗ και
η ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ στην ΚΡΗΤΗ το 1941-45.
Αυτήν θα συνεχίσουμε και θα αξιοποιήσουμε και στον 21ο αιώνα, που άρχισε απ’ τα
πρώτα βήματα, τα πρώτα κιόλας χρόνια του – τις Προκλήσεις του – ΚΑΛΩΣ ΝΑ ΕΡΘΟΥΝ
…
Ποτέ δεν εγκαταλείψαμε το ΑΡΧΑΙΟ – ΕΛΛΗΝΙΚΟ «ΕΣΟ ΕΤΟΙΜΟΣ» .
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ – ΤΟΥΡΚΙΑ ΣΤΗΝ Ε.Ε.
04/05/2009
in 1
| Comments closed
Στις 30 Απριλίου έληξε η προθεσμία
του δημοψηφίσματος για το ΝΑΙ ή ΟΧΙ της ένταξης της Τουρκίας στην Ε.Ε., τα
αποτελέσματα του οποίου έχουν ως κάτωθι :
ΝΑΙ = 2% με 2 ψήφους
ΟΧΙ = 95% ΜΕ 79 ψήφους
ΔΕΝ ΑΠΑΝΤΩ = 1% με 1 ψήφο
ΑΛΛΑ = 1% με 1 ψήφο
29/04/2009
in 1
| Comments closed
Η φυσιογνωμία του Μαΐου στη λαϊκή αντίληψη είναι δίσημη – συνυπάρχει σ΄ αυτήν :
το ΚΑΛΟ και το ΚΑΚΟ,
η ΓΕΝΝΗΣΗ της ΖΩΗΣ και ο ΘΑΝΑΤΟΣ της ΖΩΗΣ
ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΤΩΝ ΛΟΥΛΟΥΔΙΩΝ
Ο εθιμικός εορτασμός της Πρωτομαγιάς, ως της τελικής νίκης του καλοκαιριού κατά
του χειμώνα και της κατίσχυσης της ζωής επί του θανάτου έχει μακρότατη παράδοση
με ρίζες που ανάγονται σε προχριστιανικές αγροτικές λατρευτικές τελετές, που
αποσκοπούσαν στη γονιμότητα των αγρών και κατ΄ επέκταση και των ζώων και των
ανθρώπων.
Οι Αρχαίοι Έλληνες ως φλογεροί φυσιολάτρες γιόρταζαν το άνοιγμα των λουλουδιών
και τον ερχομό της άνοιξης. Σύμβολό τους ήταν το ρόδο που μαζί με τις ορφικές
διδασκαλίες, το άνθος αυτό έγινε σύμβολο και υμνήθηκε ως η νύμφη των ανθέων.
Ο Ανακρέων ύμνησε έτσι το άνθος αυτό του Μαγιού:
« Ρόδον, άνθος των ερώτων
αναμίξωμε τω βάκχω
ρόδον, ω ωραίο άνθος
ενθέντες τοις κροτάφοις
ευθυμήσωμεν εν τούτοις».
Στη σύγχρονη Ελλάδα η Πρωτομαγιά έχει γίνει λαϊκή
γιορτή των λουλουδιών που γιορτάζεται την παραμονή το βράδυ και όλη τη μέρα της
1ης Μαΐου, με έξοδο στους αγρούς, με συλλογή λουλουδιών και με λαϊκά γλέντια
και διασκεδάσεις. Η Αθήνα γιόρταζε και γιορτάζει το Μάη χαρούμενα μέσα στους
κήπους και στα λουλούδια. Παλαιότερα έτρεχαν όλοι στους ανθόκηπους που ήταν στα
Βόρεια της πόλης. Εκεί πέρα «στα Πατήσια, στα Πατήσια, όπου πάει ο δρόμος ίσια
»…
Για αυτές τις πρωτομαγιάτικες εκδρομές στα Πατήσια, ο
Σουρής έγραψε στα 1878:
« Καλώς τονε τον Μάη με τους γλυκούς ζεφύρους.
Με τα κουκιά τα φρέσκα, τους μυρωδάτους τσίρους.
Με τ’ άνθη, με τα ρόδα, με τα χλωρά γρασίδια,
Με μουσικαίς, τραγούδια, ερωτικά παιχνίδια,
Γέλια, φωναίς, μεθύσια, Ψυχή μου στα Πατήσια
Για δέτε τι μαγεία στων Πατησιών το μέρος!
Εδώ σαν πεταλούδα κρυφοπετά ο Έρως.
Είναι φανερή
η σύνδεση της αναζωογόνησης της φύσης με τον Έρωτα.
Πρωτομαγιά: μέρα ορόσημο για τους αγώνες του εργάτη,
για την ελευθερία του ανθρώπου από τον άνθρωπο. Ιστορικά ξεκίνησε από
επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών στον Καναδά το 1872.
Λάβαρο της Πρωτομαγιάς έγιναν οι αιματοβαμμένες
εξεγέρσεις των εργατών του Σικάγο στις αρχές Μάη του 1886. Στη διαδήλωση του
1886 400.000 εργάτες απαίτησαν το 8ωρο. Ακόμα και το ‘87 εκτελέστηκαν εργάτες
με αναρχικές και αριστερές πολιτικές καταβολές. Η επέτειος της Πρωτομαγιάς
είναι φόρος τιμής σε αυτούς τους αγωνιστές. Η Πρωτομαγιά είναι ένας ακόμη
αγώνας της Μνήμης ενάντια στη γενικευμένη λήθη.
1Η ΜΑΗ 1886 ΣΙΚΑΓΟ
Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗ ΔΡΑΣΗ
Οι «μάρτυρες του Σικάγου», οι οποίοι καταδικάστηκαν σε
θάνατο δια απαγχονισμού σε μια δίκη παρωδία.
Οι Parsons, Engel, Spies και Fischer απαγχονίστηκαν
στις 13 Νοεμβρίου 1886 και ο Lingg αυτοκτόνησε στη φυλακή μια μέρα πριν τον
απαγχονισμό του.
Στις 25 Ιουνίου 1889, στους τάφους τους έγινε
τελετή και αναρτήθηκε ένα χάλκινο μνημείο με χαραγμένες επάνω τις τελευταίες
λέξεις του Spies :
Το 1936 έχουμε τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης. Τα
γεγονότα ξεκίνησαν γύρω στο Φεβρουάριο, με κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από
την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση
καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία
όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις
με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης.
Σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και
Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 7-8 εργάτες. Σ’ αυτό το σημείο
έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να
διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12
νεκρούς και 300 τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών ήταν η έμπνευση του
Ρίτσου για τον “Επιτάφιο”.
O ΘΡΗΝΟΣ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ ΠΑΝΩ ΑΠ’ ΤΟ ΣΚΟΤΩΜΕΝΟ ΠΑΙΔΙ ΤΗΣ
ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΤΙΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ
ΤΟ ΜΑΪΟ ΤΟΥ 1936 ΣΤΗ ΘΕΣ/ΝΙΚΗ
Η δολοφονία του νεαρού απεργού και ο θρήνος της μάνας
του πάνω από το πτώμα του αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τον Ρίτσο, ο
οποίος το ίδιο έτος έγραψε τον «ΕΠΙΤΑΦΙΟ», ένα ωραιότατο ποίημα που θυμίζει
πολύ δημοτικό μοιρολόϊ.
«Γιέ μου σπλάχνο των σπλάχνων μου, καρδούλα της
καρδιάς μου
πουλάκι της φτωχιάς αυλής, ανθέ της ερημιάς μου,
πως κλείσαν τα ματάκια σου και δε θωρείς που κλαίω
και δε σαλεύεις δε γροικάς τα που πικρά σου λέω;…»
Ο «ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ» εκδόθηκε το 1936 από το «Ριζοσπάστη» σε
10.000 αντίτυπα, που τα τελευταία 250 κάηκαν απ’ τη Δικτατορία της 4ης
Αυγούστου στους στήλους του Ολυμπίου Διός.
Όταν ο Παλαμάς διάβασε τον «ΕΠΙΤΑΦΙΟ», αφιέρωσε στο
Ρίτσο τους ακόλουθους στίχους :
« Το ποίημά σου το πικρό, το ζουν ιχώρ κ’ αιθέρας
καθάριος όρθος της αυγής, μηνάει το φως της μέρας.
Σε μια φρικίαση τραγική χαμογελάει, μιας πλάσης ρυθμός.
Παραμερίζουμε ποιητή για να περάσεις».
Το 1944 ο κατοχικός στρατός των Γερμανών, εκτέλεσε 200
Έλληνες αγωνιστές στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Ο Νίκος Μαριακάκης, ένας απ’
τους 200, έγραψε στο σημείωμα που άφησε: “Καλύτερα να πεθαίνει κανείς στον
αγώνα για τη λευτεριά, παρά να ζει σκλάβος”.
Το Μάη του 1963, δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γρηγόρης Λαμπράκης. Δεν ήταν
Πρωτομαγιά, αλλά 22 Μαΐου. Ο Γρηγόρης Λαμπράκης μιλούσε σε συγκέντρωση των
“Φίλων της Ειρήνης” για την παγκόσμια ύφεση όταν δέχτηκε επίθεση από άγνωστους
με ρόπαλα. Έξω απ’ την αίθουσα ο Λαμπράκης χτυπήθηκε από τρίκυκλο και τελικά
εξέπνευσε στις 27 Μαΐου. Ο Λαμπράκης είχε συμμετοχή σε ειρηνιστικές πορείες τον
Απρίλιο του 1963 στην Αθήνα, κι ήταν απ’ τα κεντρικά πρόσωπα στην εκδήλωση για
την Πρωτομαγιά στο γήπεδο του Παναθηναϊκού.
Το 1976, πάλι πρώτη Μαΐου, είχαμε το θάνατο του Αλέκου
Παναγούλη σε τροχαίο. Ο Αλέκος Παναγούλης έχει μείνει στην ιστορία σαν σύμβολο
της αντίστασης κατά της χούντας για την απόπειρα δολοφονίας ενάντια στον
δικτάτορα Παπαδόπουλο, με τοποθέτηση εκρηκτικού μηχανισμού, τον Αύγουστο του
1968. Είχε συλληφθεί άμεσα και είχε τελειώσει την απολογία του με τη φράση “Δεν
υπάρχει, κύριοι στρατοδίκαι, ωραιότερο κύκνειο άσμα για κάθε αγωνιστή, από τον
επιθανάτιο ρόγχο μπροστά στα πολυβόλα του εκτελεστικού αποσπάσματος της
τυραννίας”. Η παγκόσμια κατακραυγή της δίκης απέτρεψε την εκτέλεση του
Παναγούλη. Στη φυλακή βασανίστηκε μέχρι την απελευθέρωσή του. Η αμνηστία που
έδωσε ο Παπαδόπουλος τον Αύγουστο του 1973 κάλυπτε και τον Αλέκο Παναγούλη. Η
συγκυρία του θανάτου του Παναγούλη σε τροχαίο χαρακτηρίζεται από πολλούς
ιδιαίτερα ύποπτη, επειδή μόλις λίγο καιρό πριν το θάνατό του, είχε φέρει στη
δημοσιότητα στοιχεία από τα μυστικά αρχεία της ΕΣΑ.
Το ΠΟΝΤΙΚΙ έγραψε: H ματωμένη Πρωτομαγιά του «ανίκητου»
Αυτή την Πρωτομαγιά συμπληρώνονται 30 χρόνια από τον
ξαφνικό χαμό του ήρωα της δημοκρατίας Αλέκου Παναγούλη. Ενός ανθρώπου που
αγωνίστηκε για τον λαό, αλλά είχε μια περίεργη σχέση με τα πλήθη. Χωρίς να έχει
πολιτική στήριξη πίσω του ξεκίνησε αντιδικτατορικό αγώνα μόνος του, στην πορεία
τον πίστεψαν ελάχιστοι και ακόμα λιγότεροι τον βοήθησαν, στη μεταπολίτευση
πολλοί τον θαύμασαν, αλλά ελάχιστοι τον ψήφισαν, και, ενώ με την κηδεία του
κατάφερε να βγάλει εκατομμύρια ανθρώπους στους δρόμους, σήμερα βρίσκεται στο
ίδιο στάδιο που ήταν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας: τον έχουν όλοι ξεχάσει.
Ξημερώματα Σαββάτου Πρωτομαγιάς του 1976 και το αυτοκίνητο του βουλευτή
Αλέξανδρου Παναγούλη τρέχει με μεγάλη ταχύτητα στη Λεωφόρο Βουλιαγμένης
κατευθυνόμενο προς τη Γλυφάδα, ενώ δίπλα του ένα ή δύο αυτοκίνητα μοιάζουν σαν
να κάνουν κόντρα μαζί του.
Κάποια δευτερόλεπτα αργότερα ακούγεται ένας μεγάλος κρότος και ένα σύννεφο
καπνού και σκόνης απλώνεται στη δεξιά πλευρά του δρόμου. Οι πρώτοι περαστικοί
που πλησιάζουν στο ατύχημα για να βοηθήσουν βρίσκουν τον Αλέκο Παναγούλη
ετοιμοθάνατο στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου. Έφυγε μέσα στα χέρια τους
βγάζοντας μόνο τρία «αχ».
Από την επόμενη ημέρα η φράση «πολιτική δολοφονία» είναι σε όλα τα στόματα και
όλα, το πρώτο διάστημα, συνέτειναν σε αυτό. Από τη μία, ο κατά πολλούς
«μοναδικός αντιστασιακός» που είχε ή φίλους ή εχθρούς, αλλά σίγουρα δεν άφηνε
κανέναν αδιάφορο, και από την άλλη, το έντονα πολιτικοποιημένο κλίμα της
εποχής, μαζί με τη μισή «αποχουντοποίηση» και τα «σταγονίδια».
Η δημοσίευση των αρχείων της ΕΣΑ που ο ίδιος είχε αποκαλύψει και η γρήγορη
απαγόρευσή τους δημιουργούν ένα κλίμα σύγκρουσης μεταξύ του Παναγούλη και του
τότε υπουργού Εθνικής Άμυνας Ευάγγελου Αβέρωφ. Ο Παναγούλης μάλιστα είχε
ζητήσει συνάντηση με τον Καραμανλή για να τον ενημερώσει για το θέμα των
αρχείων, μια και καταλάβαινε ότι αυτά τα χαρτιά που είχε στα χέρια του θα του
δημιουργούσαν πολλά προβλήματα.
Αλλά και ο εισαγγελέας της υπόθεσης Δημήτρης Τσεβάς μιλούσε στην αρχή για
εγκληματική ενέργεια: «Ερευνάται η υπόθεσις προς πάσα κατεύθυνσιν και αφήνει
μεγάλα λογικά περιθώρια στην πιθανότητα της εγκληματικής ενέργειας. Είναι
περίεργο τροχαίο ατύχημα. Τόσο περίεργο, ώστε να μην μπορεί κανείς να
υποστηρίξει λογικώς ότι είναι ατύχημα». Όλοι ψάχνουν τα άγνωστα «Πεζώ» «Φορντ»
«Αλφα Ρομέο» ή «Τζάγκουαρ» που τον έβγαλαν από την πορεία του, ενώ κάποιοι
μιλάνε για σφαίρα με αναισθητικό που τον ακινητοποίησε.
Τη σύγχυση επιτείνει η εμφάνιση του Μιχάλη Στέφα στις
3 Μαΐου, ο οποίος ισχυρίζεται πως προκάλεσε χωρίς δόλο το ατύχημα με ένα
ξαφνικό φρενάρισμά του, το οποίο λόγω μεγάλης ταχύτητας ο Παναγούλης δεν
μπόρεσε να αποφύγει. Η παρουσία του αυτόκλητου Στέφα, που παρουσιάζεται από τις
φιλοκυβερνητικές εφημερίδες σαν μέλος του «Ρήγα Φεραίου», αλλά και η δυσκολία
να τεκμηριώσει τα λεγόμενά του στην αναπαράσταση που γίνεται, πείθει μόνο
αυτούς που είναι έτοιμοι να πειστούν και πεισμώνει αυτούς που δεν θέλουν να
δεχτούν τη θεωρία του ατυχήματος.
Τα ερωτήματα πολλά: Γιατί ο Παναγούλης, ενώ βρισκόταν ήδη στο Παλαιό Φάληρο και
μπορούσε να κατευθυνθεί στο σπίτι του στη Γλυφάδα από την παραλιακή, θέλησε να
κάνει έναν τεράστιο κύκλο πηγαίνοντας από τη Λεωφόρο Συγγρού και μετά από τη
Βουλιαγμένης; Τα αμάξια που τον οδήγησαν στην πορεία θανάτου ήταν δύο ή τρία
και αληθεύει ότι υπήρχε λογομαχία μεταξύ των οδηγών; Όλοι έχουν από ένα δικό
τους ερώτημα, ένα δικό τους σενάριο.
Η κηδεία γίνεται στις 5 Μαΐου και μεταβάλλεται σε
πάνδημο δημοκρατικό συλλαλητήριο με συνθήματα κατά του Αβέρωφ, ενώ ακούγεται συνέχεια
μια κραυγή που θα κοσμούσε τους τοίχους της πόλης για πολλά χρόνια: ZEI. Σε
αυτή την παλλαϊκή διακομματική συγκέντρωση – κηδεία δεν παρίστανται ο Πρόεδρος
της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τσάτσος, ο πρωθυπουργός Καραμανλής, ενώ οι ένοπλες
δυνάμεις δεν στέλνουν επίσημο εκπρόσωπο.
Όλοι οι άλλοι όμως είναι εκεί. Όλα τα κόμματα, αλλά κυρίως εκατοντάδες χιλιάδες
λαού, που ίσως προσπαθούν να παραφράσουν έναν στίχο του Παναγούλη: «Δεν σε
κατάλαβα λαέ (Θεέ). Για πες μου πάλι! Να σε ευχαριστήσω ζητάς ή να σε συγχωρέσω;».
Κορυφαία στο πλήθος, η μορφή της ηρωικής μητέρας τού «Ανίκητου» Αθηνά, που έχει
ζητήσει να μη σταυρώσουν τα χέρια του παιδιού της μέσα στο γυάλινο φέρετρο,
γιατί αυτά τα χέρια ήταν πολλά χρόνια ενωμένα με τις χειροπέδες…
Λίγο διάστημα μετά, ένας παρακρατικός με το όνομα
Γεώργιος Λεονάρδος είχε μιλήσει για κάποια οργάνωση «Αράχνη» που δολοφόνησε τον
Παναγούλη, αλλά στη δίκη που έγινε κατέπεσαν όλοι οι ισχυρισμοί του και
καταδικάστηκε για συκοφαντική δυσφήμηση. Υπήρξε δικαστική καταδίκη για τον
θάνατο του Παναγούλη, μόνο που αυτή δεν ήταν για δολοφονία, αλλά για
αυτοκινητικό δυστύχημα. Ο Στέφας καταδικάστηκε σε φυλάκιση 11 μηνών και η ποινή
εξαγοράστηκε προς 150 δρχ. την ημέρα. Η οικογένεια Παναγούλη δεν ήταν εκεί για
να ακούσει την ποινή και μίλησε για παρωδία.
Ο ρόλος των ΜΜΕ
Για τα μέσα ενημέρωσης της εποχής, ο θάνατος του
Παναγούλη ήταν η σημαντικότερη είδηση μετά την επάνοδο της δημοκρατίας. Τις
πρώτες ημέρες που δεν υπήρχαν εφημερίδες λόγω της αργίας της Πρωτομαγιάς και
της Κυριακής, η αποκλειστική πηγή πληροφόρησης ήταν τα κρατικά μέσα, που, όπως
ήταν φυσικό, αντιμετώπισαν με τρόμο την πανελλήνια βεβαιότητα της δολοφονίας
και ακολούθησαν πλήρως την κυβερνητική γραμμή που από την πρώτη στιγμή μιλούσε
για ατύχημα.
Για να δώσει βαρύτητα στην κυβερνητική άποψη, η τηλεόραση ανέφερε ότι «(…) στην
εξέταση αίματος που του έγινε αμέσως μετά το ατύχημα ανευρέθησαν 57,5 χιλιοστά
του γραμμαρίου οινόπνευμα κατά μίλι λίτρου του αίματος…». Για τον πολύ κόσμο
που δεν είχε άλλη ενημέρωση και για τους περισσότερους που δεν ήξεραν ότι αυτό
το ποσοστό ήταν μέσα στα φυσιολογικά όρια οινοπνεύματος, τους έμενε η
βεβαιότητα πως ήταν ένα ατύχημα που προκλήθηκε από την υπερβολική ταχύτητα του
Παναγούλη που είχε πιει.
Το κλίμα άλλαξε άρδην από τη Δευτέρα 3 Μαΐου που κυκλοφόρησαν οι εφημερίδες και
παρουσιάστηκαν όλες οι απόψεις, που στην ουσία ήταν οι εξής δύο: δολοφονία ή
ατύχημα. «Τα Νέα»: «Τον σκότωσαν για να μην κάνει αποκαλύψεις. Χτυπήθηκε από
σφαίρα δηλητηρίου;». Βραδυνή: «άπλετο φως στον θάνατο του Παναγούλη. Όλες οι
ενδείξεις συγκλίνουν σε κλασικό τροχαίο ατύχημα». Είναι αξιοπερίεργο, αλλά η
μόνη εφημερίδα που δεν είχε κύριο θέμα τον θάνατο του Παναγούλη ήταν ο
«Ριζοσπάστης».
Αντίστοιχη δημοσιότητα δόθηκε και στα έντυπα του εξωτερικού, μόνο που εκεί η
βεβαιότητα για δολοφονία ήταν φανερή: «Ντέιλι Εξπρές»: «Δολοφόνοι κλείνουν το
στόμα του Έλληνα μάρτυρα των βασανιστηρίων». «Τάιμ»: «Οι Έλληνες γνωρίζουν
πολλά για ήρωες και μύθους, ώστε να μην πιστεύουν σε ατυχήματα».
Ακόμα και 15 ημέρες μετά τον θάνατό του, ο σάλος όχι μόνο δεν είχε κοπάσει αλλά
τα σενάρια, οι υποθέσεις και οι αμφιβολίες περί σκευωρίας και συγκάλυψης
συνεχίζονταν αμείωτα, σε σημείο που ο τότε υφυπουργός Προεδρίας Παναγιώτης
Λαμπρίας έστειλε επιστολή στην Ένωση Ιδιοκτητών και την ΕΣΗΕΑ με την οποία
ζητούσε να «(…) παύσει η διαστρέβλωση των γεγονότων γύρω από τον θάνατο του
Αλέκου Παναγούλη», ενώ έκανε λόγο για τεχνητή πρόκληση ανησυχιών που θα
μπορούσε να προκαλέσει κινδύνους και για την ίδια τη δημοκρατία.
Ποιος να το περίμενε πως ο αγωνιστής της δημοκρατίας θα ήταν υπαίτιος με τον
θάνατό του στο να κινδυνεύσει η… δημοκρατία. Η επιστολή αυτή ξεσήκωσε νέο κύμα
αντίδρασης από τα κόμματα της αντιπολίτευσης προς την κυβέρνηση, τα οποία
μίλησαν για απόπειρα φίμωσης του Τύπου και προληπτική λογοκρισία.
Αντιπροσωπευτική του κλίματος της εποχής είναι η επιστολή που είχε στείλει στον
Καραμανλή ο δημοσιογράφος Β. Βασιλείου: «Με στενοχωρεί πολύ που, εκτός από έναν
ασφαλιστή αυτοκινήτων, δεν συνάντησα κανέναν άλλον που να αποκλείει την εκδοχή
της δολοφονίας στον θάνατο του Παναγούλη. Νομίζω ότι θα ήταν καλό να μας
προβληματίσει ότι σε τέτοιες στιγμές μόνο ένας δημοσιογράφος βρίσκεται για να
υποστηρίξει επωνύμως τις θέσεις μιας Κυβερνήσεως στηριζόμενης στο 54,5%».
Στις επετείους του θανάτου του Αλέκου Παναγούλη
συνηθίζεται να ακούγεται το σύνθημα «Ζει», προφανώς διότι πολλοί θυμούνται την
εφηβεία τους. Δυστυχώς, τριάντα χρόνια μετά, στη σημερινή απολιτική εποχή, όπου
η ιδιώτευση, το προσωπικό μικροσυμφέρον και τα κάθε λογής σκουπίδια γεμίζουν
τις καθημερινές ασχολίες μας, θα λέγαμε ότι ο Παναγούλης δεν ζει στις καρδιές
μας ενθυμούμενοι κάποιον στίχο του Γιάννη Ρίτσου: «Κατεβάσανε τις σημαίες,
μπήκαν στα σπίτια τους, μετράνε τα λεφτά τους».
«Ψυχή φυλακισμένη στο κορμί
Κορμί φυλακισμένο στη ζωή
Ζωή φυλακισμένη μες στο Χρόνο
Πνεύμα που από όποια φυλακή κι αν βγει
σε φυλακή πάλι θα πέσει
Κι είναι μονάχα το κορμί
που αγάπησε τη φυλακή του
Πώς να μην έρθει ο θάνατος λοιπόν;»
Το μνημόσυνο του Αλέξανδρου Παναγούλη θα γίνει την 1η
Μαΐου 2009, στο Ά Νεκροταφείο Αθηνών, στις 12:00 το μεσημέρι.
Μικρό μνημείο στη νησία της λεωφόρου
Βουλιαγμένης, πάνω από το σταθμό του Αγίου Δημητρίου, στο σημείο όπου ο Αλέκος
Παναγούλης βρήκε το θάνατο.
ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ ΤΗΣ ΠΝΥΚΑΣ 21ος Αιώνας
Οι Συναγωνιστές και φίλοι του Αλέξανδρου Παναγούλη το
2008 έδωσαν τις μαρτυρίες τους σε ημερίδες, μέσα από τις οποίες περνά ανάγλυφα
ο Αντιδικτατορικός Αγώνας, με την κορυφαία πράξη του – την ΑΠΟΠΕΙΡΑ κατά του
ΔΙΚΤΑΤΟΡΑ, για την οποία ζητήθηκαν δυο θάνατοι:
του Αλέξανδρου Παναγούλη και του Ελευθέριου Βερυβάκη
Με την αγόρευση του Βασιλικού Επίτροπου
για τους θανάτους της Ομάδας της Απόπειρας και το Ψήφισμα του Δημοφάντους των
Τυραννοκτόνων Αρμοδίου και Αριστογείτονα (από το οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Επίσης
επιβλήθηκαν πολυετείς φυλακίσεις στους κάτωθι :
-
Κλωνιζάκης ΙωάννηςØ
-
Λεκανίδης ΝικόλαοςØ
-
Ζαμπέλης ΝικόλαοςØ
-
Ελευθεριάδης ΓεώργιοςØ
-
Αβράμης ΓεώργιοςØ
-
Γιώτας ΕυστάθιοςØ
-
Κλωνιζάκης ΑρτέμιοςØ
-
Βαλασέλης ΙωάννηςØ
-
Πρίντεζης ΝικόλαοςØ
Το πιο πάνω υλικό μαζί με σημειώματα και δημοσιεύματα
των Πρωταγωνιστών της Ομάδας της απόπειρας αποτελεί το περιεχόμενο του βιβλίου
:
«ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ – ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΒΑΡΔΟΣ ΤΗΣ
ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ»
Το οποίο έχει ήδη παρουσιαστεί :
Στις :
- 26
Νοεμβρίου στην Παλιά Βουλή
- 14-15-16
Φεβρουαρίου – Χρυσούπολη – Καβάλα – Θεσσαλονίκη
- 24
Απριλίου στο Δήμο Καλλιθέας
- 27
Απριλίου στα ΧΑΝΙΑ
- 28
Απριλίου στο ΗΡΑΚΛΕΙΟ
- 29
Απριλίου στο ΡΕΘΥΜΝΟ
Και θα ακολουθήσει μια παρουσίαση στις 5 Μαϊου στο
Δήμο Αιγάλεω
**************************************************
ΤΙ ΕΧΟΥΝ
ΓΡΑΨΕΙ “ΤΡΙΤΟΙ” ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛ. ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ
ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ : Ευτύχης Δαμιανάκης για Αλ. Παναγούλη
ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ : Μιλτιάδης Κλωνιζάκης … 33 χρόνια μετά
ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ : Καλαϊτσόγλου Σταύρος … στα μαύρα
χρόνια της Χούντας
Εφημερίδα “ΠΑΡΟΝ” : Παναγιώτης Κρητικός :
…Ζητούνται Παναγούληδες
ΠΑΣΠ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ
ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Αλέκος
Παναγούλης: Ένας ήρωας
Η επιβολή
της στρατιωτικής δικτατορίας στην χώρα μας δεν αιφνιδίασε τον Αλέκο Παναγούλη ο
οποίος, ήδη πριν από το πραξικόπημα, επέμενε στην αναγκαιότητα δημιουργίας
μυστικών οργανώσεων, έτοιμων να προβούν σε αντιστασιακές δράσεις αμέσως μετά
την επιβολή της επικείμενης, όπως έλεγε, δικτατορίας. Σε μία συνομιλία του τον
Φεβρουάριο του 1967, στο ημιυπόγειο καφενείο των οδών Ακαδημίας και Σίνα, με
τους Γιάννη Δράκο και Παναγιώτη Ν. Κρητικό, τους είχε πει, όπως σημειώνει ο Π.
Ν. Κρητικός στο βιβλίο του: “Αντίσταση κατά της Δικτατορίας, 1967-1974″:
“Επειδή εγώ είμαι στρατιώτης και δεν μπορώ να πάω στο Καστρί, να πάτε να πείτε
στον Παπανδρέου ότι η δικτατορία είναι ζήτημα ημερών και να λάβει τα μέτρα του.
Του το λέει αυτό, ένας απλός στρατιώτης”. Αυτό βέβαια, σημειώνει ακόμη ο Π. Ν.
Κρητικός, δεν το μεταφέραμε στον Παπανδρέου διότι γνωρίζαμε ότι και εκείνος δεν
υποτιμούσε αυτόν τον κίνδυνο.
Το πρωινό
της 13ης Αυγούστου 1968, ο Αλέκος Παναγούλης, επικεφαλής τότε της οργάνωσης
“Ελληνική Αντίσταση” στην οποία συμμετείχε και ο αδελφός του Στάθης Παναγούλης,
πραγματοποίησε την απόπειρα εκτέλεσης του δικτάτορα Παπαδόπουλου. Στις 7.40
περίπου, το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε ο Παπαδόπουλος ερχόμενος από τον
συνοικισμό Καλυβίων, μέσω της παραλιακής οδού Αθηνών-Σουνίου και κατευθυνόμενος
προς το κέντρο της Αθήνας, προσπέρασε το σημείο που ο Παναγούλης είχε
παγιδεύσει με εκρηκτικό μηχανισμό δικής του κατασκευής. Όταν το αυτοκίνητο είχε
απομακρυνθεί κατά είκοσι μέτρα από το σημείο εκείνο, η βόμβα εξερράγη.
Δύο ώρες
αργότερα, η αστυνομία εντόπισε τον αγωνιστή που κρυβόταν πίσω από έναν βράχο.
Το σημείο όπου συνελήφθη ο Παναγούλης απείχε περίπου 150 μέτρα από το σημείο
όπου ανακαλύφθηκε η μπαταρία του εκρηκτικού μηχανισμού.
Ο Παναγούλης
οδηγήθηκε στην ανακριτική αρχή και η δίκη του ορίστηκε για την 1η Νοεμβρίου του
ίδιου χρόνου. Επειδή όμως συνέπεσε με την κηδεία του Γεωργίου Παπανδρέου, διακόπηκε
για να επαναληφθεί λίγες ημέρες αργότερα, από τις 4 ως τις 18 Νοεμβρίου. Έτσι,
μέσα από μία “παραξενιά” της Ιστορίας, η επέτειος της δίκης του μεγάλου
αντιστασιακού συμπίπτει πια με την ηρωική επέτειο της εξέγερσης του
Πολυτεχνείου. Όχι μόνον ολόκληρος ο ελληνικός λαός αλλά και η διεθνής κοινή
γνώμη παρακολουθούσαν με αγωνία τις εξελίξεις.
Συγκατηγορούμενοι
του Παναγούλη ήταν οι Λευτέρης Βερυβάκης, Γιάννης Κλωνιζάκης, Νίκος Λεκανίδης,
Νίκος Ζαμπέλης, Γιώργος Ελευθεριάδης, Γιώργος Αβράμης, Ευστάθιος Γιώτας,
Αρτέμης Κλωνιζάκης, Τζάννος Βαλασέλης, Αντώνης Πρίντεζης, Δημήτρης
Τιμογιαννάκης, Αλέξανδρος Σιγάλας, Βασίλειος Αναστασόπουλος και Μιχάλης
Παπούλας.
Ο Αλέκος Παναγούλης στάθηκε υπερήφανος απέναντι στο στρατοδικείο και
καταδικάστηκε δις εις θάνατο. Μετά την καταδίκη, ολόκληρη η Ευρώπη
διαμαρτύρεται και απαιτεί να μην εκτελεστεί η ποινή. Οι φόβοι κάποιων από τους
μετριοπαθέστερους μεταξύ των χουντικών για το πολιτικό κόστος που θα είχε για
την “κυβέρνηση” η θανάτωση του αντιστασιακού, είχαν ως αποτέλεσμα την συνεχή
αναβολή της εκτέλεσης. Τον Ιούνιο του 1969, με την βοήθεια του φίλου του
αγωνιστή Γεώργιου Μωράκη, ο Παναγούλης απέδρασε από το κρατητήριο του
Μπογιατίου όπου τον είχαν φυλακίσει, δυστυχώς όμως συνελήφθη και πάλι λίγο
αργότερα. Τα βασανιστήρια και οι ταπεινώσεις που υπέστη μέσα στην φυλακή ο
υπερήφανος υπέρμαχος της Δημοκρατίας ήταν πολλά και σκληρά. Όμως εκείνος
γνώριζε πως η ελευθερία της πατρίδας του άξιζε κάθε θυσία. Δεν υπάρχουν σίδερα,
κελιά και δεσμωτήρια που να μπορούν να φυλακίσουν την αγάπη για την πατρίδα,
την λαχτάρα για την ελευθερία και το πάθος για την δημοκρατία.
Ο Παναγούλης
πέθανε την Πρωτομαγιά του 1976, κάτω από μυστηριώδεις συνθήκες. Ο πρόωρος
θάνατός του αποδόθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Ο μοντελίστ Μ. Στέφας
δήλωσε στον ανακριτή ότι εκείνος τον κτύπησε, κατά λάθος. Αλλά στην
αναπαράσταση του “ατυχήματος”, είχε συγκεντρωθεί κόσμος που, πεπεισμένος ότι
επρόκειτο για δολοφονία του αγωνιστή από κάποιους οι οποίοι ήθελαν να τον
κάνουν να σιωπήσει για πάντα, ειρωνευόταν τον Στέφα και διαμαρτυρόταν
εξοργισμένος.
Όσοι γνώρισαν τον Αλέκο Παναγούλη, όσοι βρέθηκαν κοντά του στις δύσκολες
εκείνες στιγμές της δικτατορίας, αλλά και όσοι, νεώτεροι, τον αγάπησαν μέσα από
τον μύθο του, θα θυμούνται πάντοτε την ιστορική του πια φράση: “Θέλω να νικήσω,
αφού δεν μπορώ να νικηθώ”.
Γιάννης Ραψομανίκης
• Ηράκλειο Κρήτης, 01.05.2008
•
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ – ΠΡΩΤΟΜΑΓΙΑ 1976
Καταχωρήθηκε: April 30, 2008, 3:30am EDT από Γιαννης Ραψομανικης
Η Πρωτομαγιά
του 1976 σημαδεύτηκε από το τραγικό γεγονός της δολοφονίας ενός από τους
κορυφαίους αγωνιστές ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών, Αλέξανδρου
Παναγούλη. Ένας πραγματικός ήρωας της σύχρονης ιστορίας μας, που συνέδεσε το
όνομα του με την ηρωϊκή πράξη της απόπειρας δολοφονίας του δικτάτορα – τύρρανου
Παπαδόπουλου. Ο Αλέξανδρος Παναγούλης με κίνδυνο τη ζωή του, αγωνίστηκε για τη
Δημοκρατία και την Ελευθερία και κατάφερε να επιζήσει την περίοδο της
δικτατορίας. Η τραγική ειρωνεία δολοφονήθηκε εν καιρώ “δημοκρατίας”. Το 1974
εκλέχθηκε βουλευτής της ΄Β Αθηνών και έβαλε ως πρωταρχικό στόχο την κάθαρση της
πολιτικής ζωής και την απομόνωση όλων όσων είχαν συνεργαστεί με το δικτατορικό
καθεστώς. Την Πρωτομαγιά του 1976 σκοτώνεται σε “τροχαίο ατύχημα” στη λεωφόρο
Βουλιαγμένης λίγες μέρες πριν την αποκάλυψη φακέλων σχετικά με τα όργανα
ασφαλείας της Χούντας (Φάκελοι ΕΣΑ).
24/04/2009
in 1
| Comments closed
Συλλαλητήριο στην Κύπρο…
… για την επέτειο του ΟΧΙ στο σχέδιο Ανάν
Aπό την
Συντονιστική Επιτροπή Κινήσεων και Σωματείων και Οργανώσεων Συλλαλητηρίου για
την 5η Επέτειο του ΟΧΙ στο σχέδιο Ανάν
Κύπρος Ώρα Μηδέν
Σε ανακοίνωσή της η Συντονιστική Επιτροπή του
Συλλαλητηρίου αναφέρει:
Συμπατριώτες, η ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ για την Κύπρο μας
πλησιάζει και πάλι. Ας σταθούμε και τώρα αγονάτιστοι μπροστά στο ενδεχόμενο
ενός νέου καταστροφικού Σχεδίου λύσης τύπου Ανάν. Ας στείλουμε Μήνυμα
αποφασιστικότητας για διεκδίκηση μιας ατόφιας δίκαιης λύσης στη βάση του
Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου.
Καλούμαστε όλοι να συμμετάσχουμε στο Συλλαλητήριο, Παρασκευή 24 Απριλίου, στις
7:00 μ.μ. στο οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας, ημέρα της Επετείου του ΟΧΙ του λαού
μας στο Δημοψήφισμα του 2004.
Βάσος Λυσσαρίδης και Γεράσιμος Αρσένης θα είναι οι κύριοι ομιλητές.
Χαιρετισμούς θα απευθύνουν η Α.Μ. ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος, αρχηγοί ή
εκπρόσωποι κομμάτων, ο τέως Ευρωδικαστής Λουκής Λουκαΐδης και εκπρόσωποι των 35
Κινήσεων, Σωματείων και Οργανώσεων Κύπρου και Ελλάδας οργανωτών του
Συλλαλητηρίου.Θα διαβαστεί επίσης μήνυμα του Μίκη Θεοδωράκη.
Στο ζωντανό μουσικό-Αγωνιστικό μέρος του Προγράμματος… συμμετέχει και ο μεγάλος
Κρητικός καλλιτέχνης Πάρης Περισυνάκης, ο οποίος θα τραγουδήσει με τη λύρα του
Κρητικά τραγούδια.
ΝΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΟΛΟΙ ΕΚΕΙ
Αναρτήθηκε
από press.gr@hotmail.com
23/04/2009
in 1
| Comments closed
21/04/2009
in 1
| Comments closed
21η ΑΠΡΙΛΙΟΥ
ΓΙΑ ΝΑ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΚΑΙ ΝΑ ΜΑΘΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΝΕΟΙ!
Πέρασαν ήδη σαράντα δύο (42) χρόνια (21 Απριλίου
1967 – 21 Απριλίου 2009) από την αποφράδα ημέρα του Πραξικοπήματος των
Συνταγματαρχών.
Οι άφρονες Συνταγματάρχες επί επτά ολόκληρα χρόνια έβαλαν τον Ελληνικό Λαό στο
«γύψο», στερώντας του το πολυτιμότερο ανθρώπινο αγαθό : την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
Για να μην αντιμετωπίσει η χώρα μας ανάλογο
περιστατικό πρέπει η Μεταπολιτευτική μας Δημοκρατία να αποκτήσει και αναπτύξει
τα ποιοτικά πολιτικά και ηθικά της αντανακλαστικά. Να αποβάλει τους
επίορκους σημερινούς πολιτικούς άνδρες, που παραβαίνουν τους κανόνες της
εντιμότητας και της ηθικής. Τα κόμματα να αυτοκαθαρθούν, οι ηγέτες τους να
αρθούν στο ύψος των αναγκαίων περιστάσεων και να υπάρξουν αυστηροί τιμωροί όσων
παραβατούν λησμονώντας το ιερό καθήκον της εντιμότητας και της αγάπης στο Λαό
και στην Πατρίδα.
14/04/2009
in 1
| 25
comments
Η ΠΝΥΚΑ 21ος Αιώνας σας εύχεται
ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΨΥΧΗΣ
και σας καλεί σε ένα
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟ ΔΕΙΠΝΟ…
Το βιβλίο “ΑΛΕΚΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ – ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΚΑΙ ΒΑΡΔΟΣ
ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ” … περιοδεύει
ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ – ΕΛΑΤΕ
ΣΤΙΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΛΕΚΟ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ - ΕΙΝΑΙ ΧΡΕΟΣ ΟΛΩΝ
ΜΑΣ
- 24
Απριλίου στο
Δήμο Καλλιθέας
- 27
Απριλίου στα ΧΑΝΙΑ
- 28
Απριλίου στο ΗΡΑΚΛΕΙΟ
- 29
Απριλίου στο
ΡΕΘΥΜΝΟ
- 5 Μαϊου
στο Δήμο
Αιγάλεω
ΔΗΜΟΣ
ΚΑΛΛΙΘΕΑΣ 24 Απριλίου 2009 ***************************************************
ΚΡΗΤΗ
Πατήστε πάνω στις κάτωθι προσκλήσεις:
ΧΑΝΙΑ 27 Απριλίου 2009
Από την εφημερίδα “ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ” …
Να τι έγραψε ο Κρητικός Τύπος για
τις παρουσιάσεις του βιβλίου όπου παρουσιάστηκε αντίστοιχα:
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗΣ 28/04/09 (ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ)
Πρωταγωνιστής και Βάρδος της αντίστασης Ήρωας σε μια
αντιηρωική εποχή, συνεχίζει να παραμένει στη λαϊκή συνείδηση ο Αλέξανδρος
Παναγούλης, ο μαχητικός, ανιδιοτελής, αγωνιστής της Δημοκρατίας. Μέσα σε
αυτό το πνεύμα πραγματοποιήθηκε χθες και στα Χανιά η παρουσίαση του βιβλίου με
τίτλο “Αλέξανδρος Παναγούλης. Πρωταγωνιστής και βάρδος της αντίστασης” από την
κίνηση πολιτών “Πνύκα -21ος αιώνας”.
Στην κατάμεστη αίθουσα του Δ.Σ. Χανίων, οι μνήμες της
περιόδου της δικτατορίας αλλά και πιο πριν των αγώνων του ανένδοτου, των
γεγονότων της αποστασίας κ.ά. αναβίωσαν από τους ανθρώπους που έζησαν από κοντά
και πορεύτηκαν μαζί με τον Παναγούλη.
“Κάνοντας αυτήν την παρουσίαση του βιβλίου και στα Χανιά θέλαμε μια πλατειά
επαφή της ιστορίας της αντίστασης και του προτύπου της, του Αλέκου Παναγούλη,
με τον Κρητικό λαό”, ανέφερε ο πρώην υπουργός κ. Λ. Βερυβάκης. Δίνοντας
περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο, που έγινε ανάρπαστο από τους
παρευρισκομένους, ο κ. Βερυβάκης σημείωσε πως “έχουμε 15 μαρτυρίες παλιών
συναγωνιστών και φιλών. Από αυτή την πλευρά δεν έχει έναν οποιονδήποτε
συγγραφέα αλλά έναν συλλογικό συγγραφέα που έχει την «ιδιορρυθμία» να μην
καταθέτει αυτά που πληροφορήθηκε αλλά να δίνει μαρτυρία γι’ αυτά που έζησε. Από
αυτή την πλευρά το θεωρούμε απαραίτητο και για τον ιστορικό του μέλλοντος”.
ΚΟΙΝΗ ΠΟΡΕΙΑ
Στην κοινή
του πορεία με τον Αλέκο Παναγούλη από το 1961, όταν γνωρίσθηκαν, φοιτητές τότε
και οι δύο στο Πολυτεχνείο, τα γεγονότα του ανένδοτου και της αποστασίας, στη
δημιουργία της οργάνωσης “Ελληνική αντίσταση” και σ’ άλλα άγνωστα σε πολλούς
γεγονότα αναφέρθηκε ο Γιάννης Κλωνιζάκης. Ιδιαίτερη δε αναφορά έκανε στην
προετοιμασία και στην εκτέλεση της βομβιστικής απόπειρας σε βάρος του δικτάτορα
Παπαδόπουλου, την τυραννοκτονία, όπως ανέφερε, δίνοντας πλούσιες πληροφορίες
για μια προσπάθεια που ελάχιστοι νέοι γνωρίζουν σήμερα.
“ΣΥΝΕΙΔΗΤΟΣ
ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ”
“Αποτίουμε φόρο τιμής σε έναν Έλληνα – ζηλωτή που ήταν
ο μοναδικός συνειδητός αγωνιστής της Δημοκρατίας και της ελευθερίας που διέθεσε
τον εαυτό του σε αυτήν την ιδέα. Ήταν άνθρωπος που δεν υπέκυψε στις σειρήνες
του εκμαυλισμού, δεν υποτάχθηκε, παρέμεινε και μετά το τέλος της δικτατορίας
μεγαλόψυχος, τολμηρός και θαρραλέος. Είναι χρέος τιμής να τον τιμήσουμε και να
μην τον αγνοήσουμε όπως κάνουν οι σφετεριστές των αγώνων των άλλων συστηματικά
σε αυτόν τον τόπο”, δήλωσε στους δημοσιογράφους ο κ. Γιώργος Πρασιανάκης, τ.
βουλευτής, συμπληρώνοντας πως “σε δύσκολες συνθήκες, θα ξαναγεννηθούν
Παναγούληδες”.
Ο πρώην πρόεδρος της ΕΔΗΝ, Νίκος Νικολαΐδης, σημείωσε από τη μεριά του πως ο
Παναγούλης δεν ήταν ο μόνος που πάλεψε για τη Δημοκρατία καθώς και χιλιάδες
άλλοι βασανίσθηκαν και φυλακίσθηκαν “αλλά η διαφορετικότητά του ήταν ότι έβαλε
ως μεγάλο στόχο την ανατροπή της χούντας”. Επίσης υπογραμμίσε πως “στο
δικαστήριο δεν ζήτησε επιείκεια. Το ωραιότερο κύκνειο άσμα κάθε αγωνιστή είναι
ο επιθανάτιος ρόγχος ενώπιον του εκτελεστικού αποσπάσματος της τυραννίας”.
Στο
οδοιπορικό -γνωριμία με τον Παναγούλη, αλλά και στο ήθος και την αγωνιστικότητά
του- επικεντρώθηκε η αναφορά του κ. Γιώργου Μωράκη.
Αποσπάσματα
από το βιβλίο διάβασε ο Αντώνης Γκαζής, δικηγόρος και τέως
πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Χανίων, σημειώνοντας πως ουσιαστικά “…το
έχουν συγγράψει φίλοι και συναγωνιστές του στην απόπειρα κατά του επικεφαλής
της χούντας των συνταγματαρχών, δικτάτορα Παπαδόπουλου, φίλοι και συναγωνιστές
του στο Πολυτεχνείο, την ΟΝΕΚ, την ΕΔΗΝ, την Ελληνική Αντίσταση κατά τη
δικτατορία στην Ελλάδα και το εξωτερικό”.
ΣΥΜΒΟΛΟ
Μιλώντας
στους δημοσιογράφους το μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ, κ. Ευτύχης
Δαμιανακης, υπογράμμισε πως “ο Αλέξανδρος Παναγούλης υπήρξε και θα υπάρχει
ως σύμβολο και συνώνυμο της αντίστασης ένας μεγάλος Έλληνας που έδειξε με την
τίμια στάση και τους αγώνες του ότι όλα αλλάζουν και αυτός με την
αντιδικτατορική του δράση κατάφερε μόνος του να κινητοποιήσει
πανευρωπαϊκά και παγκόσμια τις κοινωνίες ούτως ώστε να μην εκτελεστεί η ποινή
των δις ισόβια που του επεβλήθη”.
Σύντομο
χαιρετισμό απηύθυνε ο δήμαρχος Χανίων Κυριάκος Βιρβιδάκης. “Λίγες ημέρες
μετά την αποφράδα ημέρα της 21ης Απριλίου του 1967 είναι χρέος μας να
αφιερώσουμε λίγο από τον χρόνο μας στον άνθρωπο και αγωνιστή Παναγούλη”,
ανέφερε συμπληρώνοντας πως το βιβλίο που παρουσιάσθηκε αποτελεί “χρέος απέναντι
στη Δημοκρατία που δεν πρόλαβε να χαρεί για πολύ ο Παναγούλης”.
Ανοίγοντας
την εκδήλωση ο συντονιστής της, διευθυντής των “Χ.Ν.”, Γιάννης Γαρεδάκης,
τόνισε πως “ο Παναγούλης σε καιρούς δύσκολους, σε χρόνια πέτρινα με την
ενέργειά του -την απόπειρα δηλαδή δολοφονίας κατά του δικτάτορα Παπαδόπουλου-
κατά που είχε δηλώσει παλιότερα ο Μίκης Θεοδωράκης -«φορτώθηκε όλη την Ελλάδα
στην πλάτη του, τη στιγμή που είμαστε όλοι γονατισμένοι και κανείς δεν
μιλούσε»… Είναι πραγματικά να διερωτάται κανείς: Μήπως οι ήρωες στα χρόνια που
ζήσαμε και ζούμε μας γίνονται ασυνείδητα βάρος; Βάρος σε όλους εμάς, που όπως
αναφέρεται στην προαναφερθείσα δήλωση του Μίκη Θεοδωράκη, «δειλιάσαμε, δεν
μιλήσαμε, δεν αντισταθήκαμε»”.
ΕΥΦΗΜΕΣ
ΜΝΕΙΕΣ 04/05/09 Ρωγμή και ακτίνα φωτός
Mια ακόμα ρωγμή στο βαρύ πέπλο της σιωπής, μια ακόμα
ακτίνα φωτός στο βαθύ σκοτάδι η παρουσίαση του βιβλίου “Αλέξανδρος Παναγούλης,
πρωταγωνιστής και βάρδος της αντίστασης” και στην πόλη μας την προηγούμενη
Δευτέρα 27 Απριλίου. Με δεδομένο ότι ακριβώς γιατί “ο Παναγούλης ενοχλεί ως
μνήμη, ως ανθρώπινο αίτημα, ως πολιτικό σχήμα”, όπως χαρακτηριστικά έγραψε
(“Χανιώτικα νέα”, 1 Μαΐου 2009) ο και γιος του συναγωνιστή του και συμπολίτη
μας Γιάννη Κλωνιζάκη, πολιτικός μηχανικός και μέλος της ΠΕΣΔΗΝ Νεολαίας
Παναγούλη Μιλτιάδης Κλωνιζάκης, οι κινούντες τα νήματα της πολιτικοκοινωνικής
ζωής της χώρας μας τον αγνοούν επιδεικτικά. “Αν δώσεις το όνομα του Παναγούλη
στις μηχανές αναζήτησης του internet, βρίσκεις μόνιμα άσχετες αναφορές”,
σημειώνει επί του προκειμένου στο ίδιο άρθρο ο εν λόγω νεολαίος και παρατηρεί
ότι στα σχολικά βιβλία δεν υπάρχει ούτε ένα από τα ποιήματά του. Και βεβαίως με
συνδεδομένο ότι από μόνη της η έκδοση του όποιου βιβλίου, όσο καλό κι αν είναι,
δίχως παρουσίαση κινδυνεύει να μείνει αδιάβαστο. Να γιατί μίλησα για “ρωγμή”
και “ακτίνα φωτός”. Ευτυχώς που κάποιοι επιμένουν να δημιουργούν τις πρώτες και
να εκπέμπουν τις δεύτερες. Για να γνωρίσουν οι νεότερες γενιές, γιατί γι’ αυτές
γράφτηκε το περί ου ο λόγος βιβλίο, τον Αλέκο Παναγούλη και να συνομιλήσουν
μαζί του.
ΗΡΑΚΛΕΙΟ 28 Απριλίου 2009
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Συγκλόνισαν οι μαρτυρίες για τον ήρωα της Αντίστασης
Του Γιάννη Ζωράκη
Πτυχές από τη ζωή του “πρωταγωνιστή και βάρδου της
ελληνικής αντίστασης” Αλέξανδρου Παναγούλη, ξεδιπλώθηκαν χθες στην αίθουσα του
δημοτικού καταστήματος της οδού Ανδρόγεω στο πλαίσιο παρουσίασης βιβλίου για
τον μεγάλο αγωνιστή.
Στην εκδήλωση, όπου παραβρέθηκε πλήθος κόσμου και
εκπρόσωποι της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, παρουσιάστηκαν με τρόπο γλαφυρό μαρτυρίες
συναγωνιστών του Αλέξανδρου Παναγούλη, οι οποίες περιλαμβάνονται στο βιβλίο,
ενώ παράλληλα έγινε μια λεκτική αναπόληση στις αξίες και τις αρετές της
δημοκρατίας, έτσι όπως γι’ αυτές αγωνίστηκαν φωτισμένοι Έλληνες.
Για το βιβλίο “Αλέξανδρος Παναγούλης – Πρωταγωνιστής
και βάρδος της ελληνικής αντίστασης” μίλησαν οι συναγωνιστές και φίλοι του, ενώ
υπεύθυνος για να διευθύνει την συζήτηση ήταν ο πρόεδρος της κίνησης πολιτών
“Πνύκα 21ος αιώνας” κ. Νικόλαος Νικολαϊδης. Σημειώνεται ότι η κίνηση
πολιτών είχε παράλληλα την ευθύνη διοργάνωσης της εκδήλωσης.
Για το βιβλίο παράλληλα μίλησε και η νομάρχης
Ηρακλείου κ. Βαγγελιώ Σχοιναράκη – Ηλιάκη.
Σύνολο μαρτυριών
Ένα “μπουκέτο” δεκαπέντε συνολικά μαρτυριών, από
συναγωνιστές του Αλέκου Παναγούλη, συνθέτει το βιβλίο “Αλέξανδρος Παναγούλης –
Πρωταγωνιστής και βάρδος της Αντίστασης”. Η κάθε μαρτυρία, ιδωμένη από την
προσωπική σκοπιά του εκάστοτε γράφοντος, αποτυπώνει μία ξεχωριστή πτυχή του
μεγάλου αγωνιστή, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην σύγχρονη ελληνική ιστορία.
“Ο συγγραφέας του βιβλίου είναι συλλογικός και μέσα
από τις μαρτυρίες τους οι συναγωνιστές του Αλέξανδρου δίδουν την κατάθεση τους
προκειμένου να οικοδομηθεί το βιβλίο” ανέφερε χαρακτηριστικά ο πρώην υπουργός,
βουλευτής και γενικός γραμματέας της “Πνύκας” κ. Λευτέρης Βερυβάκης.
“Είναι ένα βιβλίο μαρτυριών, οι οποίες σε διάφορες
περιόδους για διάφορους λόγους, λένε πλευρές του έργου και της προσωπικότητας
του Αλέκου Παναγούλη. Εξ αυτού του λόγου, προκύπτει αυτόματα ότι η σημασία του
ως ιστορική ύλη είναι αυτονόητη” προσέθεσε ο πρώην υπουργός.
Αντιπαράδειγμα
Ως αντιπαράδειγμα στην σημερινή “εποχή πτώσης και
παρακμής” προβάλλεται το βιβλίο για τον Αλέξανδρο Παναγούλη, σύμφωνα με τον κ.
Βερυβάκη.
“Σε εποχές παρακμής όπως η σημερινή, τα αντίθετα
παραδείγματα όπως του Αλέκου Παναγούλη, είναι αυτά τα οποία μπορούν να
συγκρατήσουν την ελπίδα που έχει όσο ποτέ άλλοτε την ανάγκη να υπάρχει” τόνισε
ο τέως υπουργός προσθέτοντας: “Η ελπίδα λοιπόν χάριν των σημερινών και
των αυριανών Ελλήνων γαντζώνεται σε κάθε παρόμοια περίπτωση από τον ήρωα που
τον ενέπνευσε με το παράδειγμα του”.
O τέως υπουργός επιπρόσθετα έκανε αναφορά σε μια
αναγκαιότητα επιστροφής στην ανθρωποκεντρική αντίληψη, όπου η αρετή αποτελεί
την μοναδικά και “τελική εγγύηση ότι και ο τόπος και ο λαός μπορούν να βγουν
ωφελημένοι από οποιασδήποτε μορφής διδαχή, όπως την διδαχή σε αρετή και
σωφροσύνη που προσφέρει το συγκεκριμένο βιβλίο”.
Τιμή
Ιδιαίτερη τιμή και χαρά, υποστήριξε η νομάρχης
Ηρακλείου πως αποτελεί η παρουσία των συναγωνιστών και φίλων του Αλέκου
Παναγούλη στο Ηράκλειο. Αναφερόμενη στην ομιλία της η νομάρχης στους ανθρώπους
αυτούς, τόνισε το μεγαλείο τους να ασχολούνται με τα κοινά και την πολιτική,
όχι για προσωπικό όφελος, αλλά για το καλό του τόπου.
“Ο Αλέκος Παναγούλης ήταν ο άνθρωπος εκείνος που με
την ζωή του και με τον τρόπο που αγωνίστηκε έστειλε πολλά μηνύματα ενώ
ταυτόχρονα έδωσε το παράδειγμα του πώς ένας ενεργός πολίτης αγωνίζεται για την
δημοκρατία” τόνισε σε δηλώσεις της η κ. Σχοιναράκη, υπογραμμίζοντας: “Σήμερα οι
συναγωνιστές εκείνης της εποχής κάνουν αναφορά στον ίδιο και στην δράση του κι
είναι σημαντικό πως έχουμε κοντά μας ανθρώπους που έζησαν σε δύσκολες εποχές,
αγωνίστηκαν για τη δημοκρατία και έδειξαν πως ότι σήμερα θεωρείται αυτονόητο
για μας, τότε χρειάζονταν μεγάλος αγώνας για να το κατακτήσουν, αγώνας μεγάλος
που ως τίμημα είχε ακόμα την ίδια τη ζωή. Τέτοιους ανθρώπους τους έχουμε ανάγκη
στην εποχή μας”.
ΡΕΘΥΜΝΟ 29 Απριλίου 2009
Η Λήδα Σήσκου έγραψε :
ΡΕΘΥΜΝΟ
Η παρουσίαση του βιβλίου για τον Αλέξανδρο Παναγούλη
01/05/09
Ήταν 13 Αυγούστου του 1968 όταν ο Αλέξανδρος
Παναγούλης επιχείρησε να δολοφονήσει τον δικτάτορα Παπαδόπουλο και απέτυχε.
Αυτή, ήταν και η αρχή της γέννησης ενός νέου ήρωα στις
καρδιές των ανθρώπων, που είδαν για πρώτη φορά ένα φως μέσα στο σκοταδισμό που
τους είχε επιβάλει η δικτατορία. Ο ήρωας αυτός βασανίστηκε, δικαιώθηκε και
τελικώς απελευθερώθηκε και συμμετείχε ενεργά στην πολιτική ζωή του τόπου μας.
Για λίγο όμως, γιατί κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες, ο Αλέξανδρος Παναγούλης
βρέθηκε νεκρός την Πρωτομαγιά του 1976, πριν καν προλάβει να περάσει το κατώφλι
της τέταρτης δεκαετίας της ζωής του.
Αυτόν τον ήρωα θέλησαν να τιμήσουν και όσοι παρευρέθηκαν στο «Σπίτι του
Πολιτισμού», στις 29 Απριλίου. Με αρκετή συγκίνηση έγινε η παρουσίαση του
βιβλίου για τον Αλέξανδρο Παναγούλη με τίτλο, “Πρωταγωνιστής και Βάρδος της
Αντίστασης”. Πρόκειται για την ανθολόγηση των εκδηλώσεων, που διοργανώνει κατά
καιρούς η κίνηση πολιτών “Η Πνύκα – 21ος αιώνας”.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν και μίλησαν για τον αλησμόνητο συναγωνιστή τους
φίλοι και συνοδοιπόροι του, όπως επίσης και τοπικοί παράγοντες που τρέφουν
ιδιαίτερη εκτίμηση στο πρόσωπό του. Την έναρξη της εκδήλωσης έκανε ο κ.
Γιάννης Χαλκιαδάκης, εκδότης της εφημερίδας «Ρεθεμνιώτικα Νέα»,
εκφράζοντας τη χαρά του για την πραγματοποίησή της και για την παρουσία του
πρώην υπουργού κ. Λευτέρη Βερυβάκη και του κ. Γιάννη Κλωνιζάκη.
Όπως τόνισε στην ομιλία του ο κ. Χαλκιαδάκης, δύσκολα σήμερα οι νέοι
μπορούν να κατανοήσουν την αλήθεια εκείνης της εποχής, υπογραμμίζοντας πως “αν
τους μιλήσεις για τις εποχές που όριζε την προκοπή και την ευτυχία ενός νέου
ανθρώπου ένα χαρτί νομιμοφροσύνης και μια υπογραφή υποταγής, θα δυσκολευτούν να
το καταλάβουν.” Ανέδειξε την μεγάλη αξία αυτού του βιβλίου, αναφέροντας πως
“σήμερα που έχουμε χάσει το μέτρο των αξιών, αυτά τα βιβλία μας επιτρέπουν να
ελπίζουμε. Γιατί οι μαρτυρίες που περιέχουν, αποκαλύπτουν την αναγκαιότητα του
αγώνα για τα ιδανικά μας.”
Στην εκδήλωση παρευρέθηκε και ο δήμαρχος Ρεθύμνου κ. Γιώργος Μαρινάκης,
που μίλησε για τον ήρωα Αλέξανδρο Παναγούλη και τη σημαντική του προσφορά στη
δημοκρατία και την ελευθερία της χώρας μας. Από την πλευρά του ο κ. Βερυβάκης,
που συμμετείχε στη συγγραφή του βιβλίου, σε δηλώσεις του στα Μέσα Μαζικής
Ενημέρωσης τόνισε πως “το βιβλίο Αλέξανδρος Παναγούλης , “Πρωταγωνιστής και
Βάρδος της Αντίστασης” είναι ουσιαστικά μια καταγραφή μαρτυριών των
συναγωνιστών και φίλων του Αλέκου Παναγούλη που τότε συνεβίωσαν πάνω σε μια
αντιστασιακή δράση, για την οποία νομίζω λίγο πολύ όλοι θα πρέπει να έχουν όχι
μόνο το ιστορικό, αλλά και το ενδιαφέρον του παραδείγματος. Ήταν από αυτή την
πλευρά χαρά για μας το ότι στρογγυλέψαμε μέσα από κάποιες διαδικασίες
ημερίδων αυτές τις καταγραφές και φιλοδοξία μας ήταν και είναι να τις παρουσιάσουμε
και στο ελληνικό κοινό, όποιο και όσο από αυτό έχει ενδιαφέρον για εκείνη την
περίοδο, για εκείνη την εποχή και ιδιαίτερα αυτό το παράδειγμα. Σήμερα βεβαίως
είναι η εποχή όχι του ήρωα, αλλά του αντιήρωα, αλλά το γεγονός ότι το
παράδειγμα του Αλέξανδρου Παναγούλη μπορεί ακόμη και κατά αντίθεσιν να
συμβάλλει εις στη διαμόρφωση των σημερινών καταστάσεων, είναι για μας
πεποίθηση”
Στη συνέχεια το λόγο πήραν ο κ. Μωράκης, ο οποίος ήταν ο δεσμοφύλακας
που βοήθησε τον αγωνιστή να δραπετεύσει από τη φυλακή, ο κ. Νίκος Νικολαΐδης
πρώην πρόεδρος της ΕΔΗΝ και ο τέως Νομάρχης κ. Κώστας Στρατινάκης.
Η εκδήλωση έγινε με τη συνοδεία μουσικής του κ. Μπάμπη Πραγματευτάκη και
στη διάρκειά της ο κ. Βασίλης Δραμουντάνης ερμήνευσε μελοποιημένα
ποιήματα του Αλεξάνδρου Παναγούλη. Επίσης η κ. Βάγια Πραματευτάκη, η κ. Εύα
Λαδιά και ο κ. Μάρκος Πελαντάκης απήγγειλαν μερικά από τα ποιήματα που
έγραψε με το αίμα του ο ηρωικός αυτός άνθρωπος, στα χρόνια που πέρασε στα χέρια
των βασανιστών του μέσα στις φυλακές.
Διεύθυνσή μου
Ένα σπιρτόξυλο για πέννα
αίμα στο πάτωμα χυμένο για μελάνι
το ξεχασμένο περιτύλιγμα της γάζας για χαρτί
Μα τι να γράψω;
Τη Διεύθυνσή μου μονάχα ίσως προφτάσω
Παράξενο και πήζει το μελάνι
Μέσ’ από φυλακή σας γράφω
στην Ελλάδα
Αλέξανδρος Παναγούλης (Στρατιωτικές Φυλακές Μπογιατίου, 5 Ιουνίου 1971 – Μετά
από ξυλοδαρμό)
ΛHΔA ΣIΣKOY
***********************************************************************************
ΑΠΟΣΤΑΓΜΑΤΑ
ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ - Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗΣ
ΕΥΛΟΓΙΑ ή ΚΑΤΑΡΑ? ******************************
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
Μαυρομιχάλη
15 & Σόλωνος
Αθήνα 106 79
ΕΦΗ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΕΡΗ ΚΑΜΠΙΤΑΚΗ
210 36 01 140
Fax: 210 36 08 270
e'mail :pnika21@otenet.gr
ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΕΕΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΚΑΦΕΝΕΙΟ
http://kafeneio-gr.blogspot.com/search/label/%CF%80%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CF%83%CE%AD%CE%BB%CE%B9%CE%B4%CE%B1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
- 15νθήμερη εφημερίδα – Η ΚΡΑΥΓΗ ΤΗΣ ΓΛΑΥΚΟΣ
- Η «ΠΝΥΚΑ»
- Μηνιαίο
Περιοδικό – ΑΚΤΙΝΕΣ ΠΝΥΚΑΣ
- ΟΡΓΑΝΩΣΗ
- ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ
- ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
- ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- PHOTO
- ΠΕΡΑΣΜΕΝΑ…
- Αποστάγματα
- ΗΜΕΡΙΔΕΣ
- 5η
ημερίδα – απομαγνητοφώνηση
- 6η ΗΜΕΡΙΔΑ – ΑΠΟΜΑΓΝΗΤΟΦΩΝΗΣΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΕΩΝ
- 7η ημερίδα – απομαγνητοφώνηση τοποθετήσεων…
- 8η Ημερίδα – απομαγνητοφώνηση εισηγήσεων
- 10η ΗΜΕΡΙΔΑ – ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΕΛ.ΒΕΡΥΒΑΚΗ
- 13η Ημερίδα – απομαγνητοφώνηση τοποθετήσεων
- 15η ΗΜΕΡΙΔΑ Περίληψη Παρέμβασης Λ.Βερυβάκη
- 15η
Ημερίδα Ομιλία Γ.Αρσένη
- 18Η
ΗΜΕΡΙΔΑ – Ομιλία Λ.Βερυβάκη
- 19η
ημερίδα παρέμβαση Ελ. Βερυβάκη
- 19η ημερίδα Νικ.Νικολαϊδης –
Τραπεζικό σύστημα
- Απομαγνητοφώνηση
19ης ημερίδας
ΠΡΟΤΕΙΝΟΥΜΕ
Blog Stats
- 3,210
hits
ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ…
ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ
stopglobalwarming