Αυτοί πού θαύμασαν τήν ‘Ελλάδα

Αυτοί πού θαύμασαν 

τήν ‘Ελλάδα 

’Αφιερούται 

εις τούς απανταχού 

τής γής 

’Ινδοευρωπαϊστές Φοινικιστές καί Αφροκεντρίζοντες 

Μελβούρνη - Αύγουστος 2009 

Αυτοί πού θαύμασαν τήν ‘Ελλάδα 

Αντί Προλόγου 

Υπάρχουν άτομα ενδεδυμένα τήν δοράν προβάτου καί παριστάνοντας τόν αμερόληπτον κριτήν, κατηγορούν κάθε θαυμαστήν τού αρχαίου ‘Ελληνικού πολιτισμού, ώς εθνικιστήν καί σωβινιστήν, καθ’ ήν στιγμήν δέν αποκρύπτουν τόν θαυμασμόν των πρός ξένους πολιτισμούς τούς οποίους οί ‘Ελληνες (δήθεν) «αντέγραψαν». 

’Επικαλούμεθα λοιπόν εδώ, όχι ‘Ελληνας, αλλά ξένους επιστήμονας, (υπέρ τών εκατόν πεντήκοντα, 150) πού διά μέσου τών αιώνων, εκφράζουν τόν θαυμασμόν τους διά τό κάλλος τού αρχαίου ‘Ελληνικού πολιτισμού. 

’Αγαπητέ αναγνώστη ’Εάν, διαβάζοντας τίς επόμενες σελίδες πού ακολουθούν, νοιώσης τήν καρδιά σου νά πάλεται χαρούμενα στό στήθος σου, καί άν ακόμα δακρύσης από υπερηφάνεια, αυτό σε κανει πραγματικον ΕΛΛΗΝΑ καί ότι ανήκεις στήν αθάνατη ‘Ελληνική φυλή. 

‘Ο E. Taylor λέγει: 

«Διά νά ανήκεις σέ μιά φυλή δέν αρκεί μόνο νά μελετήσης καί νά αγαπήσης τή φυλή» ( δηλαδή νά έχης ‘Ελληνική παιδεία, ή, εστω νά σκέπτεσαι ‘Ελληνικά, όπως νομίζουν πολλοί ) «γιά νά ανήκης πράγματι σ’ αυτήν πρέπει νά έχεις γεννηθή ΑΠΟ ΑΥΤΗΝ, ΜΕΣΑ Σ’ ΑΥΤΗΝ, καί νά ΝΟΙΩΘΗΣ ότι ΑΝΗΚΕΙΣ Σ’ ΑΥΤΗΝ». 

Η συγκέντρωσις τού υλικού από πολλές καί διάφορες πηγές ήτο αποτέλεσμα πολύχρονης προσπάθειας μέ κινητήριο δύναμη τήν αγάπην μας μόνο πρός τήν πατρίδα καί τή φυλή μας ή οποία τόσο πολύ καταπατείται σήμερα, τόσο από τό ξενοκίνητο ανθελληνικό κατεστημένο όσο καί από τό ενδοκίνητο τοιούτο αλλοφύλων λύκων ενδεδυμένων μέ ‘Ελληνικόν μανδύαν. 

Αυτοί πού θαύμασαν τήν ‘Ελλάδα 

«Οί αρχαίοι ‘Ελληνες σοφοί έθεσαν όλα τά βασικά ζητήματα τής φιλοσοφίας τόσον τά θεωρητικά όσον καί τά πρακτικά καί απήντησαν είς αυτά μέ τήν χαρακτηριστικήν είς τό ‘Ελληνικό πνεύμα διαφάνειαν καί καθαρότητα. ’Εδημιούργησαν τάς βασικάς εννοίας τής Φιλοσοφίας καί επειδή ή Φιλοσοφία καί ή Φυσική ήσαν είς τάς αρχάς αδιαχώριστοι εδημιούργησαν επίσης κι ένα μέγιστο μέρος από τάς εννοίας τής Φυσικής επιστήμης, διά μέσου τών οποίων κινείται καί εμπνέεται ολόκληρος ή μετέπειτα Ευρωπαϊκή Φιλο-σοφία καί πιστήμη. Εθεμελίωσαν όλους τούς βασικούς κλάδους τής Φιλοσοφίας καί εσχημάτισαν όλας τάς τυπικάς μορφάς τής κοσμοθεωρίας. Οπως τά τραγούδια τού Ομήρου καί τά αριστουργήματα τής ’Αττικής τραγωδίας καί τής τέχνης τών χρόνων τού Περι-κλέους θά υπάρχουν αιωνίως, τοιουτοτρόπως καί τό προϊόν αυτό τού νού η Φιλοσοφία θά ίσταται εμπρός μας γεμάτη δροσιά καί αμάραντος..» ΤΣΕΛΛΕΡ 

«’Ας μεταβούμε αναγνώστα, είς τήν χώραν τού Λαού εκείνου πού εδημιούργησε τό αιώνιον κάλος, είς τά ηλιόλουστα όρη καί τά σκιερά δάση τής ‘Ελλάδος, είς τίς φωτεινές νήσους καί ακτές της. ’Ας επισκευθούμε τήν πατρίδα τού θαυμάσιου αυτού λαού, ό οποίος άν καί πρό πολλών αιώνων κατέπεσε καί υποδουλώθηκε από τούς βαρβάρους, φαίνεται εν τούτοις προωρισμένος νά ανυψώση καί πάλι διά τών προϊόντων τής διανοίας του καί τών έργων τών χειρών αυτού, είς τίς χώρες τού ιδεώδους, τόν σύγχρονο κόσμο, ό οποίος κυλίεται είς τόν βούρκον τού υλισμού». ΙΑΚΩΒΟΣ ΦΑΛΚΕ 

« ‘Οπως τά άνθη στολίζουν τήν γήν καί οί αστέρες τόν ουρανόν, τοιουτοτρόπως καί αί ’Αθήναι κοσμούν τήν ‘Ελλάδα καί ή ‘Ελλάδα τήν Οικουμένην». ΕΡΔΕΡ 

“’Αν ή ζωή είναι μιά φορά, αφήστε με νά τή ζήσω σαν ‘Ελληνας ». 

ΓΚΡΑΦΙΤΙ { Στό μετρό τής Ν .ΥΟΡΚΗΣ] 

«Διατί νά απομακρυνθώ από τόν Δίαν καί τόν Αρη καί νά πάω μέ τόν Θόρ καί τόν Βοτάν? [αρχαίοι θεοί τών Σκανδιναβών καί τών Γερμανών]. Διαβάζοντας τά λόγια τού Πινδάρου «επικρατείν δύνασθαι» είδον τό φώς. «Δέν είμαι θεός αλλά είμαι τό ίδιο σάν τούς θεούς υπερήφανος!». ΓΚΑΙΤΕ 

«Οί ‘Ελληνες είναι ένας λαός περίπου μυθικός, πού κατέχει μίαν προνομιούχον θέση είς τήν εξέλιξη τού Ευρωπαϊκού πολιτισμού». 

G. BOWRA Πρύτανις Πανεπιστιμίου Οξφόρδης 

«Εκείνος πού κατανοεί τόν Αρχιμίδην καί τόν Απολλώνιον, πρέπει νά περιορίση σημαντικώς τόν θαυμασμόν του διά τάς ανακαλύψεις τών νεωτέρων μαθηματικών καί σοφών», διότι, «είς τούς ‘Ελληνας –όπως αναφέρει ο Κικέρων- ή Γεωμετρία ηξιούτο μεγάλης τιμής. Ουδέν δέ παρ’ αυτών εθεωρείτο αξιολογώτερον από τά μαθηματικά». ΛΑΙΜΠΝΙΤΣ 

«Η ‘Ελλάς είναι ή κοιτίς τού ευγενέστερου πολιτισμού πού εγνώρισεν ή ανθρωπότης. Είναι ή χώρα είς τήν οποίαν οφείλωμεν, ότι κάμνει τήν ζωήν ανωτέρα καί ώραιοτέρα». MAKENZY KING 

«Υπερασπισθείτε την Ελλάδα, διότι εις αυτήν οφείλωμεν τα φώτα μας, τας επιστήμας, τας τέχνας και όλας τας αρετάς μας». ΦΡΑΓΚ. ΒΟΛΤΑΙΡΟΣ (1694-1778) Γάλλος διανοητής 

«Τό ‘Ελληνικό πνεύμα είναι ουσιαστικώς σύγχρονο». RICHARD ELMEN 

«Sancte Socrates ora pro nobis». Μετάφ. ‘Αγιε Σωκράτη πρέσβευε καί υπέρ ημών». 

ΕΡΑΣΜOS ‘Ολλανδος Φιλόλογος 

«’Από τό έντεχνο ύφος καί τό ύψος τών αρχαίων ρητόρων καί τών ποιητών καταλαβαίνεις τό πνευματικό επίπεδο τού λαού εκείνου. JOHN STUART MILL 

Αγγλος Συγγραφέας 

«’Εκείνο πού χρειάζεται ή σύγχρονη τέχνη είναι ή συνειδητοποίησις τού παλιού ‘Ελληνικού πνεύματος ». Ρ.ΜΠΛΟΥΜΦΙΕΛΝΤ 

«’Εκτός από τίς τυφλές δυνάμεις τής φύσεως κάθε τί άλλο πού ξεχωρίζει μέσα στόν ανθρώπινο πολιτισμό έχει ‘Ελληνική καί μόνο προέλευση». ΠΑΣΚΑΛ 

«Είμαστε άναγκασμένοι νά αναγνωρίσουμε ότι οί ‘Ελληνες είναι κατ’-εξοχήν μεγαλοφυία ανάμεσα στούς λαούς. Τό ‘Ελληνικόν έθνος έχει χαρακτηρισθή επανειλημμένως ώς κατ’εξοχήν μεγαλοφυΐα». ΕΓΚΟΝ ΦΡΗΝΤ Αυστριακός ‘Ιστορικός 

«Είμεθα πολύ μακράν από τού νά αποδώσωμεν είς τούς ‘Ελληνας πάν ότι νομίμως τούς ανήκει, αφού τό πλείστον έκ τών έργων των αποδίδεται είς τούς επιστημονικούς κληρονόμους των». ΠΩΛ ΤΑΝΝΕΡΥ 

«Επέτυχεν ούτος νά ενσαρκώση είς Πεντελεήσιον μάρμαρον τό άφθαστον ιδεώδες τής πολυτισμένης εκείνης κοινωνίας τών ’Αθηνών». ΡΕΝΑΝ 

Διά τήν εποχήν τού Περικλέους 

“Oί ‘Ελληνες είναι ταυτοχρόνως οί δημιουργοί τής πολιτικής καί τής πολιτειολογίας». ΜΑΡΣΕΛ ΠΡΕΛΟ Καθηγητής Πανεπιστιμίου Παρισίων 

«’Αν μετρούσε κανείς τήν έκτασιν τής ‘Ελλάδος μέ τήν φήμη τήν οποία έχει είς τήν ‘Ιστορίαν, θά ενόμιζε ότι είναι μιά απέραντη χώρα. Πραγματικώς όμως, είναι ή μικρότερη χώρα είς τήν Ευρώπη. Εγινε όμως μεγάλη, διότι ό λαός αυτός, είς τόν οποίον έλειπε ή έκτασις, εξέτεινε μέ τά έργα τών μεγάλων ανδρών του, τό όνομα καί τήν επίδρασή του είς τούς αιώνας κατά τούς οποίους έζησε. ‘Η ‘Ελλάς είναι ακόμα καί σήμερα στίς τέχνες καί τά γράμματα, τό Σχολείον τού κόσμου». ΔΟΥΡΟΥΙ 

« ‘Ο,τι είμεθα τό οφείλουμε είς τούς ‘Ελληνας». ΔΙΔΟΤΟΣ 

«....Υπάρχουν πολλοί τρόποι νά ζή κανείς καί ό καλύτερος είναι ό ‘Ελληνικός, γιατί είναι ακέραια ανθρώπινος. ‘Η σημερινή, όπως καί ή παλιά ‘Ελλάδα, έχει υψίστη σημασία γιά όποιον ψάχνει νά βρή τόν εαυτόν του». ΧΕΝΡΥ ΜΙΛΛΕΡ Αμερικανός Συγγραφέας 

«‘Ο κόσμος είναι ή διαστελλομένη ‘Ελλάς καί ‘Ελλάς είναι ό συστελλόμενος κόσμος». ΒΙΚΤΩΡ ΟΥΓΚΩ 

« ‘Ελλάς, αυτό τό όνομα πού δέ μπορεί κανείς νά προφέρη χωρίς συγκίνηση καί σεβασμό». ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ ΣΑΤΩΜΠΡΙΑΝ Γάλλος Συγκραφέας 

« Ποτέ δέν είχαμε μεγαλυτέρα ανάγκη τού βαλσάμου τής τέχνης καί ανθρωπιστικής παιδείας όπως οί ‘Ελληνες τά καλλιέργησαν καί τά ανύψωσαν». 

GLEN THE ODORE SEABORG Bραβείον Νόμπελ Χημείας 

« Η καθαρά λεγομένη ανύψωση καί πραγματική αναγέννηση τού πνεύματος, πρέπει να αζητηθούν πρώτα είς τήν ‘Ελλάδα». HEGEL 

«‘Ο ‘Ηράκλειτος ήταν ό πρώτος πού διετύπωσε τήν φύση τού απείρου, ό πρώτος πού συνέλαβε τήν φύση ώς άπειρη έν εαυτή καί τήν ουσία της ώς εξεληκτική πορεία’Από αύτόν ξεκίνησε ή ύπαρξη τής φιλοσοφίας». JEAN BRUN 

«Είναι έκ τών κοσμοϊστορικών προσωπικοτήτων, διότι ή φιλοσοφία του εξήσκησε τεραστίαν επίδρασιν είς τήν μόρφωσιν και τήν ανάπτυξιν τού ανθρωπίνου πνεύματος, από τής εμφανίσεως του καί καθ’ όλους τούς μετέπειτα χρόνους. ‘Η φύσις καί τό πνεύμα μόνον διά τών διδασκαλιών τού Πλάτωνος δύνανται νά κατανοηθούν. Δυνάμεθα συνεπώς -προσθέτει- νά είπωμεν ότι ό Πλάτων γράφων τόν «Τίμαιον» - τήν κοσμογονίαν του- εδημιούργησε τό παράδειγμα, τό πρότυπον, διά τού οποίου ή διάνοια τών επερχομένων γενεών εξελισσομένη έμελλε νά πλάση τόν πνευματικόν κόσμον αυτής. Ούτε εγεννήθη έκτοτε παρόμοιος νούς, ούτε θά γεννηθή, αλλά ούτε καί χρειάζεται νά γεννηθή είς τό μέλλον». [ΔΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ] ΕΓΚΕΛ 

«Είναι είς έκ τών αιωνίων διδασκάλων τής τέχνης καί τής σκέψεως». ’Αποκαλεί δέ τό φιλοσοφικόν έργον του «τολμηράν καί μεγαλειώδη σύνθεσιν εντός τής οποίας υπάρχει κάτι τό γοητεύον καρδίαν καί νούν». [ΔΙΑ ΤΟΝ ΠΛΑΤΩΝΑ] Μ. ΚΡΟΥΖΕ 

«Τό ‘Ελληνικόν ’Εθνος έχει τήν ηγεμονία τού πολιτισμού τής ανθρωπότητος. Οι ‘Ελληνες υπήρξαν ανέκαθεν φιλελεύθεροι καί ελευθερωτές καί ουδέποτε κατακτητές. 

‘Η ‘Ελληνική φυλή ίσταται υψηλότερα πάσης άλλης διότι έχει τό προνόμιον νά είναι ή μήτηρ τής ελευθερίας καί παντός πολιτισμού». ΒΙΛΑΜΟΒΙΤΣ 

«’Αν ή διορατικότης τών ‘Ελλήνων συμβάδιζε μέ τήν ιδιοφυία τους, τότε ίσως καί ή βιομηχανική επανάσταση νά άρχιζε χίλια χρόνια πρίν από τόν Κολομβο. Καί στήν εποχή μας τότε δέν θά προσπαθούσαμε νά περιφερώμαστε απλώς γύρω από τήν σελήνη, αλλά θά είχαμε φθάσει καί σέ άλλους πλανήτες». ΑΡΘΟΥΡ ΚΛΑΡΚ 

«‘Η ‘Ελλάς άναψε πρώτη απ’όλα τά έθνη τά φώτα ..κι’αυτά θά παραμείνουν αναμένα όσο κάποιοι θά πιστεύουν σέ μιά ατομική ζωή θεμελιωμένη στήν Ελευθερία, στό Λογικό, στήν Ομορφιά, στήν αναζήτηση τής αληθείας καί σ’ενα διεθνή βίο θεμελιωμένον στήν συντροφικότητα τών ανθρώπων “ G. MURRAY The legacy of Greece 

«...καί εκείνος - ό Σωκράτης – όπως διά τής ζωής του μάς έδωσε τό παράδειγμα τής αρετής, διά τού θανάτου του επεσφράγισε τό Αθάνατο » ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ 

« Τό αίμα τής Ευρωπαϊκής λογοτεχνίας είναι ‘Ελληνικό καί Λατινικό, όχι σάν δύο συστήματα κυκλοφορίας, αλλά σάν ένα, γιατί μέσα από τήν Ρώμη πρέπει νά ανιχνεύσουμε τήν ‘Ελληνικήν μας καταγωγή». Τ. ΕΛΛΙΟΤ 

«Χωρίς τόν ’Αλέξανδρο δέν θά υπήρχε Μωαμεθανικός πολιτισμός” ΜΠΕΚΕΛ Ιστορικός 

« Σύμφωνα μέ ό,τι μάς διδάσκει ‘Ιστορία, οί πρώτοι ζωγράφοι ήσαν οί ‘Ελληνες πού επενόησαν τήν προοπτική μέ σκοπό ακριβώς νά πραγματοποιήσουν τήν σύνθεσαν άμεσα στήν κάτοψη καί τήν πρόσοψη, καί νά εκφράσουν τόν χώρο μέ τρόπο πού νά ικανοποιή τό πνεύμα καί τίς αισθήσεις. Πρίν από τούς ‘Ελληνες δέν υπάρχει ίχνος ζώγραφικής στήν ιστορία. Οι Αιγύπτιοι, οί ’Ινδοί, οί Χαλδαίοι κ.λ.π. είναι διακοσμητές” ΤΖΙΝΟ ΣΕΒΕΡΙΝΙ Καθηγητής ’Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών 

«’Εκτός τών μηχανημάτων δέν υπάρχει σχεδόν τίποτε, αιωνόβιον είς τόν πολιτισμόν μας, πού νά μήν προέρχεται από τήν ‘Ελλάδα. Σχολεία, γυμναστήρια, γεωμετρία, ιστορία, ρητορική, φυσική, βιολογία, κωμωδία, φιλοσοφία, θεολογία, σκεπτικισμός, στωικότης, επικούρειος φιλοσοφία, ηθική, πολιτική, ιδεαλισμός, φιλανθρωπία, κυνισμός, τυρανία, πλουτοκρατία, Δημοκρατία. . . . . . .>.> . . Υπάρχουν είς όλες τίς γλώσσες τού κόσμου ‘Ελληνικές λέξεις πού αντιπροσωπεύουν μορφές πολιτισμού. Δέν υπάρχει τίποτε είς τόν ‘Ελληνικό πολιτισμό πού νά μήν φωτίζη τόν ιδικόν μας πολιτισμό ». WILL DURANT Ιστορικός 

« Οί ‘Ελληνες ... είναι εκείνοι πού έφεραν μακρύτερα τόν άνθρωπο καί ουδέποτε υπή-ρξεν έστω καί κατά προσέγγισιν σειρά φιλοσόφων είς τούς οποίους ή φιλοσοφική δυναμική νά έχει αναπτυχθή μέ τόσην πληρότητα. Όλα τά φιλοσοφικά συστήματα είναι ξεπερασμένα.. οί ‘Ελληνες ακτινοβολούν μέ μίαν λάμψην δυνατώτερη παρά ποτέ. ’Ανεκάλυψαν πράγματι τούς κυριοτέρους τύπους τού Φιλοσοφικού πνεύματος είς τούς οποίους όλες οί μεταγενέστερες γενεές δέν προσεπάθησαν τίποτε τό ουσιαστικόν. Δέν γνώρισα κανέναν πού νά εμπνέη τόσον σεβασμόν όσον οί ‘Ελληνες Φιλόσοφοι!». ΝΙΤΣΕ 

«Τό ‘Ελληνικό θαύμα είναι ένα γεγονός, πού δέν συνέβη παρά μόνον μιά φορά, πού δέν τό είδαμε αλλού, ούτε θά ξαναδούμε, αλλά πού τά αποτελέσματά του θά διαρκέσουν στό διηνεκές». ΕΡΝΕΣΤΟ ΡΕΝΑΝ 

«‘Ως δημιουργικός πολιτικός άνδρας, ό ’Αλέξανδρος, προπορεύθηκε κατά πολύ τής εποχής του, καί έδειξε τέτοια πρωτοτυπία πνεύματος, πού πραγματικά καθιερώθηκε ώς ένα από τά πιό επιβλητικά φαινόμενα τής Παγκόσμιας ‘Ιστορίας». W. KOLBE 

«Ο,τι είναι ό νούς καί ή καρδιά διά τόν άνθρωπο είναι διά τήν ανθρωπότητα ή ‘Ελλάς. Καί άν από νέος είχα διαβάσει τά μεγάλα έργα τών ’Αρχαίων ‘Ελλήνων δέν θά έγραφα ποτέ». . ΓΚΑΙΤΕ 

«‘Ελλάς σημαίνει ένας πολιτισμός, μιά γλώσσα καί μία φιλολογία, αλλά ακόμη περισσότερο μιά στάσις έναντι τής ζωής». W. R. INGE 

«Οί ‘Ελληνες διεμόρφωσαν μεγάλη τέχνη καί αρχιτεκτονική καί μιά λογοτεχνία ακόμη μεγαλύ-τερη. ’Αυτοί έθεμελίωσαν τήν φιλοσοφία, τήν πολιτική σκέψη, αλλά καί κάτι πολύ σημαντικώτερο. ‘Ηταν ό πρώτος λαός πού έθεσε τό ερώτημα! 

Ποιός είναι ό σωστός τρόπος ζωής γιά τόν άνθρωπο? Καί έδωσε τήν πιό ίκανοποιητική απάντηση. ’Εδημιούργησαν μιά ζωή πού εμάγεψε τήν φαντασία τών ανθρώπων. ’Από τούς άλλους λαούς οί ‘Ελληνες, ονειρεύθηκαν τό όνειρο τής Αριστης ζωής. ‘Η ιστορία τής ‘Ελλάδος είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από τήν ιστορία πολέμων καί λογοτεχνικών έργων. Είναι ή ιστορία τής αναπτύξεως τού ιδανικού τού ανθρώπου γιά τόν άνθρωπο. RICHARD LIVINGSTONE 

Πρόεδρος τού Κολλεγίου Corpus Christi τής ΟΞΦΟΡΔΗΣ 

Στά χρόνια πού ό ‘Ελληνισμός διεμόρφωνε τήν ζωή τών σκεπτομένων ανθρώπων, πρώτα στούς ‘Ελληνικούς καί έπειτα στούς ‘Ελληνορωμαϊκούς χρόνους, τό ιδανικό αυτό έδωσε τό ηθικό στήριγμα, αντίστοιχο πρός εκείνο πού ζητούσε στόν φυσικό κόσμο ό ’Αρχιμίδης, στό οποίο θά μπορούσε νά στηριχθή καί ό άνθρωπος γιά νά διαμορφώση τήν πνευματική του ζωή». RICHARD LIVINGSTONE 

Πρόεδρος τού Κολλεγίου Corpus Christi τής ΟΞΦΟΡΔΗΣ 

«‘Ο ουρανός εξελληνίσθη διά τού ‘Ελληνος Ευδόξου πρό τού ’Αριστοτέλους, καί πρίν συμβή τό ίδιο μέ τή γή διά τού ’Αλξάνδρου». ΤΕΟΝΤΟΡ ΜΠΕΡΤ 

«Οί ‘Ελληνες χάραξαν τό χάρτη τής εννοιολογικής μας γεωγραφίας καί ώρισαν τίς κατηγορίες, βάσει τών οποίων ταξινομούμε τίς αντιλήψεις μας». ΟΛΙΒΕΡ ΤΑΠΛΙΝ 

«Τό καθαρό ρεύμα τού ‘Ελληνισμού ανακατεύεται καί συγχέεται μέ τά άφθονα λασπωμένα νερά πού τά ονομάζουμε σύγχρονη φιλολογία καί σκέψη». RICHARD LIVINGSTON 

« ‘Ο Δυτικός πολιτισμός δέν οφείλει στή ’Αρχαία ‘Ελλάδα μόνο τήν επική, τήν λυρική καί τήν δραματική ποίηση, αλλά καί τό μυθιστόριμα κυρίαρχο λογοτεχνικό είδος τής εποχής μας». ΤΟΜΑΣ ΧΕΓΚ Σουηδός Συγγραφεύς 

«Η ‘Ελληνική κληρονομιά, εδραιωμένη στήν επιδίωξη τού καθολικού έγινε τό ίδιο τό πνεύμα τού δικού μας πολιτιμού.’Αναπνέουμε τόν αέρα τής ‘Ελλάδος κάθε στιγμή, χωρίς νά τό αντιλαμβανώμαστε». ΖΑΚΛΙΝ ΝΤΕ ΡΟΜΙΓΥ Γαλλίδα ’Ακαδημαϊκός 

«‘Οπου στήν ‘Ελλάδα υπήρχε μέτρο, εμείς έχουμε χυδαιότητα όπου εκείνοι είχαν ποίηση, εμείς έχουμε χυδαιότητα όπου εκείνοι είχαν κάθε τί πού εξ αίρει, γοητεύει κοσμεί τήν ανθρωπότητα, εμείς έχουμε χυδαιότητα, χυδαιότητα, χυδαιότητα ΤΟΜΑΣ ΠΙΚΟΚ ’Αγγλος ποιητής- πεζογράφος 

“ O ‘Eλληνικός πολιτισμός είναι μία διαρκής υπενθύμιση, ότι υπάρχει ένα πράγμα πού το λένε «ανθρώπου αρετή» καί μας παρακινεί να σκεπτώμαστε σάν τί πρέπει να είναι αυτή η αρετή καί πώς μπορούμε να τήν επιτύχουμε στήν εποχή μας, που όλο είναι εμπόριο, μηχανές και βιομηχανία». RICHARD LIVINGSTONE 

“Ως πρός εμέ οτιδήποτε και αν συμβεί θα αποθάνω Ελλην» ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ ΣΑΤΩΜΠΡΙΑΝ Γάλλος Συγγραφεύς 

« Χωρίς τά θεμέλια πού έθεσαν οί ‘Ελληνες δέν θά υπήρχε ό νεώτερος Ευρωπαϊκός πολιτισμός. ‘Η ‘Ελληνική λογοτεχνία είναι ή αρχαιότερη τής Ευρώπης». ’Ακαδημία ’Επιστημών τής Ρωσσίας 

«Ο Πλάτων είναι ό μέγιστος τών φιλοσόφων όλων τών εποχών. Κανείς δέν μπορεί νά αγνοήση τόν Πλάτωνα, όταν γράφει γιά τήν θεωρία περί γνώσεως ή γιά τό υπέρτατο νόημα τής δικαιοσύνης ή τού έρωτος. Τό κύριο ερώ-τημα είναι άν μπορούμε νά αρθούμε στό ύψος καί στήν διεισδυτηκότητα τής σκέψεώς του. ‘Οποιος ίσχυρισθή ότι ό Πλάτων είναι ξεπερασμένος, αγνοεί τήν διαφορά μεταξύ εφήμερου καί αιωνίου». MURRAY The Legacy of Greece 

«‘Ελληνικός πολιτισμός σημαίνει τήν ολοκλήρωση τού ‘Ελληνικού Πνεύματος καί τήν μετατροπή του σέ παγκόσμιο φαινόμενο». W. SCHUART 

«Γιά δύο χιλιάδες χρόνια καί σ’όλον τόν κόσμον, οί άνθρωποι προσέφευγαν στόν ’Αριστοτέλη γιά νά βρούν τήν πληροφόρηση καί τήν καθοδήγηση πού επιθυμούσαν. ’Αραβες καί Μαυριτανοί, Σύριοι καί 

‘Εβραίοι ελάτρευαν τά βιβλία του, ενώ ό δυτικός κόσμος έμενε στό σκότος. Οί μεγάλοι αιώνες τών Σχολαστικών κρέμονταν από τά λόγια του. Τά παλαιότερα από τά πανεπιστήμιά μας, τής Βολωνίας, τών Παρισίων, τής Οξφόρδης, βασίζονταν στήν διδασκαλίαν του καί στήν μελέτη του. ‘Η επιρροή του όρατή καί αόρατη, παραμένη.... είναι ό διδάσκαλος τών αιωνίων αληθειών, πού μάς μιλά γιά τόν ύπνο καί γιά τά όνειρα, γιά τήν νεότητα καί γιά τά γηρατειά, γιά τήν ζωήν καί γιά τόν θάνατον, γιά τήν αναγέννηση καί τήν παρακμή, τή ανάπτυξη καί τήν φθορά ́ είναι ένας οδηγός στό βιβλίο τής Φύσεως, ένας ’Αποκαλύπτων τού Πνεύματος, ένας προφήτης τών έργων». D’ ARCY W. THOMPSON Βρεττανικό Παναπιστήμιο τού St. Andrews 

«Δέν υπάρχει τίποτε πιό ανθρώπινο, τίποτε πιό ιερό, από τήν‘Ελλάδα». ΚΙΚΕΡΩΝ 

«‘Η ‘Ελλάς ευρήκε τόν κόσμο χωρίς επιστήμη, χωρίς φιλοσοφική σκέψη, μέ πρωτόγονες θρησκευτικές ιδέες καί μέ μιά ζωή πού ήταν ζωώδης άν όχι κτηνώδης καί δέν μπορούσε νά προσφέρει στόν άνθρωπο τίποτε ανάλoγο μέ τήν φύση του. ‘Οταν ή ‘Ελλάς ετελείωσε τό έργο της οί ideas meres τού σύγχρονου ποτισμού είχαν γεννηθή. 

. . . .Τό επιστημονικό πνεύμα είχε αρχίσει νά δουλεύει σέ κάθε διεύθυνση. ’Επιστημονική, πολιτική, φιλοσοφία, φιλολογία, τέχνη, είχαν αναπτυχθή καί είχε επινοηθή ένα ιδανικό τής ανθρώπινης ζωής πού στό είδος του, καί σήμερα ακόμα δέν έχει ξεπεραστεί ». RICHARD LIVINGSTONE 

«‘Ο Ανθρωπισμός κατά τό ‘Ελληνικό πρότυπο είναι η πρώτη αξία καί η μοναδική αρετή τού ανθρώπου, πού περιλαμβάνει μέσα της όλες τίς άλλες». CI HELVETIUS 

“‘Ο πολιτισμός μας περνάει σήμερα κρίση φαινομενικά οικονομική αλλά πρωτίστως κρίση πνευματική, κρίση πολιτισμού. Δέν έχω νά προτείνω άλλη θεραπεία από τήν επιστροφή στήν ‘Ελλάδα». RENE PUAUX Γάλλος δημοσιογράφος 

« ‘Ο Δυτικός πολιτισμός ανάγει τήν γενεσή του στούς ‘Ελληνες, πού πρώτοι έκαναν τό βήμα από τά φυλετικά ήθη στό ανθρώπινο φρόνημα». K. POPPER 

«Οί ‘Ελληνες είναι ό πιό αξιόλογος λαός πού υπήρξε ποτέ ώς σήμερα. Υπήρξαν αυτοί πού άρχισαν σχεδόν τά πάντα, άν εξαιρέσουμε τόν Χριστιανισμόν, όλα εκείνα στά οποία θεμελιώνεται ό σύγχρονος κόσμος...’Ησαν οί πρώτοι πού απέκτησαν ιστορική φιλολογία.. Υπήρξαν οί θεμελιωτές τών μαθηματικών, τής φυσικής, τής διδακτικής πολιτικής μελέτης, τής φιλοσοφίας. Σέ όλα πραγματοποίησαν τά πρώτα βήματα πού αποτελούν τήν αφετηρία όλων τών υπολοίπων». J. S. MILL 

«Περίπου όλες οί υποθέσεις πού εδέσποζαν στή νεώτερη φιλοσοφία, διατυπώθηκαν γιά πρώτη φορά από τούς ‘Ελληνες ». ΒΟΒ RUSSELL The Legacy of Greece 

«Οί Δυτικοί κληρονόμησαν από τους ‘Ελληνες όλα όσα οί γονείς μεταδίδουν είς τά φυσικά τέκνα τους». ΤΟΥΝΒΕΕ 

«Καλλιτέχναι θαυμαστοί καί αώνιοι εδημιούργησαν ένα τύπον υπεραισθητής αληθείας όπως καί αισθητού κάλλους, τού οποίου είναι αδύνατον νά αποφύγη κανείς τήν γοητείαν. Οί ‘Ελληνες φιλόσοφοι προσέδωσαν είς τήν Μεταφυσικήν κυρίως τοιαύτην τελειότητα, ώστε νά αποτελεί αύτη τόν συντελεστήν όλων τών νεωτέρων φιλοσοφικών συστημάτων ’ Ισως σήμερον αί ψυχικαί επιστήμαι θά ευρίσκοντο είς τό σημείον προόδου είς τό οποίον ευρίσκονται αί φυσικαί 

επιστήμαι καί αύται αντιστρόφως -αί φυσικαί επιστήμαι- θά ήσαν είς τήν ιδίαν αβεβαιότητα πού είναι αί ψυχικαί επιστήμαι, εάν εκεί κάτω είς μίαν γωνίαν τής Ευρώπης δέν έζει ένας ευγενής λαός, θηρεύον πρό παντώς τήν τελειότητα τής μορφής καί τήν ακρίβειαν». ΜΠΕΡΞΟΝ 

« Οί ‘Ελληνες είχαν τό χάρισμα νά απορούν γιά πράγματα πού άλλοι λαοί τά νόμιζαν αυτονόητα». Ρ. ΜΠΛΟΥΜΦΙΕΛΝΤ 

«Οι ‘Ελληνες κατώρθωσαν εδώ καί χιλιάδες χρόνια μιλώντας γιά πολύ σπουδαία πράγματα νά πούν τήν τελευταία λέξη». B. RUSSELL 

Αγγλος φιλόσοφος (βραβείον Νόμπελ) 

«GRAECIA CAPTA FERUM VICTOREM CEPIT ET ARTES INTULIT AGRESTI LATIO» Μετάφ. ‘Η ‘Ελλάς καταληφθείσα, τόν άγριον νικητή κατέκτησε καί τίς τέχνες εισήγαγε είς τό αγροίκο Λάτιον». ΟΡΑΤΙΟΣ Ρωμαίος ποιητής 

« Στόν Πλάτωνα χρεωστεί ό ‘Ελληνισμός καί ό κόσμος τό ότι ό πολιτισμός επέζησε. Είναι ό πατέρας τών μεγάλων φιλοσοφικών συστημάτων τού ‘Ελληνισμού, πού τόσο βαθειά επίδραση είχαν στή ζωή τών ανθρώπων». RICHARD LIVINGSTONE 

«Χωρίς τήν ‘Ελληνικότητα δέν είμαστε τίποτα». ΕΡΑΣΜΟΣ 

«Οί ‘Ελληνες απήλλαξαν τίς φυσικές επιστήμες από τό μυστήριο καί τήν μαγεία καί ίδρυσαν τήν λελογισμένη επιστήμη τής φύσεως, όπως τήν εννοούμε σήμερα». BERTH 

«’Αν ή ‘Ελλάς δέν είχε υπάρξη, ό κόσμος μας θά ήτο αδύνατος ». 

RICHARD LIVINGSTONE 

«Στήν ‘Ελλάδα χρεωστούμε τά φιλολογικά μας είδη, από τό δράμα ώς τήν ιστορία, από τήν νουβέλλα ώς τήν πραγματεία, από τόν ρητορικό λόγο ώς τό επίγραμμα. Τίς αρχές τής φιλοσοφίας μας, τής νομικής μας καί πολλούς από τούς πολιτικούς μας θεσμούς καί τίς πολιτικές μας ιδέες. Τά πρώτα βήματα σέ πολλές από τίς επιστήμες μας, καί τό σπουδαιότερο, τό επιστημονικό πνεύμα, πού έκανε δυνατή τή λογική γνώση τού κόσμου. Σ’αυτά οί ‘Ελληνες είναι μοναδικοί. Είναι ένα περίεργο πράγμα ότι άν ή ‘Ελλάς δέν είχε υπάρξη, δέν μπορούμε νά φανταστούμε ότι θά υπήρχε ή σύγχρονη επισήμη. Μέ άλλα λόγια, χωρίς τήν ‘Ελλάδα, ό σύγχρονος δικός μας κόσμος δέν θά υπήρχε. Βρίσκουμε στήν Αίγυπτο, στήν Ασσυρία, στήν Κίνα, στίς Ινδίες κάτι γνώσεις αστρονομίας, γεωδαισίας, ιατρικής. ’Αλλά πουθενά έξω από τήν ‘Ελλάδα δέν βρίσσκουμε τήν πνοή εκείνη πού χωρίς αυτήν αληθινή επιστήμη δέν είναι δυνατή. Τό πάθος τού ανθρώπου νά γνωρίση καί νά εννοήση, νά βρή τή λογική εξήγηση γιά τό κάθε τί, από φιλολογικό ύφος ώς τόν φυσικό κόσμο, από τήν αρρώστια ώς τήν γραμματική. ’Από αυτό τό πάθος γιά τήν γνώση, πού ή Ευρώπη τό πήρε από τήν ‘Ελλάδα, έρχονται ό νεώτερος πολιτισμός μας, πού μεταμόρφωσε τήν Δύση, καί από τήν Δύση επήγε στήν Ανατολή γιά νά τήν μεταμορφώση καί αυτή Καί αυτά πού ό κόσμος μας χρεωστεί στήν ‘Ελλάδα είναι τά πιό χαρακτηριστικά στοιχεία». RICHARD LIVINGSTONE 

«‘Ο μόνος δρόμος νά γίνουμε αμίμητοι, είναι νά μιμηθούμε τήν ‘Ελληνική αρχαιότητα». ΓΙΟΧΑΝ ΒΙΝΚΕΛΜΕΝ Γερμανός ιστορικός 

« ‘Η Ρώμη στάθηκε μιά αιώνια πόλη, αλλά ή ’Αθήνα είναι κόσμος ολόκληρος» ΦΟΥΡΤΒΕΝΓΚΛΕΡ 

“Oί Επιτυχίες τού αρχαίου ‘Ελληνισμού υπήρξαν τεράστιες, πολυάριθμες καί αναντικατάστατες από άλλον πολιτισμό μέχρι σήμερα». ARNOLD TOYNBE 

«‘Η αρχή σχεδόν όλων τών μεγάλων πραγμάτων βρίσκεται στήν ‘Ελλάδα. ‘Η ιστορία τού κόσμου συνίσταται κυρίως στήν ανάμνησι εκείνων τών εποχών, όταν ένα τμήμα τής ανθρωπότητος ύψώθηκε πέρα από τόν εαυτόν του, άνθισε καί καρποφόρισε. Πουθενά αλλού δέν μπορείς νά βρής έργα όπως τού Φειδία, δια λόγους όπως τού Πλάτωνος, ποιήματα όπως τού Αισχύλου καί τού Ευριπίδου». G. MURRAY The Legacy of Greece 

«Είναι ντροπή νά λέγονται μορφωμένοι όσοι δέν μελετούν τούς αρχαίους ‘Ελληνες συγγραφείς». RABALELAIS Συγγραφεύς 

«‘Ο Ελλην, τό ευνοούμενο παιδί τής μοίρας, χωρίς παρ’ όλα αυτά νά γίνη κακομαθημένο απαλλάχθηκε τής πειθαρχίας στήν οποίαν υποβλήθηκε ή υπόλοιπη ανθρωπότητα. Δέν χρειάστηκε νά μάθη τό μάθημα, πώς στόν φόβο τού Κυρίου βρίσκεται ή αρχή τής Σοφίας». JANE ELLEN HARRISON Λέκτωρ Πανεπιστιμίου Καίμπριτζ 

« Χωρίς αυτό πού αποκαλούμε ωφειλή μας πρός τήν ‘Ελλάδα δέν θά είχαμε ούτε τήν θρησκείαν μας, ούτε τήν φιλοσοφίαν μας, ούτε τήν επιστήμη μας, ούτε τήν πολιτικήν μας. Θά ήμασταν σκέτοι βάρβαροι..‘Ο πολιτισμός είναι ένα δένδρο πού έχει τίς ρίζες του στήν ‘Ελλάδα ή γιά νά δανειστώ μιά προσσφορώτερη μεταφορά από τόν Κλήμη τόν ’Αλεξανδρέα ένας ποταμός πού δέχτηκε πολλά ποταμάκια από κάθε πλευρά.‘Ομως ή κύρια πηγή του είναι ‘Ελληνική». W. R. INGE 

« ‘Οταν ή γή θά αφήνη τήν τελευταία της πνοή στό διάστημα, ή τελευταία της λέξη θά είναι.. ‘Ελλάς!». ZAN RISPEΝ 

«Οί ‘Ελληνες απήλλαξαν τάς φυσικάς επιστήμας από τό μυστήριον καί τήν μαγείαν καί ίδρυσαν τήν λελογισμένην επιστήμην τής Φύσεως όπως σήμερον τήν αντιλαμβανώμεθα». ΜΠΕΡΤΕΛΩ 

«Τό γνώρισμα τού κάλλους είναι τό πιό χτυπητό χαρακτηριστικό τού ‘Ελληνισμού». RICHARD LIVINGSTONE 

‘Ο φιλόσοφος τής ιστορίας Καρλ Γιάσπερς θεωρεί τήν εποχή τού κλασσικού ‘Ελληνισμού «αξονική», δηλαδή ότι λειτουργεί ώς άξων, γύρω από τόν οποίον περισ-τρέφονται οί μετέπειτα εποχές. «Τότε» μας λέγει «ετέθησαν τά πνευματικά θεμέλια τής ανθρωπότητος, εκείνα από τά οποία αντλεί ακόμα καί σήμερα τήν ουσία της... ’Από τότε δέν συνέβη παρά ένα μόνον γεγονός... εντελώς νέο, ή εμφάνησις τής επιστημονικής - τεχνικής εποχής. Τήν εποχήν εκείνην, 800-200 π.χ. αλλά κυρίως γύρω στό 500 π.χ. πλάσθηκαν οί θεμελιώδεις κατηγορίες, συμφώνως πρός τίς οποίες σκεπτόμαστε ακόμη και σήμερα...γιά 

πρώτη φορά ανεδείχθηκαν φιλόσοφοι...ό άνθρωπος έγινε ικανός ν’αποσπασθή εσωτερικώς από τόν κόσμο καί νά τόν τοπο-θετήση ολόκληρον εμπρός του – τότε αποκτά συνείδησιν τής ιστορίας – τότε γιά πρώτη φορά άνθρωποι κάνου σχέδια γιά νά διευθύνουν τήν πορείαν τών γεγονό-των φαντάζονται τόν καλλίτερο τρόπο οργανωσεως τής κοινωνικής ζωής, διοικήσεως καί διακυβερνήσεως. Ως τίς ημέρες μας, ή πνευματική ζωή τής ανθρωπότητος παρα-μένη συνδεδεμένη μέ τήν αξονική περίοδο. Βεβαίως, δέν έπαυσαν νά γίνονται μεγάλες πνευματικές δημιουργίες, αλλά κίνητρό τους στάθηκε ή γνώσις τών αξιών πού είχαν κτηθή κατά τήν αξονική περίοδο». 

« ‘Ολοι ήμαστε ‘Ελληνες, όλη ή Δύση είναι ‘Ελλάς, όλοι οί Δυτικοί είναι ‘Ελληνες έν εξορία». ΧΟΡΧΕ ΜΠΟΡΓΚΕΣ ’Αργεντινός Συγγραφέας 

«‘Ορίζω τήν Ευρώπη.. Τό σύνολο τών χωρών κληρονόμων τής ‘Ελληνικής παιδείας». ΡΕΝΕ ΓΚΡΟΥΣΕ 

«Γιά τίς εκλεκτές αρετές, μόνον θεοί θά μπορούσαν νά μιλήσουν ή ’Αγγλοι ποιητές πού γαλουχήθηκαν ‘Ελληνικά». ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΡΕΘΚΕ 

« Δέν υπάρχει μεγαλύτερο καί θειότερο έργο στόν κόσμο από τόν Παρθενώνα». ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ ΣΑΤΩΒΡΙΑΝ Γάλλος Συγγραφέας 

«Σ’ ολόκληρη τήν ιστορία, τίποτε δέν είναι τόσον εκπληκτικό ή τόσον δύσκολο νά περιγραφή, όσον ή αιφνίδια άνοδος τού πολιτισμού στήν ‘Ελλάδα... Τό τί επετέλεσαν οί ‘Ελληνες στήν τέχνη καί στήν λογοτεχνία είναι γνωστό στόν καθένα, αλλ’ ό,τι έχουν πραγματοποιήσει στόν καθαρώς διανοητικό τομέα είναι ακόμη Εξαιρετι-κώτερο. ’Επενόησαν τά μαθηματικά, τήν επιστήμη καί τήν φιλοσοφία. Πρώτοι έγραψαν ιστορία...στοχάσθηκαν ελευθέρως επάνω στήν φύση τού κόσμου καί τούς σκοπούς τίς υπάρξεως χωρίς νά δεσμεύωνται απ’ οποιαδήποτε κληρονομούμενη ορθοδοξία. ‘Ο,τι συνέβη ήταν τόσον καταπληκτικό ώστε, ακόμα καί σέ καιρούς εντελώς πρόσφατους, οί ανθρωποι περιορίζοντο νά χάσκουν ενεοί καί νά ομιλούν μέ μυστικοπάθεια γιά τήν ‘Ελληνική ιδιοφυία». B. RUSSELL 

«INGENIORUM GRAECIAE FLATU IMPEILIRU» 

Μετάφ. «Κινούμεθα μέ τήν πνοή τού πνεύματος τής ‘Ελλάδος». Παροιμιώδης λατινική φράση 

«‘Ολα τά πολιτισμένα έθνη είς ό,τι αφορά τήν δραστηριότητα τού πνεύματος, είναι αποικίες τίς ‘Ελλάδος». HENRY MEHN 

«‘Ο κόσμος, θά χρειάζεται πάντοτε τόν ‘Ελληνισμό, γιατί θά χρειάζεται τήν λογοτεχνία καί τήν τέχνη του. Σήμερα τόν χρειάζεται γιά ένα βαθύτερο αίτιο... Γιατί χρειάζεται μία φιλοσοφία, πού θά δώση στόν πολιτισμό του, αυτό πού περισσότερο από κάθε τί χρειάζεται – τήν ψυχή–» RICHARD LIVINGSTONE 

« ‘Η μελέτη τού Πλουτάρχου εξυψώνει τήν πλαδαρή ανθρωπότητα τής εποχής μας καί τήν κάνει καλύ καλύτερη καί ζωτικότερη». SCHILLER 

«‘Ολοι ήμαστε ‘Ελληνες. Οι νόμοι μας, ή φιλοσοφία μας, ή θρησκεία μας, έχουν τίς ρίζες τους στήν έξοχη ‘Ελλάδα». SCHELLEY 

«Τό ‘Ελληνικό ιδεώδες παραμένει. Μέσα στόν πυρετό τού σύγχρονου εμπο-ρευματισμού, ή τέχνη τού Φειδίου καί τού ’Ικτίνου, είναι πάντοτε ή σοφή μητέρα στήν οποία πρέπει νά επιστρέψουμε. ‘Ο Παρθενών μάς διδάσκει ότι στήν τέχνη δέν υπάρχουν εύκολοι δρόμοι, ότι ή καταστροφή αυτού πού τό παρελθόν κέρδισε γιά μάς, δέν είναι πρόοδος, αλλά κατήφορος πρός τό απύθμενο πηγάδι τού βαρβαρισμού. ’Αντί νά απαρνηθούν τό έργο τών πατέρων τους, οί ‘Ελληνες τό τελειοποίησαν καί ανήγειραν αυτό τό ανάκτορο τής τέχνης σέ στέρεο θεμέλιο, επειδή δέν στράφηκαν ούτε πρός τά δεξιά, ούτε πρός τά αριστερά, αλλά βάδισαν σταθερώς πρός τό φώς». 

R. BLOOMFIELD The Legacy of Greece 

« ‘Η λέξη φιλοσοφία είναι ένα από τά δημιουργήματα τού Πυθαγόρα. ’Απέρριψε τήν λέξη σοφία ώς υπερφίαλον καί περιέγραψε τήν μελέτη του ώς φιλοσοφία - αγάπη πρός τήν σοφίαν». 

W. DURANT 

«‘Ο Πλούταρχος ετροφοδότησε τήν Γαλλική τραγωδία, όπως ό ‘Ομηρος τήν ‘Ελληνική, καί πολλά έργα τού Κορνηλίου, τού Ρακίνα καί άλλων στηρίζονται στούς παράλληλους βίους». BRUNETIERE 

«Βιβλιοθήκη ’Αλεξανδρίας... ή πρώτη τράπεζα δεδομένων τής ανθρωπότητος». FEDERICO SAGREDΟ Πρύτανις βασιλικής ’Ακαδημίας τών Βάσκων 

«Γιά νά καταλάβουμε τούς ‘Ελληνες πρέπει νά εισδύσωμεν στήν ιδιοτυπία τής φύσεώς των». URICH WICKENS Στό έργο του «’Αλέξανδρος ό Μέγας» 

Ούτε ή Ρωμαϊκή κοσμοκρατορία, ούτε η θριαμβευτική πορεία τού Χριστιανισμού, τού οποίου οί κοινότητες απλώνονταν κατά τό τέλος τής αρχαιότητος στόν ευρύτατο από τήν Ιρλανδία μέχρι τίς Ινδίες χώρο, ούτε ακόμη ή Βυζαντινή Αυτοκρατορία καί ό ’Αραβικός πολιτισμός θά μπορούσαν νά δημιουργηθούν χωρίς τόν Μέγα ’Αλέξανδρο καί τό κοσμογονικό του έργο». H. BENGSTON 

‘O Ernest Renan (1823-1892), Γάλλος φολόσοφος καί συγγραφεύς - στό περίφημο έργο του «Προσευχή επάνω στήν ’Ακρόπολι».(1865)...μάς λέγει, έζησε ένα προσωπικό υπαρξιακό δράμα. Πίστευε ότι θά επισκεπτόταν ένα είδος μουσείου καί βρέθηκε μπροστά σέ κάτι συναρπαστικό. «‘Οταν είδα τήν ’Ακρόπολι μού αποκαλύφθηκε τό Θείον».. εκεί όπου « ‘Ολα είναι σύμβολο καί όνειρο». 

«‘Η στοιχειώδης εκπαίδευσις γιά όλους τούς πολίτες υπήρχε από νωρίς στήν ’Αθήνα,τουλάχιστον έναν αιώνα πρίν από τόν Σωκράτη, καί ό αναλφαβητισμός φαίνεται ότι ήταν σχεδόν ανύπαρκτος». I. F. STONE 

«‘Η μεγάλη ανωτερότητα τών ‘Ελλήνων οφειλόταν ακριβώς στήν ιδέα πού είχαν γιά τήν πόλη. ‘Ο βαρβαρικός κόσμος αποτελείται από τεράστιες μοναρχίες, ανοργάνωτες μάζες. Μόνο ό ‘Ελληνικός κόσμος ανταποκρίνεται στόν ορισμό τού ανθρώπου, πού στήν πληρότητα τού όρου είναι όν πολιτικό». G. GLOTZ 

« ‘Η ακατανίκητη γοητεία τής ‘Ελλάδος έγκειται στήν αδιάκοπη αναπόληση τού πλουσιωτέρου σέ ομορφιά, ποίηση καί φιλοσοφία πολιτισμού πού υπήρξε ποτέ». 

RENE PUAUX 

«’Από πολύ μικρός μελέτησα τά αρχαία ‘Ελληνικά, καί ώς γλώσσα καί ώς πολιτισμό. ‘Ολοι οί άνθρωποι τού πνεύματος στή Δύση έχομε βαπτισθή στά νάματα τού αρχαιο-Ελληνικού πολιτισμού. Θεωρούμε τήν Ελλάδα Μητέρα μας». ΡΟΖΕ ΓΚΑΡΩΝΤΥ Φιλόσοφος – συγγραφεύς, σέ συνέντευξη, 1966 

«Αν στήν βιβλιοθήκην σας δεν έχετε έργα των Ελλήνων συγγραφέων, τότε μένετε σε ένα σπίτι δίχως φως». BERNARD 

« ‘Οταν αναλογιζόμαστε τό χρέος τής ανθρωπότητος πρός τούς ‘Ελληνες, έχουμε τήν τάσην νά σκεπτόμαστε αποκλειστικώς τά αριστουργήματα τής λογοτεχνίας καί τής τέχνης πού μάς άφησαν.‘Ομως ή ‘Ελληνική μεγαλοφυία είναι πολύπλευρη. ‘Ο ‘Ελλην, έτεινε κατά τόν ίδιον ακατανίκητο τρόπο καί πρός τίς φυσικές επιστήμες τά μαθηματικά καί γενικώς πρός τόν τρόπον τού σκέπτεσθαι μέ ακρίβεια καί λογική. Τό νά είσαι ‘Ελλην εσήμαινε νά ζητάς νά μάθης, νά μάθης τήν πρωταρχική σύσταση τής ύλης, τό νόημα τών αριθμών, τόν κόσμον ώς λογικό σύνολο». T. L. HEATH 

Πανεπιστήμιο ’Οξφόρδης 

« ‘Η Ρώμη από πολιτιστικής πλευράς κατάντησε παράσιτον τής ‘Ελλάδος». BOB RUSSELL ‘Ιστορία τής Δυτικής Φιλοσοφίας 

« ‘Η Λατινική φιλολογία στήν πραγματικότητα είναι ‘Ελληνιστική...Τό ίδιο ισχύει γιά τό σύνολο τού πολιτισμού τής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας». A. TOYNBEE . The Legacy of Greece 

«’Αν οί αρχιτέκτονες τής αναγεννήσεως είχαν υπ’ όψιν τους όχι τά Ρωμαϊκά οικοδομήματα αλλά τά ‘Ελληνικά, ή εξέληξις τής σύγχρονης αρχιτεκτονικής θά ήταν απείρως καλύτερη. Διότι φαίνεται ότι τό μυστικό τής ομορφιάς τής αφηρημένης μορφής καί τής τέλειας αρμονίας απεκαλύφθη μόνον στούς ‘Ελληνες καί σέ κανέναν άλλον λαό τού κόσμου». R. BLOOMFIELD 

‘Ο Κικέρων λέγει τό 79 π.Χ. «Χρωστούμε στό ένδοξο ‘Ελληνικό έθνος διότι εκπαιδευθήκαμε μέ τήν διδασκαλίαν του, τήν οποίαν οφείλουμε νά μεταδώσουμε καί σέ άλλους». «Δέν θά ήταν υπερβολή, άν λέγαμε, ότι δέν υπάρχει ωραιότερο έργο στήν πνευματική κληρονομιά τής ανθρωπότητος από τόν «Οιδίποδα Τύρανο» τού Σοφοκλέους». ΖΑΝ ΡΙΣΠΕΝ 

«‘Ολες οί μορφές τού πολιτισμού στήν Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ήσαν απλώς κλάδοι τού μεγάλου ‘Ελληνικού πολιτισμού». G. H. WELLS 

«‘Η Θεία Χάρη δέν υπήρξε φυσική δωρεά τού ‘Ελληνικού Λαού. ’Ηταν ή κατάληξη τής προσπάθειας σάν μία αργή προοδευτική πορεία. ’Εδώ βρίσκεται ίσως τό μυστικό τού ‘Ελληνικού θαύματος». RENE PUAUX 

«Χωρίς ‘Ελληνομάθεια δέν υπάρχει παιδεία». ΤΟΛΣΤΟΙ 

«‘Η μεγάλη, ή αναφαίρετη, πρωτοτυπία τών ‘Ελλήνων συνίσταται στό ότι είναι .. ‘Ελληνες. ’Αντιθέτως οί Ρωμαίοι καί εμείς, βρισκόμαστε σ’ένα σάκκο από ‘Ελληνικό δέρμα. Ούτε οί Ρωμαίοι ήσαν, ούτε εμείς είμαστε ‘Ελληνες, απλώς τούς μιμούμεθα...Οί Ρωμαίοι μπορούσαν νά αυτοαποκαλούνται άμεσοι κληρονόμοι τών ‘Ελλήνων, ενώ εμείς είμαστε μόνον έμμεσοι κληρονόμοι τους, κληρονόμοι τών κληρονόμων». J BRUNSWICK 

«Στήν ‘Ελλάδα ό πολιτισμός έφθασε στήν ολοκλήρωσή του. Οί ‘Ελληνες κατέγραψαν τήν ιστορική εμπειρία τους πολύ καλύτερα απ’όσο εμείς τήν δικήν μας.’Αυτοί οί άνθρωποι βάδισαν στό δρόμο όπου εμείς τώρα βαδίζουμε. Πήγαν μακρύτερα από εμάς.’Εφθασαν ώς τό τέρμα του καί τήν σοφία τής μεγαλύτερης πείρας τους καί τήν οξύτητα τής μεγαλύ-τερης οδύνης τους τήν εξέφρασαν μέ τήν ομορφιά τών λέξεών τους. Μέ τήν συγκριτική μέθοδο μελέτης διδασκόμαστε αλήθειες πού διαφορετικά δέν θά ανακαλύπταμε. Λ.χ. μαθαίνουμε περισσότερα γιά τόν Χριστιανισμό μελετώντας τήν Θρησκεία τών ‘Ελλήνων, απ’όσο άν τόν μελετούσαμε αγνοώντας την». Α. ΤΟΥΝΒΕΕ 

«Οί ’Αθηναίοι ήσαν πάνω απ’όλα πολίτες, καί αυτό ακριβώς δημιούργησε τό μεγαλείον τής Έλλάδος». ΚΛΩΝΤ ΜΟΣΣΕ 

"Εμεις δεν θα ειμαστε ποτε μα ποτε σε θεση να ξεπληρωσουμε στην Ελλαδα ολα οσα της οφειλουμε''. Βρετανος Συγγραφεας. 

«‘Η ‘Ελλάς είναι γιά τήν ανθρωπότητα ή διαρκής πολιτισμικής της νεότης». 

’Ι. ΑΝΤΟΝΟΒΑ 

«Αυτό πού χρειάζεται ή δύσις σήμερα, είναι νά ξαναγυρίση στήν αρχαία ‘Ελληνική Γραμματεία». ΡΟΖΕ ΓΚΑΡΩΝΤΥ 

« Οί ‘Ελληνες είναι ό πιό αξιόλογος λαός πού υπήρξε ποτέ ». J. St. MILLER 

«Οί βίοι τού Πλουτάρχου ασκούν στήν νεολαία επίδραση βαθύτερη από εκείνη πού ασκούν τά βιβλία μερικών σημερινών σοφών μας . Οί ηγεμόνες καί οί πρίγκηπες θά έπρεπε νά μελετούν τούς “ παράλληλους βίους” τόσο πολύ ώστε νά τούς αποστηθίζουν». J. PAUL 

« ’Από τά λίγα βιβλία πού διαβάζω τώρα στά γεράματα κυρίως μέ απορροφά ό Πλούταχος. Αυτόν εδιάβασα πρώτο ανάγνωσμα στά παιδικά μου χρόνια, αυτός θά είναι καί τό τελευταίο μου ανάγνωσμα προτού πεθάνω. Είναι σχεδόν ό μόνος συγγραφέας πού όσο περισσό-τερο τόν διαβάζω,τόσο πιό πολύ ωφελούμε πάντοτε». ΖΑΝ ΖΑΚ ΡΟΥΣΣΩ 

«‘Οπως στήν ποίηση καί στά γράμματα γενικά, όπως στήν τέχνη, όπως στήν φιλοσοφία καί στά μαθηματικά, έτσι καί στήν ιστορία ή οφειλή μας πρός τούς ‘Ελληνες ξεπερνά κάθε μέτρο. Δέν ήσαν οί πρώτοι πού χρονολόγισαν τά γεγονότα, αλλά ήσαν οί πρώτοι πού χρησιμοποίησαν τήν κριτική στά 

γεγονότα. Καί τούτο σημαίνει ότι εθεμελίωσαν τήν ιστοριογραφία». JOHN BURΥ Καθηγητής Πανεπ. Cambridge Στό Έργο του «Οί ’Αρχαίοι ‘Ελληνες ‘Ιστορικοί» 

Κατά τόν Αιγύπτιο ‘ιερέα ΣΩΧΘΙ, Οί ‘Ελληνες ήσαν τό: 

« Κάλλιστον καί ’Αριστον γένος έπ’ ανθρωποις. Πλάτων, «Τίμαιος»23 c 

«Δέν υπάρχει ένδειξις ότι υπήρξε ποτέ, όπουδήποτε, φιλοσοφία πού νά μήν βρίσκεται κάτω από τίς ‘Ελληνικές επιδράσεις». J. BURNET The Legacy of Greece 

«Οί φανταχτερές διαστρωματώσεις τής ιστορίας, από τούς αιώνες τού “ θαύματος ” ώς τήν στιγμή τής “ ανάστασις ” έκαναν τήν ‘Ελλάδα λίκνο τών πνευματικών φώτων μας, τήν πιό εκπληκτική χώρα τού κόσμου». RENE PUAUX 

«Στά μαθηματικά, στήν αστρονομία, στήν βιολογία,στήν φυσική, στήν βοτανολογία, στήν ζωολογία καί καθώς καί στίς ανθρωπιστικές επιστήμες τής φιλολογίας καί τής ιστορίας, ή Ελληνιστική εποχή ήταν ή πιό δημιουργική». G.MURRAY 

« ‘Ο Πλούταρχος μάς ανέσυρε από τόν βόρβορο». MONTAIGNE 

«Οί φάροι τής ‘Ελληνικής τέχνης θά φωτίζουν κάθε εποχή.‘Ο ιδεαλισμός, ή αρμονία, τό μέτρο τών ‘Ελλήνων, ή αγάπη τους γιά τό φυσικό καί τό υγειές, ή απλότης καί ή μετριοπάθειά τους, αποτελούν τήν απαραίτητη ουσία τής καλής τέχνης σέ κάθε εποχή. ‘Η τέχνη τους μένει κλασσική, διότι αποκαλύπτει ό,τι πιό ωραίο καί μόνιμο ενυπάρχει στήν ανθρώπινη φύση.’Αν παραμελήσουμε τούς ‘Ελληνες, τήν φιλοσοφία τους, τήν ποίησί τους, τήν τέχνη τους, άν δέν τίς διδάσκουμε στά παιδιά μας θά καταστρέψουμε αυτό πού από τήν ’Αναγέννηση αποτελεί τήν πηγή αγνής χαράς καί λεπτών αισθημάτων γιά τόν πολιτισμένον άνθρωπο θ’ανοίξουμε ένα χάσμα πού τά υλικά μας επιτεύγματα ουδέποτε θά γεφυρώσουν». P. GARDNER 

«Κανείς δέν αμφισβήτησε ποτέ τήν ομορφιά τής ‘Ελληνικής αρχιτεκτονικής. Στόν Παρθενώνα αναγνωρίζουμε τήν υπέρτατη προσπάθεια τής μεγαλοφυίας στήν αναζήτηση τού ωραίου». Sir R. BLOOMFIELD 

« ‘Ολοι οί κλάδοι τής λογοτεχνίας καί τής επιστήμης αρχίζουν μέ τούς ‘Ελληνες ». ΧΑΜ ΚΙΤΤΟ 

«’Από παραθέσεις πού είδα, είχα μεγάλη εκτίμηση στήν αξία τού ’Αριστοτέλους, αλλά δέν είχα τήν παραμικρή αντίληψη γιά τό πόσο θαυμαστός άνδρας ήταν. ‘Ο Λιναίος καί ό Κυβιέ ήταν οί δύο θεοί μου, αλλά τώρα ανακαλύπτω ότι μπροστά στόν ’Αριστοτέλη ήσαν απλά μαθητούδια». DARWIN 

(in a letter to OGLE in 1882) 

«Δέν αμφισβητώ τόν τίτλον τού ’Αναξιμάνδρου νά λέγεται πατήρ της Γεωγραφίας, αλλά πιστεύω ότι ό ’Εκαταίος εθεμελίωσε τήν επιστημονική Γεωγραφία». J. BURY Καθηγητής Πανεπιστημίου Cambridge 

«‘Οταν ή αυλαία υψώθηκε γιά ν’αποκαλύψη τόν ‘Ομηρο, δέν υπήρχε Ευρωπαϊκή φιλολογία. Πολύ πρίν πέσει στό ύστερο Βυζάντιο, είχαν ήδη διαμορφωθή οί κατευθύνσεις. Αυτό υπήρξε ολοκληρωτικώς έργον ενός καί μόνον λαού τών ‘Ελλήνων...Οί μεταγενέστεροι ανέπτυξαν τά ‘Ελληνικά φιλολογικά είδη, αλλά δέν στάθηκαν ικανοί νά προσθέσουν σ’αυτά». R.W.LIVINGSTONE 

«‘Ο ’Αριστοτέλης είναι γίγαντας τής σκέψεως» ΚΑΡΛ ΜΑΡΞ 

« Οί ‘Ελληνες πίστευαν στήν απόλυτη κυριαρχία τής εσωτερικής ζωής επί τών εξωτερικών πραγμάτων. Πίστευαν ότι ή σοφία είναι πολυτιμότερη από τά κοσμήματα, ότι ή φτώχεια καί ή ασθένεια είναι ασήμαντα ότι ό καλός άνθρωπος είναι ευτυχής ό,τι καί νά τού συμβή. 

Τόν σύγχρονο κόσμο απασχολούν εντονώτερα καί ακατάπαυστα τά όπλα, τά χρήματα, οί μηχανισμοί. Τόν αρχαίο τόν απασχολούσαν περισότερο ό ανθρώπινος χαρακτήρας καί τό καθήκον ». G. MURRAY 

« Τό λαμπρό παράδειγμα τού ’Αριστοτέλους πού πρώτος είδε είς τήν κοινωνίαν ένα γεγονός τής φύσεως έμεινε σχεδόν χωρίς μιμητές. Τόν 18 αιώνα βλέπει κανείς τήν ίδια ιδέα νά ξαναγεννιέται μέ τόν Μοντεσκιέ». E.DURKHEIM 

«Οί άνθρωποι θά ανατρέχουν πάντα στίς πηγές τής ‘Ελληνικής κλασσικής αρχαιότητος γιά νά δροσιστούν ΜΩΡΙΣ ΚΡΟΥΑΖΕ 

«‘Ο Πλάτων καί ό’Αριστοτέλης ανέπτυξαν τήν ιδέα τής επιστήμης ώς επιστήμη». GOTTFRIED MARTIN 

« ‘Ο ‘Ελληνισμός ξεκίνησε γιά νά γίνη παγκόσμιος καί λάμπει ώς σήμερα, σάν αστερισμός στόν ουρανό τών θνητών». ΕΓΚΟΝ ΦΡΗΝΤΕΛ Αυστριακός ‘Ιστορικός 

«Είναι υπεράνω όλων τό μάθημα πού έχουν νά μάς διδάξουν οί ‘Ελληνες καί αυτός είναι ό λόγος γιά τόν οποίο τά κείμενα τών μεγάλων φιλοσόφων τους εξακολουθούν νά έχουν τήν δύναμη νά προσηλυτίζουν τίς ψυχές όλων εκείνων πού δέχονται τήν διδασκαλία τους μέ ταπεινώτητα». J. BURNET 

«‘Ο ‘Ελληνικός πολιτισμός δέν είναι απλώς διαφορετικός, αλλά είναι εντελώς αντιθετικός πρός οιονδήποτε πολιτισμό τής εποχής του. Οί κεντρικές αξίες είναι μοναδικές, αμετάβλητες καί μή πολυπολιτισμικές». V.D. HANSON – J. HEATH 

«Είμαστε σέ τέτοιο βαθμό οί μακρυνοί κληρονόμοι τών κοσμοθεωρήσεων πού γεννή-θηκαν στά παράλια τού Αιγαίου πελάγους, πού προσπαθούμε νά βρούμε καί τελικά ανακαλύπτουμε μέσα σ’αυτές τήν καταγωγή δύο κοσμοθεωρήσεων ταυτοχρόνως αλληλοσυμπληρουμένων καί αντιπαρατιθέμενων τήν θέαση τού κόσμου πού διέπει τίς φιλοσοφίες τού είναι από τή μία καί τήν θέαση τού κόσμου πού κατευθύνει τίς φιλοσοφίες τού γνωρίζειν από τήν άλλη. Πράγματι οί ρίζες τού δένδρου τής ζωής καί ή ρίζα τού δενδρου τής γνώσεως φύτρωσαν στή γή τής Μιλήτου όπου γεννήθηκαν ό Θαλής ό ’Αναξίμανδρος, ό ’Αναξιμένης καί ό Λεύκιππος, στή γή τού Kολοφώνος όπου ήρθε στόν κόσμο ό Ξενοφάνης, στήν γή τών Κλαζομενών γενέτηρα τού ’Αναξαγόρα, στήν γή τής Σάμου, λίκνο τού 

Πυθαγορισμού, στήν γή τής ’Εφέσσου πατρίδος τού ‘Ηρακλείτου, ενώ στήν μακρυνή Σικελία γεννιόταν ό ’Εμπεδοκλής». JEAN BRUN 

«‘Ο Σωκράτης πρώτος κατέβασε τήν φιλοσοφία έκ τού ουρανού στή γή καί τήν εγκατέστησε στίς πόλεις καί στίς οικίες». ΚΙΚΕΡΩΝ 

«‘Η σκοτεινότητα τού ‘Ηρακλείτου δέν προέρχεται ίσως μόνο από τό ύφος του ή τίς προθέσεις του, αλλά καί από τό μέγεθος τού μηνύματος πού φέρει. ’Αν δέν παύη νά μάς φωτίζη, άν λάμπη πάντα μέσα στήν αιωνιότητα τής επιστροφής της είναι γιατί τά σκότη της δέν μοιάζουν μέ εκείνα πού ακολουθούν τήν ημέρα μετά τό λυκόφως, αλλά μέ εκείνα πού ακολου-θούν τήν αυγή πού γεννιέται. Σκοτεινός ό ‘Ηράκλειτος είναι καί παραμένει όπως ή πηγή κάθε φωτός. Πού οφείλεται στό ότι εδώ καί είκοσιπέντε αιώνες τό πύρ τού ‘Ηρακλείτου δέν σταμάτησε νά καίη, ενώ τά επιστημονικά συστήματα έσβυναν τό ένα μετά τό άλλο;» JEAN BRUN 

«Μέσα σ’αυτήν τήν μυστικιστική νύχτα πού σκέπαζε τό πρόβλημα τού ’Αναξιμάνδρου γιά τό γίγνεσθαι, εισεχώρησε ό ‘Ηράκλειτος από τήν’Εφεσσο καί τό φώτισε μέ μία Θεϊκή έκλαμψη». ΝΙΤΣΕ. 

« ‘Ο Ευρωπαϊκός πολιτισμός ξεκινάει από τήν ‘Ελλάδα». Β. ΓΙΑΙΓΚΕΡ 

« ‘Ο ‘Ηρόδοτος είναι ο πρώτος πού ονόμασε τά αφηγήματά του‘Ιστορία». 

OLIVER TAPLIN 

«Τά έργα τού Πλάτωνος καί τού ’Αριστοτέλους, τών δύο διδασκάλων τού ανθρωπίνου γένους, ονομάζονται πολιτικά, αλλά πράγματι είναι πραγματείες κοινωνιολογίας, αφού περιλαμβάνουν καί εξετάζουν όλες τίς διάφορες εκδηλώσεις τής κοινωνικής ζωής καί πραγματεύονται μετ’ίσης αμεροληψίας τά νομικά, οι κονομικά, ηθικά, πολιτικά κ.λ.π. φαινόμενα, καί μέ φωτεινή ευγλωττία διευκρινίζουν τίς αμοιβαίες αυτών επιδράσεις καί τών πολυπλοκώτατων συμπλεγμάτων». ΑΧΙΛΕΥΣ ΛΟΡΙΑ Καθηγητής Πανεπιστιμίου Πάντοβα 

«Καταγόμαστε από τήν ‘Ελλάδα εκεί βρίσκονται οί ρίζες μας» . Μ. ΓΚΟΡΜΠΑΤΣΩΦ 

« ‘Η αθανασία τής ανθρωπότητος τόν χρειάζεται. Αυτό πού είδε ό ‘Ηράκλειτος, τήν θεωρία τού νόμου μέσα στό γίγνεσθαι καί τού παιγνιδιού μέσα στήν αναγκαιότητα, πρέπει νά τό βλέπουν ανθρώπινα μάτια από τώρα ώς τήν αιωνιότητα. ‘Ο ‘Ηράκλειτος ήταν εκείνος πού σήκωσε τήν αυλαία τού μεγίστου θεάματος». ΦΡΕΙΔΕΡ. ΝΙΤΣΕ (Γερμανός φιλόσοφος, ποιητής (1844-1900) 

«‘Ο ‘Ηράκλειτος ήταν ό πρώτος μεγάλος διαλεκτικός». Π. ΧΑΒΕΜΑΝ 

«Στούς ‘Ελληνες ελευθερία εσήμαινε βασιλείαν τού Νόμου καί συμμετοχή στήν λήψιν αποφάσεων, όχι τήν κατοχήν αναπαλλοτριώτων δικαιωμάτων. Αυτή ή αντίληψις τής κοινότητος υπήρξεν ή ουσιαστική πηγή τών επιτυχιών τής ’Αθηναϊκής δημοκρατίας». M. FINLEY ’Αρχαία καί νεώτερη δημοκρατία 

«‘Ο Σωκράτης υπήρξε ό πατήρ τής ηθικής». ΣΟΠΕΝΧΑΟΥΕΡ 

«‘Η ‘Ελλάς είναι κάτι σάν δεύτερη πατρίδα μου, θαυμάζω απεριόριστα τόν Περικλή, είναι μία προσωπικότης πού θά ήθελα νά συναντούσα, όπως επίσης τούς αρχιτέκτονες καί τούς γλύπτες τού 5ου π.χ. αιώνος. ‘Ο Παρθενών είναι τό σύμβολο τής ’Αθηνάς καί τής Δημοκρατίας. Θά προτείνω στό Εύρωκοινοβούλιο, νά διαβάσουμε καλά τά λόγια τού Περικλέους». ΖΑΚ ΛΑΓΚ Υπουργός Πολιτισμού Γαλλίας 

«Θείον καί αθανατον τό πύρ τού Πινδάρου» SCHILLER 

«Οί Ευρωπαίοι σοφοί, φιλόσοφοι καί ποιητές συμφωνούν απολύτως στήν γνώμη ότι ή ’Αντιγόνη τού Σοφοκλέους από τίς αρχαίες ‘Ελληνικές τραγω-δίες, αλλά καί από όλα τά έργα τέχνης πού εδημιούργησε τό ανθρώπινο πνεύμα, ήταν αυτό πού πλησίαζε περισσότερο στήν τελειότητα. ‘Η γνώμη αυτή αποτελούσε τό ειδικώτερο περιεχόμενο μιάς άλλης γενικωτέρας αντι-λήψεως. ‘Η ’Αθήνα τού 5ουαιώνος εξέφρασε τήν υπεροχή τού ανθρώπου καί τού άνοιξε τούς ορίζοντες.Οί φιλοσοφικές, ποιητικές καί πολιτικές πραγμα-τώσεις της, σημάδεψαν τό ζενίθ τού οικονομικού πνεύματος». G. STAINER 

«’Απ’όλες τίς ανθρώπινες φυλές, ή τελειώτερη, ή ωραιότερη, ή πιό γοητευτική καί αξιοζήλευτη, ή μόνη πού συνεπαίρνει πρός τή ζωή, είναι ή ‘Ελληνική! Αυτή καί μόνον αυτή μέ ηνίοχους τούς στοχαστές της, οδηγεί τό άρμα τής σοφίας καί τής τέχνης μας. Πόσο ωραίοι υπήρξαν οί ‘Ελληνες!». FRED. NITSE 

«‘Ελλάς εστί ή μήτηρ τής Ευρώπης, εγέννησεν γάρ καί έτεκεν αυτήν. Δι’ ό, όσοι Ευρωπαίοι ή δυτικοί αισθανόμεθα τέκνα τής ‘Ελλάδος εσμέν». ΧΟΥΑΝ ΑΡΖΑ 

Βάσκος διευθυντής τού ‘Ελληνοκεντρικού περιοδικού «‘Ιέραξ». 

«‘Η φιλοσοφία είναι επικίνδυνη όταν δέν διαθέτει στό ακέραιο τά δικαιώματά της, καί αυτά τά δικαιώματά της τά δίνει μόνον ή υγεία ενός λαού, αλλά όχι οποιουδήποτε λαού. ’Ας στραφούμε τώρα πρός αυτήν τήν υπέρτατη αυθεντία πού αποφασίζει γιά τό τί πρέπει νά ονομάζεται υγιές σ’ένα λαό. Οί ‘Ελληνες επειδή είναι αληθινά υγιείς, εδικαίωσαν μιά γιά πάντα τήν ίδια τήν φιλοσοφία, επειδή ακριβώς εφιλοσόφησαν καί μάλιστα πολύ περισσότερο απ’ όλους τούς άλλους λαούς». FRED. NITSE 

«Μερικοί μάλιστα ’Ισλαμιστές θεωρούν τήν ‘Ελληνική πνευματική επίδραση ώς μιά ισχυρή συνιστώσα τού ’Ισλαμικού πολιτισμού». WILCKEN ‘Ιστορικός 

«‘Ο ‘Ελληνικός πολιτισμός είναι τό ωραιότερο άνθος τού είδους πού άνθησε ποτέ. ‘Ο νέος πολιτισμός (δυτικός) είναι τέκνο τού ‘Ελληνικού». Α. ΤΟΥΝΒΕΕ The Legacy of Greece 

«‘Οταν γνωρίσουμε σέ βάθος τήν αρχαία ‘Ελληνική επιστήμη καί μελετήσουμε τίς προτάσεις της, θά μπορούμε νά προχωρήσουμε μέ μεγαλύτερα βήματα στήν κατανόηση τού Σύμπαντος καί τών μυστικών του» ΤΖΩΡΤΖ ΜΠΗΤΛ 

Βραβείο Νομπελ Φυσικής 

«Τόσον ή Βαβυλωνιακή κοσμολογία, όσον καί ή αρχαιοτέρα Σουμεριακή δέν είχαν κατωρθώσει νά υπερβού τό επίπεδο τών μύθων. Δέν υπάρχουν είς τήν Μεσοποταμιακή κοσμολογία συστήματα, όπως εκείνα τής ’Ιωνίας. Διά τούς λαούς τούτους ή κίνηση τών πλανητών καί ή περιγραφή τού ουρανού αποτελούσαν ζητήματα δευτερεύοντα». ΤΑΤΟΝ 

«Oί ιδέες μας γιά τόν κόσμο έχουν μέ σαφήνεια αναπτυχθεί από τήν ‘Ελληνική φιλοσοφία». CHARLES SINGER Κολλέγιον Πανεπιστιμίου Λονδίνου 

«Οί ‘Ελληνες παρουσιάζουν μίαν καταπληκτική αντίθεση πρός τούς άλλους λαούς. ’Εχουν τό ένστικτο τής ελευθερίας, λατρεύουν τόν νεωτερισμό καί αισθάνονται ακόρεστη δίψα γιά τήν πρόοδο. Οί ‘Ελληνες ουδέποτε εδεσμεύθησαν μέ τό παρελθόν δι’ αλύσεων τυρρανικής παραδόσεως. Καί ή θρησκεία των ακόμη ελάχιστα παρεμπόδισε τήν απεριόριστη ελευθερία τών εμπνεύσεών των. ’Ενωρίτερα επίσης, βλέπομε νά αναφαίνεται μεταξύ τών ‘Ελλήνων κάτι τό οποίον δέν ανεφάνη καί ούτε υπήρξε σέ άλλη χώρα τής ανατολής. Πρόκειται περί τής ροπής τήν οποίαν έχουν οί ‘Ελληνες νά θεωρούν τά ανθρώπινα πράγμα-τα ώς αποκλειστικώς ανθρώπινα, καί νά διανοούνται επί τών φυσικών φαινο-μένων ώς νά εξηρτάτο ή κατανόησή των από τήν ορθή λειτουργία τού λογικού τού ‘‘νού’’. Καί ή ροπή αυτή εδημιούργησε τόν ‘Ελληνικό ορθολογισμό, πού ήταν αντίθετος πρός τήν πνευματική συγκρότηση καί εκδήλωση,τήν πνευματική μάλλον καθυστέρηση τών άλλων λαών. ‘Ομού δέ μέ τόν έρωτα πρός τήν ελευθερίαν καί μέ τήν ανεπτυγμένη αίσθηση πού είχαν πρός ό,τι καλό καί ωραίο, οί ‘Ελληνες προσέφεραν είς τούς μετέπειτα ανθρώπους καί τόν ορθολογισμό των ώς τό πολυτιμότερο δώρο πού προσέφερε ποτέ λαός είς τήν ανθρωπότητα». 

ΡΕΝΑΝ 

«Τά μαθηματικά ώς επιστήμη βρήκαν τό δρόμο τους είς τόν αξιοθαύμαστο λαόν τών ‘Ελλήνων. Η διαπίστωση ότι οί Αιγύπτιοι δέν είχαν ιδέα τής Γεωμετρίας ώς επιστήμης, ενισχύεται από τήν άγνοια αυτών ώς πρός τόν υπολογισμό τού ύψους κ.λ.π.». ΚΑΝΤ 

«Στήν κλασσική αρχαιότητα, ό όρος αρμονία πού προέρχεται από τό όνομα μιάς Θεότητος τού έρωτος, έδειχνε τόν σοφό συνδυασμό διαφορετικών καί αντιθέτων στοιχείων. Οί αρχαίοι ‘Ελληνες εχαρακτήρησαν ‘αρμονίες’’ τά διάφορα είδη τής κλίμακος τής οκτάβας καί τά ξεχώρισαν ανάλογα μέ τήν θέση τών τόνων καί τών ημιτόνων». ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ 

«Στοχαστές ανυπέρβλητοι καί ερευνητές επίμονοι καί αξιοθαύμαστοι επεδίωκαν νά πραγματοποιήσουν τό ιδανικό πού ονειρευόμεθα. Θέλησαν είς μίαν τεράστια περίπτυξη νά αγκαλιάσουν καί νά ενώσουν όλες τίς δυνάμεις τής ψυχής καί τής σκέψεως, τής πείρας καί τής παρατηρήσεως, τόν ορθολογισμό καί τήν πίστη, γιά νά εξυπηρετήσουν, νά αφυπνίσουν καί νά καταστήσουν καλύτερους τούς ανθρώπους». ΡΟΜΑΙΝ ΡΟΛΛΑΝ (αναφερόμενος στούς αρχαίους ‘Ελληνες) 

«Οί’Αρχαίοι’Ελληνες πρώτοι βρήκαν τήν ιδέα τής αληθινής καί αυθεντικής επιστήμης». 

HUSSERL 

«‘Οταν μία φυλή δείχνει αρκετό αισθητήριο ώστε νά δημιουργήση έργα όπως αυτά πού μάς κληροδότησε ή ‘Ελληνική φυλή, θά ήταν πολύ παρά-ξενο νά παραμείνη στήν θρησκευτικήν της εκδήλωσι στό επίπεδο τού χοντροκομμένου φετιχισμού (ειδωλολατρείας). Θά ήταν ανεξήγητο, ένα έθνος πού σέ όλα έδωσε τό μέτρο γιά τό τί μπορεί νά δώση ό άνθρωπος, νά μήν μπορέση νά 

ξεπεράση ειδικώς στήν θρησκεία, λατρείες πού ή ανοησία τους κάνει νά επαναστατή στίς μέρες μας τό μυαλό ακόμη καί ενός παιδιού». ER. RENAN «κριτική τής ιστορίας τών θρησκευμάτων» 

«Ξαναστράφηκα πρός τήν ‘Ελληνική φιλολογία μέ πάθος πού εξέπληξε κι’εμένα τόν ίδιο. Ω! Τί υπέροχος λαός. Θεωρώ τόν εαυτόν μου πολύ τυχερό πού στάθηκα ικανός νά επανέλθω σ’αυτούς τούς μεγάλους δασκάλους, ενώ βρίσκομαι ακόμη σέ πλήρη υγεία καί ταυτοχρόνως ή κρίσης μου καί ή καλαισθησία μου έχουν ώριμάσει. Στό σχολείο δέν μπορούσα νά υποφέρω τόν Ευριπίδη. Τώρα τόν ξαναδιαβάζω..... Τί ποιητής!». THOMAS MACAULAY Lίfe and Letters 

«Δέν υπάρχει είδος πνευματικής δραστηριότητος στό οποίο νά μήν επεδόθησαν οί ‘Ελληνες». CHARLES SINGER Πανεπιστήμιον Λονδίνου 

«‘Ωρισμένοι, βέβαια, μέ ζήλο προσπάθησαν νά δείξουν πόσα βρήκαν οί ‘Ελληνες στούς ανατολίτες γείτονες τους, καί μπόρεσαν νά μάθουν από αυτούς καί σέ πιό βαθμό ήταν διαφοροποιημένα αυτά πού απεκόμισαν. ’Ηταν πράγματι παράξενο θέαμα όταν έβαζαν πλάϊ-πλάϊ τούς δήθεν δασκάλους από τήν ανατολή καί τούς υποτιθέμενους μαθητές από τήν ‘Ελλάδα, καί όταν τοποθετούσαν τόν Ζωροάστρη δείπλα στόν ‘Ηράκλειτο, τούς ’Ινδούς δίπλα στούς Ελεάτες, τούς Αιγυπτίους δίπλα στόν ’Εμπεδοκλή, φθάνοντας μάλιστα στό σημείο νά εκθέτουν σέ θέα τόν ’Αναξαγόρα μαζύ μέ τούς Ιουδαίους καί τόν Πυθαγόρα μαζύ μέ τούς Κινέζους». ΝΙΤΣΕ 

«Οί ‘Ελληνες είναι οί δημιουργοί όλης τής ιστορικής φιλολογίας. Καί σ’ αυτό επίσης τό πεδίο εγιναν οί δάσκαλοι όλων τών επομένων εποχών». EDUARD MEYER 

«Γιατί άραγε ό πολιτισμός γεννήθηκε στήν περιοχή τής ‘Ελλάδος καί όχι αλλού; είναι ένα ερώτημα πού μέ απασχόλησε ιδιαιτέρως καί εξακολουθώ νά τό θεωρώ ώς ένα από τά γοητευτικώτερα μυστήρια τής ιστορίας». ΜΙΧ. ΓΚΡΑΝΤ 

«Τό ότι εμείς οί Γερμανοί διακρίνομεν τό ρήμα καί τό ουσιαστικό, τίς κλείσεις καί τίς εγκλίσεις τών ρημάτων καί τίς μορφές τών χρόνων, καί διαπιστώνουμε είς όλα ταύτα τήν ύπαρξην νόμων, είναι διότι τά παραλαμβάνουμε από τούς Ρωμαίους, οί δέ Ρωμαίοι τά παρέλαβαν δουλικώς από τούς ‘Ελληνες. Οί ‘Ελληνες φιλόσοφοι εβοήθησαν κατά τόν χρόνο περί τού οποίου πραγματεύομαι καί πρό πάντων οί ιστορικοί. Εκ τούτων προέρχονται οί όροι ονομαστική, γενική, δοτική, προστακτική, παρακείμενος, επίρρημα, αντωνυμία κ.λ.π. τής γραμματικής». ΤΕΟΝΤΟΡ ΜΠΕΡΤ 

«’Ακολουθών τήν ιστορικογεννητική μου μέθοδο, προτάσσω μία ιστορική παραγωγή τής κοινωνιολογίας, τόν αγώνα τών τάξεων.‘Ο γενάρχης αυτής ό ‘Ηράκλειτος ό Σκοτεινός φιλόσοφος τής ’Εφέσσου, ό ιδρυτής τής εξελικτικής κοσμοθεωρίας». 

ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ ΣΤΕΙΝ Πανεπιστιμίου Βερολίνου 

«Σ’ολόκληρη τήν ιστορία, τίποτε δέν είναι τόσον εκπληκτικόν ή τόσον δύσκολο νά περιγραφή, όσον ή αιφνιδία άνοδος τού πολιτισμού στήν ‘Ελλάδα. ’Επενόησαν τά μαθηματικά, τήν επιστήμη καί τήν φιλοσοφία, πρώτοι έγραψαν ιστορία, στοχάσθηκαν ελευθέρως επάνω στήν φύση τού κόσμου καί τούς σκοπούς τής υπάρξεως, χωρίς νά δεσμεύονται απ’ οποιαδήποτε κληρονομημένη ορθοδοξία». ΜΠΕΡΤΡΑΝΤ ΡΑΣΣΕΛΛ 

«’Από τούς αρχαίους χρόνους, ή μουσική θεωρήθηκε ή κατ’εξοχήν τέχνη. Τό αποδεικνύει ή ίδια ή προέλευ ση τής ονομασίας της. Μουσική, δηλαδή ή τέχνη τών Μουσών. Πράγματι οί αρχαίοι ‘Ελληνες, ενώ συσχετίζουν κάθε μία από τίς άλλες τέχνες μέ μία μόνο από τίς εννέα κόρες τού Δία καί τής Μνημοσύνης, τήν μουσική όχι μόνο τήν συσχέτιζαν μέ δύο Μούσες (τήν Ευτέρπη, Μούσα τής Αυλητικής καί τήν Πολύμνια εφευρέτρια τής λύρας καί Μούσα τών ιερών ύμνων) αλλά αυτές ήσαν επικεφαλής όλων τών άλλων Μουσών». ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ 

«Η αρχή σχεδόν όλων τών μεγάλων πραγμάτων βρίσκεται στήν’Ελλάδα... ‘Η ιστορία τού κόσμου συνίσταται κυρίως στήν ανάμνησι εκείνων τών εποχών, όταν ένα τμήμα τής ανθρωπότητος υψώθηκε πέρα από τόν εαυτό του, άνθισε καί καρποφόρησε. Πουθενά αλλoύ δέν μπορείς νά βρής έργα όπως τού Φειδία, διαλόγους όπως τού Πλάτωνος, ποιήματα όπως τού Αισχύλου καί τού Ευριπίδου G. MURRAY 

The Legacy of Greece 

«Κανένα άλλο έθνος δέν δημιούργησε τέχνη τού λόγου μέ τήν έννοια πού τήν δημιούργησαν οί ‘Ελληνες, ούτε ανέπτυξε τά διάφορα φιλολογικά είδη, όπως έκαναν εκείνοι, ξεκινώντας από τό τίποτα. Δέν είχαν πρότυπα, οδηγούς ή έξωθεν βοήθεια. ‘Η Ρώμη είχε τήν ‘Ελληνική φιλολογία ώστε νά τήν ακολουθήση, οί ‘Ελληνες όμως δημιούργησαν έκ τού μηδενός καί συνεπώς είναι οί δημιουργοί μέ τήν αληθινή έννοια τής λέξεως, όπως δέν υπήρξε κανείς άλλος λαός. Τέτοια επιτεύγματα ήσαν εφικτά μόνον γιά έναν λαό μέ φυσική ιδιοφυία πρός τήν τέχνη τού λόγου. Στά χέρια τών ‘Ελλήνων τά διάφορα φιλολογικά στοιχεία βρήκαν τό «τέλος» ( σ. στά ελληνικά στό κείμενο) τους καί ολοκλήρωσαν τή φυσική μορφή τους, σχεδόν μέ τήν ίδια ενστικτώδη διαδικασία πού ένας σπόρος εξελίσσεται στήν μορφή γιά τήν οποία προορίζεται». RICHARD LIVINGSTONE 

« ‘Η επιστημονική αστρονομία διά τής οποίας νοούμε ένα σύστημα λογικών εξηγήσεων τών κινήσεων τών ουρανίων σωμάτων οφείλει λίγα είς τούς πρώτους Βαβυλωνίους καί τούς Αιγυπτίους. ‘Η επιθυμία γιά τέτοιες ερμηνείες φαίνεται χαρακτηριστικώς ‘Ελληνική καί ή επεξεργασία τών ερμηνειών απησχόλησε τό ‘Ελληνικόν πνεύμα επί πολλούς αιώνες». Μ. ΚΡΟΥΑΖΕ 

«Θαυμαστή πηγή σοφίας, κάλλους καί φωτός». (διά τά διδάγματα τών ‘Ελλήνων) 

« ‘Ελλάς σημαίνει...ένας πολιτισμός, μία γλώσσα καί μία φιλολογία αλλά ακόμη περισσότερο μία στάσις έναντι τής ζωής W. R. INGE 

«’Οκτάβα, όρος ό οποίος στήν μουσική γλώσσα δείχνει τόν όγδοο ήχο τής διατονικής κλίμακος, τοποθετεί τό διάστημα τής οκτάβας στήν βάση πολλών μουσικών θεωριών, από τήν εποχή τών αρχαίων‘Ελλήνων». 

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ 

Ολόκληρος ό 20ός αιών ετράφη από τούς ‘Ελληνες. Οί πολιτικές εικόνες του, ή λογοτεχνία του, ή ζωγραφική, ή μουσική, όλα τους τά έργα». ΤΖΩΡΤΖ ΣΤΕΙΝΕΡ «‘Πανεπιστίμιο Οξφόρδης”. 

«‘Η τέχνη, ή φιλολογία, ή φιλοσοφία τών ‘Ελλήνων ανήκουν στίς μόνιμες κατακτήσεις τής ανθρωπότητος. Διότι τά ανθρώπινα πάθη καί ερωτήματα πού τίς γέννησαν καί οί ανθρώπινες ανάγκες 

στίς οποίες αντεπεκρίθησαν θά διαρκέσουν όσον καί ό ανθρωπος». Α. Ε. ΖΙΜΜΕΡΝ Πανεπιστίμιο Ουαλλίας Aberystwyth 

«‘Ενας μόνο λαός μπόρεσε νά επινοήση πολλά καί σημαντικά είδη λογοτεχνίας, ικανά νά προσαρμοσθούν σέ πολλές γλώσσες καί νά προσφέρουν απόλαυση.. Οί ‘Ελληνες». GILBERT HIGHET 

«...Κανείς άλλος λαός δέν εξέφρασε με τόση διαύγεια καί καθολικότητα τό ιδανικό τής διανοητικής αληθείας, από εκείνον πού πρώτος τό έφερε σ’ έναν αδιάφορο κόσμο καί πού έκτισε επάνω του τήν φιλολογία του, τήν επιστήμη του καί τήν φιλοσοφία του». RICHARD LIVINGSTONE 

«Μόνον είς ένα φανταστικό πνεύμα εστερημένο κρίσεως, είναι δυνατόν νά έλθη ή ιδέα νά συγκρίνη τήν Βίβλον μέ τά υπέροχα διανοητικά προϊόντα τού ‘Ομήρου, τού Σοφοκλέους». MAX NORDAU 

« ‘Η πόλη ήταν ένα διαρκές σχολείο πού διέπλαθε τούς πολίτες της μέ τούς νόμους, τίς γιορτές, τίς πολιτισμικές εκδηλώσεις, τίς θρησκευτικές τελετές, τήν παράδοση, τό παράδειγμα τών ηγετών, τό θέατρο, καί μέ τήν συμμετοχή στήν διακυβέρνηση, ιδιαιτέρως στήν συνέλευση καί στά δικα-στήρια, όπου συζητούσαν καί απεφάσιζαν γιά θέματα δικαιοσύνης. Οί ’Αθηναίοι ζούσαν σέ μιά πόλη τόσο όμορφη, πού ακόμα καί τά ερείπιά της σήμερα μάς προκαλούν τό δέος. Οί τραγικοί καί κωμικοί της ποιητές μάς γοητεύουν ακόμα. Ακόμα εμπνεόμαστε από τους καλύτερους πολιτι-κούς της ρήτορες.’Ακόμα πέρνομε από αυτούς μαθήματα γιά τήν εποχήν μας, όπως άλλωστε έκαναν καί τό σοι άλλοι επί αιώνες». I. F. STONE Συγγραφεύς 

«Κι’ άν πρέπει νά αποθάνωμεν διά τήν ‘Ελλάδα θεία είναι ή δάφνη, μιά φορά κανείς πεθαίνει». Φ. ΜΙΣΤΡΑΛ Γάλλος ποιητής 

«Οί ‘Ελληνες αναζητούσαν τήν αλήθεια, τήν πρόβαλαν καί τήν δίδασκαν. Μ’αυτήν τήν βασική ιδιότητά τους, έδωσαν στήν Ευρώπη τίς έννοιες τής φιλοσοφίας καί τής επιστήμης. Αυτές τίς κληρονομήσαμε μόνον από εκείνους. Η Παλαιστίνη καί οί Γερμανοί πρόγονοί μας ούτε τίς δημιούργησαν, ούτε έδειξαν καμμιάν ένδειξι τής ιδιοσυγκρασίας πού τίς δημιουργεί, καί ή Ρώμη τίς δέχτηκε από τήν ‘Ελλάδα». RICHARD LIVINGSTONE 

«‘Η φιλοσοφία είναι‘Ελληνική στήν ύπαρξή της. Ελληνική πάει νά πή, ότι ή φιλοσοφία είναι στήν αρχική της ύπαρξη,τέτοιας φύσεως πού πρώτα τήν συνέλαβε μόνο ό ‘Ελληνικός κόσμος». M. HEIDIGGER 

«‘Ο Παρθενών πού τά ερείπιά του ακόμη προκαλούν τό δέος μας, τό μεγάλο πείραμα τής δημοκρατίας καί τής ελευθέρας σκέψεως, τό θέατρο, οί πλατιές φιλοσοφικές συζητήσεις, όλα αυτά έκαναν τήν ’Αθήνα όχι μόνο “τής ‘Ελλάδος παίδευσιν” αλλά καί ολόκληρης τής ανθρωπότητος». I. F. STONE 

« Οί ‘Ελληνες ελευθερώθηκαν έκ τών μυθολογικών δοξασιών καί προσεπάθησαν νά βρούν τούς νόμους πού διέπουν τά φυσικά φαινόμενα άνευ τής παρεμβολής υπερφυσικών όντων. Τούτο τό 

επέτυχαν διά τής ελευ-θερίας τής σκέψεως, τής οποίας εστερούντο οί ανατολικοί λαοί. Τό επέτυ-χαν δέ αρκετά νωρίς, δηλαδή από τούς ’Ορφικούς χρόνους». DROYER 

«‘Η καθαρά λεγομένη ανύψωση καί ή πραγματική αναγέννηση τού πνεύματος πρέπει νά αναζητηθούν πρώτα στήν ‘Ελλάδα ». G. HEGGEL 

«Τά διδάγματα τών ‘Ελλήνων γιά τήν τέχνη, τήν φιλοσοφία καί τήν φιλολογία παραμένουν αθάνατα». ΑΛΒΕΡ ΖΟΥΡΖΕΝ 

«Οί ‘Ελληνες είχαν καταλάβει τήν μυστηριώδη δύναμη τής κρυφής πλευράς τών πραγμάτων.Μάς κληροδότησαν μία από τίς ωραιότερες λέξεις τής γλώσσης μας τήν λέξη ‘ενθουσιασμός’, από τό ένΘεός, ένας Θεός μέσα μας. Τό μεγαλείο τών πράξεων τού ανθρώπου έχει ώς μέτρον του τήν έμπνευση από τήν οποία πηγάζουν. Μακάριος όποιος φέρει ένα Θεό μέσα του». A. KESLER 

«‘Ο κάθε μορφωμένος Γάλλος νιώθει –καί ξέρει- ότι ή ‘Ελλάς είναι κατά κάποιο τρόπο πατρίδα του, γιατί χωρίς τόν ‘Ελληνικό πνευματικό πολιτισμό, ή Γαλλία δέν θά ήταν ή Γαλλία πού είναι. Οί Θερμοπύλες, ή Σαλαμίνα ανήκουν καί στό δικό μας παρελθόν. Νιώθουμε τόσο υπερήφανοι γιά τό θαυμάσιο θάρρος τού ‘Ελληνικού λαού, πού μάς δίδαξε από παλιά νά ζούμε, νά σκεπτώμαστε καί νά αγωνιζόμαστε». ΑΝΤΡΕ ΜΩΡΟΥΑ 

«Δέν μπορούμε νά κάνωμε βήμα στήν μελέτη τής τέχνης μας, δίχως νά παραδεχθούμε τήν συνάφειά της μέ τήν τέχνη τών ‘Ελλήνων. Στήν πραγματικότητα, ή σύγχρονη τέχνη μας είναι μονάχα ένας κρίκος στήν αλυσίδα τής καλλιτεχνικής εξελήξεως ολόκληρης τής Ευρώπης, ή οποία έχει ώς αφετηρία της τούς ‘Ελληνες». RICHARD WAGNER 

«’Αν χάνονταν όλα τά βιβλία τής αρχαιότητος θά αρκούσε τό εργο τού Πλουτάρχου γιά νά τά αναπληρώση όλα. Γιατί μέ τούς  ̈βίους ̈ του καί τά άλλα έργα του, δέν μένει άγνωστο κανένα αξιόλογο σημείο τού βίου τών αρχαίων». VILAMOVITS 

«Αν στήν βιβλιοθήκη σας δέν έχετε έργα τών Ελλήνων συγγραφέων, τότε μένετε σέ ένα σπίτι δίχως φώς». BERNARD 

«Οί αρχαίοι ‘Ελληνες έγιναν οί δάσκαλοι τών επιστημών: τής ορολογίας καί τής ιεραρχίας τους, τών μορφών καί τής αρμοδιότητός τους. Τό ίδιο έκαναν καί στόν τομέα τής ποιήσεως: Αυτοί πρώτοι ανεκάλυψαν τά επί μέρους είδη, τά οριοθέτησαν, τά ενσωμάτωσαν σ’ένα ορθολογικό σύστημα. ‘Η τραγωδία καί ή κωμωδία, ή ωδή καί ή ελεγεία, ό αφορισμός καί τό επίγραμμα, ή πραγματολογική ιστοριογραφία καί ό φιλοσοφικός διά-λογος, τά απομνημονεύματα καί ή βιογραφία, ή δημηγορία καί τό δοκίμιο είναι λογοτεχνικές μορφές πού χάρη στούς ’Ελληνες, κυριαρχούν ώς σήμερα σ’ολόκληρη τήν παγκόσμια λογοτεχνία». EGON FRIEDELL 

«Στήν ‘Ελλάδα γεμίζει κανείς μέ μιά αίσθηση αιώνιότη τος, πού εκφράζει τό εδώ καί τό τώρα» ΧΕΝΡΥ ΜΙΛΛΕΡ 

« Γιά τήν ιστορία τής αγγλίας ή ναυμαχία τής Σαλαμίνος υπήρξε σημαντικώτερη από τήν μάχη τού Χάστιγκς ». JOHN STUART MILL 

«Οί ‘Ελληνες προηγήθηκαν στή σκέψη από ολόκληρη τήν ανθρωπότητα». PONTE 

«’Αν δέν είχε ύπάρξει ποτέ ό ‘Ελληνικός πολιτισμός, δέν θά είχαμε αποκτήσει πλήρη συνείδηση, πού θά πή δέν θά είχαμε γίνει ποτέ, γιά τό καλύτερο ή τό χειρότερο πλήρως άνθρωποι». Γ. Χ. ΟΝΤΕΝ 

«Χρειάστηκε ή πτώση τής Κωνσταντινουπόλεως ή εξορία τών γραμμάτων καί τών χειρογράφων τού Βυζαντίου καί ή ανακάλυψη τής τυπογραφίας, γιά νά κληδωνισθή ή νάρκη πού διατηρούσε προσεκτικά ή καθολική εκκλησία.Τό πέπλο τής αγνοίας σχίσθηκε. Μιά αυγή εγκατεστάθη στήν Ευρώπη». ANTΡΕ ΛΕΦΕΒΡ 

« Μέρα μέ τή μέρα γινόμαστε περισσότερο ‘Ελληνες, πρώτα στις αντιλήψεις μας και τις κλίσεις μας και ας ελπίσουμε πως μια μέρα θα γίνουμε και κατά φύσιν Ελληνες». 

ΦΡΕΙΔ. ΝΙΤΣΕ (1844-1900) Γερμανός φιλόσοφος και ποιητής. 

«‘Η ‘Ελληνική φιλοσοφία έχει, όπως όλα τά προϊόντα τού ‘Ελληνικού πνεύματος τό χαρακτηριστικό τού πηγαίου καί τού βασικού, διά τήν ανάπτυξη ολοκλήρου τού δυτικοευρωπαϊκού πολιτισμού. ‘Ολα τά θεμε-λιώδη ζητήματα τής φιλοσοφίας τής θεωριτικής καί τής πρακτικής, οί ‘Ελληνες τά έθεσαν καί απεκρίθησαν μέ τή γνώριμη διά τό ‘Ελληνικόν πνεύμα διαυγή καθαρότητα». EDUARD ZELLER 

«Μέσα στήν ‘Ελληνικήν ανθρωπινότητα βγήκε διά πρώτη φορά εκείνο πού ώς εντελέχεια είναι ουσιαστικά κλεισμένο μέσα στήν ανθρωπινότητα. Σ’αυτήν τήν ‘Ελληνική πρώτοθεμελίωση βρίσκεται ή τελολογική αρχή καί ή αληθινή γέννηση τού ευρωπαϊκού πνεύματος». 

EDMOND HUSSERL 

«....Αυτό μέ ωδήγησε πίσω στίς πηγές αυτών τών φιλελευθέρων επιρροών, στήν αρχαία ’Αθήνα. Εκεί ήταν ή πρώτη κοινωνία πού ή ελευθερία τής σκέψεως καί ή έκφρασή της άνθησε σέ μιά κλίμακα άγνωστη προηγουμένως καί σπάνια ανάλογη μέχρι σήμερα. Καί όπως τόσοι πολλοί πρίν από μένα, ερωτεύθηκα τούς αρχαίους ‘Ελληνες». I. F. STONE 

«‘Η ‘Ελληνική φυλή, ή σοφοτάτη καί ή νοημονεστάτη απ’ όλες, ή γεννημένη μέ τό αίσθημα τής τέχνης, ή ερωτευμένη μέ τό φώς, τό χρώμα καί τό σχήμα καί μέ κάθε τί πού αποτελεί τήν χαρά καί τό θέλγητρο τής ζωής, γέννησε μέ τήν φαντασία της μύθους πού σπερματικά εμπεριέχουν λογικό νόημα». EDUARD ZELLER 

« ‘Η εθνική τέχνη τών Ρωμαίων υπεχώρησε πρώιμα μπροστά στήν επίδραση τών προοδευμένων ‘Ελληνικών τεχνών». RICHARD WAGNER 

«’Εδημιούργησαν τίς βασικές έννοιες τής φιλοσοφίας καί διότι αρχικώς φιλοσοφία καί φυσική ήσαν ηνωμένες, κατεσκεύασαν επίσης μεγάλο μέρος από τίς έννοιες τίς φυσικής επιστήμης, διά τών οποίων κινείται καί εντός τών οποίων εργάζεται ή μετ’ έπειτα Ευρωπaϊκή φιλοσοφία καί επιστήμη». EDUARD ZELLER 

«‘Ο μόνος δρόμος γιά μάς προκειμένου νά γίνουμε αμίμιτοι, είναι ή μίμιση τής αρχαιότητος ΓΙΟΧΑΝ ΓΙΟΑΧΙΜ ΒΙΝΚΕΛΜΕΝ 

«Οί ‘Ελληνες εδημιούργησαν σέ πολλούς τομείς διαχρονικά πρότυπα, καί γι’αυτό θά έπρεπε νά τούς θεωρήση κανείς ώς τόν πνευματικά υγιέστερο λαό τού κόσμου». EGON FRIEDELL 

«‘Ο Αρχαίος Ελληνας ήταν ένας φονιάς: ζούσε σ’ένα κόσμο κτηνώδους διαφάνειας πού βασάνιζε καί τρέλλαινε τό πνεύμα. ‘Ηταν σέ πόλεμο μέ τά πάντα, καί μέ τόν εαυτόν του ακόμη. Από αυτήν τήν φλογερή αναρχία ξεπήδησαν οί καθαρές αναγεννητικές μεταφυσικές θεωρίες πού ακόμα καί σήμερα γοητεύουν τόν κόσμο». ΧΕΝΡΥ ΜΙΛΛΕΡ 

«‘Οτι μού επιτρέπεται,‘Ελληνες, μέ σάς νά ζώ, αυτό θεωρώ προνόμιο καί όχι τήν διαδοχή στόν θρόνο». ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ Α ́ 

«‘Η ‘Ελλάδα είναι ή πατρίδα τών θεών, πού ίσως νά έχουν πεθάνει, αλλά τήν παρουσία τους τήν νιώθεις ακόμα». . ΧΕΝΡΥ ΜΙΛΛΕΡ 

‘Η ‘Ελληνική λέξη θέατρο βγαίνει από τό ρήμα θεώμαι. Τό θέατρο είναι μαζύ ό χώρος όπου σέ βλέπουν καί όπου εσύ βλέπεις. Τό ‘Ελληνικό θέατρο σημαίνει από τήν γέννησή του, ένα νέο βλέμμα, ένα θέαμα μέ τήν κυριολεκτική καί τήν μεταφορική σημασία τής λέξεως καί ασφαλώς δέν είναι τυχαίο, πού ή εικόνα τής ορχήστρας είναι πάντα μία εικόνα πού θυμίζει τό μάτι, πού φέρνει στόν νού τόν βολβό τών ματιών καί τή μεγάλη κόγχη τών βλεφάρων». ΖΑΚ ΛΑΚΑΠΠΙΕΡ 

«‘Η ‘Ελληνική δημόσια τέχνη υπήρξε πράγματι τέχνη, ενώ ή δική μας απλό καλλιτεχνικό επάγγελμα». RICHARD WAGNER «Στήν βίβλο υπάρχουν εικόνες, μύθοι μιά θρησκεία, μόνο πού δέν υπάρχει σκέψη, στοχασμός. Είναι οί ‘Ελληνες πού πρώτοι άρχισαν πραγματικά νά στοχάζονται, οί πρώτοι πού δημιούργησαν ένα εξελιγμένο αστικό πολιτισμό». Χ. Λ. ΜΠΟΡΧΕΚ 

«Είμαστε όλοι ‘Ελληνες έν εξορία..‘Η μεγάλη φλόγα τής ‘Ελληνικής τέχνης καί φιλοσοφίας λάμπει πάντα στόν ορίζοντα τής δυτικής σκέψεως καί όπου κι’ άν βρεθούμε, ότι κι’ άν επιχειρήσουμε, θά μάς αγγίξουν κάποιες ανταύγειές της.» ΕΚΤΩ Ρ ΜΠΙΑΝΣΙΟΤΙ 

«Βασικό γνώρισμα τού αρχαίου Αιγυπτίου ήταν ή παιχνιδιάρικη διάθεσή του: αλλά ό αρχαίος Αγύπτιος έπαιζε σάν παιδί, ενώ ό αρχαίος ‘Ελληνας ώς καλλιτέχνης ». 

EGON FRIEDELL 

«Θά αποτελή γιά πάντα δόξα τής Ελληνικής σκέψεως τό ότι οί ‘Ελληνες πολίτες υπήρξαν οί πρώτοι πού διετύπωσαν τό αποφασιστικό αιτημα τής προσωπικής καί πολιτικής ελευερίας, πού εκφράστηκε μέ τήν δημοκρατία». Κ. POPPER 

‘Η ‘Ελληνική φιλοσοφία έγινε ή μητέρα ολοκλήρου τής Ευρωπαϊκής φιλοσοφίας. Οί φιλοσοφικές ιδέες πού βρίσκουμε είς τά βιβλία τών Ρωμαίων δέν είναι πρωτότυπες, αλλά παρμένες από τούς ‘Ελληνες καί μεταφερόμενες μέ τό ένδυμα τής λατινικής γλώσσης, είς τόν μεσαιωνικόν καί τόν νεώτερον κόσμον». EDUARD ZELLER 

«Κάθε λαός γεμίζει ντροπή όταν αναφέρεται κανείς σέ μιά τόσο θαυμαστή ιδανικοποιημένη κοινωνία φιλοσόφων. Εκείνη τών πρώτων δασκάλων, τού Θαλού, τού ’Αναξιμάνδρου, τού ‘Ηρακλείτου, τού Παρμενίδου, τού ’Αναξαγόρου, τού ’Εμπεδοκλέους, τού Δημοκρίτου καί τού Σωκράτους». ΦΡΕΙΔΕΡΙΚΟΣ ΝΙΤΣΕ 

«Στήν μάθησι καί σέ κάθε κλάδο τής φιλολογίας, οί ‘Ελληνες είναι οί δάσκαλοί μας». ΚΙΚΕΡΩΝ 

«Τό ‘Ελληνικό πνεύμα, όπως εκδηλώθηκε στό απόγειό του στό πολίτευμα καί στήν τέχνη , βρήκε τήν πιό ταιριαστή έκφρασή του στόν ’Απόλλωνα, τόν ουσιαστικό κυρίαρχο καί εθνικό θεό τών ‘Ελληνικών φυλών καί τοποθέτησε τόν ώραίο, δυνατό καί ελεύθερο άνθρωπο στήν κορυφή τής θρησκευτικής συνεδήσεως». RICHARD WAGNER 

«‘Οσο φτωχή κι’ άν είναι ή παιδεία πού διαθέτουμε δέν περνάει μέρα χωρίς γιά μιά έστω στιγμή, κάποια εικόνα, κάποιο γεγονός, κάποια συζήηση, νά μήν μάς ξαναφέρνουν πίσω στήν ‘Ελλάδα. Καί αυτό συμβαίνει χωρίς κάν νά τό καταλαβαίνουμε. ΕΚΤΩΡ ΜΠΙΑΝΣΙΟΤΙ 

« ‘Η ιστορία απορεί καί θαυμάζει, πώς μιά μικρή μεσογειακή χερσόνησος, ή ‘Ελλάς κατάφερε μέσα σέ λιγότερο από δύο αιώνες νά προικήση τόν κόσμο μας μέ ένα τέλειο σκελετό γιά όλα τά πνευματικά ενδιαφέροντα. Νομίζω πώς ή άνθιση μιάς πάρα πολύ υψηλής μορφής πολιτισμού, είναι δυνατή τότε μόνο όταν όλες οί φυλετικές κληματο-λογικές, οικονομικές καί πολιτικές συνθήκες, βρεθούν κάτω από ιδανικούς όρους καί αναλογίες. Αυτό συνέβη μέ τήν ‘Ελλάδα». HENDRIK VAN LOON ‘Ιστορικός 

«‘Η ‘Ελλάς είναι τό εκτυφλωτικό φως. Μέ αυτήν όλες οί απορίες λύονται, τά σύνεφα διαλύονται». ΑΛΑΙΝ ΖΙΠΕΝ Γάλλος πολιτικός 

«Οί αρχαίοι ‘Ελληνες είναι οί θεμελιωτές τού ορθολογισμού καί οί επινοητές τού θεωρητικού ανθρώπου, τού ανθρώπου πού αφοσιώνεται στήν θεωρία, στήν παρατήρηση ώς αυτοσκοπό: ποτέ πρωτύτερα δέν είχε υπάρξει κάτι τέτοιο. EGON FRIEDELL 

« Οι Έλληνες είναι συγγενείς μου, είναι δάσκαλοι μου. Τους θαυμάζω σαν άφθαστες διάνοιες της φράσεως και της γραμμής, καθώς και για τον ιδεώδη βίο τους. Ηγόρασα μίαν τεραστίαν κεφαλήν του Διός, την έβαλα απέναντι στο κρεββάτι μου και άφησα το φως να πίπτει επάνω της κατά τρόπον κατάλληλον, ώστε να την βλέπω κάθε πρωίαν φωτιζόμενην και να της απευθύνω την προσευχήν μου.» Ι. ΓΚΑΙΤΕ (1749- 1832) Γερμανός ποιητής 

«‘Η τέχνη είναι ή ανώτερη πράξις τού φυσικού, ωραίου καί εξελιγμένου ανθρώπου σέ αρμονία του μέ τήν φύση.‘Ο ελεύθερος ‘Ελληνας πού τοποθετούσε τόν εαυτόν του στήν κορυφή τής φύσεως, μπορούσε νά δημιουργήση τέχνη από τήν εσωτερική χαρά τού ανθρώπου». RICHARD WAGNER ‘Ο ’Ιουδαϊσμός στή Μουσική 

«Οί‘Ελληνες ήσαν οί ανυπέρβλητοι μάστορες τής καθαρής καί δυνατής γραμμής. Αυτή ή μαστοριά φαίνεται σέ κάθε φράση τών λόγων καί τών γραφών τους,σέ κάθε όψη τών ναών καί τών αγαλμάτων τους, σέ κάθε σκέψη τής φιλοσοφίας καί τής μυθολογίας τους». 

EGON FRIEDELL 

«‘Η Θρησκεία, ό σοσιαλισμός, ό φιλελευθερισμός κ.λ.π. προσπάθησαν νά βρούν διέξοδο στά περίπλοκα προβλήματα τού ανθρώπου μέ διάφο-ρες φιλοσοφικές θεωρίες καί πρακτικές. ‘Η καλύτερη όμως, πιό σίγουρη καί βέβαιη γιά επιτυχία διέξοδος σέ αυτά είναι ό ’Αρχαιοελληνικός Πο-λιτισμός, οί αρχές οί νόμοι ή μέθοδος έρευνας, ό ορθολογισμός, πού τόν διέπουν...Νά εξιδανικεύσουν ό,τι καλύτερο έδωσε ό πολιτισμός αυτός, νά παραδειγματισθούμε από αυτόν καί νά τόν καταστήσωμε πρότυπο εφαρμογής καί θεωρίας στήνπαγκόσμια κοινότητα». CH. SAGAN Πανεπιστίμιο Cornell U.S.A. 

« ‘Η ‘Ελληνική παιδεία- μόρφωση καί ό ‘Ελληνικός πολιτισμός έγινε παγκόσμιος καί οί Ευρωπαίοι δυνάμεθα επίτέλους νά λέμε ότι είμαστε ‘Ελληνες από παιδεία – μόρφωση. Διότι άμα απαρνηθούμε τήν ‘Ελληνική παιδεία καί τήν κλασσική ‘Ελληνική γλώσσα, εμείς οί Ευρωπαίοι απαρνιόμαστε τήν Εθνικήν μας καί ανθρώπινη ουσία». FREDERICO SAGREDO Πρύτανις τής Βασιλικής Ακαδημίας τών Βάσκων 

«‘Η ‘Ελληνική παρουσία βρίσκεται ακόμη παντού. Στό λεξιλόγιό μας, στήν καθημερινήν μας ζωή. Είναι απίστευτη ή επίδραση πού άσκησαν σέ όλες τίς εποχές καί σέ πολλές χώρες τά ελληνικά έργα, οί ελληνικές λέξεις». ΖΑΚΛΙΝ ΝΤΕ ΡΟGY Γαλλίδα ακαδημαϊκός 

« Πιστεύω πως το δικό μου έργο είναι πιο κοντά στο έργο του Ομήρου. Με αυτήν την έννοια λοιπόν, λέω πως είμαι περισσότερο Έλληνας. Είμαι συνέχεια του είδους που ξεκίνησε ο Όμηρος. Μια εποχή οι Τούρκοι διανοούμενοι με έλεγαν "Ομέρογλου" δηλαδή γιό του Ομήρου.» ΓΙΑΣΑΡ ΚΕΜΑΛ Τούρκος συγγραφέας κουρδικής καταγωγής 

« Είναι ωραίο να κατάγεται κανείς από την Ελλάδα, την χώρα που έδωσε στον κόσμο το φως, και να κρατάει σε αυτήν περήφανο και ολόφωτο το φλάμπουρο. ΒΙΚΤΩΡ ΟΥΓΚΩ (1802-1885) Γάλλος ποιητής 

«Καταγόμαστε από τους Έλληνες πολιτιστικά. Οι νόμοι μας, οι επιστήμες μας και οι τέχνες μας έχουν την ρίζα τους στην Ελλάδα. Είναι τέκνα φωτεινά της ένδοξης Ελλάδος.» 

ΠΕΡΣΥ ΣΕΛΛΕΥ (1792-1822) Αγγλος λυρικός ποιητής 

«Πρέπει να παραδεχθούμε ότι ολόκληρο το Ισλάμ εκτός από την θρησκεία, ήταν Ελληνικό. Προδοσία προς το Ελληνικόν από τους ισλαμικούς λαούς ισοδυναμεί με προδοσίαν προς την ίδια τους την φύσιν.» ΓΜΠΝ ΧΑΛΝΤΟΥΝ 

(1332-1406 ) Αραβας ιστορικός 

«Εκτός από τις τυφλές δυνάμεις της φύσεως, κάθε τι άλλο που ξεχωρίζει μέσα στον ανθρώπινο πολιτισμό, έχει Ελληνική και μόνο προέλευση». ΠΑΣΚΑΛ: 

«Δέν θά ήταν υπερβολή, άν λέγαμε, ότι δέν υπάρχει ωραιότερο έργο στήν πνευματική κληρονομιά τής ανθρωπότητος από τόν  ̈Οιδίποδα Τύρανο ̈ τού Σοφοκλέους». ZAK ΡΙΣΠΕΝ 

«Είναι όνειδος να αποκαλούνται ‘‘μορφωμένοι’’ αυτοί πού δεν μελετούν τους Αρχαίους Ελληνες συγγραφείς» F. RABELAIS Γάλλος Συγγραφέας της Αναγέννησις 

«Ο κόσμος είναι η διαστολή της Ελλάδος και Ελλάς είναι η συστολή του κόσμου». ΒΙΚΤΩΡ ΟΥΓΚΩ Γάλλος Συγγραφέας 

«Χωρίς Ελληνικές μελέτες, δεν υπάρχει Παιδεία». ΛΕΟ ΤΟΛΣΤΟΙ 

Ρώσσος Συγγραφέας 

«Εαν η οξεία διορατικότητα των Ελλήνων ακολουθούσε τον ρυθμόν της εφυίας των, τότε, ίσως η βιομηχανική επανάστασις είχε αρχίσει χίλια χρόνια πρίν τον Κολόμβο. Ετσι εις την εποχήν μας δεν θα προσπαθούσαμε να επισκευθούμε απλώς την Σελήνη, αλλά θα είχαμε ήδη φθάσει σε άλλους κοντινούς Πλανήτες». ΑΡΘΟΥΡ ΚΛΑΡΚΕ Αγγλος Συγγραφέας 

«Πως δύναται ένα μορφωμένο πρόσωπο να παραμένει μακρυά από τους Ελληνες; Εγω πάντα ενδιαφερόμουνα πιο πολύ γι’ αυτούς παρά για την επιστήμη». ΑΛΜΠΕΡΤ ΕΙΝΣΤΕΙΝ Εβραιο-Αμερικανός Επιστημων 

«... Όπως είναι ο νούς, η καρδιά και η ψυχή για τον άνθρωπο, είναι και η Ελλάδα για την ανθρωπότητα ...» Γκαίτε 

«’Εκτός τών μηχανημάτων δέν υπάρχει σχεδόν τίποτε, αιωνόβιον είς τόν πολιτισμόν μας, πού νά μήν προέρχεται από τήν ‘Ελλάδα. Σχολεία, γυμναστήρια, γεωμετρία, ιστορία, ρητορική, φυσική, βιολογία, κωμωδία, φιλοσοφία, θεολογία, σκεπτικισμός, στωικότης, επικούρειος φιλοσοφία, ηθική, πολιτική, ιδεαλισμός, φιλανθρωπία, κυνισμός, τυρανία, πλουτοκρατία, Δημοκρατία. . . . . . .>> Υπάρχουν είς όλες τίς γλώσσες τού κόσμου ‘Ελληνικές λέξεις πού αντιπροσωπεύουν μορφές πολιτισμού. Δέν υπάρχει τίποτε είς τόν ‘Ελληνικό πολιτισμό πού νά μήν φωτίζη τόν ιδικόν μας ιδικόν μας πολιτισμό». WILL DURANT ‘Ιστορικός 

«Δεν υπάρχει λαός στον κόσμο ο οποίος να έχει προσφέρει τόσα πολλά στην ανθρωπότητα όσα ο Ελληνικός και να έχει καταπολεμηθεί τόσο πολύ από τόσο πολλούς λαούς, οι οποίοι δεν προσέφεραν τίποτα σε αυτήν» Friedrich Nietzsche. (Φρ. Νίτσε). 

“Oι Έλληνες είναι συγγενείς μου, είναι δάσκαλοί μου. Τους θαυμάζω σαν άφθαστες διάνοιες της φράσεως και της γραμμής, καθώς και για τον ιδεώδη βίο τους. Ό,τι είναι η καρδιά και ο νους για το σώμα, είναι η Ελλάδα για την ανθρωπότητα.» ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΕ ...ΕΛΛΗΝΑ, ΠΟΣΟ ΜΙΚΡΟΣ ΚΑΙ ΜΗΔΑΜΙΝΟΣ ΕΙΜΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΟΥ! 

Ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε (Johann Wolfgang Goethe, 1749-1832), Γερμανός ποιητής και πεζογράφος. (Από επιστολή που έστειλε στον γιο του Αύγουστο στο Bisbaden στις 5 Ιουλίου 1815). 

Ο Νίτσε για τους Ελληνες τo 1872 

«Αποδεδειγμένα, σε κάθε περίοδο της εξέλιξής του ο δυτικοευρωπαϊκός πολιτισμός, προσπάθησε να απελευθερώσει τον εαυτό του από τους Έλληνες. Η προσπάθεια αυτή, είναι διαποτισμένη με βαθύτατη δυσαρέσκεια, διότι οτιδήποτε κι αν (οι δυτικο-ευρωπαίοι) δημιουργούσαν, φαινομενικά πρωτότυπο και άξιο θαυμασμού, έχανε χρώμα και ζωή, στη σύγκρισή του με το ελληνικό μοντέλο, συρρικνωνόταν, κατέληγε να μοιάζει με φθηνό αντίγραφο, με καρικατούρα. 

Έτσι ξανά και ξανά, μια οργή ποτισμένη με μίσος, ξεσπάει εναντίον των Ελλήνων, εναντίον αυτού του μικρού και αλαζονικού έθνους, που είχε το νεύρο να ονομάσει βαρβαρικά (*) (για κάθε εποχή), ότι δεν είχε δημιουργηθεί στο έδαφός του. . Μα ποιοι, επιτέλους, είναι αυτοί των οποίων η ιστορική αίγλη υπήρξε τόσο εφήμερη, οι θεσμοί τους τόσο περιορισμένοι, τα ήθη τους αμφίβολα έως απαράδεκτα, και οι οποίοι απαιτούν μια εξαίρετη θέση ανάμεσα στα έθνη, μια θέση πάνω από το πλήθος. 

Κανένας από τους επανεμφανιζόμενους εχθρούς τους, δεν είχε την τύχη να ανακαλύψει το κώνειο, με το οποίο θα μπορούσαμε μια για πάντα, να απαλλαγούμε απʼ αυτούς. 

Όλα τα δηλητήρια του φθόνου, της ύβρεως, του μίσους, έχουν αποδειχθεί ανεπαρκή, να διαταράξουν την υπέροχη ομορφιά τους. . Έτσι, οι άνθρωποι συνεχίζουν να νιώθουν ντροπή και φόβο απέναντι στους Έλληνες. Βέβαια, πού και πού, κάποιος εμφανίζεται που αναγνωρίζει ακέραιη την αλήθεια, την αλήθεια που διδάσκει ότι, οι Έλληνες είναι οι ηνίοχοι κάθε επερχόμενου πολιτισμού και σχεδόν πάντα τόσο τα άρματα, όσο και τα άλογα των επερχόμενων πολιτισμών, είναι πολύ χαμηλής ποιότητας σε σχέση με τους ηνίοχους (Έλληνες), οι οποίοι τελικά αθλούνται, οδηγώντας το άρμα στην άβυσσο, την οποία αυτοί ξεπερνούν με αχίλλειο πήδημα»!!! Friedrich Wilhelm Nietzsche (ΦΡΕΙΔ. ΝΙΤΣΕ) Γερμανός διανοούμενος-ποιητής (1844-1900) Απόσπασμα από το έργο του "DIE GEBOURT DER TRAGEDIE" (Η Γέννηση της Τραγωδίας) κεφ. 15, σελ. 106 (εγράφη το 1870-71 όταν ο Νίτσε ήτο 26 ετών , καθηγητής της κλασσικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της βασιλείας) “Η Γέννηση της Τραγωδίας” (1872), κεφάλαιο 15. 

(ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ, Δημ. Βαρδίκου, σελ. 54) (*) Την διάκρισι διετήρησαν και οι Ελληνες των Μέσων χρόνων. Για τους Βυζαντινούς, όλοι οι εκτός Βυζαντινού πολιτισμού ήσαν Βάρβαροι. Ακόμη και προτύτερα, Ο Ελλην Χριστιανός «απολογητής» Ιουστίνος υιοθετεί την διάκρισιν «Ελλην - Βάρβαρος». 

«Αυτό πού χρειάζεται ή δύσις σήμερα, είναι νά ξαναγυρίση στήν αρχαία ‘Ελληνική Γραμματεία». ΡΟΖΕ ΓΚΑΡΩΝΤΥ 

«Η μεγάλη ανωτερότητα των Ελλήνων οφειλόταν ακριβώς στην ιδέα που είχαν για την πόλη. Ο βαρβαρικός κόσμος αποτελείται από τεράστιες μοραρχίες, ανοργάνοτες μάζες. Μόνο ο Ελληνικός κόσμος ανταποκρίνεται στον ορισμό του ανθρώπου, που στην πληρότητα του όρου είναι ον πολιτικό». G. GLOTZ 

« Η βιομηχανική ανάπτυξης έφερε ένα νέο τύπο βαρβαρισμού, δίχως ρίζες στο παρελθόν. Κινδυνεύει 

να απωλεσθή η συνέχεια. Οι κλασσικοί δεν διδάσκονται, η ιστορία δεν διδάσκεται αποτελεσματικώς. 

Κύριο χαρακτηριστικό της συγχρονης νοοτροπίας είναι ο βαθύς υλισμός. Ο τυπικός αστός δεν έχει ούτε 

θρησκεία, ούτε προλήψεις. Δεν έχει ιδεώδη πέρα από τον ορατό και απτό κόσμο των αισθήσεων. Αυτό 

ασφαλώς ανοίγει ένα βαθύ χάσμα ανάμεσα σ’ αυτόν και στήν Ελληνική θρησκεία και ένα ακόμη 

μεγαλύτερο ανάμεσα σ’ αυτόν και στον Χριστιανισμό». W. R. INGE Θεολόγος, 

Πρύτανης του Βρεττανικού Πανεπιστημίου του Αγίου Παύλου 

«Κατά τον Χριστιανισμό, η λύτρωσις πρέπει να έλθη από μέσα μας. Η σύγχρονη αντίλη-ψις την 

αναζητεί απ’ έξω, από τις υλικές συνθήκες. Πρόκειται για ανάθεμα εναντίον τόσον τού Χριστού όσον 

και τού Πλάτωνος.... Δεν υπάρχει δυνατή συμφιλίωσις ανάμεσα σ’ αυτήν την αντίληψι ζωής και στον 

Ελληνισμό». BELFORT BAX Θεολόγος – Κοινωνιολόγος. 

Ο σύγχρονός μας Γάλλος Ακαδημαϊκός Αντρέ Μπρετόν εδήλωσε: «Εσείς οι Έλληνες μας έχετε 

εικοσιπέντε αιώνες πνευματική κατοχή!..». 

«Ο Ελληνισμός είναι μία από τις δυνάμεις που συνεχώς θάβονται και επανανακαλύπτονται και που, 

όπως στα φυλαχτά, έχει μίαν αναζωογονητική επίδραση. Οσοι διαβάσουν την λογοτεχνία των εποχών 

που επανανακάλυψαν την Ελλάδα θα δη ότι της έφερε επάνω απ’ όλα μίαν αίσθηση απελευθερώσεως 

και επεκτάσεως. Κατά την Αναγέννηση, όπως και κατά τον ιη’ αιώνα, η Ελλάς βρήκε τον κόσμο με 

αλυσίδες και του τις έθραυσε και γκρέμισε τους τοίχους της φυλακής του. Οι συνθήκες των δύο εποχών 

διαφέρουν, όμως και στις δύο περιπτώσεις ήλθε η ελευθερία: κατά την Αναγέννησι μερικώς, κατά τον 

ιθ’ αιώνα ολικώς, χάρι στο όραμα του ωραίου που παρουσίασε η Ελλάς. Η εποχή μας έχει πολλές 

αλυσίδες. Εχει πολύ περισσότερη ασχήμια παρά ομορφιά... Μπορεί, όπως έκαναν άλλες εποχές, να 

ανακαλύψη στην Ελληνική φιλολογία μία δύναμη ζωογόνα και απελευθερωτική». R. LIVINGSTONE 

Φιλόλογος Καθηγητής του Corpus Christie College της Οξφόρδης 

«Δεν υπάρχει είδος πνευματικής δραστηριότητος στο οποίο να μην επεδόθησαν οι Ελληνες. Γι’ αυτό, οι ζωοδότρες πηγές για οποιονδήποτε τομέα της δραστηριότητός μας βρίσκονται σ’ αυτούς τους Ελληνες». CHARLES SINGER 

Καθηγητής Ιατρικής και Βιολογίας, στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου 

« Η τέχνη, η φιλολογία, η φιλοσοφία των Ελλήνων ανήκουν στις μόνιμες κατακτήσεις της 

ανθρωπότητος. Διότι τα ανθρώπινα πάθηκαι ερωτήματα που της γέννησαν και οι ανθρώπινες ανάγκες 

στις οποίες αντεπεκρίθηκαν θα διαρκέσουν όσον και ο άνθρωπος». Α. Ε. ΖΙΜΜΕΡΝ Καθηγητής της 

Διεθνούς Πολιτικής στο πανεπιστήμιο της Ουαλλίας Averystwyth 

“Αν η αξία της επίγειας ανθρώπινης ζωής μετριόταν σε δολλάρια, σε μίλια και σε ιππο-δύναμι, τότε η 

αρχαία Ελλάδα θα αναφερόταν ως μία μικρή και φτωχή εδαφική περιοχή....Με τα πνευματικά μέτρα 

όμως, η μεγάλη εποχή της Ελλάδος μπορεί να θεωρηθή ως κάτι το εξαιρετικό και μοναδικής αξίας. Μ’ 

αυτό το κριτήριο μπορούμε να κατανοήσουμε γιατί η κλασσική Ελλάς υπήρξε η βάσις της παιδείας και 

γιατί η επανα-νακαλυψίς της, όσον και αν υπήρξε αποσπασματική και ανεπαρκής, διεπότισε τα 

λαμπρότερα πνεύματα της Ευρώπης και απετέλεσε ένα είδος πνευματικής «Αναγεννήσεως». Και 

ακόμη, γιατί η όλο και παραπέρα εξερεύνησις της Ελληνικής φιλολογίας αποτελεί έργο στο οποίο αξίζει 

να αφιερώση κάποιος τον βίο του, ικανό να δώση στήν ανθρωπότητα οδήγησι και έμπνευσι». 

GILBERT MURRAY Καθηγητής των Ελληνικών στο Πανεπηστίμιο της Οξφόρδης 

“The Value of Greece to the future of the World”, Oxford Univercity Press 1921 

ΓΙΟΧΑΝ ΓΙΟΑΧΙΜ ΒΙΝΚΕΛΜΕΝ 

«Η σημαντικότερη κληρονομιά είναι η ενσυνείδητη προσπάθεια για μίμησι tης Αρχαίας Ελλάδος, που απεκλήθη « Αναγέννησις». Ηταν μία αποφασιστική προσπάθεια της Δυτικής Κοινωνίας μας, να διδαχθεί οτιδήποτε μπορούσε να της διδάξει ο μεγάλος μας πρόγονος. Αναγέννησις ήταν η μελέτη και αφομοίωσις όχι μόνον της φιλολογίας και της τέχνης της Ελλάδος, αλλά και της φιλοσοφίας της, των φυσικών και μαθηματικών επιστημών της, των πολιτικών ιδεών της, της αρχιτεκτονικής της και όλων των άλλων υψιλών εκφάνσεων εκείνης της μεγάλης κοινωνίας. Στην αφομοίωσι αυτού του μεγάλου ρεύματος ζωής οφείλωμεν σε μεγάλο βαθμό τα θαυμαστά επιτεύγματα του Δυτικού Πολιτισμού κατά τους τελευταίους πέντε αιώνες». ARNOLD TOYNBEE - Historian 

Study of History. The rise and fall of civilizations. 

... Δέν έχουμε κατασκευάσει τήν χίμαιρα "ελληνικότητα" διά νά επικυρώσωμε τίς δικές μας 

πολιτισμικές υποθέσεις. Μάλλον, κατά τήν έρευνά μας νά ανακαλύψωμε γιατί είμαστε ό,τι είμαστε, 

συνεχώς "σκοντά-φτουμε" - εις τό χώμα, εις τήν πέτρα, εις τά κείμενα, εις τά νομίσματα - πάνω εις 

αυτούς τούς παράξενους κάποιους, αυτόν τόν μοναδικό λαό, ο οποίος ονομάζεται "Έλληνες". 

VICTOR DAVIS HANSON καθηγητής τών Ελληνικών εις τό California state University, John Heath 

επίκουρος καθηγητής τών κλασικών σπουδών εις τό Santa Clara University 

«‘Ο μόνος δρόμος γιά μάς προκειμένου νά γίνουμε αμίμιτοι, είναι ή μίμιση τής αρχαιότητος”. 

«Υπερασπισθείτε την Ελλάδα, διότι εις αυτήν οφείλομεν τα φώτα μας , τας επιστήμας ,τας τέχνας και 

όλας τας αρετάς μας.» ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ ΒΟΛΤΑΙΡΟΣ 1694- 1778 ) Γάλλος διανοητής. 

Πρέπει να παραδεχτούμε πως όλο το Ισλαμ, εκτός της θρησκείας, ήταν Ελληνικό. Προδοσία ενάντια των Ελλήνων από τα Ισλαμικά έθνη, ισούται με προδοσία ενάντια στην ίδια τους τη φύση 

Ibn Khaldun (1332-1406) [Άραβας ιστορικός, λόγιος, θεολόγος και πολιτικός 

«Δεν υπάρχει λαός εις τον κόσμο ο οποίος να έχει προσφέρει τόσα εις την ανθρωπότητα όσα ο ελληνικός και έχη καταπολεμηθεί τόσο πολύ από τόσο πολλούς λαούς, οι οποίοι δεν προσέφεραν τίποτα εις αυτήν». ΦΡΕΙΔ. ΝΙΤΣΕ (1844-1900) Γερμανός φιλόσοφος και ποιητής 

Η Ελλάδα είναι μικρογραφία όλόκληρου του κόσμου και ο κόσμος μεγαλογραφία της Ελλάδος. ΒΙΚΤΩΡ Μ. ΟΥΓΚΟ. 

‘’Εσείς οι Ελληνες μας έχετε είκοσιπέντε αιώνες πνευματική κατοχή’’ Αντρέ Μπρετόν, Γάλλος Ακαδημαϊκός. 

"Εμεις δεν θα ειμαστε ποτε μα ποτε σε θεση να ξεπληρωσουμε στην Ελλαδα ολα οσα της οφειλουμε''. Stephen Fry, British writer. 

Eυχαριστώ τους ‘Ελληνες- ”Να μην αφήσετε ποτέ τους άλλους να γράψουν την ιστορία σας, αντί για εσάς” Simone LE BARON, Γλωσσολόγος – Καθηγήτρια της γαλλικής γλώσσας, Διπλωματούχος της Alliance Française de Paris http://simone-le-baron.blogspot.com/ 

ΙΟΥΔΑΙΣΜΟΣ-ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ* 

Δαβὶδ Μπὲν Γκουριὸν 

Ἡ κρισιμότης τῶν περιστάσεων μᾶς ἔφερε κατὰ νοῦν τὸν ἑλληνομαθέστατον Πρωθυπουργὸν τοῦ κρά- τους τοῦ Ἰσραὴλ Δαβὶδ Μπὲν Γκουριὸν ὁ ὁποῖος, ἐνώπιον συναθροίσεως τῶν ἀξιωματικῶν τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου τοῦ Ἰσραηλινοῦ Στρατοῦ, μὲ διάλεξή του ποὺ ἐδημοσιεύθη εἰς τὴν ἐπίσημον Ἐπετηρίδαν τοῦ Κράτους τοῦ Ἰσραὴλ (1) προβαίνων εἰς εὑρείαν ἀνασκόπησιν τῆς Ἑβραϊκῆς Ἱστορίας εἶχε πεῖ με- ταξὺ ἄλλων, καὶ τὰ ἑξῆς: 

«Μὲ τὴν κατάκτησιν τοῦ Ἀλεξάνδρου κατὰ τὸ 331 π.Χ ἀρχίζει ἡ Ἑλληνικὴ περίοδος. Ἐδῶ διαπιστοῦμεν κάποιαν ἀπέλπιδαν ἀντιζηλίαν μεταξύ του Ἰουδαϊσμοῦ καὶ τοῦ πλουσίου καὶ «ὑπερθετικοῦ βαθμοῦ» πολιτισμοῦ τοῦ Ἑλληνισμοῦ, πολιτισμοῦ μὴ ἔχοντος παρόμοιον προηγούμενον ἐν τῇ ἱστορίᾳ τῆς ἀν- θρωπότητος, πολιτισμοῦ ὅστις ὑπὲρ πάντα ἄλλον ἐπέδρασε βαθέως καὶ μέχρι σήμερον ἐπιδρᾶ ἐπὶ τῆς ἀνθρώπινης κοινωνίας. Εἰς τὴν ποίησιν, εἰς τὴν φιλολογίαν, εἰς τὴν φιλοσοφίαν, εἰς τὴν γλυπτικήν, εἰς τὴν ζωγραφικὴν καὶ εἰς ἄλλας τέχνας ἔδωσεν εἰς τὸν κόσμον θησαυροὺς πνευματικούς, οἱ ὁποῖοι ἐπέ- θεσαν τὴν κορωνίδα εἰς τὴν δόξαν τῆς δημιουργικῆς δυνάμεως ὅλων τῶν ἀνθρωπίνων γενεῶν. Τὸ Ἑβραϊκὸν ἔθνος ἦτο μικρόν, πτωχόν, περιορισμένον εἰς τὰ στενὰ ὅρια ἑνὸς τμήματος τῆς ἀρχαίας αὐτοῦ χώρας, Ἔθνος ἀπολαῦον τοπικῆς μόνον αὐτονομίας. Ἀπ ̓ ἐναντίας, τὸ ἑλληνικὸν Ἔθνος ἐπεκρά- τει εἰς τὰς τότε γνωστάς εἰς τὸν ἄνθρωπον περιοχὰς τῆς Εὐρώπης, τῆς Ἀσίας καὶ τῆς Ἀφρικῆς. Ἡ γλῶσ- σα τοῦ Ἔθνους τούτου ἦτο εὑρύτατα διαδεδομένη μεταξὺ ὅλων τῶν ἀρχαίων λαῶν, ἀπὸ τῶν Δυτικῶν ἀκτῶν τῆς Μεσογείου μέχρι τῶν Ἰνδιῶν καὶ μέχρι τῶν ὄχθων τοῦ Νείλου. Οἱ Ἕλληνες ἐπέτυχον τὰς κατακτήσεις των ὄχι μόνον μὲ τὸ ξίφος ἀλλὰ καὶ διὰ τοῦ πλουσίου καὶ ὑπερόχου πολιτισμοῦ αὐτῶν. Ὅταν ἡ ἑλληνικὴ κυριαρχία τῶν Διαδόχων τοῦ Ἀλεξάνδρου ὀχυρώθηκε εἰς τὴν Αἴγυπτον καὶ τὴν Ἀσσυ- ρίαν, ὅταν ἡ Ἀλεξάνδρεια καὶ ἡ Ἀντιόχεια ἔγιναν κέντρα ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ, ἡ Ἰουδαία, μικρὴ καὶ πτωχή, δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ μὴν ἐπηρεασθεῖ ἐπίσης, ἔστω καὶ μόνον ὑπὸ τῆς ἁμυδρᾶς μορφῆς τῆς ἑλ- ληνιστικῆς περιόδου. 

Οἱ Ἑβραῖοι εἰς τὴν χώραν τοῦ Ἰσραήλ, οἱ ὁποῖοι εἶχον ἐξελληνισθῆ δὲν ἦσαν κόλακες τῶν Ἑλλήνων κυ- ριαρχῶν. Ἡ ἐμφάνισις τῶν Ἑλλήνων εἰς τὴν ἱστορίαν τοῦ κόσμου δὲν ἦτο μόνον, ὡς βραδύτερον ἡ ἐμ- φάνισις τῶν Ρωμαίων, ἐκδήλωσις στρατιωτικῆς καὶ ἀπολυταρχικῆς ἰσχύος. Ἦτο ἐκδήλωσις πολιτι- σμοῦ πλουσίου, ὁ ὁποῖος ἐνεκαινίασεν νέαν περίοδον εἰς τὴν πνευματικὴν ἱστορίαν. Οὐδὲν ἄλλο Ἔθνος προσέθεσε τόσα πράγματα εἰς τὸν θησαυρὸν τοῦ πολιτισμοῦ... 

Εἶναι ἀναμφίβολον ὅτι, ἡ συνάντησις αὐτὴ ἐπλούτισεν καὶ ἀνύψωσεν τὸ ἑβραϊκὸν πνεῦμα καὶ ἐξήσκη- σεν ὄχι μικράν ἐπιρροὴν ἐπὶ τῆς εἰς τὴν χώραν τοῦ Ἰσραὴλ δημιουργηθείσης ἑβραϊκῆς λογοτεχνίας. Μὲ τὴν ἀνάρρησιν τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου εἶδε τὸ φῶς μία ἱστορική, πολιτική, ἐξηγητικὴ καὶ φιλοσοφικὴ ἑβραϊκὴ φιλολογία...». 

–COVERNMENT YEAR-BOOK OF THE STATE OF ISRAEL, 1950 (ἀγγλιστὶ) καὶ Περιοδικὸν «ΓΝΩΣΕΙΣ» ἔκδοσις 1958. 

Ο Ζαν Ρισπεν(1) για την Ελλαδα 

Εμπρος λοιπον,! Γκρεμίστε όλη την Ελλάδα σε βάθος 100 μέτρων. Αδειάστε όλα τα μουσεία σας, από όλον τον κόσμο. Γκρεμίστε κάθε τι Ελληνικό από όλο τον πλανήτη.Έπειτα σβήστε την Ελληνική γλώσσα από παντού. Από την ιατρική σας, την. . φαρμακευτική σας. Από τα μαθηματικά σας (γεωμετρία, άλγεβρα). Από την φυσική σας, τη χημεία σας. Από την αστρονομία σας. Από την πολιτική σας. Από την καθημερινότητα σας. Καταργειστε τους Ολυμπιακους αγωνες, και τον Μαραθωνιο απ'ολες τις πολεις του κοσμου. 

Διαγράψτε τα μαθηματικά, διαγράψτε κάθε σχήμα, κάντε το τρίγωνο oκτάγωνο, την ευθεία-καμπύλη, σβήστε την γεωμετρία από τα κτίρια σας, τους δρόμους σας, τα παιχνίδια σας, τα αμάξια σας, σβήστε την ονομασία κάθε ασθένειας και κάθε φαρμάκου, διαγράψτε την δημοκρατία και την πολιτική, διαγράψτε την βαρύτητα και φέρτε το πάνω κάτω, αλλάξτε τους δορυφόρους σας να έχουν τετράγωνη τροχιά, αλλάξτε όλα τα βιβλία σας (γιατί παντού θα υπάρχει και έστω μια ελληνική λέξη), σβήστε από την καθημερινότητα σας κάθε ελληνική λέξη, αλλάξτε τα ευαγγέλια, αλλάξτε το όνομα του Χριστού που και αυτό βγαίνει από τα Ελληνικά και σημαίνει αυτός που έχει το χρίσμα, αλλάξτε και το σχήμα κάθε ναού (να μην έχει την ελληνική γεωμετρία), σβήστε τον Μέγα Αλέξανδρο, σβήστε όλους τους Μυθικούς και Ιστορικούς ήρωες, αλλάξτε την παιδεία σας, αλλάξτε το όνομα της ιστορίας, αλλάξτε τα ονόματα στα πανεπιστήμια σας, αλλάξτε τον τρόπο γραφής σας, χρησιμοποιήστε τον αραβικό, διαγράψτε την φιλοσοφία, διαγράψτε, διαγράψτε, διαγράψτε. Θα πείτε «δεν γίνεται». Σωστά, δεν γίνεται γιατί μετά δεν θα μπορείτε να στεριώσετε ούτε μία πρόταση Δεν γίνεται να σβήσει η Ελλάδα και η προσφορά των Ελληνων πάνω απο αυτόν τον πλανήτη. Η πρόκληση πάντως ισχύει.» 

Verdammter Grieche, Καταραμένε Έλληνα, Wohin ich mein Denken drehe, όπου να γυρίσω τη σκέψη μου, wohin ich meine Seele wende, όπου και να στρέψω τη ψυχή μου, sehe ich dich, finde ich dich, μπροστά μου σε βρίσκω! sehne ich mich nach Kunst, Poesie, Theater, Architektur, Αν τέχνη λαχταρώ, ποίηση, θέατρο, αρχιτεκτονική, 

bist du davor,erster, unübertroffen, εσύ μπροστά μου, πρώτος και αξεπέραστος... Suche ich nach Wissenschaft, Mathematik, Philosophie, Medizin, Αν επιστήμη αναζητώ, μαθηματικά, φιλοσοφία, ιατρική, bist du führend und unüberwindbar. κορυφαίος και ανυπέρβλητος... Durste ich nach Demokratie Fairness und Gleichheit, Αν για δημοκρατία διψώ, ισονομία και 

ισότητα, bist du vor mir, unachahmbar konkurrenzlos, εσύ ξανά μπροστά μου, ασυναγώνιστος και ανεπισκίαστος. Verfluchter Grieche...Verfluchtes Wissen, Καταραμένε Έλληνα... Καταραμένη γνώση. Warum soll ich dich berühren?, Γιατί να σε αγγίξω; Um zu spüren, wie klein ich bin, unwichtig, unbedeutend?, Για να αισθανθώ πόσο μικρός είμαι, ασήμαντος, μηδαμινός; Warum lassen Sie mich nicht in mein Elend und in meine Sorglosigkeit, Γιατί δεν με αφήνετε στη δύστυχη ανεμελιά μου; SCHILLER 

------------------------------------------------------------------------------------------ 

Προσευχή στην Ακρόπολη - Ερνέστος Ρενάν (1865) 

Joseph Ernest Renan (French: 28 February 1823 – 2 October 1892 was a French expert of Middle East ancient languages and civilizations (philology), 

Προσευχή, που έκαμα επάνω Στην Ακρόπολη, όταν αξιώθηκα να νιώσω την τέλεια Ομορφιά . Ερνέστος Ρενάν Ω! ευγένεια ! Ω! απλή κι αληθινή ομορφιά ! Θεά, που η λατρεία σου φανερώνει την ορθή κρίση και τη φρόνηση, εσύ που ο ναός σου είναι ένα αθάνατο μάθημα συνειδήσεως και ειλικρινείας, αργά φθάνω στο κατώφλι του ιερού ναού σου , φέρνω μαζί μου για να προσφέρω στο βωμό σου πολλές τύψεις. Για να σ' εύρω χρειάστηκε να κάνω άπειρες προσπάθειες, την μυσταγωγία, που εχάριζες εσύ στον αρχαίον Αθηναίο, όταν γεννιόταν μέσα από ένα χαμόγελο, εγώ την απέκτησα ύστερα από μακροχρόνιες αναζητήσεις και μετά από πολλούς συλλογισμούς. Γεννήθηκα, μεγαλομάτα Θεά, από Κιμμερίους, καλόκαρδους και ενάρετους ανθρώπους, που κατοικούν στις όχθες μιας σκοτεινής θάλασσας, γεμάτης από απότομους βράχους, που συνεχώς τους δέρνουν οι βαρειές καταιγίδες. Εκεί, μόλις ξέρουν τον ήλιο, για λουλούδια τους έχουν τα φύκια της θάλασσας και τα χρωματιστά κογχύλια, που συναντά κανείς στο βάθος των ερημικών κόλπων. Τα σύννεφα εκεί φαίνονται σαν να μην έχουν χρώμα, και η ίδια η χαρά ακόμη, είναι κι αυτή, εκεί, κάπως θλιμμένη, όμως μέσα από τους βράχους αυτούς ξεπροβάλλουν βρυσούλες με κρυστάλλινα νερά, και τα 

μάτια των κοριτσιών μοιάζουν σαν τις καταπράσινες πηγές, που πάνω από την κυματιστή πρασινάδα τους καθρεφτίζεται, στο βάθος, ο ουρανός. Οι πρόγονοί μου, όσο μακρινή κι αν είναι η καταγωγή μας, είχαν καταγίνει με μακρινά ταξίδια, που ούτε οι Αργοναύτες δεν εγνώρισαν. Είχα ακούσει, σαν ήμουν μικρός, τα τραγούδια των πολικών ταξιδιών, ενανουρίστηκα με τις αναμνήσεις των πάγων, που πλέουν πάνω στις καταχνιασμένες σαν το γάλα θάλασσες, με την ανάμνηση νησιών κατοικημένων από πουλιά, που κελαιδούν με τις ώρες τους, και ύστερα πετώντας όλα μαζί σκοτεινιάζουν με μιας τον ουρανό. Ιερείς μιας ξένης, ιδιαίτερης, απ' τη δική σου θρησκείας, Σύροι, που ήλθαν από τη Παλαιστίνη, επήραν τη φροντίδα να με μορφώσουν. Οι παπάδες αυτοί ήταν σοφοί και άγιοι. Με εδίδαξαν τις ατέλειωτες ιστορίες του Κρόνου που έπλασε τον κόσμο, και του γιου του, του Δία, που, καθώς λένε, επραγματοποίησε ένα ταξίδι πάνω στη γη. Οι ναοί τους είναι τρεις φορές πιο υψηλοί από τον ιδικό σου, ω Ευρυθμία, και μοιάζουν με δάση, μονάχα που δεν είναι στερεοί, πέφτουν και γίνονται ερείπια μέσα σε διάστημα πέντε - έξι αιώνων. Αυτά είναι φαντασίες βαρβάρων, που θαρρούν πως μπορούν να κάνουν κάτι ωραίο, έξω από τους κανόνες, που έχεις χαράξει. Εσύ στους εμπνευσμένους σου, Ω! Φρόνηση. Μα οι ναοί αυτοί μου ήταν τότε ευχάριστοι, δεν είχα μελετήσει ακόμη τη Θεία Τέχνη σου, εκεί μέσα εύρισκα τον Θεό. Έψαλλαν εκεί ψαλμούς, που ακόμη τους θυμάμαι : Χαίρε, άστρο της θάλασσας, βασίλισσα αυτών, που στενάζουν μέσα στην κοιλάδα των δακρύων . Ή ακόμη καλύτερα : " Ρόδο μυστικό, ελεφάντινε Πύργε, χρυσό Παλάτι, Άστρο της αυγής ". Παράβλεψε Θεά, όταν ξαναθυμάμαι αυτούς τους ψαλμούς, η καρδιά μου πλημμυρίζει από πίστη, γίνομαι, σχεδόν αποστάτης σου. Συγχώρα μου αυτή τη γελοιότητα, δεν μπορείς να φαντασθής τη γοητεία, που οι βάρβαροι αυτοί μάγοι εσκόρπισαν μέσα σ' αυτούς τους στίχους, και πόσο μου στοιχίζει να ακολουθήσω τώρα ολοφάνερη την Αλήθεια. Ύστερα απ' όλα αυτά, αν ήξερες πόσο δύσκολο είναι να σε λατρεύει κανείς ! Όλη η ευγένεια έχει εξαφανισθεί σήμερα. Οι Σκύθες έχουν κατακτήσει τον κόσμο. Δεν υπάρχει πια δημοκρατία από ελευθέρους ανθρώπους, δεν υπάρχουν πια βασιλιάδες από ταπεινή καταγωγή, μεγαλειότητες, που θα μειδιούσες γι' αυτές. Αμόρφωτοι υπερβόρειοι ονομάζουν ελαφρόμυαλους αυτούς που σε λατρεύουν. Μια τρομερή παμβοιωτία ένας συνασπισμός από όλες τις ανοησίες, απλώνει στον κόσμο κάποιο παγωμένο και βαρύ, σαν μολύβι, σκέπασμα, που πεθαίνει κανείς από ασφυξία κάτω απ' αυτό. Κι αυτοί ακόμη, που σε τιμούν, τόσο θα πρέπει να σε λυπούνται ! Θυμάσαι αυτόν τον Καληδόνιο ( τον Σκώτο ), που εδώ και πενήντα χρόνια κομμάτιασε τον ναό σου με τα κτυπήματα του σφυριού του για να πάρει μαζί του τα κομμάτια του ναού σου στο νησί της Θούλης ; Έτσι άραγε κάνουν όλοι; Έχω γράψει, σύμφωνα με μερικούς κανόνες που αγαπάς, Ω! Θεονόη, τη ζωή του νέου Θεού, που ελάτρεψα στα παιδικά μου χρόνια. Με θεωρούν σαν να είμαι ο φιλόσοφος Ευήμερος, μου γράφουν για να με ρωτήσουν τι σκοπό έχω στο μυαλό μου, αυτοί όμως ενδιαφέρονται μόνον για κάθε τι που εξυπηρετεί τα οικονομικά τους. Και γιατί λοιπόν γράφει κανείς την ζωή των Θεών, ω ουρανέ, αν αυτό δεν ήταν να μας κάνει ν' αγαπήσουμε το Θείον, που υπήρχε μέσα σ' αυτούς, και για να δείξει, ότι το Θείον αυτό ζει και θα ζει αιώνια μέσα στη καρδιά της ανθρωπότητος ; Θυμάσαι την ημέρα εκείνη, κάτω από το αρχοντικό του Διονυσόδωρου, όπου ένας κακοφτιαγμένος, μικρόσωμος Ε β ρ α ί ο ς μιλώντας την Ελληνική γλώσσα των Σύρων, ήρθεν εδώ, προσπέρασε βιαστικά τα προπύλαια, χωρίς να σε καταλάβει, διάβασε με μεγάλη προσοχή τις επιγραφές σου και πίστεψε πως βρήκε στον περίβολο σου ένα βωμό αφιερωμένο, σ' ένα Θεό, σ' αυτόν που ήταν : Ο Άγνωστος Θεός. Ε, 

λοιπόν, ο μικρόσωμος αυτός Εβραίος απήγαγε τον βωμό σου. Επί χίλια χρόνια σε θεωρούσαν σαν ψεύτικο είδωλο, σ' αυτά τα χίλια χρόνια ο κόσμος ήταν μια ερημιά, όπου δεν εφύτρωνε λουλούδι. Σ' όλο αυτό το χρονικό διάστημα σιωπούσες, ω Αθηνά Σάλπιγξ, σαλπικτήριον όργανο του νου, Θεά της ευταξίας και του ρυθμού, εικόνα της ουράνιας σταθερότητος. Γινόταν ένοχος κανένας, όταν σ' αγαπούσε, και σήμερα, που ύστερα από ευσυνείδητη εργασία καταφέραμε να σε πλησιάσωμε, μας κατηγορούν, πως έχουμε κάμει έγκλημα στο ανθρώπινο πνεύμα, αψηφώντας τις θεωρίες επάνω στις οποίες εδίδαξεν ο Πλάτων. Μόνη εσύ είσαι νέα, Ω! Κόρη, μόνη εσύ είσαι αγνή, Ω! Παρθένος, εσύ μόνη είσαι αγία, Ω! Υγεία, εσύ μόνη είσαι δυνατή, Ω! Νίκη. Τις μεγάλες πόλεις εσύ τις προστατεύεις, Ω! Πρόμαχος. Έχεις ότι πρέπει από τον Άρη, Ω! "Αρεία" Αθηνά. Η ειρήνη είναι ο σκοπός σου, Ω! Ειρηνική Θεά. Νομοθέτρια, πηγή των δικαίων θεσμών, " Δημοκρατία ", εσύ που βασικό δόγμα σο είναι, ότι κάθε καλό προέρχεται από τον λαό, και ότι, παντού, όπου δεν υπάρχει λαός για να θρέψει και να εμπνεύσει τη διάνοια, εκεί δεν υπάρχει τίποτε, μάθε μας να διαλέγωμε τα διαμάντια μέσα από τους ακάθαρτους σωρούς. Θεϊκή Πρόνοια, που κατάγεσαι από τον Δία, ιερή εργάτρια, μητέρα κάθε πνευματικής εργασίας, ω Εργάνη, εσύ που κάμνεις τον εργάτη να γίνει πολιτισμένος και τον τοποθετείς τόσο πιο ψηλά από τον οκνηρό Σκύθη, Θεά της Σοφίας, εσένα που σ' εγέννησεν ο Δίας από το κεφάλι του, παίρνοντας βαθιά την αναπνοή του , εσύ που κατοικείς μέσα στη συνείδηση του πατέρα σου, ενωμένη ολοκληρωτικά με την ύπαρξή του, εσύ που είσαι η συνοδός του και η συνείδησή του, Αθηνά Ενέργεια, σπίθα που ανάβεις και διατηρείς την φωτιά στους ήρωες και στους ανθρώπους του πνεύματος, κάνε μας να γίνουμε πνευματικά τέλειοι. Διάλεξες να κατοικήσεις με τους Αθηναίους, σαν πιο σοφούς, την ημέρα που οι ίδιοι οι Αθηναίοι και οι Ρόδιοι αγωνίστηκαν ευλαβικά για την ιερή θυσία. Μα ο πατέρας σου έστειλε σε τούτους τον Θεό Πλούτο μέσα σ' ένα χρυσό σύννεφο στη μεγάλη πόλη των Ροδίων, γιατί είχαν προσφέρει κι αυτοί μεγάλες τιμητικές θυσίες στην κόρη του. Οι Ρόδιοι έγιναν τότε πλούσιοι, αλλά οι Αθηναίοι απέκτησαν πνεύμα, δηλαδή : την αληθινή χαρά, την παντοτινή ευθυμία, την Θεϊκή παιδικότητα της καρδιάς ! Ο κόσμος δεν θα σωθεί παρά μόνον, όταν ξαναγυρίσει πίσω σε σένα, αφού ξεχάσει και αποβάλει τις βάρβαρες συνήθειές του, ας τρέξουμε, ας έλθουμε όλοι μαζί. Πόσο όμορφη θα είναι αυτή η ημέρα, όπου όλες οι πόλεις, που πήραν κάτι από τα υπολείμματα του ναού σου : η Βενετία, το Παρίσι, το Λονδίνο, η Κοπεγχάγη, θα ξαναδώσουν πίσω τα κλοπιμαία τους, επανορθώνοντας έτσι την αδικία που έκαναν ! Θα σχηματίσουν επίσημες αντιπροσωπείες, αρχαιολογικές αποστολές, στα ιερά μέρη της Ελλάδος για να ξαναδώσουν τα αρχαία μνημεία, που κρατούν ακόμα στη κατοχή τους, λέγοντας : " Συγχώρεσέ μας Θεά " ! Τα πήραμε για να τα σώσωμε από τους βαρβάρους, από τα κακά δαιμόνια της νύχτας, και θα ξαναχτίσουν τα τείχη σου, κάτω από τους ήχους της φλογέρας σου, για να ξεπλύνουν το κρίμα του ανόσιου Λύσανδρου, που τα γκρέμισε. Πιστός σε σένα, θα αντισταθώ στους επικίνδυνους και μοιραίους συμβούλους μου : στον σκεπτικισμό μου, που με κάνει να αμφιβάλλω, στην ανησυχία του πνεύματός μου, που κι όταν ακόμα βρεθεί η αλήθεια με κάμνει να την αναζητώ διαρκώς στη φαντασία μου που δεν μ' αφήνει ποτέ να ησυχάσω, και ύστερα από την διαπίστωσήτης από την ίδια τη λογική. Ω αρχηγέτιδα Αθηνά, ιδανικό, που ο κάθε μεγαλοφυής άνθρωπος ενσαρκώνει στα αριστουργήματά του, προτιμώ να είμαι ο τελευταίος στη πατρίδα σου, παρά ο πρώτος οπουδήποτε αλλού. Ναι, θα προσκολληθώ στον στυλοβάτη του ναού σου, θα ξεχάσω κάθε άλλη πειθαρχία, εκτός απ' τη δική σου, θα γίνω στυλίτης στις κολώνες σου, στο επιστήλιο σου επάνω θα στήσω το κελί μου. 

Κάτι πιο δύσκολο ακόμη : Για να σε ευχαριστήσω, για χάρη σου, θα γίνω αν μπορώ, Ασυμβίβαστος, μεροληπτικός, φανατικός, θα αγαπώ μόνο εσένα. Θα μάθω τη δική σου τη γλώσσα, θα ξεμάθω όλα τ' άλλα, δεν θ' αγαπώ κανέναν άλλο, παρά μόνον εσένα. Θα γίνω άδικος γι αυτόν, που δεν σε λατρεύει, θα γίνω ο υπηρέτης και του τελευταίου από τους απογόνους σου. Τους σημερινούς κατοίκους της γης, που έδωκες στον Ερεχθέα, θα τους εξυψώσω θα τους περιποιηθώ, θα τους συμπαθήσω. Θα προσπαθήσω να πείσω τον εαυτό μου, ω Ιππία Αθηνά, ότι οι νεώτεροι Έλληνες κατάγονται από τους ιππείς, που πανηγυρίζουν εκεί ψηλά, επάνω στο μάρμαρο του διαζώματος του ναού σου, την παντοτινή γιορτή τους. Θα ξεκολλήσω απ' την καρδιά μου κάθε χορδή, που δεν είναι καθαρή λογική και αληθινή Τέχνη. Θα σταματήσω ν' αγαπώ τις αρρώστιες μου, να ενδιαφέρομαι για τον πυρετό μου. Υποστήριξέ με στη σταθερή μου απόφαση, ω Αθηνά Σώτειρα, εσύ που σώζεις. Πόσες δυσκολίες, πραγματικά, βλέπω μπροστά μου ! Πόσες πνευματικές συνήθειες θα πρέπει ν' αλλάξω ! Πόσες γοητευτικές αναμνήσεις θα πρέπει να ξεριζώσω απ' την καρδιά μου ! Θα προσπαθήσω όσο μπορώ αλλά δεν είμαι βέβαιος για τον εαυτό μου. Αργά σ' έχω γνωρίσει, τέλεια, ασύγκριτη, καλλονή ! Θα έχω πολλές μεταβολές μέσα μου, μεταπτώσεις, αδυναμίες. Μία φιλοσοφία κακόβουλη, χωρίς αμφιβολία, μ' έκανε να πιστεύω ότι : Η καλοσύνη και η κακία, η χαρά και η θλίψη, η ομορφιά και η ασχήμια, η λογική και η τρέλα, αλλάζουν μεταξύ τους, με λεπτούς χρωματισμούς, τόσον αδιόρατους, όσο είναι και οι λεπτότατες αποχρώσεις στο λαιμό ενός περιστεριού. Να μην αγαπά κανείς τίποτε, να μην μισεί κανείς απολύτως τίποτε, αυτό καταντάει να λέγεται φρονιμάδα. Αν μια κοινωνία, αν μια φιλοσοφία, αν μια θρησκεία, θα μπορούσε να κατείχε την απόλυτη αλήθεια, αυτή η κοινωνία, αυτή η φιλοσοφία, αυτή η θρησκεία, θα είχε νικήσει όλες τις άλλες και θα ζούσε μόνη αυτή την ώρα. Όλοι αυτοί, που ως τώρα έχουν πιστέψει ότι έχουν δίκαιο, έχουν απατηθεί. Το βλέπουμε ολοφάνερα. Μπορούμε, χωρίς ανόητον εγωισμό να πιστέψωμε, ότι το μέλλον δεν θα μας κρίνει καθώς και μεις κρίνομε το παρελθόν ; Να οι βλαστήμιες, που μου υπαγορεύει το βαθιά ανήσυχο, το κακομαθημένο μυαλό μου. Μια φιλολογία, που, όπως η δική σου, θα ήταν εντελώς υγιής, δεν θα ενέπνεε τώρα πια παρά την πλήξη. 

Είμαστε κακομαθημένοι, τι να γίνει ; Θα τραβήξω μακρύτερα ακόμη στις σκέψεις μου, Θεά της λογικής, θα σου πω την βαθύτερη διαστροφή της καρδιάς μου : Νους και ευθυκρισία δεν είναι αρκετά για να εξηγήσουν τον κόσμο. Υπάρχει κάποια ποίηση στον παγωμένο Στρυμόνα και στο μεθύσι της Θράκης. Θ'αρθούν αιώνες, που οι μαθητές σου θα λογίζονται σαν οπαδοί της Ανίας. Ο κόσμος είναι πιο μεγάλος απ' ότι νομίζεις. Εάν είχες ιδεί τα χιόνια των πόλων και τα μυστήρια του μεσημβρινού ουρανού, το παντοτινά γαλήνιο μέτωπό σου, Θεά, δεν θα ήταν τόσον ήρεμο, η κεφαλή σου, πιο πλατειά απ' ότι είναι, θα χωρούσε κάθε λογής ομορφιές. Είσαι αληθινή , αγνή, τέλεια. Το μάρμαρό σου δεν έχει κανένα ψεγάδι, μα και ο ναός της Αγίας Σοφίας, που βρίσκεται, στο Βυζάντιο, γεννά επίσης μια Θεϊκήν εντύπωση με τα τούβλα του και τα ψηφιδωτά του. Είναι η εικόνα του ουράνιου θόλου, θα καταρρεύσει και αυτός με τον καιρό. Όμως, κι αν ακόμη η αίθουσα του ναού σου, θα ήταν τόσον ευρύχωρη για να χωρέσει ένα αμέτρητο πλήθος, πάλι θα γκρεμιζόταν. Ένα απέραντο ποτάμι λησμονιάς μας παρασύρει μέσα σε μιαν άβυσσο, χωρίς όνομα. 

Ω άβυσσος, εσύ είσαι ο μοναδικός Θεός ! Τα δάκρυα όλων των λαών είναι αληθινά δάκρυα, Τα δάκρυα όλων των σοφών κλείνουν μέσα τους ένα μέρος Αλήθειας. Όλα εδώ κάτω δεν είναι παρά ένα σύμβολο και όνειρο. Οι Θεοί περνούν και χάνονται, όπως και οι άνθρωποι, και δεν θα ήταν καλό να έμεναν αθάνατοι. Η πίστη, που δέχθηκαν κάποτε δεν μπορούσε ποτέ να συνεχισθεί αιώνια, έχει ξεπεραστεί πια γι' αυτούς, αφού έχει κυλήσει απαλά μέσα στο πορφυρένιο σάβανο της Λήθης, όπου κοιμούνται οι " νεκροί " Θεοί. 

ΕΡΝΕΣΤΟΣ ΡΕΝΑΝ 1865 

----------------------------------------------------------------------------- 

New York Times: Οι Έλληνες έστησαν τον άνθρωπο στα πόδια του 

Στην -παγκόσμιας κυκλοφορίας- Αμερικανική εφημερίδα «The New York Times», δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο 

1975 ένα άρθρο-ύμνος για τον Ελληνισμό, πού έχει ως εξής: 

«...Για χιλιάδες χρόνια παλαιότεροι πολιτισμοί, όπως αυτοί των Περσών, των Ασσυρίων, των Βαβυλώνιων, 

έβλεπαν τον άνθρωπο ως ένα απεχθές ον που σέρνονταν μπροστά σε θεότητες και δυνάστες. 

Οι ‘Έλληνες όμως, πήραν τον άνθρωπο και τον έστησαν στα πόδια του. Τον δίδαξαν να είναι υπερήφανος... 

Ο κόσμος είναι γεμάτος θαύματα, έλεγε ο Σοφοκλής, αλλά τίποτα δεν είναι πιο θαυμάσιο από τον 

άνθρωπο. 

Οι ‘Έλληνες έπεισαν τον άνθρωπο, όπως ο Περικλής το τοποθέτησε, ότι ήταν δικαιωματικά ο κάτοχος και 

ο κύριος του εαυτού του και δημιούργησαν νόμους για να περιφρουρήσουν τις προσωπικές του 

ελευθερίες. 

Οι αρχαίοι Έλληνες ενθάρρυναν την περιέργεια που είχε ο άνθρωπος για τον εαυτόν του και για τον κόσμο 

που τον περιτριγύριζε, διακηρύττοντας μαζί με τον Σωκράτη ότι μια ζωή χωρίς έρευνα δεν αξίζει τον κόπο 

να την ζούμε. 

Οι ‘Έλληνες πίστευαν στην τελειότητα σε όλα τα πράγματα, γιʼ αυτό μας κληροδότησαν την ομορφιά, που 

φτάνει από τον Παρθενώνα και τα ελληνικά αγάλματα, τις τραγωδίες του Αισχύλου, του Ευριπίδη και του 

Σοφοκλή, την ποίηση του Ησίοδου και του Ομήρου, μέχρι τα ζωγραφισμένα αγγεία ενός απλού 

νοικοκυριού. 

Χωρίς τους ‘Έλληνες μπορεί ποτέ να μην είχαμε αντιληφθεί τι είναι αυτοδιοίκηση. 

Αλλά, πολύ περισσότερο ακόμα και από την γλώσσα μας, τους νόμους μας, τη λογική μας, τα πρότυπά 

μας της αλήθειας και της ομορφιάς, χρωστάμε σε αυτούς την βαθιά αίσθηση για την αξιοπρέπεια του 

ανθρώπου. 

Από τους ‘Έλληνες μάθαμε να φιλοδοξούμε χωρίς περιορισμούς, να είμαστε, όπως είπε ο Αριστοτέλης, 

αθάνατοι μέχρι εκεί που μας είναι δυνατό...». 

(The New York Times, Μάρτιος 1975) 

Το ανωτέρω είναι απόσπασμα από τό έξοχο και πολύτιμο βιβλίο τού φίλου συγγραφέα, δημοσιογράφου και 

λαογράφου Γιώργου Λεκάκη: «ΕΛΛΑΔΟΣ ΕΓΚΩΜΙΟΝ», Εκδόσεις «ΚΑΔΜΟΣ», 2010. 

------------------------------------------------------------------ 

Η προφητεία του Αισχύλου για τους Έλληνες 

\ 

«Εκεί τους περιμένουν τα πιο μεγάλα κακά να πάθουν, πληρωμή για την αυθάδεια και τις σκέψεις που Θεόν δεν λογαριάζουν· γιατί στην χώρα την Ελληνική σαν ήρθαν, των θεών τ’ αγάλματα να ξεγυμνώσουν δεν ντρέπονταν και τους ναούς να κάψουν. 

Κι οι βωμοί αφανισμένοι και των θεών τα ιερά είν’ από ρίζα, ανάκατα, αναποδογυρισμένα από θεμέλια. [...] Και νεκρών σωροί και στην τριτόσπορη γενιά άφωνα θα φανερώσουν στα μάτια των ανθρώπων πως δεν πρέπει, θνητός σαν είναι, νά’ναι περήφανος πέρα απ’ το μέτρο· γιατί η υπεροψία, σαν ανθίση, θα καρπίση της καταστροφής το στάχυ, απ’ όπου γεμάτο κλάμα θέρισμα θερίζει». 

Αισχύλου «Πέρσαι», στ. 807-822, εκδόσεις Πάπυρος, σελ. 77 

πηγή http://www.pentapostagma.gr/2017/02/%ce%b7%cf%80%cf%81%ce%bf%cf%86%ce%b7%cf%84%ce%b5% ce%af%ce%b1%cf%84%ce%bf%cf%85%ce%b1%ce%b9%cf%83%cf%87%cf%8d%ce%bb%ce%bf%cf%85%ce %b3%ce%b9%ce%b1%cf%84%ce%bf%cf%85%cf%82%ce%ad%ce%bb%ce%bb%ce%b7.html#ixzz4YntwNcq K 

-------------------------------------------------------------- 

Και τι ειπε ο Κ.Η.Ι.Χ. 

Οταν οι μαθητές Φίλιππος και Ανδρέας Του μετέφεραν το αίτημα ομάδας Ελλήνων να τον συναντήσουν: Ο Ιησούς είπεν: 

Ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξασθή ο Υιός του ανθρώπου’’ ‘’Ελλάς γαρ μόνη ανθρωπογένει, φυτόν ουράνιον και βλάστημα Θείον, ηκριβωμένον, λογισμόν αποτίκτουσα οικειούμενον επιστήμην. Νυν εδοξάσθη ο Υιός του Ανθρώπου’’ 

‘’Διότι μόνον η Ελλάς φέρει στον κόσμο ανθρώπους, οι οποίοι είναι γένος ουράνιο και βλαστός θεϊκός και δημιουργεί λογική σκέψη, η οποία έχει την ικανότητα να κατακτήσει τις επιστήμες’’. 

Είναι ευτύχημα που ο Επίσκοπος Καισαρείας Ευσέβιος διέσωσε ολόκληρη την πρόταση αφού στο διατηρούμενο ευαγγελικό κείμενο εμφανίζεται μόνον το: ‘’Ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξασθή ο Υιός του ανθρώπου’’. Ο καθηγητής Πανεπιστημίου Ε. Πρόκος ερευνώντας το -74 την βιβλιοθήκη του Βατικανού ως απεσταλμένος ξένων πανεπιστημίων ανακαλύπτει ότι η φράσις: ‘’Ελλάς γαρ μόνη ανθρωπογένει...’’ αποτελεί τμήμα του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου και μάλιστα συνέχεια του λόγου στον οποίον ο Ιησούς φανερώνει ότι θα δοξαστεί από τους Ελληνες. Η αποθέωσις του Ελληνισμού. 

-------------------------------------------------------------------------- 

Αντί για επίλογο, παραθέτω στίχους από το ποίημα του Σέλλευ, « Η ΕΛΛΑΣ»: 

«Η μεγάλη του κόσμου εποχή ξαναρχίζει 

Ξανάρχεται ο χρυσός αιώνας 

Σαν το φίδι ξανανιώνει η γη 

Τα φθαρένα χεινερινά φυτά της 

Μιά πιό μεγαλόπρεπη Αργώ το κύμα σχίζει 

Ενας άλλος Ορφέας ψάλλει και πάλιν 

Και αγαπά και θρηνεί και θνήσκει 

Ενας νέος Οδυσσέας αφήνει ξανά 

Την Καλυψώ για της πατρίδος του τ’ ακρογιάλια...» 

-------------------------------------------------------------------------- 

Πλήν τών ανωτέρω καί άλλοι πολλοί υπήρξαν βαθείς μελετηταί καί θαυμασταί τών έργων τών Αρχαίων ‘Ελλήνων σοφών ώς : 

Ό Γαλιλαίος, ό Κοπέρνικος, ό Κέπλερ, ό Νεύτων, ό Λαπλάς, ό Χέλμολτζ, ό Λαμάρκ, ό Λαβουαζιέ, ό Μπυφφών, όπως καί οί συγχρονοί μας : Φυσικοί, Μαθηματικοί, Χημικοί καί ’Αστρονόμοι Μπερτελώ, ’Αρρένιους, Χόυλ, Λεμαίτρ, ’Εδδιγκτων, Πουανκαρέ, Τζήνς, Μπράουν. 

Τέλος..., υπάρχουν επίσης καί άλλες προσωπικότητες πού έχουν εκφραστεί μέ θαυμασμό γιά τήν ‘Ελλάδα καί τούς ‘Ελληνες τούς οποίους άλλες δημοσιεύσεις ίσως να έχουν αναφέρει στίς σελίδες τους όπως τό : 

«Οί ήρωες πολεμούν σάν ‘Ελληνες» τού Βρετανού πρωθυπουργού Churchill, κατά τόν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ως επίσης: τού ΜΑΚΕΝΖΥ ΚΙΝΓΚ πρωθυπουργού του Καναδά «‘Οταν ή κοιτίδα τού ευγενέστερου πολιτισμού πού εγνώρισε ή ανθρωπότης, ή χώρα πού τής οφείλομε ό,τι καθιστά τήν ζωή ανώτερη καί ωραιότερη, υφίσταται τέτοια επίθεση(1), ή θέση όλων τών ανθρώπων είναι στό πλευρό της». 

[Κι’ομως, σημερα (60 χρονια αργοτερα!!!) που γραφονται αυτα τα λογια κανενας, μα κανενας Λαος δεν σταθηκε στο πλευρο της]. 

’Εμείς τις αφήσαμε εξω απο τις σελίδες μας καθότι φρονούμεν ότι οί κύριοι αυτοί δέν εκφράζουν τόν θαυμασμόν τους γιά τό αρχαίο Ελληνικό πνεύμα, αλλά διότι αυτά ελέχ- θησαν υπό συνθήκες πού εξυπηρετούσαν πρόσκαιρες καί συμφεροντολογικές περιστάσεις ακολουθούμενες πολλάκις καί από αόριστες καί απατηλές υποσχέσεις. Αυτοί οί κύριοι δέν έχουν σχέση μά ούτε καί θέση μεταξύ τών παραπάνω επιφανών καί φιλελλήνων επιστημόνων. Θα ήτο μεγίστη προσβολή. 

(1) Είς τον Β! Παγκόσμιο πόλεμο 

 

Η ΕΛΛΑΔΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΕΝΟΣ ΡΩΣΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ          Η κατωτέρω περιγραφή της Ελλάδας γίνεται μέσα από όνειρο που είδε ένας από τους πρωταγωνιστές του μυθιστορήματος «Οι Δαιμονισμένοι» του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι. Ιδού πως περιγράφει ο ίδιος το όνειρό του (*):         “Είδα ένα ασυνήθιστο όνειρο. Δεν μου είχε τύχει ποτέ κάτι τέτοιο πριν. Στην πινακοθήκη της Δρέσδης υπάρχει ένας πίνακας του Κλοντ Λορέν με τον τίτλο “Πυγμαλίων και Γαλάτεια”, νομίζω, στον κατάλογο. Εγώ όμως τον έλεγα πάντοτε “Ο Χρυσός Αιώνας”, δεν ξέρω γιατί. Τον είχα ξαναδεί και πριν, αλλά τώρα, τρεις μέρες πριν, καθώς περνούσα τη Δρέσδη, τον είδα πάλι. Πήγα ειδικά στην πινακοθήκη να του ρίξω μια ματιά, και απ’ όσο ξέρω σταμάτησα σκόπιμα εκεί για τον δω πάλι. Αυτόν τον πίνακα τον είδα στο όνειρό μου, αλλά όχι σε ζωγραφιά.        Μια γωνιά από το ελληνικό αρχιπέλαγος: Γαλάζιο, κύματα που χαϊδεύουν, νησάκια και βραχάκια, μία ακτή σκεπασμένη με άγρια βλάστηση, μια μαγική θέα στην απεραντοσύνη, ένα μαγευτικό ηλιοβασίλεμα - είναι αδύνατη η περιγραφή με λόγια. Εδώ ήταν το λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού, εδώ ξετυλίχτηκαν οι πρώτες σκηνές της μυθολογίας, ο παράδεισος του ανθρώπου στη γη, εδώ οι θεοί κατέβαιναν από τους ουρανούς και ζευγάρωναν με τους θνητούς. Εδώ έζησε μία ωραία ανθρώπινη φυλή. Ξυπνούσαν και κοιμόντουσαν ευτυχισμένοι και άκακοι. Τα δάση γέμιζαν από τα χαρούμενα τραγούδια τους. Το μεγάλο ξεχείλισμα της αξόδευτης ενέργειας μετουσιωνόταν σε αγάπη και έρωτα. Ο ήλιος έριχνε τις φλογερές ακτίνες του πάνω σ’ αυτά τα νησιά και σ’ αυτή τη θάλασσα προσφέροντας χαρά και ευτυχία στα παιδιά. Ένα όμορφο όνειρο, μία έξοχη οπτασία! Το ποιο απίθανο όνειρο που έχει ονειρευτεί ποτέ κανείς, αλλά στο οποίο ολόκληρο το ανθρώπινο γένος έχει αφιερώσει όλες του τις δυνάμεις κατά την διάρκεια της μακραίωνης ύπαρξής του, για το οποίο θυσίασαν τα πάντα, για το οποίο πέθανε στο σταυρό και για το οποίο έχουν σκοτωθεί οι προφήτες του, χωρίς το οποίο δεν μπορούν να ζουν και να πεθαίνουν τα έθνη. Μου φαίνεται πως τα έζησα όλα αυτά με τις αισθήσεις μου στο όνειρό μου. Δεν ξέρω τι πράγμα ακριβώς ονειρεύτηκα, αλλά τα βραχάκια και η θάλασσα και οι πλαγιαστές ακτίνες από το ηλιοβασίλεμα… Μου φαινόταν ότι τα έβλεπα όλα αυτά όταν ξύπνησα και άνοιξα τα μάτια μου, τα οποία ήταν στην κυριολεξία υγρά από τα δάκρυα, δάκρυα που έχυνα για πρώτη φορά στη ζωή μου. Μία αίσθηση ευτυχίας που ποτέ πριν δεν είχα γνωρίσει, μπήκε ίσια στην καρδιά μου, μέχρι που πόνεσε”.        (*) Απόσπασμα από το μυθιστόρημα με τίτλο “ΟΙ ΔΑΙΜΟΝΙΣΜΕΝΟΙ” του Ρώσου συγγραφέα Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (Εκδοτικός οίκος: ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ παιδεία, Β΄ έκδοση, σελίδες 865 & 866).

Ζακ Μπουσαρ: Πονάω όταν βλέπω Έλληνες να υποτιμούν την πατρίδα και τη γλώσσα τους

ΧΑΚ

Εγώ αποφάσισα να γίνω νεοελληνιστής σε ηλικία 12 ετών. Πριν αρχίσω τα αρχαία ελληνικά στο σχολείο, γιατί μαθαίναμε πολλά χρόνια αρχαία ελληνικά, με μάγευαν τα γράμματα της ελληνικής το ψ, το ξ, το ω

Τον συναντήσαμε μεσημέρι στο Θέατρο Τέχνης στην οδό Φρυνίχου. Μερικές ημέρες πριν έφτασε στην Αθήνα από το Μόντρεαλ όπου ζει και διδάσκει την αρχαία και τη νέα ελληνική. Αυτή τη φορά τον έφερε στη δεύτερη πατρίδα του, όπως ονομάζει τη χώρα μας, το Φεστιβάλ Αναλόγιο της Σίσυς Παπαθανασίου και η παρουσίαση του έργου «Φιλοθέων πάρεργα» του Νικόλαου Μαυροκορδάτου.

Ο ίδιος αφιέρωσε πολλά χρόνια από τη ζωή του για τη μετάφραση του «πρώτου νεοελληνικού μυθιστορήματος», που μας το συστήνει ως «ριζοσπαστικό κείμενο» που εισάγει τον πρώιμο Νεοελληνικό Διαφωτισμό στα ελληνικά.

Ευγενής και μειλίχιος, αρχίζει να ξεδιπλώνει ήρεμα την αφήγησή του. Από τον Αριστοτέλη, τον Πλάτωνα και τον Μαυροκορδάτο μέχρι τους πρόσφυγες της Μεσογείου και τους Ινδιάνους του Κεμπέκ, ο διακεκριμένος ελληνιστής, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και ακαδημαϊκός Ζαν Μπουσάρ μιλάει για τις αξίες και τις αρχές τις οποίες οφείλουμε να σεβόμαστε, για τη γλώσσα και τη χώρα μας, για τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, τον υπερρεαλισμό και τον Εμπειρίκο, για τις μεταφράσεις του, τη μεγάλη αγάπη και σεβασμό που τρέφει στη γλώσσα και στον πολιτισμό μας.

Συνέντευξη στην Πόλυ Κρημνιώτη

* Γιατί να ασχοληθούμε σήμερα με τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό, την ώρα που η Ελλάδα, η Ευρώπη περιδινίζονται σε μια πολύπλευρη κρίση, όταν στη Μεσόγειο οξύνεται το προσφυγικό;

Σήμερα εμείς οι δυτικοί το σύνθημα της Γαλλικής Επανάστασης «Ελευθερία – Ισότητα – Αδελφοσύνη», Δικαιοσύνη που πέρασε στον Νεοελληνικό Διαφωτισμό μέσω των κειμένων του Ρήγα και του Κοραή, οφείλουμε να το σεβόμαστε, να είμαστε συνεπείς με τις αρχές που από γενιές διαλέξαμε για μια συνεπή κοινωνική ζωή.

Ωστόσο, ο 20ός αιώνας, με την αποικιοκρατία, τη δουλεία, την εκμετάλλευση λαών μας πείθει ότι οι αρχές του Διαφωτισμού παραμένουν σε αρκετά σημεία τους ανεφάρμοστες. Σήμερα δε πρέπει να μελετήσουμε εκ νέου τις αρχές του ανθρωπισμού και της δημοκρατικής κοινωνίας, ώστε να καλυτερέψουμε την κοινωνία στην οποία ζούμε. Έχουμε παραδείγματα και στην Ευρώπη και την Αμερική, όπου το θέμα των μαύρων που δολοφονούνται καθημερινά από αστυνομικούς δεν έχει ακόμα λυθεί. Φοβάμαι ότι μπαίνουμε ξανά σε έναν μεσαίωνα όπου σκοτώνονται άνθρωποι γιατί δεν έχουν το ίδιο χρώμα, την ίδια θρησκεία.

* Εσείς τι διδαχτήκατε από τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό;

Μελετώντας τις προσπάθειες που έκαναν τότε οι άνθρωποι για να καλυτερέψουν τις συνθήκες ζωής του ανθρώπου και της πολιτικής κοινωνίας, να εφαρμόσουν πρακτικά δικαιοσύνη, ελευθερία, ισονομία σε μια πολιτική κοινωνία και σε μια εποχή πολύ δύσκολη, βλέπω ότι οι αρχές που διέπουν σήμερα την πολιτική ζωή διαμορφώνονταν τότε. Γι’ αυτό προσωπικά είμαι υπέρ της ελευθερίας όλων των λαών, ακόμα και των Ινδιάνων της πατρίδας μου, του Κεμπέκ. Με δυο λόγια, αν οι αρχές αυτές είναι παγκόσμιες, δεν μπορούμε να πούμε ότι εφαρμόζονται μόνο για μας και όχι για τους άλλους. Κι εκεί είναι το πρόβλημα τώρα. Αν οι πρόσφυγες χτυπάνε την πόρτα μας, πρέπει να εφαρμόσουμε τις αρχές μας και να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της σημερινής πολιτικής κατάστασης με την ίδια λογική, δηλαδή με ανθρωπισμό.

* Έχουν διδαχτεί οι Έλληνες από τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό;

Νομίζω ότι έχουν διδαχτεί. Όμως, τολμώ να πω πως υπάρχουν ακόμα μεταγενέστερα εφευρήματα, όπως το κρυφό σχολειό ή ότι η ελληνική επανάσταση ξεκίνησε στην Αγία Λαύρα.

* Συμφωνείτε με την άποψη ότι δεν υπήρξε Νεοελληνικός Διαφωτισμός;

Μετά τους μελετητές που ασχολήθηκαν με τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό είναι φαιδρό να αναρωτιέται κανείς αν υπήρχε.

* Σήμερα τι δεν γνωρίζουμε για τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό;

Πάρα πολλά, γιατί πολλά κείμενά του δεν είναι ακόμα προσιτά. Πρέπει να μεταγλωττιστούν, όπως τα «Φιλοθέου πάρεργα». Εγώ είμαι ένας απλός θνητός, μικρός νεοελληνιστής, αν και μεγάλος στην ηλικία, και προσφέρω στην επιστήμη κείμενα που στο εξής είναι προσιτά γιατί εξηγούν το πώς κατάφεραν οι Έλληνες να δημιουργήσουν συνθήκες για να ελευθερωθούν, να φτιάξουν κράτος, να φτιάξουν Παιδεία. Είναι μεγάλη υπόθεση ο απλός φιλόλογος να βάζει στην αγορά των ιδεών κείμενα που πριν ήταν βουβά. Νομίζω ότι είναι επείγον να έχουμε μια μεταγλώττιση των κειμένων της εποχής γιατί γράφτηκαν σε μια γλώσσα που δεν είναι πια προσιτή.

Για παράδειγμα, τα “Φροντίσματα” του Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου του Εξαπορήτων, που μιλούν για την ηθική, είναι γραμμένα στην αρχαία ελληνική και δεν διαβάζονται πια σήμερα. Περιμένουμε ακόμα έναν ελληνιστή που θα μεταφράσει το κείμενο στα νέα ελληνικά.

Γι’ αυτό και πέρασα 45 χρόνια της ζωής μου στο να βγάλω από την ντουλάπα έναν πολύ σπουδαίο συγγραφέα, τον Νικόλαο Μαυροκορδάτο και μετέφρασα το «Φιλοθέου πάρεργα», το πρώτο νεοελληνικό μυθιστόρημα.

* Πώς εισήγαγαν τα “Φιλοθέου πάρεργα” τον νεοελληνικό διαφωτισμό;

Ο Μαυροκορδάτος άρχισε να γράφει το «Φιλοθέου πάρεργα» πριν από τρεις αιώνες ακριβώς. Τότε δεν υπήρχε στα ελληνικά κανένα φιλοσοφικό μυθιστόρημα. Το γράφει σε μία λόγια γλώσσα, γιατί πιστεύει ότι μπορεί να διαβαστεί και στη Δύση. Εκεί μέσα έχει μαζέψει όλες τις γνώσεις που μπορούσε να έχει ένας λόγιος Φαναριώτης από τη Δύση και την Ανατολή. Έτσι βρίσκουμε τον πρώιμο Διαφωτισμό της Δύσης και την «Εποχή των τουλιπών» σε ένα κείμενο. Είναι ένα κείμενο τόσο προοδευτικό για την εποχή, που η πρώτη του έκδοση θα γίνει το 1800 στη Βιέννη.

* Γιατί είναι τόσο προοδευτικό αυτό το κείμενο;

Αυτό το μυθιστόρημα είναι η εφαρμογή του κριτικού νου, εκεί βρίσκεται ο ριζοσπαστισμός του. Έτσι εισάγει τον πρώιμο Νεοελληνικό Διαφωτισμό στα ελληνικά, δηλαδή κάνει κοινωνούς αυτού του πνευματικού κινήματος όσους μιλάνε την ελληνική γλώσσα.

* Ποια είναι τα νεωτερικά στοιχεία που εισήγαγε, στην εποχή του, στη λογοτεχνία;

Το ότι είναι μυθιστόρημα και ο χρόνος της συγγραφής του ταυτίζεται με τον χρόνο του μύθου. Είναι ένα μυθιστόρημα που μιλάει για σύγχρονά του γεγονότα. Ο Κωσταντάς το χαρακτηρίζει μυθώδη ιστορία, γιατί η λέξη μυθιστόρημα δεν υπήρχε ακόμα στα ελληνικά. Ο Μαυροκορδάτος χρησιμοποιεί μια γλώσσα κοινή ελληνιστική, τη γλώσσα των λογίων και γι’ αυτό και οι Δυτικοί, όταν διάβασαν χειρόγραφα από το έργο ή διάβασαν το «Περί καθηκόντων», θαύμασαν τη γλώσσα του. Είπαν, μα τι ωραία ελληνικά γράφει, γιατί έχει ένα ύφος και χρησιμοποιεί γλαφυρή γλώσσα, την οποία δεν μπορούσε όμως να διαβάσει ο απλός άνθρωπος της εποχής.

* Πού συναντιέται ο Νεοελληνικός Διαφωτισμός και ο υπερρεαλισμός, στους οποίους επικεντρώνετε το επιστημονικό σας ενδιαφέρον;

Η δουλειά που έκανα για τα «Φιλοθέου πάρεργα», να βρω τα χειρόγραφα, να τα συγκρίνω μεταξύ τους, να φτιάξω κριτική έκδοση με κριτικό υπόμνημα και στη συνέχεια να κάνω τη μετάφραση στα γαλλικά, μου έφαγε 15 χρόνια. Αλλά είναι κτήμα ες αεί, γιατί μετά μπορούν να υπάρξουν πιο εύκολα άλλες μεταφράσεις. Η πρώτη μετάφραση είναι δύσκολη. Όταν τελείωσα αυτή τη μετάφραση, που ήθελε μεγάλη έρευνα στο λεξιλόγιο, έπιασα την ποίηση του Εμπειρίκου, που από χρόνια την κοίταγα κι έλεγα ότι κάποια μέρα θα κάνω μια βουτιά μέσα της. Όλοι μου έλεγαν ότι είναι αυτόματη γραφή, ότι είναι ακαταλαβίστικα. Δεν ξέρω για ποιον λόγο, αλλά είχα την προετοιμασία να μπω και να μεταφράσω. Η λεξικολογική έρευνα που έκανα για τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό με προετοίμασε για τη μετάφραση των υπερρεαλιστών.

* Με ποιον τρόπο σας προετοίμασε;

Πρώτα πρέπει να ξέρει κανείς τη μητρική του γλώσσα. Και τολμώ να πω ότι έμαθα ξανά τη μητρική μου γλώσσα μεταφράζοντας. Δηλαδή, έβαλα ως στοίχημα ότι θα μπορούσα να μεταφράσω το μυθιστόρημα του Μαυροκορδάτου στην κλασική γαλλική, χρησιμοποιώντας μόνο λέξεις που έχουν εμφανιστεί στα γαλλικά πριν από τη Γαλλική Επανάσταση, όχι μετά. Οπότε έκανα μια μεγάλη έρευνα πάνω στη γλώσσα μου κι αυτό με βοήθησε στη μετάφραση του Εμπειρίκου. Είναι όμως και κάτι άλλο. Η συγγένεια που νιώθει κανείς ξαφνικά με τα κείμενα. Εγώ αυτή τη συγγένεια με τη σκέψη και τον στοχασμό του Μαυροκορδάτου την είχα. Έτσι μπήκα μέσα στο έργο του με συμπάθεια. Όταν ήμουν φοιτητής στην πατρίδα μου είχα μια ιδιαίτερη συμπάθεια για τον Γαλλικό Διαφωτισμό και τους Γάλλους υπερρεαλιστές. Αυτό με βοήθησε πολύ ώστε να κάνω αυτές τις μεταφράσεις. Κακά τα ψέματα, η μετάφραση είναι μια ερωτική πράξη. Αν δεν αγαπάς το κείμενο, φαίνεται αμέσως στη μετάφραση.

* Η γλώσσα είναι αυτή που σας ώθησε να μελετήσετε τον ελληνικό πολιτισμό;

Είναι η γλώσσα η ελληνική. Εγώ αποφάσισα να γίνω νεοελληνιστής σε ηλικία 12 ετών. Πριν αρχίσω τα αρχαία ελληνικά στο σχολείο, γιατί μαθαίναμε πολλά χρόνια αρχαία ελληνικά, με μάγευαν τα γράμματα της ελληνικής το ψ, το ξ, το ω. Ίσως το σύστημα που είχαμε στο σχολείο τότε στο Κεμπέκ, όπου μαθαίναμε λατινικά και αρχαία ελληνικά, με έκανε να πιστεύω ότι η ελληνική γλώσσα είναι η πιο τέλεια γλώσσα στην έκφραση και τη σκέψη.

* Θέλετε να μας το εξηγήσετε αυτό;

Ο εξελληνισμός του πλανήτη δεν έχει τελειώσει. Έχει αρχίσει με τους Ρωμαίους, το αίσθημα της κουλτούρας αρχίζει με τους Ρωμαίους. Οι Ρωμαίοι λένε τι είναι η επιστήμη, τι είναι η Φιλοσοφία, τι είναι η πολιτική σκέψη. Όταν ένας Γιακούτ στη Σιβηρία μαθαίνει ρωσικά και μαθαίνει ότι υπάρχει η επιστήμη, χωρίς να το καταλαβαίνει εξελληνίζεται, μπαίνει στην καρδιά του πολιτισμού. Είναι ιδέες και σκέψεις που υπάρχουν στον Αριστοτέλη, στον Πλάτωνα. Αυτός ο εξελληνισμός του πλανήτη είναι ένα φαινόμενο που συνέχεια εφαρμόζεται και εξελίσσεται.

* Το κατανοούμε αυτό οι Έλληνες;

Δεν ξέρω. Αλλά εμένα μου έκανε εντύπωση όταν ήμουν μικρός. Και τότε είπα, ότι για να κατέχω καλύτερα τα αρχαία ελληνικά, πρέπει να μάθω τα νέα ελληνικά. Και ήρθα εδώ και είπα στον δάσκαλό μου, τον Δημαρά, ότι θέλω να γίνω ελληνιστής, αλλά ήρθα να μάθω νέα ελληνικά για να κατέχω καλύτερα τα αρχαία. Εκείνος μου πρότεινε να κάνω το αντίθετο, δηλαδή με τις γνώσεις που είχα για την αρχαία Ελλάδα να μελετήσω τη νεώτερη Ελλάδα και να δω το τι χρωστάμε στους αρχαίους. Κι αυτό έκανα.

* Μελετώντας τον σύγχρονο ταυτόχρονα με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό σήμερα πού καταλήγετε;

Πονάω όταν βλέπω ότι μερικοί Έλληνες υποτιμούν την πατρίδα τους και τη γλώσσα τους. Πώς το επιτρέπετε αυτό το πράγμα; Την άλλη εβδομάδα, που θα γυρίσω στο Μοντρεάλ πρέπει να κάνω μια διάλεξη σε φοιτητές για την αξία της ελληνικής γλώσσας για να τους πείσω ότι δεν μαθαίνεις νέα ελληνικά όπως μαθαίνεις ολλανδικά. Μαθαίνεις νέα ελληνικά και ξέρεις καλύτερα τη μητρική σου γλώσσα, τη γαλλική, διαπιστώνοντας ότι οι ρίζες των λέξεων έχουν την πηγή τους από τα ελληνικά. Αλλά δεν είναι μόνο οι λέξεις, είναι όλο το σύστημα της σκέψης, το πώς λειτουργεί το πνεύμα μας. Είμαστε ορφανά παιδιά του Αριστοτέλη, είτε το θέλουμε είτε δεν το θέλουμε. Η αξία του συλλογισμού, της επιστήμης, της γνώσης έρχεται από ‘κεί. Ακόμα και ο Σιου ο Ινδιάνος, που δεν ξέρει καν που πέφτει η Ελλάδα, εάν πιστεύει σε ορισμένες αρχές στην πολιτική, την επιστήμη ακόμα και στον θεό, οφείλεται σε ανθρώπους που κουβαλούσαν τον ελληνισμό μέσα τους, χωρίς να το ξέρουν καμιά φορά.

* Τι είναι ελληνισμός για σας;

Είναι μια φιλοσοφία ζωής. Το να ζεις ως λογικό και πολιτικό ον.

* Δεν είναι μόνο επιστημονικό ενδιαφέρον;

Όχι. Το πρώτο πράγμα στον ελληνισμό είναι ο ανθρωπισμός. Και ανθρωπισμός δεν είναι να ξέρεις γράμματα, αλλά να έχεις αισθήματα, να σέβεσαι τον άλλο γιατί είναι απλός θνητός σαν κι εσένα. Ο ελληνισμός είναι μοναδικό εργαλείο γνώσης, αλλά είναι και συνθήκη ζωής. Έχω μελετήσει πολλά χρόνια τα λατινικά, τα ελληνικά, τα σανσκριτικά, τα εβραϊκά. Σε καμία άλλη κουλτούρα δεν βρίσκουμε αυτό που βρίσκουμε στους αρχαίους Έλληνες, αλλά και στους σύγχρονους Έλληνες. Στη Δύση ελληνισμός σημαίνει νους, λογική, επιστήμη, φως κ.λπ. Όταν μαθαίνεις αυτό το πράγμα και έρχεσαι στην Ελλάδα, βλέπεις να είναι το άλλο στοιχείο που κράτησαν οι νεοέλληνες, το πάθος, το παράλογο. Το δύσκολο είναι να ξανακάνεις μια σύνθεση από τις δύο αυτές πλευρές. Αλλά είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος.

* Ποια είναι η εικόνα της Ελλάδας σήμερα στο διεθνές τοπίο;

Καλώς ή κακώς, για τους πολλούς είναι η Φλόριδα της Ευρώπης. Βλέπετε πόσοι έρχονται εδώ και δεν ξέρουν καλά την Ιστορία, το τι χρωστάνε στον ελληνισμό. Τη λέξη ελληνισμός τη χρησιμοποιώ με την καβαφική της έννοια, με την έννοια του πολιτισμού. Εγώ ως καθηγητής, ως δάσκαλος ξέρω ότι μπορώ να πείσω ανθρώπους ότι η εκμάθηση της ελληνικής είναι πιο σπουδαία από την εκμάθηση της ρωσικής ή της ισπανικής, γιατί πάει στην καρδιά του πολιτισμού. Η έννοια του πολιτισμένου πολίτη δίνει σημασία στην κουλτούρα του νου, των γραμμάτων και των αισθημάτων και στην πολιτική ζωή.

* Γιατί διαδίδετε τη νεοελληνική λογοτεχνία;

Γιατί πιστεύω ότι έχει ένα ιδιαίτερο άρωμα, αλλά και ουσία. Ο κάθε σημερινός Έλληνας έχει τη δική του φιλοσοφία περί θεού, πολιτικής και ζωής. Αυτό είναι κάτι που δεν το βλέπουμε σε πολλές κουλτούρες όπου οι γλώσσες είναι ρηχές.

* Όμως η ελληνική λογοτεχνία θεωρείται ότι είναι καταδικασμένη γιατί γράφεται σε μια “μικρή” γλώσσα.

Γι’ αυτό και χρειάζεται να μεταφραστεί, αλλά από μεταφραστές με ταλέντο, γιατί εύκολα μπορεί ένας μεταφραστής να θάψει έναν λογοτέχνη.

* Το ότι ο Καβάφης και ο Καζαντζάκης διαβάζονται τόσο πολύ διεθνώς οφείλεται τους μεταφραστές τους;

Σ’ αυτές τις δύο περιπτώσεις, ακόμα και μια μέτρια μετάφραση βοηθάει γιατί στην περίπτωση του Καζαντζάκη δεν είναι η γλώσσα του που μαγεύει, αλλά η σκέψη, τα πρόσωπα, αυτό που φτιάχνει, ενώ στην περίπτωση του Καβάφη ο κάθε ξένος νομίζει ότι αναγνωρίζει σύμβολα τοτέμ που ήξερε. Γι’ αυτό και στην πρώτη ανάγνωση κάθε ξένος αναγνώστης νομίζει ότι καταλαβαίνει τι λέει ο Καβάφης, γιατί είναι σαν να απευθύνεται σ’ αυτόν. Αλλά σύμφωνα με μια σκέψη ενός Γάλλου κριτικού, ο ποιητής είναι αυτός που λέει κάτι άλλο απ’ αυτό που μοιάζει να λέει, αλλά μιλάει και γι’ αυτό που μοιάζει να μιλάει. Δηλαδή ένας ποιητής που μιλάει για ένα λουλούδι ίσως εννοεί ταυτόχρονα μια κοπέλα, αλλά μιλάει για ένα λουλούδι, οπότε πρέπει το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί να είναι συνεπές μ’ αυτό που περιγράφει. Γι’ αυτό τα βρήκα εγώ με τον Εμπειρίκο.

* Τον Εμπειρίκο τον μελετήσατε, τον μεταφράσατε. Τον γνωρίσατε;

Δυστυχώς όχι, παρ’ ότι ήταν στην Αθήνα όταν ήμουν κι εγώ εδώ φοιτητής. Αλλά δεν μου είπε ποτέ κανένας να πάω να τον γνωρίσω. Από τότε διάβαζα τα ποιήματά του, αλλά δεν μπορούσα να πιαστώ από πουθενά, παρά μόνο από τη μουσική των λέξεων. Είχα, δεν ξέρω πώς να το πω, το ταλέντο ίσως, και έβρισκα τους κώδικες στην ποίησή του. Ανακάλυψα ότι τα πάντα στην ποίηση του Εμπειρίκου έχουν σχέση με τον έρωτα.

* Ποιο είναι το στοιχείο εκείνο που κάνει καλό έναν μεταφραστή;

Ο καλός μεταφραστής λέει πολλές φορές όχι. Όταν δεν μπορώ να μεταφράσω ένα έργο, προτιμώ να πω όχι. Για τον Εμπειρίκο, τον δίδασκα και δεν καταλάβαινα ακόμα καλά – καλά τι εννοούσε. Άρχισα να τον καταλαβαίνω την ημέρα που άρχισα να τον μεταφράζω. Ο μεταφραστής πρέπει να έχει ταλέντο αυτό δεν διδάσκεται. Πρέπει όμως οπωσδήποτε να αγαπάει το έργο που μεταφράζει.

Παρακολουθήστε στη συνέχεια συνέντευξη που παραχώρησε ο Ζακ Μπουσαρ στο hellenicdna.com :

---------------------------------------------------