ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ
Μελέτη Κωνσταντίνου Κωνσταντινίδη-Αμφικτύωνα
Περί Αιτιών των Αγώνων , Αγωνισμάτων, και περί του Σταδίου
Οι αγώνες είχον την αυτήν αρχήν και αιτίαν, ήν είχε και η θρησκεία. Επειδή όπου εγίνετο εορτή, εκεί και αγών , και όπου αγών , εκεί και θυσία και εορτή τινός θεού. Οθεν ήσαν αφιερωμένοι εις θεούς , και εωρτάζοντο εις τιμήν αυτών . Τινές δε και εις τιμήν Ηρώων, προς ανάμνησιν ανδρίας και αρετής. Και όταν παρατηρηθεί πολιτικώς το αποτέλεσμα πάντων των εθίμων, ευρίσκεται η πολιτική σύνεσις των Ελλήνων αμίμητος και απαραδειγμάτιστος, ήτις είδεν οξυδερκέστατα τας κλίσεις των ανθρώπων , και έδωκεν αυτοίς στάδιον απόλυτον και απεριόριστον, εις ενάσκησιν και έκτασιν των κοινώς ωφελίμων και καλών , και περορισμόν αβίαστον και αυτόματον των κακών και βλαβερών.
[1/ Πρωτοπόροι οι Έλληνες στον Πολιτισμό
Δια της λέξεως «απαραδειγμάτιστος» ο συγγραφεύς θέλει να τονίσει ότι κανείς λαός πριν από τον Ελληνικόν δεν είχεν επινοήσει ένα τέτοιο έθιμο, αλλά πρώτοι οι Ελληνες το ανεκάλειψαν και το έβαλαν στην ζωή τους δια τους λόγους που εξηγεί αυτός. Αλλά και όταν παρεδόθη στην Δύση η ιδέα των Ολυμπιακών Αγώνων μέσα σε 100 χρόνια τους αλλοίωσαν και τους εμπορευματοποίησαν, έτσι ώστε η συνέχιση τους κάτω από το ίδιο πρίσμα να είναι προβληματική.
2/ Η Εμπορευματοποίηση των αγώνων
Η συνεχής και ραγδαία διόγκωση των δαπανών από Ολυμπιάδα σε Ολυμπιάδα κάνει προβληματική αν όχι και αδύνατη την διοργάνωση τους στο μέλλον , εκτός από τις πολύ πλούσιες χώρες. Αλλά και αυτές ενδέχεται να μην είναι και τόσο πρόθυμες να τους αναλάβουν στο μέλλον αν τα αναμενόμενα κέρδη δεν είναι τα προσδοκόμενα σε σχέση με τις δαπάνες
3/ Η Τρομοκρατία εχθρός των Ολυμπιακών αγώνων
Ο παράγων « τρομοκρατία» διογκώνει τις δαπάνες ασφαλείας σε αστρονομικά ύψη( $ 1 δισεκατομμύριο δολάρια κόστισε στην Αθήνα) και χαλάει το κλίμα της εκεχειρίας, της ειρήνης και της συνεργασίας μεταξύ των λαών, διότι ουδείς μπορεί να εγγυηθεί την πλήρη ασφάλεια. Αρα σκοπός τους η βαθμιαία ακύρωση των αγώνων]
Ολυμπία, ο ένδοξος στίβος του Εθνους των Ελλήνων
Ίνα δε ανάψει το πυρ της φιλοτιμίας εις όλας τας ψυχάς των Ελλήνων , εσύναζεν αυτούς εις τα Ολύμπια, ίνα βλέπωσι τους επιμελείς τιμωμένους και δοξαζομένους, ευφημουμένους, και χειροκροτουμένους υπό πάντων των Ελλήνων . Ώστε λέγουσι τινές , ότι ήτον ενδοξότερος ο Αθλητής εις τα Ολύμπια , παρά ο θριαμβεύων εις την Ρώμην. Οθεν ήτον ανάγκη να επιμελώνται , να εξασκώνται , και να γυμνάζονται οι ανδρείοι , και οι φιλολόγοι και τεχνίται, ίνα τιμηθώσιν εις τον ένδοξον αγώνα του γένους. Επειδή ο έπαινος των ομογενών είναι ένδοξος. Ο δε νους ο πολιτικός ήτον , η έξαψις της φιλοτιμίας προς τα καλά, η αυτόματος και αβίαστος άσκησις προς ευρρωστίαν σώματος, και καρτερίαν εις τους πολέμους, εις αύξησιν της φιλολογίας και των τεχνών ,και ουχί εις απόλαυσιν πλούτου . Διότι τα βραβεία ήτο κλώνος ελαίας. Αλλά ο κλώνος ούτος ήτον δώρον του γένους αρετής ένεκα, και το βάρος και η τιμή αυτού υπερέβαινε πάντα τα πλούτη , και τους θησαυρούς της οικουμένης.
Οι Αθλητές, οι ευγενείς του γένους
Όθεν οι αθλητές εθεωρούντο ως αξιωματικοί και ευγενείς του γένους, επιφανείς και περίβλεπτοι, έχοντες ελευθέρας παντού τας πρώτας καθεδρίας εις τα θεάματα, και άλλας τιμάς ανηκούσας εις την ομοφωνίαν του γένους . Διότι ό,τι τιμήσει το γένος ομοφώνως , εκείνον γίνεται και θεωρείται έντιμον. Και ό,τι σέβεται το γένος ομοφώνως, εκείνο είναι Ιερόν, επειδή η δύναμις της ομοφωνίας αυτού είναι ακαταμάχητος, και ανυπέρβλητος, και ό,τι θελήσει εκείνο γίνεται αμετάτρεπτον.
[ Η δημοκρατική αντίληψη των Ελλήνων
Εξ αυτού φαίνεται η βαθυτάτη δημοκρατική αντίληψη των Ελλήνων, των οποίων οι θεσμοί είχαν την κοινήν ομοφωνία και δεν ήσαν προιόν εκ των άνω επιβολής, όπως συμβαίνει σήμερον . Πολλώ δε μάλλον οι θεσμοί των Ελλήνων δεν ήσαν προιόν μιμητισμού και εισαγωγής των εκ του εξωτερικού , όπως κάνουν σήμερον οι ξενολάγνοι συμπατριώτες μας. Για να γίνει όμως όλη αυτή η πολιτική παιδεία και αρετή κτήμα του λαού πέρασαν αρκετές χιλιάδες χρόνια και δεν ξεπήδησαν εν μια νυκτί όπως η Αθηνά από την κεφαλή του Δία]
Δια τούτο θεωρείται και αυτή η πολιτική εις τα κοινάς συνελεύσεις και πανηγύρεις των Ελλήνων. Ινα γνωρίζητε το γένος , να κοινολογεί τας ιδέας και τα συμφέροντα αυτού, φιλιούμενον , και προσοικοιούμενον, εξ ων ήρτηται η ομοφωνία.
Κατεδάφιζαν τα Τείχη για τους Ολυμπιονίκες
Πρώτον μεν εστέφοντο, και εκηρύττοντο οι νικηταί εκεί εις την πανήγυριν,είχον και ελευθέραν τράπεζαν εις το Πρυτανείον. Οτε δε επέστρεφον εις την πόλιν αυτών, υπεδέχοντο με θρίαμβον , κατεδάφιζον και τα τείχη της πόλεως οι πολίται, δηλούντες, ότι οι τοιούτοι πολίται δεν χρειάζονται τείχη. Τινές πόλεις έτρεφον αυτούς και δημοσίως, ως και αι Αθήναι. Των δε Σπαρτιατών οι Αθληταί ίσταντο πλησίον του βασιλέως εις τας πολεμικάς παρατάξεις. Ο μεν άπαξ νικήσας και στεφθείς , ενομίζετο ευδαίμων , ο δε πολλάκις , ευδαιμονέστερος , ώστε ανωτέρα ευδαιμονία δεν ενομίζετο άλλη.
[1/ Οι Αθλητικοί Αγώνες της Φρυγίας
Ο θεσμός των αγώνων δεν ίσχυε μόνον για τους Ελληνες της κυρίως Ελλάδος . Αγώνες ετελούντο σε όλο τον Ελληνικό κόσμο και σ’ αυτόν ανήκε η Φρυγία και άλλες επαρχίες της Μικράς Ασίας και της Μεσογείου . Θα αναφέρουμε ένα περιστατικό από τον αγώνα που έκανε ο βασιλεύς της Φρυγίας . Στον αγώνα αυτόν ενίκησε στην πάλη ο διάδοχος του θρόνου Ιλος και έλαβεν από τον βασιλέα βραβείον πενήντα νέους, και πενήντα παρθένους, και μίαν βουν ποικίλην. Εδώ παρατηρούμεν τις επιρροές της Ανατολής στο θέμα της βραβεύσεως των νικητών. Σύμφωνα με τον χρησμόν όπου θα έπεφτε η αγελάδα θα έπρεπε να κτίσει πόλιν. Αυτή έπεσε στον λόφον της Ατης και δια τούτο έκτισε εκεί το Ιλιον, το οποίον επήρε το όνομα του από τον Ιλον. Η συμβολική σύνδεση της Ατης με το Ιλιον εξηγεί την καταστροφή του κατά τον Τρωικό Πόλεμο.
2/ Οι Αγώνες προς τιμήν του Κυζίκου
Οι Αργοναύτες λόγω θαλασσοταραχής προσορμίσθησαν το βράδυ στην ακτή της Κυζίκου. Οι κάτοικοι της Κυζίκου Δολίονες, νομίσαντες ότι έκαναν επιδρομή οι Πελασγοί, έδωσαν σφοδρή μάχη, όπου εφονεύθη ο βασιλεύς τους Κύζικος, ένας χαριέστατος νέος και νεόνυμφος. Όταν ξημέρωσε εννόησαν το λάθος και έθαψαν αυτόν Αργοναύτες και Δολίονες με τιμές, οι δε Αργοναύτες εκούρευσαν και την κόμην αυτών εις ένδειξη πένθους. Μάλιστα η γυνή του Κυζίκου εκρεμάσθη, διότι δεν υπέφερε το πένθος. Να σημειωθεί ότι Δολίονες και Αθηναίοι είχον αμοιβαία φιλία.. Προς τιμήν αυτού εόρτασαν και επιτάφιον αγώνα. Οι Πελασγοί ανήκαν στα Ελληνικά φύλα ,διότι και οι Ελληνες ήσαν Πελασγοί. Ωστόσο λόγω της απομονώσεως των διαφόρων φύλων είχαν και διάφορο βαθμό πολιτισμού.
3/ Η Αλαζωνία του Αμυκου
Μετά την Κύζικο η Αργώ έπλευσε στη χώρα των Κεβρύκων , στον Αστακυνόν κόλπον,(το σημερινό Ισμίτ) Ο βασιλιάς τους Αμυκος ήτο άριστος πύκτης και συνήθιζε να καλεί σε πυγμαχία τους ξένους, όπου τους εφόνευε. Εκάλεσε λοιπόν και τον άριστον πύκτην των Αργοναυτών Πολυδεύκην, ο οποίος τον εφόνευσε. Τούτο όμως ηρέθισε τους Βέρβρυκας και ώρμησαν επί των Αργοναυτών, οι οποίοι έδωσαν σφοδρή μάχη για να διαφύγουν. Οι Βάρβαροι δεν ανέχονταν να νικήσει άλλος εκτός από τον βασιλιά τους ]
Υπεράνθρωπα έργα έκαναν οι Έλληνες
Ο δε εν εκάστω αγώνι στεφόμενος, ενομίζετο ανώτερος της ανθρωπίνης φύσεως. [ Επί τη βάσει αυτού του ηρωικού πνεύματος οι Ελληνες έπλασαν τους βασιλείς και τους Θεούς τους ως ικανούς να κάνουν υπεράνθρωπα θαύματα, όπως λ. χ ο Ατλας , που σήκωσε τη Γη επί των ώμων του. Σύμφωνα με την Ελληνική Μυθολογία , μετά τον θάνατο του Υπερίωνος ο Ατλας και Κρόνος εμοίρασαν το βασίλειο . Και ο μεν Ατλας έλαβε τις ωκεάνιες κτήσεις πέριξ του Ατλαντικού, και εξ αυτού ωνομάσθησαν οι εγχώριοι Ατλάντιοι, ο ωκεανός Ατλαντικός και το όρος Ατλας της Μαυριτανίας. Ο Ατλας ήτο ξακουστός αστρονόμος και ο πρώτος που επενόησε την ουράνια σφαίραν και γι’ αυτό εμυθολογήθη ότι εκράτει τον Ουρανό στους ώμους του. Ο Κρόνος έλαβε το Ανατολικό βασίλειο]
Οι Ολυμπιονίκες Τιμή για την Πόλη
Ετιμάτο δε και η πόλις, οι πολίται, συγγενείς και γονείς αυτών(των ολυμπιονικών). Ώστε οι μεν συγγενείς ελέγοντο μακάριοι , οι δε γονείς τρισμακάριοι. Ενδοξότατοι δε ήσαν οι Ολυμπιονίκαι Ετι δε εδίδετο και μισθός ετήσιος υπο των πόλεων αυτών, ως ενομοθέτησε ο Σόλων, να δίδωσιν οι Αθηναίοι, εις μεν του Ολυμπιονίκας, πεντακοσίας δραχμάς, εις τους Ισθμιονίκας δε μόνον εκατόν. Η τιμή των αθλητών δεν ήτον πρόσκαιρος, αλλά και αιώνιος. Επειδή έστηναν και ανδριάντας αυτών με επιγραφάς. Εγραφαν και τα ονόματα αυτών εις τα χρονικά τας Ολυμπιάδας καλουμένας, ούτως «Επ’ άρχοντος Αθήνησι Καλλιάδου ήχθη Ολυμπιάς πέμπτη προς ταις εβδομήκοντα, καθ’ ήν ενίκα στάδιον Ασυλος ο Συρακούσιος» Εν εκάστη γαρ Ολυμπιάδι έγραφον τον άρχοντα των Αθηνών, και τους νικητάς των αγώνων, ως βλέπωμεν πανταχού εις τους Ιστορικούς(Διόδωρ. Ια’. Α’ )
Η αρχή των Αγώνων εις την Ηρωικήν Εποχήν
Αγνοείται ακριβώς τις ήτον ο πρώτος ευρετής των αγώνων, πλην εις την Ελλάδα φαίνεται η αρχή αυτών κατά τον Ηρωικό αιώνα. Ο Υγίνος αριθμεί δεκαπέντε τοιούτους μέχρι του Αινείου, αλλ’
Οι τέσσαρες πρώτοι δεν σώζονται και έτσι αρχίζουμε από τον πέμπτον.
Πέμπτον, λέγει τον Δαναό, όστις κατέστησεν αγώνα εις τους γάμους των θυγατέρων αυτού.
Εκτον, δε λέγει τον Λυγκέα γαμβρόν του Δαναού, όστις κατέστησεν άλλον εις το Αργος της Αργείας Ηρας.
Εβδομον, τον Περσέα, όστις εώρτασεν αγώνα επιτάφιον του Πολυδέκτους
.[1/ Οι Αγώνες χάνονται στα βάθη της προιστορίας
Ο Δαναός έζησε ~ 35.000 προ εποχής( Π. Ε) . Αυτός απέκτησε 50 κόρες , τις λεγόμενες Δαναίδες, εξ αυτών οι 4 απεκτήθησαν από την γυναίκα του Ευρώπη, ενώ οι λοιπές από άλλες γυναίκες . Σύμφωνα με την Ελληνική Αρχαιολογία, ο Δαναός με τις θυγατέρες του ζούσε στην Αίγυπτον . Επειδή έλαβε χρησμό ότι θα δολοφονηθεί από τους 50 γιούς του αδελφού του ναυπήγησε πλοίο με πενήντα κωπηλάτες και έφυγε από την Αίγυπτον με προορισμό το Αργος. Κατά τον πλουν σταμάτησε στην Λίνδο , όπου οι κόρες του έκτισαν ναό το ναό της θεάς Αθηνάς.. Εφθασε στο Αργος και ο βασιλεύς του Αργους Γελάνωρ του παρέδωσε το βασίλειο, ύστερα από ένα επιτυχημένο μεγάλο ρητορικό αγώνα που είχε μαζί του. Αμέσως μετά θέλησε να παντρέψει τις κόρες του Δαναίδες. Τότε παρουσιάσθηκαν οι 50 γιοί του αδελφού του. Ο Δαναός όμως είπε στις κόρες του να τους θανατώσουν το πρώτο βράδυ.
2/ Οι Δαναΐδες σκότωσαν τους άνδρες τους πλην Υπερμνήστρας
Όλες υπάκουσαν πλην της Υπερμνήστρας , η οποία δεν θέλησε να θανατώσει τον Λυγκέα (αναφέρεται στις Ικέτιδες του Αισχύλου) Και για να επαληθευθεί ο χρησμός ο Λυγκεύς εθανάτωσε τον Δαναό. Στο Αργος υπήρχαν ιερά του Λυγκέως και στο μέσον ο τάφος του Δαναού. Από τότε τους Αργείους απεκάλεσαν Δαναούς και υπάρχει και η αρχαία Λατινική ρήση «Φοβού τους Δαναούς και δώρα φέροντας» Ενώ λοιπόν ο Δαναός ήτο ο πέμπτος που έκανε Αγώνες , δεδομένου ότι τους τέσσαρες πρώτους δεν τους γνωρίζουμε, μπορούμε κάλλιστα να αντιληφθούμε πόσο παλαιοί είναι οι αγώνες. Επομένως εξ αυτών εξάγεται ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες είναι ακόμη πιο παλαιοί από τον Ηρακλή τον 5 ον όστις φέρεται ιδρύσας αυτούς. Και να σκεφθεί κανείς ότι ο Πυθιακός αγών ήτο αρχαιότερος όλων, άρα προυπήρχε όλων και ανάγεται σε χρονολογία προ των τεσσάρων αγνώστων ηγεμόνων.
3/ Ζευς και Δανάη γεννούν τον Περσέα
Σύμφωνα με την αρχαιολογίαν λέγεται ότι ο Ζευς μεταμορφωθείς σε σε χρυσή βροχή εισήλθε στον θάλαμο της και η Δανάη εγέννησε τον Περσέα. Όταν άκουσε το κλάμα του παιδιού ο πατέρας της Ακρίσιος την μεν τροφό της εφόνευσε την δε Δανάην έφερε στο βωμό του Ορκίου Διός, για να ομολογήσει με ποιόν είχε κάνει το παιδί. Εκείνη ομολόγησε ότι το είχε κάνει με τον Δία. Τότε οργισθείς ο Ακρίσιος έκλεισε αυτήν και το βρέφος σε κιβώτιον και το έρριψε στη θάλασσα. Φοβηθείς δε τον χρησμόν, που έλεγε ότι θα φονευθεί από τον Περσέα, επήγε στον βασιλιά Τεύταμον στη Λάρισσα, ο οποίος εόρταζε αγώνα γυμνικόν προς τιμήν του πατρός του. Αγωνισθείς δε εκεί ο Περσεύς , εφόνευσε ακουσίως τον Ακρίσιον με τον δίσκον, χωρίς να γνωρίζει ότι ήτο θετός του πατέρας. Ετσι εξεπληρώθηκε ο χρησμός. β/ Εκ αυτού συνάγεται ότι από αρχαιοτάτων χρόνων σε όλη την Ελλάδα διεξήγοντο γυμνικοί αγώνες και δεν ήτο ένα τοπικό γεγονός για την Ολυμπία, Ισθμό, Νεμέα και Δελφούς]
Ογδοον, δε λέγει τον Ηρακλέα, όστις κατέστησεν τον Ολυμπιακόν αγώνα , εις τιμήν του Πέλοπος.
[1/ Οι Αθλοι του Ηρακλέους
Μεταξύ των άθλων του Ηρακλέους συγκαταλέγεται και η αρπαγή των χρυσών μήλων των Εσπερίδων. Τα μήλα αυτά που ήσαν αφιερωμένα στην Αφροδίτη υπήρχαν σε ωραίους κήπους και τα εφύλασσον οι Νύμφες. .Κατ’ άλλους η Γη εδώρησε τη μηλιά στους γάμους της Ηρας με το Δία , η οποία έκανε χρυσά μήλα. Για μεγαλύτερη ασφάλεια διώρισαν και τον Εσπέριον Δράκοντα να τα φυλάει. Ο Ηρακλής όμως φονεύσας τον Εσπέριο Δράκοντα έλαβε τα μήλα. Ενεκα τούτου οι Εσπερίδες λυπήθηκαν σφόδρα και απέφευγαν πλέον τους ανθρώπους. Προφανώς ο μύθος αυτός συμβολίζει την μετάβαση των αρχαίων Ελλήνων στις χώρες του Ατλαντικού προς απόκτηση χρυσού και άλλων πολύτιμων μετάλλων, ως αναφέρουν ιστορικές, αρχαιολογικές και άλλες μαρτυρίες]
Ενατον δε λέγει τον Νεμεακόν, ον κατέστησαν οι επτά ηγεμόνες, επιτάφιον του Αρχεμόρου.
Δέκατον, δε τον Ισμιακόν, ον κατέσησεν ο Ερατοκλής , ή ο Θησεύς. Ενδέκατον, δε των Αργοναυτών επιτάφιον του Κυζίκου.
Δωδέκατον, δε του Ακάστου επιτάφιον του Πελίου.
Δέκατον τρίτον, εώρτασεν ο Πρίαμος εις τιμήν του Πάριδος επιτάφιον. Δέκατον τέταρτον, δε τον Αχιλλέα , όστις εώρτασεν εν τω Τρωικώ πολέμω επιτάφιον αγώνα του Πατρόκλου.
Δέκατον πέμπτον, και τελευταίον λέγει τον Αινείαν, ότι εώρτασεν αγώνα του πατρός αυτού Αγχίσου. Δεν αναφέρει όμως τον Πυθιακό τον αρχαίοτατον όντα και εκείνον, και άλλους τινάς, και ίσως ανέφερεν τούτους εις την αρχήν του κεφαλαίου τούτου , όπερ απώλετο.(Διόδωρ. Μυθ. 273)
[ Οι Αθλητικοί Αγώνες των Αργοναυτών
Εκτός του αγώνος των Αργοναυτών προς τιμήν του Κυζίκου και του με τον Αμυκον , στη χώρα των Βεβρύκων, οι Αργοναύτες εόρτασαν αρκετούς αγώνες , επί των οποίων θα αναφέρουμε .
α/ Στην Ιωλκόν, όπου εώρτασαν τον αγώνα του Πελίου
β/ Τον αγώνα του αποχωρισμού τους, όπου έκαναν γυμνικό αγώνα με εισήγηση του Ηρακλή. Εκεί έκαναν και ένορκον συμμαχίαν προς διατήρηση της φιλίας των και ώρισαν τον Ηρακλή επιμελητή του Αγώνος. Αυτή η συμμαχία είναι ο πρόδρομος της Εκκεχειρίας των Ολυμπιακών Αγώνων]
[1/ Οι Αγώνες ιδρύθησαν πολύ πριν από τον Ηρακλή
Εξ αυτών καταφαίνεται το μέγα ψεύδος ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες αρχίζουν από το 776 π. Χ. Ακόμη φαντάζει ψευδέστατον και αυτό που ως τώρα πολλοί πιστεύαμε, ότι οι αγώνες ιδρύθησαν από τον Ηρακλή και τους αδελφούς του Ιδαίους Δακτύλους. Εκ των ανωτέρω εμφαίνεται ότι προ του Ηρακλέους εκτελούσαν Αγώνες επτά γένη Ελλήνων, εκ των οποίων τα τέσσαρα πρώτα έχουν χαθεί, διότι έχει πιθανόν χαθεί το σχετικό βιβλίο του Διοδώρου που τα περιείχε ή ήσαν τόσο παλαιοί ώστε εξέλειπαν από την μνήμη της προιστορίας . Το πέμπτο γένος που αναφέρεται από τον Υγίνο είναι του Δαναού, το έκτον του Λυγκέα και το έβδομον του Περσέα, πριν φθάσουμε στο όγδοο του Ηρακλέους. Αλλά και πάλι ο Αθανάσιος Σταγειρίτης λέγει ότι δεν αναφέρεται ο αρχαιότατος Πυθιακός αγών και μερικοί άλλοι, που έχει υπ’ όψιν του ο πολυμαθέστατος συγγραφεύς της ΩΓΥΓΙΑΣ Αθανάσιος Σταγειρίτης. Αρα η ημερομηνία ενάρξεως των αγώνων χάνεται στα βάθη της προιστορίας και δεν είναι υπερβολή να συμπεράνουμε ότι οι αγώνες έχουν ηλικία πολλές δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν , αφού η αρχαιολογική και ανθρωπολογική σκαπάνη συνεχώς μεταθέτει σε πολλές χιλιετίες και εκατομμύρια χρόνια την ύπαρξη των Ελλήνων στην περιοχή. Η πιθανότερη ημερομηνία ενάρξεως των Αγώνων είναι αυτή των 45.000 ετών Π. Ε(«ΕΜΕΙΣ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ», Δημήτριος Βαρδίκος, εκδόσεις ΑΤΤΙΚΑ) ]
Αλλοι δε έχουσιν άλλην γνώμην περί τινων τούτων, ως ρηθήσεται περί εκάστου. Επειτα δε κατέστησαν εις πολλάς πόλεις διαφόρους αγώνας, και κατά διαφόρους καιρούς μερικώς εωρταζομένους, ως είρηται πολλάκις, και ρηθήσεται έτι εν τοις οικείοις τόποις. Όμως τέσσαρες ήσαν οι επισημότατοι, τους οποίους εώρταζεν άπασα η Ελλάς. Ο Ολυμπιακός, Πυθιακός, Νεμεακός και Ισθμιακός , ως λέγει και το εξής επίγραμμα
« Τέσσαρες εισίν αγώνες αν’ Ελλάδα, τέσσαρες ιεροί,
οι δύο μεν θνητών , οι δύο δ’ αθανάτων,
Ζηνός, Λητοίδαο, Παλαίμονος, Αρχεμόροιο.
Αθλα δε των κότινος, μήλα ,σέλινα, πίτυς»
[ Ο Αθλητής Αρκεσίλαος
Εχρημάτισαν τέσσαρες Βάττοι και τέσσαρες Αρκεσίλαοι βασιλείς του Κυρήνης. Ο ένας εξ αυτών είναι ο Αθλητής Αρκεσίλαος , το οποίον υμνεί ο Πίνδαρος]
Επισημότατος δε τούτων ήτον ο Ολυμπιακός. Οθεν ο Πίνδαρος παραβάλλει τα τέσσαρα στοιχεία προς τους τέσσαρους αγώνες.
[1/ Η σημασία των τεσσάρων Αγώνων
Εκ τούτου βλέπουμε ότι τίποτα δεν εγένετο στον Ελληνικό κόσμο τυχαία. Όλα είχον ένα συγκεκριμένο σκοπό και επομένως είχον και ένα συγκεκριμένο συμβολισμό τον οποίον εμείς οι μεταγενέστεροι που χάσαμε την επαφή –λόγω αφελληνισμού μας από τον Ιουδαιο-Χριστιανισμό- δεν είμαστε σε θέση να αποκρυπτογραφήσουμε. Τώρα τελευταία έχουν γίνει σοβαρές προσπάθειες αποκρυπτογραφήσεως του αρχαίου Ελληνικού πνεύματος και βρισκόμαστε έκθαμβοι μπρος σε ένα φωτεινό κόσμο που μας συναρπάζει. Οι τέσσαρες αγώνες, συνδέονται με την Ιεράν Τετρακτύν και τις τέσσαρες δυνάμεις του Σύμπαντος, τις τέσσαρες εποχές του έτους, τα τέσσαρα σημεία του ορίζοντος, κ. ο. κ]
Έπειτα προκρίνει των μεν στοιχείων το ύδωρ, κατά την δόξαν των φυσικών, των δε αγώνων τον Ολυμπιακόν προς δόξαν των αθλητών .
[ Ύδωρ , το κυριότερο στοιχείο της φύσεως
Η αναφορά στο «ύδωρ προς δόξαν των φυσικών» εκφράζει μια σπουδαία επιστημονική αλήθεια αφού το 0, 9 % της φύσεως αποτελείται από υδρογόνον και το ατομικό βάρος του ύδατος είναι η μονάδα ]
Ο μεν τόπος εν ώ ηγωνίζοντο οι Αθληταί , ωνομάζετο στάδιον , επειδή είχεν σταδιαίον μήκος. Πλησίον δε του σταδίου εκάθηντο οι κριταί των αγώνων εις τόπον αρμόδιον, ίνα διακρίνωσι τους νικητάς. Περί δε το στάδιον ίσταντο, ή εκάθηντο οι θεαταί, εις τόπον κεχωρισμένον με έρυμα, τείχος , από του σταδίου.
Αγώνες δι’ ευρρωστείαν και ετοιμότητα προς πόλεμον
Τα δε αγωνίσματα ήσαν πολλά και διάφορα, ώστε αναφέρουσι τινές πεντήκοντα πέντε είδη. Αλλά ταύτα ήσαν ιδιαίτερα κατά πόλεις γυμνάσματα, ένθα εγυμνάζοντο οι παίδες των πολιτών, ως είχον οι Αθηναίοι το Λύκειον και Κυνόσαργες, και άλλα. Και μάλιστα ο Αιλιανός λέγει, ότι οι Αθηναίοι επενόησαν ταύτα. Ετι δε εκεί συναριθμούνται και τα εν εορταίς ιδιαίτερα αγωνίσματα, ως είρηται. Λαμπαδηφορία, οινοπόσια, και άλλα. Ταύτα δε τα κοινά αγωνίσματα ήσαν κατά τινας οκτώ. Στάδιον, Δίαυλος , Δόλιχος, Οπλίτης, Πυγμή , Παγκράτιον, Πάλη, Αλμα. Προστιθεμένου δε και του Δίσκου, γίνονται εννέα. Επειδή όμως τινά τούτων έχουσι την αυτήν γύμνασιν και άσκησιν, ως η Πάλη, η Πυγμή και το Παγκράτιον, και ο Δόλιχος και Οπλίτης και ο Δίαυλος, ανάγονται εις πέντε. Και δια τούτο ωνόμασαν αυτά Πένταθλον, κατά τα εξής. Αλμα , ποδωκείην, δίσκον, άκοντα πάλην. Η πυγμήν, δρόμον , δίαλμα, δίσκον , πάλην. Η άλμα, πάλην , δίσκευμα, κοντόν , δρόμον. Η άλμα ποδός, δίσκου τε βολήν , και άκοντος ερωήν, και δρόμον, η δέ πάλην. Μία δε έπλετο πάσι τελευτή. Επειδή απέβλεπον πάντα εις τον αυτόν σκοπόν, εις ευρρωστείαν και άσκησιν προς τον πόλεμον.
Ο μεν ούν δρόμος ήτον εις γύμνασιν του σώματος προς ταχύτητα και ευκινησίαν εις τας μάχας, εις τας συστροφάς του πολυάικος πολέμου, εις δίωξιν και φυγήν, και καρτερίαν εις τας εκστρατείας και οδοιπορίας, και άλλων τοιούτων αναγκαίων.
[Οι φάσεις της μάχης
Εξ αυτών καταφαίνεται ότι οι αρχαίοι πρόγονοι μας γνώριζαν άριστα τις διάφορες φάσεις του αγώνος και τις απαιτήσεις εκάστης φάσεως. Π. χ γνώριζαν ότι κατά τις φάσεις όπου υπήρχε ρευστότης στο πεδίον της μάχης , καθώς και στις φάσεις της καταδιώξεως και του υποχωρητικού ελιγμού η ταχύτητα και η ευκινησία είναι το άπαν για να επιτύχουν]
Αυτή δε η αρετή της ταχύτητος ενομίζετο πολύ αναγκαία και ωφέλιμος. Οθεν ο Ομηρος λέγει ωκύπουν τον πολεμικότατον Αχιλλέα. Εν άλλοις δε λέγει.:
«Ου μεν γαρ μείζον κλέος ανέρος, όφρα κεν ήσιν,
Η ό,τι ποσσίν τε ρέξει , και χερσίν εήσιν»
Είδη δρόμων
Είδη δε του δρόμου ήσαν : Δίαυλος , Δόλιχος , Στάδιον, Οπλίτης , Τέθριππος, Κέλης Απήνη, και Κάλπη.
Δ ί α υ λ ο ς μεν αγών ωνομάζετο, ότε έτρεχον δις εις το στάδιον οι αθληταί, επιστρέφοντες πάλιν εις το σημείον , όθεν ήρξαντο τρέχειν. Επειδή το στάδιον ωνομάζετο και αυλός. Οι δε αθληταί ούτοι εκαλούντο διαυλοδρόμοι.
Δ ό λ ι χ ο ς δε , ότε έτρεχον επτάκις, ή δωδεκάκις από της μιάς άκρας μέχρι της άλλης του σταδίου. Και ούτοι ωνομάζοντο Δολιχοδρόμοι.
Σ τ ά δ ι ο ν δε, ότε έτρεχον άπαξ μόνον από της μιάς άκρας μέχρι της άλλης. Ούτοι δε ωνομάζοντο Σταδιοδρόμοι, και η νίκη ενίκησε στάδιον.
Ο π λ ί τ η ς δε, ότε έτρεχον ένοπλοι δηλονότι, έχοντες περικεφαλαίαν μόνον, ασπίδα, και κνημίδας, ίνα συνηθίζωσι το βάρος τούτων. Ούτοι δε ωνομάζοντο Οπλιτοδρόμοι, και η νίκη, ενίκησεν οπλίτην.
Τ έ θ ρ ι π π ο ς δε, ότε έτρεχον με τέθριππα άρματα. Απήνη δε υπο δύο ημιόνων συρομένη άμαξα.
Κάλπη ήτο θήλεια ίππος, συρομένη μεταξύ των άλλων ίππων, και κατά τον τελευταίον δρόμον επήδων απ’ αυτής οι αναβάται εις τους άλλους ίππους και έτρεχον. Οθεν το καλπάζειν. Λέγεται δε και κάλπος.
Συνωρίς ήτο το άρμα με δύο ίππους, και Κέλης , ο τρέχων έφιππος. Και ταύτα μεν ήσαν τα δρομικά γυμνάσματα τα ενδοξότερα από πάντων νομιζόμενα. Επρεπεν άρα να έχουν πολλήν επιμονήν και υπομονήν οι αθληταί , ίνα διδάσκωσι και να γυμνάζωσιν εαυτούς τε και τους ίππους πολλούς χρόνους πρότερον, έπειτα να παρρησιασθώσιν εις το στάδιον της τοσαύτης δόξης.[ Σουίδ. Φαβωρίν. Και Πολυδεύκ. Γ’ . λ΄. Σπαγ. Εν Καλλιμάχ. Εις Παλλάδ. 23. ]
Τα Άλματα
Το δε Α λ μ α και Δ ί α λ μ α ήτον πήδημα πολυειδές. Ο τόπος, ή το σημείον, όπου έπρεπε να πατήσωσιν, ωνομάζετο βατήρ. Το δε άλλο σημείον, μέχρις ου έπρεπε να φθάσωσιν, εκαλείτο σκάμμα. Διότι ήτον χώμα εσκαμμένον εκεί. Οπερ η παροιμία, πηδάν υπέρ τα εσκαμμένα.[σ. σ Τούτο είναι μια ακόμη απόδειξη ότι ακόμη ομιλούμεν και σκεπτόμεθα Ελληνικά. Η φράση « υπεραίβει τα εσκαμμένα» λέγεται και σήμερον γι’ αυτούς που προχωρούν πέραν των αρμοδιοτήτων τους, σε ξένους χώρους. Ο αναγνώστης θα διαπιστώσει ακόμη ότι πάμπολλες από τις συνήθεις λέξεις που λέμε σήμερον προέρχονται από τον αθλητικό στίβο των αρχαίων προγόνων μας] Ετι δε επήδων και προς ανήφορον, και κατήφορον, και προς τα άνω, κινούντες τους πόδας, και φαινόμενοι, ότι θέλουν πέσει πλαγίως εις την γην, και εκείνοι έπιπτον όρθιοι. Αλλοτε δε πάλιν επήδων έχοντες και βάρος τι εις τους ώμους, ή εις τας χείρας , τους αλτήρας καλουμένους.
Ο Δίσκος
Δ ί σ κ ο ς δε ωνομάζετο το ρίπτειν τον δίσκον, όστις ήτον λίθος περιφερής, από του δίκω το βάλλω ονομαζόμενος. Ενίοτε δε ήτον και τετράγωνος, και εκ σιδήρου κατασκευασμένος, και τότε ωνομάζετο σόλος. Κυρίως όμως το σχήμα του δίσκου ήτο φακοειδές. Οθεν ο Διοσκορίδης ονομάζει την φακήν δίσκον.[ σ. σ Εξ αυτών διαπιστώνουμε ότι οι αρχαίοι Ελληνες είχον πλήρη γνώση της αεροδυναμικής των διαφόρων σωμάτων. Γνώριζαν ότι το φακοειδές σχήμα του δίσκου, είναι το τελειώτερον αεροδυναμικό σχήμα και αυτό του προσέδιδε την καλύτερη αεροδυναμική γραμμή για να υπερνικήσει την αντίσταση του αέρος και να φθάσει σε μεγαλύτερες αποστάσεις από κάθε άλλο εν χρήσει σχήμα σχήμα.] Του δε σόλου σφαιροειδές. Και ο μεν δίσκος ήτο λίθινος, ο δε σόλος σιδήρειος κατά τινας. Οι δε Αθληταί ωνομάζοντο Δισκοβόλοι. Ερριπτον τοίνυν αυτόν κατά μεν τινας, άνω κατά κάθετον. Και άλλοτε πάλιν πλαγίως. Αλλοι δε νομίζουσιν ορθότερον, ότι ο αγών ήτον , να ρίψωσιν αυτόν μακράν, ως μαρτυρεί και το ήδη σωζόμενον γύμνασμα, το ρίπτειν την πέτραν. Τοιούτον φαίνεται ότι ήτον και το άλμα, ως και το ήδη πήδημα καλούμενον, άπερ έμειναν έκτοτε εις το γένος.
[ Ανδρειότατος Τελαμών
Ο Τελαμών ήτο βασιλεύς της Σαλαμίνος και έλαβε γυναίκα την Περίβοιαν του Αλκάθου , εκ της οποίας εγέννησε τον Αίαντα. Ηλθε και εις την Κολχίδα με τους Αργοναύτες και έλαβε μέρος στην θήρα του Καλυδωνίου Κάπρου. Ητο ανδρειότατος . Αυτός δε έρριξεν πρώτος το τείχος της Τροίας και δια τούτο έλαβεν γυναίκα του την Ησιόνην . Αυτός ηγωνίσθη και ει τον αγώνα του Πελίου και ενίκησε στο δίσκο. Οι Σαλαμίνιοι έδειχναν ένα λίθο στον οποίον εκάθητο εκεί, αγναντεύοντας τους υιούς όταν απέπλεον για τον Τρωικό πόλεμο]
Το Ακόντιον
Το δε Α κ ό ν τ ι ο ν , Ακόντισμα, και Ρίψις καλούμενον, ήτον η ρίψις του ακοντίου, ως το νυν τζιρίτιον τουρκιστί λεγόμενον. Ενίοτε δε έρριπτον και βέλη δια του τόξου. Γυμνάσματα δε και ταύτα πολεμικά.
Η Πυγμή
Η δε Π υ γ μ ή ήτον το τύπτεσθαι με τον γρόνθον. Πρότερον δε είχον την πυγμήν (τον γρόνθον) γυμνήν. Ύστερον δε ετύλιττον αυτήν με τινα λωρία επί τούτω κατασκευασμένα, ιμάντας , μύρμηκας και μειλίχας καλούμενα, τα οποία δε ήτον εις προφύλαξιν της χειρός μόνον, αλλά και εις βλάβην του ανταγωνιστού. Τέλος δε εξέτειναν αυτά μέχρι των ώμων , ως χειρίδας. Περί δε τα ώτα είχον τινά προφυλακτικά αμφωτίδας, αντωτίδας και περιωτίδας καλούμενα. [ σ. σ Η λήψη μέτρων ασφαλείας των αθλητών από τους αρχαίους προγόνους μας πρέπει να μας παραδειγματίσει σοβαρά. Σήμερον που συνεχώς ομιλούμεν για μέτρα ασφαλείας υπάρχει αδιαφορία για την ασφάλεια και την υγεία του ανθρώπου. Ακόμη και στις Ενοπλες Δυνάμεις δεν λαμβάνουν εν καιρώ ειρήνης μέτρα ασφαλείας για την υγεία και ασφάλεια του προσωπικού. Προσωπικά είμαι θύμα βαρυκοίας, λόγω της ελλείψεως ωτασπίδων κατά τις εκπαιδευτικές βολές , βλάβην την οποίαν υπέστην συνεπεία καταστροφής των υψηλών συχνοτήτων στο ακουστικό νεύρο , όταν εκτελούσα καθήκοντα αξιωματικού βολής χωρίς ωτασπίδες] Λέγουσι δε, ότι ενίοτε είχον εις τας χείρας και σφαίρας λιθίνας, ή δερματίνας, ή εις τους ιμάντας είχον μολυβδίνας περιτυλιγμένας, και δια τούτο ωνομάζετο και σφαιρομαχία το γύμνασμα. Αλλ’ άλλοι νομίζουσιν, ότι τούτο εγένετο εις τα προγυμνάσματα , ίνα συνηθίζει το σώμα τας πληγάς. Τέλος δε, το αγώνισμα ήτον κινδυνώδες [ Ανθολογ. Β’. α’. β’. γ’. ι’. 14 ], και μόλις εις τους πολυσάρκους υποφερτόν.
Η Πάλη
Η δε Π ά λ η ήτο το πάλευμα, ως και το νυν σωζόμενον. Ητον όμως και είναι δύο ειδών. Και το μεν ωνομάζετο ορθοπάλη, ή ορθία πάλη, και καταβλητική. Το δε , ανακλινοπάλη. Η μεν ωνομάζετο ορθία και καταβλητική, επειδή έπρεπε να καταβάλη τρις τον ανταγωνιστήν ο νικητής. Οθεν συνέβη ποτέ τοιούτον τι. Ο Μίλων , επειδή εζήτησεν ανταγωνιστήν και δεν ηύρεν, εκρίθη νικητής, και πηδήσας να λάβει το βραβείον , έπεσεν εξ απροσεξίας. Οι δε θεαταί έκραξαν, ότι ενικήθη, επειδή έπεσεν. Εκείνος δε αναστάς ανέκραξεν. Επεσον μεν , αλλ’ άπαξ, ευρεθήτω δε τις, ίνα με ρίψη έτι δις. « αναστάς δ’ εν μέσσοισιν ανέκραγεν. Ουχί τρις εστίν ; Εν κείμαι , λοιπόν τα’ άλλα με τις βαλέτω» Τούτο τοίνυν ελέγετο τριάξαι, ή αποτριάξαι, και τριαχθήναι, ή αποτριαχθήναι. Ο δ’ ανίκητος, ατρίακτος. Η μεν αρχή της πάλης, ότε εδοκιμάζοντο δια των χειρών, ως ποιούσι και ήδη, ωνομάζετο ακρωχειρισμός, τα δε άλλα σχήματα και επιχειρήματα είχον ιδίας ονομασίας. Δράσειν το λαμβάνειν από της χειρός τον ανταγωνιστήν. Απάγειν , το ελκεύειν. Ανατρέπειν, το ωθείν. Λυγίζειν το στρέφειν τα μέλη. Αγχειν και αποπνίγειν, τον αυχένα θλίβειν. Αγκοινίζειν, το αγκαλιάζειν. Συναράττειν τα μέτωπα, ή σύμπτωσις των μετώπων. Τραχηλίζειν και εκτρχηλίζειν, τον τράχηλον στρέφειν. [ Εξ ού και η λέξη εκτραχηλισμός , όταν θέλουμε να δηλώσουμε ότι ξέφυγε από την κανονική συμπεριφορά]
Υποσκελίζειν, αγκυρίζειν, και πτερνίζειν, το νυν πεδούκλωμα λεγόμενον
[Η Αταλάντη νικά τον Πηλέα
Ο Πηλεύς εκδιώχθη από την Αίγινα και ήλθε σ την Φθία προς τον Ευρυτίωνα του Ακτορος. Εκεί ενυμφεύθη την Αντινόην, θυγατέρα του Ευρίωνος και εγέννησε εξ αυτής την Πολυδώρη, την οποίαν νυμφεύθηκε ο Βώρος του Περιήρους. Έπειτα ήλθεν με τον Ευρυτίωνα στο κυνήγι του Καλυδωνίου Κάπρου, όπου αντί για τον κάπρον εφόνευσεν ακουσίως τον Ευρυτίωνα. Μετά ήλθεν προς τον Ακαστον όπου εωρτάζετο ο αγών του Πελίου και καθαρισθείς υπό του Ακάστου, αγωνίσθηκε και ενικήθη στην πάλη από την Αταλάντην. Τότε τον αγάπησε η Αστυδάμεια και ένεκα τούτου εκρεμάσθη η γυναίκα του Αντιγόνη.
[Τα ανωτέρω αποτελούν μαρτυρία ότι 1/ Οι Αγώνες στην Ελλάδα διεξάγονται από την προιστορική εποχή, ήτοι από δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν και 2/ Ότι τότε ελάμβανον μέρος στους Αγώνες και οι γυναίκες]
Ανακλινοπάλη
Η δε Α ν α κ λ ι ν ο π ά λ η ωνομάζετο ούτω, διότι έπιπτον ο είς πρινής εις την γην, ο δ’ άλλος ηγωνίζετο, να ανατρέψει αυτόν ύπτιον. Ο δε υπερασπιζόμενος εαυτόν , ηγωνίζετο , ίνα ρίψη τον όρθιον ύπτιον. Τούτου δε του αγώνος , ως και της πυγμής, η κρίσις εγένετο , ότε απέκαμνεν ο είς, και ανέτεινε τον δάκτυλον. Οθεν το, δάκτυλον ανατείνασθαι. Δια τούτο οι Σπαρτιάται δεν ήθελον το αγώνισμα τούτο, εν ώ ο νικητής καταδέχεται και μαρτυρεί μόνος του την ήτταν αυτού.
Το Παγκράτιον
Το δε Π α γ κ ρ ά τ ι ο ν ήτον σύνθετον εκ της πυγμής και πάλης. Επειδή, εν μεν την πυγμήν εμάχοντο όρθιοι, και δεν ήτον ο αγών περί καταβολής. Εν δε τη πάλη, μόνον περί καταβολής .Εν τω Παγκρατίω τοίνυν εγίνοντο αμφότερα ταύτα, ώστε ενίοτε εμάχοντο κυλιόμενοι εις την γην, και τότε ωνομάζοντο κυλιστικοί οι Παγκρατιασταί. Ωνομάζετο δε και Παμμάχιον το Παγκράτιον, και οι Παγκρατιασταί Παμμάχιοι. Ταύτα ήσαν των πεζών τα αγωνίσματα.
[ Δολοφονία εκ προθέσεως ο θάνατος του Φώκου
Ο Αιακός που ήτο γιός του Διός και της Ευρώπης έλαβε γυναίκα την Ενδηίδα του Σκίρωνος και εγέννησε δύο γιούς , τον Πηλέα και Τελαμώνα. Επειτά εγέννησε τον Φώκον εκ της Ψημάνθεης του Νηρέως. Τούτο επροξένησε φθόνο στην Ενδηίδα, η οποία πείθει τους γιούς της να φονεύσουν τεχνηέντως τον Φώκον στον αγώνα.. Όταν αγωνίζοντο στο πένταθλον και οι τρείς αδελφοί, έρριξε ο Τελαμών τον δίσκον στον Φώκον και τον εσκότωσε. Επειτα έκρυψαν το σώμα του στο δάσος. Ουδέν όμως κρυπτόν υπό τον ήλιον . Η επιβουλή δεν άργησε να φανερωθεί και ο πατέρας τους εδίωξεν αυτούς. Γι’ αυτήν του την πράξη ετιμήθη μετά θάνατον ο Αιακός σαν ημίθεος και ετάχθη κριτής του Αδη , να κρίνει τους Ευρωπαίους, όπως ο Ραδάμανθυς έκρινε τους Ασιάτες, επειδή εβασίλευε εκεί. Τέτοια υψηλά διδάγματα δικαιοσύνης έδιναν οι Ελληνες στους νέους , σε αντίθεση με την Ιουδαιοχριστιανική Βίβλο που είναι μνημείο ακολασίας, αδικίας, πορνογραφίας, σωματεμπορίας, παιδεραστίας κ. λ. π Και όμως το ωραιότερο αγώνισμα το Παγκράτιο το έχουν εξαιρέσει από τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες έχουν όμως βάλει ακόμη και την « κοκκονισκουφίτσα»]
Ιπποδρομίες
Τα δε Ι π π ο δ ρ ό μ ι α εγένοντο σε άλλο στάδιον ιδιαίτερον, Ιππόδρομον, και στάδιον Ιπποδρομίας λεγόμενον. Τούτο το στάδιον εν Ολυμπία ήτον χιλίων διακοσίων ποδών το μήκος, και εξακοσίων το πλάτος. Η δε αρχή , ήτο σημείον, όθεν ήρχοντο τρέχειν, ωνομαζετο άφεσις, αφετηρία, γραμμή , βαλβίς, ύσπληξ, και ήτον το μέρος τούτο εις σχήμα πρώρας πλοίου εσχηματισμένον. Το δ’ άλλο, μέχρις ού έτρεχον, τέρμα, βατήρ, τέλος, καμπτήρ, νύσσα. Τοιούτον δε ήτον και τούτο το στάδιον, και τοιαύτα σημεία είχε , το οποίον ήτον εκεί πλησίον διά τινος τοίχου διαχωρισμένον, ώστε εκ του ενός εισήρχοντο ευθύς εις το άλλον. Πλησίον δε της αφετηρίας είχον επί τινος βωμού, όστις ήτον εις την μέσην της πρώρας, αετόν κατασκευασμένον μηχανικώς, και Δελφίνα χαλκούν, όστις εκινείτο, ότε ήτον καιρόν αφέσεως.
[ Οι Έλληνες γνώστες των αυτοματισμών
Εξ αυτών διαπιστώνουμε ότι οι Ελληνες εκείνης της εποχής είχαν πλήρη γνώση των αυτομάτων μηχανών και τις χρησιμοποιούσαν κατ’ οικονομίαν και χωρίς να προσβάλλουν την φύση. Είναι δε τόσο δεδομένη η χρήση των αυτομάτων μηχανών , ώστε δεν αναφέρονται αυτές ιδιαιτέρως στα γραπτά των Ελλήνων συγγραφέων, με εξαίρεση αυτών που ασχολήθηκαν με την τεχνολογία. Ετσι αιφνιδιασθήκαμε όταν πληροφορηθήκαμε πριν μερικές δεκαετίες την ύπαρξη Υπολογιστού (κομπιούτερ) , του λεγόμενου «Αστρολάβου των Αντικηθύρων» . Αυτός όταν ανεσύρθη από αλιείς από τον βυθό της θαλάσσης των Αντικηθύρων προ του Β! Π . Π, λόγω της αγνοίας μας τότε για την ύπαρξη αυτομάτων μηχανών, είχε μείνει στα αζήτητα επι δεκαετίες . Όταν όμως ο σύγχρονος κόσμος ανεκαλύψε και πάλι τον δικό του υπολογιστή κατά την διάρκεια του Β! Π. Π , μπορέσαμε να ερμηνεύσουμε τη χρήση του περίτεχνου τούτου μηχανισμού , ο οποίος φέρει 28 ομόκεντρους οδοντωτούς τροχούς και διαφορικά συστήματα, που ούτε καν υποπτευόμαστε ότι υπήρχον στον αρχαίο κόσμο . Όμως την γνώση τους διαπιστώνουμε και στον Ομηρο όταν ο Νέστωρ δίδει συμβουλές στον γιό του Αντίλοχο πως να παίρνει τις στροφές του άρματος του κατά τους αγώνες του Αχιλλέως προς τιμήν του νεκρού Πατρόκλου. Τούτο φανερώνει την γνώση του νόμου της διαφορικής κινήσεως των τροχών]
Ο Αετός του Κλεοίτα
Και ο μεν αετός επήδα προς τα άνω, ήνοιγε και τας πτέρυγας. Ο δε δελφίν έπιπτε κάτω. Το δε έμπροσθεν μέρος ήτο εμποδισμένον με σχοινίον εμποδισμένον αφοτέρωθεν, και έξωθεν τούτο ίσταντο οι αγωνισταί παρατεταγμένοι με τους ίππους, ή με τα άρματα. Γενομένων τοίνυν του ρηθέντος σημείου, έλυον το σχοινίον, όπερ ωνόμαζον ύσπληγγα, και έτρεχον οι της πρώτης τάξεως, και ίσταντο κατά το έμβολον της πρώρας (Ορα σχόλ. Α. 90) Επειτα ήρχοντο και αι λοιπαί τάξεις κατά τον αυτόν τρόπον, και εξισούντο εκεί πάντες. Επειτα εγίνετο άλλο σημείον, και το εξής συνίστατο εις την επιστήμην των ηνιόχων, και εις την ταχύτητα των ίππων. Τον δε τόπον τούτον της αφέσεως επενόησε τις Κλεοίτας του Αριστοκλέους , αγαλματοποιός Αθηναίος. Οθεν έργαψεν εις ένα ανδριάντα το εξής επίγραμμα εις τας Αθήνας.
«Ος την ιππάφεσιν Ολυμπία εύρατο πρώτος .
Τεύξε με Κλεοίτας υιός Αριστοβούλου»
Οι δε ωνομάζοντο αναβάται, και τα’ αγωνίσματα, ως είρηται , κέλης, ή μονάμπυξ, συνωρίς. Η δίωροι , και τέθριπποι , και τετράωροι. Πρότερον μεν έζευγον και τους τέσσαρας ίππους, κατά σειράν εις μίαν τάξιν. Υστερον δε Κλεισθένης ο Σικυώνιος έζευξε πρώτος μόνον τους δύο μεσαίους εις το άρμα. Οθεν ωνομάσθησαν ζύγιοι. Τους δε λοιπούς εκράτουν αμφοτέρωθεν με τους χαλινούς. Οθεν ωνομάζοντο σειραφόροι, σειραίοι, παράωροι, παράσειροι, αορτήρες. Επρεπε δε να προσέχωσιν οι ηνίοχοι , κατά τας τροπάς, να μην εγγίσωσι την νύσσαν, επειδή ήτον κίνδυνος, να ανατροπή το άρμα, άλλως τε και δυσάρεστον και άδοξον. Εγίνοντο δε και αγώνες μουσικής και ποιητικής, και άλλων ειδών φιλολογίας γυμνάσματα .
[ Ιουδίλος ο σύγχρονος Ελλην;
Εκ των ανωτέρω συνάγεται ότι οι Ελληνες απέβλεπον στην ισόρροπη ανάπτυξη όχι μόνον του σώματος , αλλά και του πνεύματος και της ψυχής των ανθρώπων, έτσι ώστε να φτιάξουν τον καλόν κ’αγαθόν πολίτην. Ο βαθύς διχασμός μεταξύ σώματος και ψυχής, επεβλήθη βιαίως από τον Χριστιανισμό εδώ και 17 αιώνες. Το μεν σώμα κατά τους Χριστιανούς εθεωρήθη σαν κάτι κατώτερο και μολυσμένο από το προπατορικό αμάρτημα και τα πάθη, δηλαδή τις φυσικές επιθυμίες των ανθρώπων, και κρύφθηκε ολοσχερώς μέσα στους πέπλους της Ανατολής. Ο βίαιος διαχωρισμός σώματος και ψυχής είχε σαν αποτέλεσμα το μεν σώμα να γίνει ασθενικόν και η ψυχή λυπημένη . Αποτέλεσμα αυτού του υποχρεωτικού διχασμού ήτο η βύθιση του Ελληνος στην ψυχοπνευματική και σωματική παρακμή και στον μαρασμό, που συνεχίζεται ως σήμερον. Επομένως, για να βγούμε από το τέλμα πρέπει να αναβαθμίσουμε ισόρροπα το σώμα με τον αθλητισμό, την ψυχή με τις καλές τέχνες και το πνεύμα με την παιδεία και την γνώση. Για να γίνει τούτο πρέπει να απαλλαγούμε από τα σκοταδιστικά δεσμά της Εβραιο-Χριστιανικής θρησκείας που μας κρατούν αγκυλωμένους στα ψεύδη της Παλαιάς Διαθήκης και μας έχουν μετατρέψει σε Ιουδίλους ]
Οι Αγώνες ήσαν και πνευματικός και πολιτιστικός στίβος
Εκεί αγωνισάμενος ευφημίσθη ο Ευρυπίδης, και Ξενοκλής κατά την εννενηκοστήν πρώτην Ολυμπιάδα, ως λέγει ο Αιλιανός( Ποικίλ. Ιστορ. Β’ , η’ , Σουίδας) Και ο Κλεομένης, και Γοργίας ο Λεοντίνος εδημηγόρει εκ του προχείρου, και ο Ηρόδοτος εκεί αναγνούς την Ιστορίαν αυτού εγνωρίσθη εις πάντας τους Ελληνας, και άλλοι πολλοί. Και τέλος εις τους αγώνες τούτους εγένετο και θέατρον, και παράστασις διαφόρων δραμάτων, όπου εξόδευον οι πλούσιοι φιλοτιμούμενοι τά έξοδα τους θεάτρου, οι χορηγοί. Οθεν ωνομάζετο τούτο αγών χορηγικός. Επειδή ηγωνίζοντο και οι χορηγοί να υπερβή ο είς τον άλλον κατά τον καλλωπισμόν του θεάτρου, και τα λοιπά.
[ Οι τότε και οι νυν χορηγοί
Συγκρίνατε την εποχήν εκείνην των απλόχερων χορηγών πνευματικών και πολιτιστικών έργων με την σημερινή μίζερη εποχή όπου οι 235 πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο, οι κατέχοντες άνω του 45 % του παγκόσμιου πλούτου , το μόνο που κάνουν είναι να καταστρώνουν συνωμοσίες σε βάρος των λαών. Κι’ όλα αυτά για να αυξήσουν ακόμη περισσότερο τον πλούτο τους προκειμένου να κυριαρχήσουν πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά σ’ ολόκληρη την οικουμένη . Αυτούς τους μιμούνται απόλυτα και οι Ελληνες κροίσοι που σε παλαιότερες εποχές διεκρίνοντο για τις εθνικές ευεργεσίες τους. Τώρα φτιάχνουν μόνον εκκλησίες και βοηθούν τις ποδοσφαιρικές ομάδες , με το αζημίωτο βέβαια. Το μοναδικά θεατρικά δράματα και τραγωδίες που στήνουν οι σημερινοί άρχοντες των πολυεθνικών επιχειρήσεων-σε συνεργασία με τις πειθήνιες κυβερνήσεις τους-είναι η εκ του φυσικού παραστάσεις στο CNN των βομβαρδισμών των πόλεων του τρίτου κόσμου
Αφιερώματα στην Ολυμπία
Κάποτε επέρασαν οι Κερκυραίοι και έκλεψαν πράγματα των Ηλείων. Οι Ηλείοι το ανταπέδωσαν όταν πέρασαν από την Κέρκυρα και πήραν περισσότερα πράγματα. Το δέκατο μέρος της λείας το αφιέρωσαν στην Ολυμπία κα έκτισαν την Κερκυραική στοά]
Γυμνικοί και μουσικοί ήσαν τότε οι αγώνες
Διό ελέγοντο και σκηνικοί οι αγώνες ούτοι από της σκηνής. Γίνονται άρα γενικότερον τέσσαρα είδη αγώνων: Ιππικοί , γυμνικοί, μουσικοί και ποιητικοί. Γυμνικούς δε αγώνας έλεγον το Πένταθλον, επειδή ηγωνίζοντο γυμνοί. Οθεν και γυμνοπαιδία και γυμνήται στρατιώται από του γυμνός. Δύναται άρα να ονομασθή και το στάδιον, το μεν Ιπικόν, το δε γυμνικόν, ως και οι αγώνες συνάγονται εις δύο μόνον, εις γυμνικούς και μουσικούς. Και οι μεν γυμνικοί έχουν πάντας τους γυμνάζοντας και εξασκούντας το σώμα, οι δε μουσικοί, τον νούν. Αναφέρονται όμως, Ιππικοί, γυμνικοί, και μουσικοί εις τρία κυριώτερα είδη. Επειδή δε εγίνοντο ενίοτε μεν επι τιμή χρηματική προσδιωριζομένη, ενίοτε δε επι στεφάνω, ωνομάζοντο εκείνοι μεν θεματικοί, και αργυρίται. Διότι ελέγετο θέμα η τιμή. Ούτοι δε στεφανίται αγώνες. Ετι δε διηρούντο εις βαρείς και ελαφρούς, κούφους, αγώνας. Βαρείς μεν εκαλούντο, η πάλη, η πυγμή και το παγκράτιον. Κούφοι δε, το άλμα , ο δρόμος , ο δίσκος και το ακόντισμα. Και τους μεν κούφους ηγωνίζοντο το πρωί, τους δε βαρείς κατά την μεσημβρίαν.
Ιερονίκες , Ελλανοδίκες , Θεατές
Οι μεν αθληταί των τεσσάρων μεγάλων και Ιερών λεγομένων αγώνων, ωνομάζοντο κοινώς μεν Ιερονίκαι, ιδίως δε από του αγώνος, Ολυμπιονίκαι, Πυθιονίκαι, Νεμεονίκαι, Ισθμιονίκαι. Οι δε νικώντες κατά περίοδον εις πάντας τούτους τους αγώνας, εκαλούντο Περιδονίκαι. Οι δε έφοροι των αγώνων ωνομάζοντο Αισυμνήται, Βραβευταί, Αγωνάρχαι, Αγωνοδίκαι, Αγωνοθέται, και Αθλοθέται. Κατά τινας δε, Αθλοθέται ωνομάζοντο των γυμνικών αγώνων, και Αγωνοθέται των μουσικών. Αυτοί τοίνυν παρεσκεύαζον τα αναγκαία, εξέταζον του ερχομένους εκεί, να γράφονται εις τον κατάλογον των αθλητών, πόθεν και τις είναι έκαστος, και ποίον αγώνα θέλει να αγωνισθή. Ετι δε ούτοι παρετήρουν, να γίνονται οι αγώνες κατά νόμους, να μην αδικώνται οι αθληταί, και πάσαν την ανήκουσαν ευταξίαν. Αυτοί απεφάσιζον και τα βραβεία. Ανώτεροι δε τούτων ήσαν οι κριταί Ραβδούχοι και Ραβδονόμοι καλούμενοι, οίτινες εκράτουν ράβδους, το σκήπτρον λεγόμενον.
[ Το βασιλικόν σκήπτρον, η στραταρχική ράβδος, και η πατριαρχική ράβδος έλκουν την καταγωγή τους από την αρχαία Ελλάδα και ήτο ένδειξη ισχύος και επιβολής εις εκείνον που εκράτει το σκήπτρον. Οι αγώνες εγένοντο «κατά νόμον» και όχι με ντοπαρισμένους με αναβολικά αθλητές και απάτες, όπως συμβαίνει σήμερον] Των δε Ολυμπίων αγώνων ωνομάζοντο Ελλανοδίκαι, και το κριτήριον Ελλανοδικείον. Οι δε λοιποί, νομοφύλακες , όσοι παρετήρουν, και γίνονται πάντα κατά τους νόμους. Και ταύτα μεν περί τούτων κοινότερον, νυν δε λέγομεν περί των τεσσάρων μεγάλων αγώνων ιδιαιτέρως, και περί των λοιπών εν παρόδω.[«ΟΙ ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΙΣΤΟΡΙΑ ΩΣ ΣΗΜΕΡΑ» Κωνσταντίνος Κωνσταντινίδης , έκδ. Εσοπτρον Αγγελος Σιδεράτος] (7/8/24)
ΤΕΛΟΣ
